장음표시 사용
351쪽
Sostratus, & Numenius, & Nymphodorus ejusdem civitatis , cum ex agris tres fratres consortes γ' profugi sient , quod iis plus frumenti imperabatur, quam quantum exararant, hominibus coactis , in eorum arationes Apronius venit , omne in strumentum diripuit, familiam abduxit , pecus abegit . Postea cum ad eum Nymphodorus venisset AElnam , & oraret,
ut sibi sua restituerentur ; hominem corripi , ac suspendi jussit in oleastro quodam , quae est arbor , Iudices , in soro . Tamdiu pependit in arbore socius amicusque populi Romani ,
in sociorum urbe ac soro , colonus aratorque vester, quamdiu voluntas Apronii tulit. Genera jamdudum innumerabilium injuriarum , judices, singulis nominibus profero : infinitam multitudinem injuriarum praetermitto . Vos ante oculos animosque vestros , tota Sicilia decumanorum hos impetus , aratorum direptiones , huius im-l ortunitatem , Apronii regnum proponite . Contempsit Sicu-os: non duxit homines, nec ipsos ad persequendum veheme tes fore , & vos eorum injurias leviter laturos existimavit. XXIV. Esto : falsam de illis habuit opinionem , malam de vobis : verumtamen cum de Siculis male mereretur, cives Romanos coluit , his indulsi , eorum voluntati & gratiae deditus suit . Iste cives Romanos At nullus inimicior, aut inse-stior suit . Mitto vincla , mitto carcerem , mitto verbera , mitto secures: crucem denique illam praetermitto , quam iste civibus Romanis testem humanitatis in eos , ac benevolentiae suae voluit esse : mitto , inquam , haec omnia, atque in aliud dicendi tempus rejicio : de decumis , de civium Romanorum conditione in arationibus disputo : qui quemadmodum essent acincepti , Iudices, audistis ex ipsis. Bona sibi erepta esse dixere . Verum haec , quoniam ' ejusmodi causa suit, serenda sunt: nihil valuisse aequitatem , nihil consuetudinem : damna denique , Judices, nulla tanta sunt, quae non viri fortes , magno& libero animo affecti , serenda arbitrentur. Quid , si equitibus Romanis non obscuris, neque ignotis, sed honestis & illustri-
352쪽
lustribus, manus ab Apronio , isto praetore , sine ulla dubitatione asserebantur ξ Quid exspectatis ρ quid a me amplius dicendum putatis Z an id agendum , ut eo celerius de isto transigamus, quo maturius ad Apronium possimus , id quod ego illi jam in Sicilia pollicitus sum , pervenire ρ qui C. Matrimum , Judices, summa virtute hominem , summa industria , summa gratia , Leontinis, in publico , biduum tenuit . Atque ab Apronio , Judices , homine in dedecore nato , ad turpitu dinem educato , ad Verris flagitia libidinesque accommodato ,
equitem Romanum scitote biduum cibo teEloque prohibitum :biduum Leontinis, in foro , custodiis Apronii retentum atque servatum , neque ante dimissum , quam ad conditiones ejus de- pactus est .
XXV. Nam quid ego de Q. Lollio , Iudices , dicam , equite Romano spediato atque honesto P Clara res est , quam dicturus sum , tota Sicilia celeberrima , atque notissima : qui cum araret in AEtnensi , cumque is ager Apronio cum caeteris agris esset traditus; equestri vetere illa & auctoritate & gratia fretus, affirmavit , se decumanis plus quam deberet , non daturum . Resertur ejus sermo ad Apronium . Enimvero iste ridere , ac mirari, Lollium nihil de Matrinio , nihil de caeteris rebus audisse . Mittit ad hominem Venerios, hoc quoque attendite , apparitores a praetore assignatos habui se decumanum : si hoc mediocre argumentum videri potest , istum decumanorum nomine ad suos quaestus esse abusum ) adducitur a Veneriis , atque adeo attrahitur Lollius commode , cum Apronius e palaestra redisset, & in triclinio , quod in soro A tnae 'straverat, decubuisset. Statuitur Lollius in illo tempestivo gladiatorum convivio . Non mehercule , quae loquor, crederem , judices, tametsi vulgo audieram , nisi mecum ipse senex , cum mihi , atque huic voluntati accusationis meae lacrymans gratias ageret , summa cum auctoritate esset locutus . Statuitur , ut dico , eques Romanus, prope annos xC natus, in Apronii convivio , cum interea Apronius caput, atque Os suum un
a Crui. statuerat aestitimam ecenae horam , quae er.it nona . si T.mpsio. J Convivia dicebantur tensis Grae-ι.
pestivi , quae de die inibantur, hoc est aute
353쪽
ACTIONIS II. LIBER III. 3 7 guento perfricaret. Quid est , Lolli Z inquit. Tu, nisi malo
coactus , recte facere nescis ξ Homo quid ageret; taceret; re L ponderet; quid faceret denique , illa auctoritate , Sc aetate praeditus, nesciebat . Apronius interea coenam, ac pocula poscebat. Servi autem eius, qui Sc moribus iisdem essent, quibus dominus, & eodem genere ac loco nati, praeter oculos γ' Lollii haec omnia serebant. Ridere convivae : cachinnari ipse Apronius: nisi sorte existimatis, cum in vino , ac luxu non risisse , qui nunc in periculo , atque exitio suo risum tenere non fossit. Ne multa, Iudices: his contumeliis scitote Q. Lolium coactum ad Apronii leges , conditionesque venisse . Lollius , aetate dc morbo impeditus, ad testimonium dicendum venire non potuit . Quid opus est Lollio ξ Nemo hoc nescit:
nemo tuorum amicorum , nemo abs te productus , nemo interrogatus, nunc se primum hoc dicet audire. M. Lollius,
ius filius, adolescens lectissimus, praesto est: hujus verba audietis. Nam Q. Lollius, ejus filius, qui Calidium accusavit, adolescens Si bonus , 8c sortis , & in primis disertus, cum his injuriis, contumeliisque commotus , in Siciliam esset prosectus , in itinere occisus est . Cujus mortis causam fugitivi suas inent r re quidem vera nemo in Sicilia dubitat , quin eo sit occisus , quod habere clausa non potuerit sua consilia de Verre . Iste porro non dubitabat, quin is , qui antea alium studio adductus accusasset, sibi advenienti praesto esset futurus, cum esset parentis iniuriis, Sc domestico dolore commotus. XXVI. Jam ne intelligitis , Iudices , quae pestis, quae immanitas in vestra antiquissima , fidelissima, proximaque provincia versata sit Θ Iam videtis, quam ob causam Sicilia tot hominum antea furta , rapinas, iniquitates, ignominiasque perpesiaia , non potuerit hoc novum , ac singulare , atque incredibile
sa Pν reν o IM J Ante oculos. Et sic imetitus est Livius lib. helli Maced. v i. Ar
ti/tia iri ιν tim o L. seisionis, cte. Sic viris ro Eumenidibus, apud Non. Marcellum , qui etiam hunc locum citat, P tre matris Deiam adem eaaωLo umbalorum sonitum. Hotoma.
derivata locutio. Nam vir M υκήνω Graeee dicimu . Similiter Epis . ad Att. lib. um retine vires eum da anaeno constet, nonne furor eivia amis/m ea ana sticlinet Fustitiυσι au
tem dieit , qui in Sicilia Athenione duce
354쪽
genus injuriarum , contumeliarumque perferre 3 Jam omnes in istelligunt , cur universa provincia defensorem suae salutis eum quaesivit, cujus iste fidei , diligentiae , perseverantiae, nulla ratione eripi possit. Tot judiciis intersuistis : tot homines nocentes & improbos accusatos, δc vestra , & sit periorum memoria scitis esse : ecquem vidistis , ecquem audistis , in tantis furtis, in tam apertis, in tanta audacia, tanta impudentia esse versatum λApronius stipatores Venerios secum habebat : ducebat eos circum civitates: publice sibi convivia parari , sterni triclinia,& in soro sterni jubebat : eo vocari homines honestissimos, non solum Siculos, sed etiam equites Romanos : ut , quicum inire convivium nemo unquam , nisi turpis , impurusque voluisset; ad ejus convivium spectatissimi , atque honestissimi viri tenerentur . Haec tu , omnium mortalium profligatissime , ac perditissime , cum scires, cum audires quotidie , cum videres : si sine tuo maximo quaestit fierent , cum tanto periculo tuo fieri paterere , atque concederes 3 & tantum apud te quaestus Apronii , tantum ejus sermo inquinatissimus, & blanditiae
flagitiosae valuerunt, ut nunquam animum tuum cura tuarum fortunarum , cogitatioque tangeret ΤCernitis, judices, quod & quantum incendium , decumanorum impetu , non solum per agros , sed etiam per reliquas fortunas aratorum ; neque solum per bona , sed etiam per j ra libertatis, & civitatis, isto praetore pervaserit. Videtis pendere alios ex arbore : pulsari autem alios, & verberari : pomro alios in publico custodiri : destitui alios in convivio γ' tcondemnari alios a medico , D praecone praetoris : bona tamen interea nihilominus eorum omnium ex agris auferri ac
diripi . Quid est hoc λ populi Romani imperium , populi Romani leges Z iudicia ξ socii fideles Θ provincia suburbana Τ nom
34 Destitii aIio, in eontilio I DU,itii pro Ide. eo Disa desi/tiitia es ia fora , mestimenta es istiir ut lib. Accusat. v. aut tia CI o. detracta sene . Item apud Lix ium lib. v II. menem in defendenda filio ι . ai, nu r retia ubi de Galli & Manlii Torquati duello lo- est destitittis . Q. autem Lollium intellioli. quitur, Ima, inquit, in med a armati desse Sie in oratione C. Gracchi apud A. Gellium, tuuntur. Idem.
355쪽
Sicilia non secisset 8 non, inquam , Iudices , esset ullam partem istius nequitiae fugitivorum insolentia consecuta . XXVII. Privatim hoc modo . Quid Z publice civitates queis madmodum tractatae sunt Audistis permulta indicia & testimonia civitatum , & reliquarum audietis . Ac primum de Ais gyrinensi populo , fideli & illustri , breviter cognoscite . Agyrinensis est in primis honesta civitas Siciliae , hominum ante
hunc praetorem locupletium , summorumque aratorum . Ejus agri decumas cum emisset idem Apronius , Agyrium venit . Qui cum eo cum apparitoribus, id est , cum minis ac vi venisset, poscere pecuniam grandem coepit , ut, accepto lucro , discederet. Nolle se negotii quidquam habere dicebat , sed accepta pecunia , quam primum aliam civitatem occurrere. Sunt omnes Siculi non contemnendi , si per nostros magistratus liceat : sed homines & satis sortes , & satis plane frugi ac sobrii; & in primis haec civitas, de qua loquor, Iudices. It que homini in primis improbissimo , respondent Agyrinenses,
lase decumas et , quemadmodum deserent, daturos e lucrum , eum ille magno praesertim emisset , non addituros . Apronius certiorem facit istum , cuja res erat, quid rei esset.
XXVIII. Statim , tanquam conjuratio aliqua Agyrii contra rempublicam facta, aut legatus praetoris pulsatus esset, ita Agyrio magistratus, & quinque-primi , accitu istius evocantur. Veniunt Syracusas : praesto est Apronius : ait eos ipsos , qui venissent, contra edictum praetoris fecisse . Quaerebant, quid Respondebat se ad recuperatores esse dicturum . Iste, aequissimus homo , formidinem illam suam miseris Agyrinensibus imjiciebat : recuperatores se de cohorte sua daturum minabatur. Agyrinenses , viri fortissimi , iudicium se passuros esse dicebant . Ingerebat iste Artemidorum , Cornelium medicum , Valerium praeconem , Tlepolemum pictorem , & ejusmodi rec peratores quorum civis Romanus nemo erat: sed Graeci s crilegi, jampridem improbi , repente Cornelii γγ . Videbant m. IV. X x Agy-ss Ruenta cornali. J A vertis nomine , evius beneficio eives Roniani erant facti. sic blanutius , approbante Grevio . Sed rectius Hotomamri a sylla , qui victor decem eiretister annis antea proseriptorum servos , amplius decem millia , cives Romanos ase , Ae co-
356쪽
Agyrinenses , quidquid ad eos recuperatores Apronius attulisset, illum perfacile probaturum . Condemnari cum istius invidia infamiaque malebant , quam ad ejus conditiones pacti
nesque accedere . Quaerebant , quae in verba Τρ recuperatores
daret . Respondebat, Si pareret adversus edictum fecisse , quae se in iudicio dicturum esse dicebat . Iniquissimis verbis , improbissimis recuperatoribus, conflictari malebant: quam quidquam
cum isto sua voluntate decidere . Summittebat iste Timarchiisdem , qui moneret eos , si saperent , ut transgerent . Pern
gabant . Quid erso Z In singulos H-S quinquagenis millibus
damnari mavultis Τ Malle dicebant. Tum iste clare, omnibus audientibus, Vui damnatus erit, inquit, virgis ad necem taede tur . Hic illi flentes rogare atque orare coeperunt, ut sibi suas segetes, fructusque omnes , arationesque vacuas Apronio tradere liceret : ut ipsi sine ignominia , molestiaque discederent. Hac lege , Iudices, decumas vendidit Verres . Dicat licet Hortensius, si volet, magno Verrem vendidisse. XXIX. Haec conditio fuit isto praetore aratorum , ut secum iraeclare agi arbitrarentur , si vacuos agros Apronio tradereiceret . Multas enim cruces propositas effugere cupiebant .
Quantum Apronius edidisset deberi , tantum ex edicto dandum erat . Etiamne si plus edidisset , quam quantum natum esset Etiam . Quomodo λ Magistratus ex ipsius edicto exige
re debebant. At arator repetere poterat . Verum Artemidoro
recuperatore. Quid , si minus arator dedisset, quam poposcisset Apronius 8 Iudicium in aratorem in quadruplum . Ex quo iudicum numero ρ Ex cohorte praetoris praeclara hominum ii nestissimorum . Quid amplius Z minus te jugerum professum esse
.eI--m nomἱ ne appellari voluit. AlIam quo.)ue interpretationem amicorum unus mihiugeterit. Putat vir eruditus istos hie a Cicerone diei Co-lios , non quod revera sit
istud illorum praenomen , sed quia adiuncti Deli Cornelio Artemidorci, bipedum omnium nequissimo, ips ex ea societate facti sunt repente Cornelii Artemidori , id est , ex improbis c nam iamprialem erant improbi mortalium omnium , ut ille , nequissimi .sἱ veram hane esse Interpretationem aliquis negaverit et at sane subtilem fit ingeniorum
esse nemo non satebitur. Horreus
mulam praescriberet recuperatoribus . Verre respondebat se daturum hane sermulam . si pareret aνatmer fee in , eantva esistim pν-- , ea , quis γυνonitia se iis itiaiei. .. i. messe dicebar , vis. eosdem aratores re peratne scondemnarent. Idem.
357쪽
esse dico . Recuperatores Τη rejice , quod adversum edictum feceris . Ex quo numero λ ex eadem cohorte . Quid erit extremum 8 Si damnatus eris , nam dubitatio damnationis, illis recuperatoribus , quae poterat esse virgis te ad necem caedi necesse erit . His legibus , his conditionibus , erit quis. quam tam stultus , qui decumas venisse arbitretur ρ qui ar tori novem partes reliquas factas esse existimet ρ qui non in
telligat, istum sibi quaestui praedaeque habuisse bona , possessio
nes , fortunas aratorum P Virgarum metu Agyrinenses , quod imperatum esset, factitros se esse dixerunt.
XXX. Accipite nunc, quid imperarit : & dissimulate , vos, si potestis , vos intelligere , ipitim praetorem , quod tota Sicilia perspexerit , redemptorem decumarum , atque adeo ar torum dominum ac regem fuisse . Imperat Asyrinensibus . ut
decumas γ' ipsi publice accipiant : Apronio lucrum dent . Si magno emerat , quoniam tu es , qui diligentissime pretium exquisisti; qui , ut ais, magno vendidisti: quare putabas eminptori lucrum addi oportere ρ Esto : putabas. Quamobrem imperabas , ut adderent λ Quid est aliud capere , & conciliare pecunias, in quo te lex tenet , si hoc non est , vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri , hoc est , pecuniam
dare ΤAge , quid tum 8 si Apronio , deliciis praetoris, lucelli aliquid jussi sunt dare , putate Apronio datum , si Apronianum
lucellum , ac non praetoria praeda vobis videbitur : Imperas, ut decumas accipiant : Apronio dent lucrum , tritici medimnum xxxi II. millia. Quid est hoc P una civitas, ex uno agro , plebi Romanae prope menstrua cibaria praetoris imperio donare Apronio cogitur . Tu magno decumas vendidisti , cum tantum lucri decumano sit datum P prosecto , si pretium exquisisses diligenter , tum , cum vendebas , x. medimnum po X x et tius
57 Recupeνarorae νeiis. J Mihi suspectu, est hie locus , quamvis libri omnes consen
tiant. Quomodo enim Aproniux aratoribus, quos in iudicium vocabat , poterat dicere, Rabiea re preatarea λ setipsise puto Tullium Rae ενarines recipe. Uem in ius ad recupe 1atores, qui cognoscant, &c. Gravius.18 in Geti mar 4 Quas redemerat Aer Ius. Aeeipiam, subaudatur , solbendas, Gall. ω' Πνs eharaena , &e. Pusiis. , id est . data de publico pecunia. Luratim dent, Addant sum mae principali aliquid peeuniae, tueri nomi
358쪽
tius addidissent , quam H-S DC postea . Magna praeda videtur r audite reliqua , R diligenter attendite , quominus miremini , Siculos, re necessaria coactos, auxilium a patronis , a consulibus, a senatu , a legibus, a judiciis petivisse . Ut pro-haret γ' Apronius hoc triticum , imperat Agyrinensibus Verres , ut in medimna singula dentur Apronio H-S m. XXXI. Quid est hoc tanto numero frumenti, lucri nomine , imperato & expresso , nummi praeterea exigentur , ut probetur frumentum an poterat non modo Apronius , sed quivis , exercitui si metiendum esset , improbare Siculum1rumentum , quod isti ex area , si vellet , ad metiri licebat ξFrumenti tantus numerus imperio tuo datur, & cogitur . Non est satis . Nummi praeterea imperantur . DMitur. Parum est .
Pro decumis hordei alia pecunia cogitur . Jubes H-S xxx l cri dari . Ita ab una civitate , vi , minis, imperio , injuriaque prie toris eripiuntur tritici medimnum xxx Iri , & praeterea H-S Lx. An haec obscura sunt ρ aut , si omnes homines
velint , obscura esse possunt ρ quae tu palam egisti Z in conventu imperasti omnibus inspectantibus coegisti qua de re Agyrinenses magistratus , & quinque-primi , quos tu , tuique
quaestus causa evocasti , acta & imperia tua domum ad senatum suum renuntiaverunt : quorum renuntiatio , legibus illorum , literis publicis mandata est : quorum legati , homines nobilissimi , Romae sunt , qui hoc idem pro testimonio dixerunt Cognoscite Agyrinensium publicas literas : deinde testimonium publicum civitatis . Recita literas publicas . LITE RaepuBLICE. Recita testimonium publicum. TESTIMONIUM PUBLI
CUM. so in Moba mea J Prabare , hic est inspice- apud nos tectu propter pluvias, at olim e
re , fle examinare num bonum sit . Sie een. rat subdialis. Aream esse oportehat, ex pra-sores dicuntur opus loeare , & postea mos, eepiis vatroni lih r. de re Rustica , cap. 6. Idem . Recepi ex Nannii libro optimo, si, in agro, sublimiori loco, quam Persa- haec verba , quae in aliis desiderantur: se . a re poFet ventus . Nam trita grana mos eratai dabortiν . Sie enim ivi illo scribi testatue e terra subiactari , cum ventus spirabat te. Nannius t in pνoharet Apνonitia sae rjitieum nis , quo paleae inanes , & quod levissimum evia ei daοα- , ἐ-preM. Receperat id iam est , extra aream mitteretur a & si umentum ante Carolus stephantis , quod miror a se. purum veniret ad corbem. Tritum N purga-quentihua editoribus suisse neglectum , eum tum humentum arator domum deporiabat. maxime faciat augeogo erimini. GMilus. Licebat Apronio, inquit Cicero, admetiri exori stetituM J Emphas, est ita hoc verbo i area , ubi tritum fuerat frumentum . ante
probum enim signi Matur , cum sietiliaris dia quam domum aratoris deportaretur , de ab citur. ibile Apronio . area : locus est eo vitiari pollet. IIarte itis.
359쪽
cuM . Animadvertistis in hoc testimonio , Iudices , Apollodorum , cui Pyragro cognomen est , principem suae civitatis, lacrymantem testari, ac dicere , nunquam post populi Romani nomen ab Siculis auditum , & cognitum , Agyrinenses com Ira quemquam infimum civem Romanum dixisse , aut secisse quippiam : qui nunc contra praetorem populi Romani magnis injuriis , & magno dolore publice testimonium dicere cogerentur . Uni mehercule , huic civitati , Verres , obsistere tua
desensione non potes: tanta auctoritas est in eorum hominum fidelitate , tantus dolor in injuria , tanta religio in testim nio . Verum non una te tantum , sed universae similibus af
flictae incommodis , legationibus , ac testimoniis publicis per
XXXII. Etenim deinceps videamus , Herbi tensis civitas , honesta , & antea copiosa , quemadmodum spoliata ab isto ,
ac vexata sit . At quorum hominum ρ tum morum aratorum ,
remotissimorum a soro, judiciis, & controversiis: quibus parcere , & consulere , homo impurissime , & quod genus hominum studiosissime conservare debuisti . Primo anno venierunt
ejus agri decumae tritici medimnum xvm . Atidius , istius item minister in decumis , cum emisset , Sc praesecti nomine cum venisset Herbitam cum Veneriis , locusque ei publice, quo diverteretur, datus esset: coguntur Herbi tenses ei lucri ρ dare tritici medimnum xxxvia millia , cum decumae venissent tritici medimnum xvm millibus. Atque hoc tantum triticum lucri coguntur dare publice , cum jam privatim aratores ex ag is, spoliati, atque exagitati decumanorum iniuriis, prosu-gissent . Anno secundo cum emisset Apronius decumas tritici mediismnum xxv millibus, & ipse Herbitam cum illa praedonum copia, manuque venisset: populus publice coactus est ei conserre
6a Lucti J Subauditur , causa a id est , pro lucro. Μedimnum XXXVII. multa . Nempe deeem n octo millia pro deeumis , reliqua ad xxxvII. pro luero, & ineremento, set additamento. Non enim verismile est ab iis exactum fuisse lucri nomitae, duplo amplius, quam pro decumis. IIem.
360쪽
Iucri tritici medimnum xxvi , & accessionem H-S CID CID. V . De accessione dubito , an Apronio ipsi data sit, merces operae , pretiumque impudentiae . De tritici quidem numero tanto quis potest dubitare , quin ad istum praedonem frumentarium , sicut Agyrinense frumentum , pervenerit Z Anno vero tertio in hoc agro consuetudine usus est regia . XXXIII. Solere ajunt Τ barbaros reges Persarum , ac SProrum , plures uxores habere : his autem uxoribus civitates attribuere , hoc modo : Haec civitas mulieri redimiculum praebeat , haec in collum , haec in crines . Ita populos habent universos non solum conscios libidinis suae , verum etiam administros. Eandem istius, qui se regem Siculorum esse ducebat, licentiam , libidinemque fuisse cognoscite. AElchrionis Syracus ni uxor est Pippa : cujus nomen , istius nequitia , tota Sicilia pervulgatum est: de qua muliere versus plurimi supra tribunal,& supra praetoris caput scribebantur . Hic IDchrio , Pippae vir ad umbratus , in Herbi tensibus decumis novus instituitur publicanus . Herbi tenses cum viderent , si ad , schrionem pretium redisset , se ad arbitrium libidinosissimae mulieris spoliatum iri : liciti sunt usque eo , quoad se essicere posse arbitrabantur . Supra adjecit AEschrio . Neque enim metuebat , ne , praetore Verre , decumana mulier damno assici posset . Addicitur με medimnum xxxv millibus; dimidio sere pluris, quam superiore anno . Aratores funditus evertebantur: & eo magis , quod iam superioribus annis exhausti erant , ac pene perditi . Intellexit ille ita magno venisse , ut amplius ab Herbi tensi-
63 Η-s era era J sestertium duorum init- 6s solore a uisa J Huiuq eonsuetuo nis Pla-lium . sed iiiii a tetis ne pro istorum eupidi- tri iti Alcibiade priore mentionem facit his ale h. c si imita est, itis iccitur Manutius de verbis, Erua .Q .γώ, &e IA. enim ex