장음표시 사용
41쪽
vlagmation. a ITheatrales ludos ortum habuisse, annotant Seruius ad virgili Georgicorum secundum, Donatus ad
Terentium Stragicis primum Sudas refert Chaeritum Atheniensem, quem circa lxv. Olympiadem incertamen tradit descendissi secundum quosdam Laruas, &scenam inchoasse, alibi tamen, Quod scDiomedes, Gnecorum plerique Thespina ficit Personarum inuetorem, postquam is ab initio vultum minio inunxisset, dein portulaca texisset, quod confirmare videtur HoratiuSi plauem vexisse Poemata Thessis,
Quae canerent, agerentve peruncti fetibus ora.
Lineas autem eas fuisse, euinq; fabulas edidisse dicit Olympiade xj. Nec desunt, qui Aeschylo huius rei palmam tribuere non dubitet, testimonio se niti posse arbitrati Horati in Poetica dicentis. Oct hunc Persenae pallae repertor hones Aeschylus; Cum tamen Aeschylum his verbis dictum voluerit Horatiust garriat quantumlibet Porphyrion non
Personae impliciter inuentorem,sed Persi ne hon stae,addisserentiam Personarum minus conuenientati,nuas reliqui ante illum,uel etiam ille ipse primis temporibus introduxerat, ex quo factum puto, ut Aeschylusiquod Philostratus refert Tragoediae pa-xens sit appes latus. Huc sors an lederet aliquis eos Aristophani, versus, Zarmi pertinere, quos pro-
42쪽
nuntiantem introducit Euripidem, cum apud inseros de palma cum Aeschylo altercaretur. Primum quidem unumquempiam sidere fecit, cooperiens Achil em aliquem aut Niobem aciem non reuelans. Ni Aristophanis scholiastis aperte doceret, hoc noad Personae, sed ad mutae Personae inuentionem petati ne res Achilles vim ait ille sedens es, , nihil repon. Hii, apud Asbium in fabula, cui titulis Phra es, aut nectoris Lotra,prout etiam in Myrmidonibos adtertiam eras idiem ne verbum quidem emittens. Certe Sudas in voce Abihilis inuentorem ipsum fuisse dicit Personarum terribilium, torrificarum, quod, superius aliunde relatum,Pausanias u Atticis eum primum Erynnibus anguineos crines adfinxisse. In Suda tamen notabile iχ co manifeste deprehenditur, cum dicat certasse Aeschylum non Olympiad , ni mendum potius subeste, idq; exscribentis
vitio imputare malimus, cui non forte, pro sexagesima nona, in notis numeralibus exprimendis,exciderit. Cui asseuendae coniecturae fidi alicuius manuscripti opem desiderarem, ut, quae vero non admodum distentanea videatur sit ad ea comparetur,
quae de Aeschylo Pausianias habet in Atticis naua libus scilicet eum pr(li is ad Artemilium, da laminam, quae in Olympiadem lxxv inciderunt, non lire Virtutis eximiae laude interfuisse, quin, ipsum iam morti proximum, in operis cuiusdam fronte de
43쪽
rebus a se praeclare gestis in Marathonia pugna,qua Graeci Persias fugarunt, Olympiade xxij. Marathonium saltum Persasser ipsos tesse inuocasae. Nihil enim est,ut moretur quisquam Aeschyli ipsius interpretem, qui sexagesiim eum asseris Olympiade claruisse, si tamen uda fidem saluam velit, non eum xlv annis minorem initium certandi cum Poetis si cisse. Post Aeschylum, eodem Suda teste, Phrynicus mulierum Personas, pedagogiq; Neophron Sycionius ad inuenere Apud Romanos,ante Lauium Andronicum galeros, non Personas in usu fuisse, reserte Diomede Bullengerus , Personis sprimum lic pime Roscium Gallum, de quo pra clarum est illud Ciceronis elogium oratione pro .Quinctio, quod cum arti ex eiusmodi esset, mi solus dignus videretur esse, qui inscenassectaretur, Vir tamen eius modi esset, solus
dignus videretur qui eo non accederer. Donato autem hibemus inutium, VProthonium primos Personatos tragoia iam egisse, quod adeo obtinuit in posterunt, ut Nero ipse ae Iar, Quod si apud Suetonium cap. XXJ. Tragoedias cantauerit Personatus, heis roum, eorumq; item heroidum , Dearum e causeffctis No enim immane illud monstrum rem ullam intentata reliquit qua praedecessoris Cai insaniam, vel aemularetur, vel, si posset, etiam anteuerteret, quem supra retulimus, ex Xiphilino, Deorum Dea-xumili imagines ridiculo stadio flectasse. Vtcunq;
44쪽
tamen sit, proprium adeo Tragoedita fuit Persenis uti, ut fecibus, quibus ante excogitatas Personas, Histrionum ora inficiebantur, quae Graecis Uudiuappellantur, et udi a primum diaetam, mox leuiuscula facta mutatione, preditana eam nomen inu nisse sit creditum, a quibus etiam fecibus scenicos quosdam ludio nec odi uisum Aristophanes appellat. Tragoediae Personae, quae fuerint apud Pollucem habes libro v. cap. xviij. de j siem nonnulla quoq; apud Donatum in Pro lego me nis ad Terenatium Earum vero ornatum his verbis describit Lucianus de Saltatione Turpe minime iucundum 'e- Staculum, homo longitudine deformi, ali incomposita emornatus, altis calceamentis ingrediens, caput Larua minaci obdustum habens, tum peramplo ore hiante,quasi e- Statores deuoraturus uitio adficititia pectora , venire factitios adiunStam, morte compositam corporis crasitudinem m. Tragoediae proxima fuit adeo Satyrica,ut eius quodammodo species videretur,qualis extat fabula Cyclops inter Euripidaeas, quod genus chamatis, licet post rudiora illa secula minus in usu fuerit, suas tamen habuit Personas,&mmαTimot tae pellibus, ut plurimum , hircinis, praeter alia, quae Dionysius describit Antiquitatum lib. vij. Pollux libro supracitato cap xlix Mxix quartae huc referre nos ri non est instituti, cum praesertim de Satyrica copiosus extet liber Isaac Casauboni viri, quantum ego
45쪽
ego quidem iudico, inter literatos nostri temporis, literatissimi. De Comoedia igitur, secundum ordianem propositum si disquiramus, eam Persenis instructam fuisse reperiemus, in veteri quidem (quod res eii Pollux similibus, ut plurimum ijs, qui suggillabantur hominibus,vel etiam maiori cum ludibrio essichis, quod fiebat ideo sex Aristophanis holia ste referente Bullengero ut agnosci possent primo intuitu, priusquam actores aliquid dicerent. Eius rei testimonium, exemplo clarissimo confirmatum, hibemus apud Aelianum mirum libro ij. cap. xiij. Suggerentibus Anyto de Melito, Aristophanem ad
incitandum Socratem,Comoediam fuis commen
tum, quam Ap Ar inscripsit,eiusq; Hgi Personamessistam in scenam introduxisse, quo spectaculo,cea inusitato Athenienses primum obstupefactos, d inde, ut est vulgi natura ad bonorum odium procliuis, actorem plausu fauorabili excepisset, Socratem vero, qui non forte, sed consulto aderat, opportuno Theatri loco sedens, cum surrexisset, omnium in se conuertisse oculos, ut iucundum non minus spectaculum praeberet ipse sereno vultu, conflantici; animo dicacissimi hominis cauilla flocci pedens quam ipsum drama, per se ridiculum, eas felliuitate referatum, qua pr(ditus Aristophanes,ut erat, videri quam
maxime auebat. Quam narrationem notatu non
indignam breuibus me comprehensam, plenio rem
46쪽
rem apud ipsum Aelianum cui libuerit videre erit Aristophanis etiam exemplo animatu me ipsiam
quendam , infimi ordinis Poetam, in Tribone Cois in Cedia Socratem eundem per ludibrium induxisse, Laertius Diogenes indicatu eius vita. Veterem huciano rem imitatus Nero, nori cenam minus, qua Ma
iestatem imperi foedauit, Per is essetis adsimilitu
dinem oris ui, foemin prout quamq; diligeret, quod in eius vita refert Suetonius cap xxj.&, quod Xiphilinus, in muliebri ornatu Sabinam imitabatur. At non diuturno admodum tempore vetus ComCedia viguit,quq populara flatu Athenis imperium tati nente tanto plebeculae fauore excipi consueuerat, ut, quod socrates quaeritur orationem pii, tau longe maiore in gratia apud ipsam esset, quam oratores de publicis utilitatibus disserentes, adeo inquam , ut impune fuerit ipsius actoribus potentis mos quos ;&praecipuo se Reipublicae rectoribus contumelios stimis probris impudenter dilacerasse Dum enim siti is se contineret legibus, quibus nixa, quod Horatius ait Satyra v. Si quis erat dignus describi, quod malus autFur,
auod moechusueforet, aut sicarius, aut alioqui famosius, multa cum libertate notabat.
Videb itur ptieter insitam popularabus animis ex optimatium vituperatione delectationem tantum conferre ad rectum ciuitatis latum, quod infamiae
47쪽
metu a sceleribus plerosq; deterreret, ut non iniuria, te ipsitus prami puis aut horibus Eupoli Cratino, Aristophane Dionysius Halycarnaseus , pronuntiauerit, Philosophorum eos nihil minus, Politicorumq;,quam Poetarum munus adimpleuic se . Exoleuit autem, cum a peiorum imitatione, quae eius est materia, Poetarum vitio ad bonorum crimia nationem , sed de ad Deorum despicientiam senti delapsa fuisset , vel quod nimiam eius licentiam riptamendam censuerint Athenienses, lege lata siti plicioci indicto, si quis nominatim quempiam probrosis carminibus proscinderet, Quod indicat Hiratius in Arte. In mitium liberto excidit, di vim Dignam lege regi lex et accepta chorusi; Turpiter obticuit,sublato iure nocendi.
Et ad Augustum epistola prima, libri ij.
Donec iam suus apertam In rabiem verti coepit locus, perhones Ire domos impune minax, dolue re cruento Dente lacessiti sui intactis quoq; cura Conditionesve communi suis etiam ex Poenaei lata malo suae nostet carmine quemquam Descris, Quam legem sit credimus Acr ni oro Maro rei appellatum conssimili apud Romanos sanctioni, de qua S. Augustinus ij. de Civit. Dei, Ciceronis de Republica, originem dedisse veri-
48쪽
simile videtur Vel etiam ab edendis huiusmodi fabulis Poetae ipsi se sponte des iterunti quae scholi ilis Aristophanis est sententia.)Ad benedicendum, delectandumqs reda cti. Quod deficientibus populi vitabus, pariq; illo omnium iure timul evanescente, cuius praesidio audaciores erant, statuq; in Oligarchiam verso, certissimae semetipsos ultioni obnoxios fore animaduert rent, ni a maledictis temperarent. Cuius rei docu-gnentu quoddam reces dederat Aristophanes, quinque talentis mulctatu sivi ipse asserit in Acharnanibus)quod Cleonis Personam iniquitibus, minio oblitus egisset, quam, prae Cleonis ipsius potentia,
nemo ausus erat repraesentarer, Quocirca primus Pse fabula sine Choris edita, cui nomen Aeolo si con, stylum vertensa conuit ijs abstinere coepit. Quod enim multi asserunt, Aristophanis scholiastem si cuti Eupolim mari mersum ab res, quos in Bapte is
perlirinxerat,cognominem suae fabul e casum subi-jsse, tam multi, multa sunt, quae redarguant, ut non inuitus hoc exemplo narrationem des itur permittam. Non tamen potui sine nota Iuli j Caesaris Scaligeri, rico rata' prcterire, qui id, quod de Eupoli subdubio narratur, cap.vi lib. primi de Poetica, de Cratino asseueranter affirmat. Sublata igitur, tei Comoedia de qua u. b in praesens, , , , peculiarem de ipsa tractatiunculam meditans mediae, no-
49쪽
uaeq, subsecutae sunt, in quibus ludicra quaedam , de ad risum accommodata Personae sunt excogitatae, quales Menander omnium absurdissimas excogitas se perhibetum Mailonem hinc quendam Megarensem Hii rionem Personam ad inuenisse famuli, decoqui ab inuentore Misona vocitatam, ex Aristophane Bi Eantio tradit Athenaeus lib. xiv quod confirmat Festus; Cuius Personae, quod proprium esset irrisionibus, S dicterijs alios insectari, ideo
molis oerre eiusmodi qmnica etiam dicebatur. Nu- Severo fuerint quod facere videtur Scaliger Poetices primo cap. xiij xia soni huic uniuersam potius, quam singularem hanc Personae inuentionem tribuere Ebriosos quoq; Cratem Comicum, Arii Ophanis scholiastes ait scenae inuexisse, alis Epicha mum , Athenaeus vero lib. x Aeschylum primum ex
omnibus contendit Iasonem Graea tapoi ebrium ii duxisse Heroas teneri mentitus ebrietatis vita o,quo
ipse adeo laborabat, ut nisi ebrius Tragoedij scribendis manum non admoueret,quq proptet ea Lab ri Patris esse dicta sunt. Quin ibro primo,co nomine illum reprehendit, quod inepte, ac indecore Graecos tam ebrios inducit, ut matulas lusas mutuis plagis perfringant. Horum exemplo subsequentibus temporibus, alii alias ad libitum Personas tu nerunt, quas attingit Donatus ad Terentium,& longiori ordine iecci sta Pollux lib. v. cap. xlx qui hi s
50쪽
connumerari potest ea, quam gestates et phoetre ditarete
appellat in Saturnalibus Lucianus Latinorum primo Comaediam Persenatos egissi Cincium , sifaliscum e Donato comperimus; siprimam ex Onantabus arui quandam fabulam Personatos Histriones habuisse voluerunt non ulli, ut es apud Fellum, unde Per natae fabulae ipsa nomen traxerit. Sed, cum post multos annos(verba sunt Felli Comoedi, Tragoedi Personis uticaverint, verisimilius es, ea abulam propter inopiam comoedorum actam nouam per Atellanos , qui proprie vocantur Personati, quia res est ijs, non cogi in Scena ponere Personam, quod caeteris Histrionibus pati necesse est. Terenti vero aetate Histriones
Personatos egisse, praeter Donatum , testatur vetus
ipsius Terenti Codex in Vaticana seruatus, in quo Laruat passim,Personatiq; His riones picti cernuntur. Mirumq; tanto in honore apud Histriones ipsos Personas fuisse, ut Theatralis applausus gloriam illis quasi acceptam referrent, quod notabilissimi euentus exemplo confirmat Plinius Naturalis his ora lib. vii cap. iiij M Ofilium Hilarum Comoediarum Histrionem narrans, cum populo admodum placuisset, die natali suo conuiuio exhibito, Perse nam eo die usurpatam in tuentem, coronam e capite suo in eam transtulisse, tali l habitu rigentem, nullo sentiente expirasse Quid vero,si circum soraneos istos et opetur, qui cantionibus inconditis, rudique