장음표시 사용
231쪽
18a Anatomia Prysiis undecima.
i i cinia ne egimus, raro cont/ngunt, qu tmdiu aut ventrifant du- curus repletus es , aut chalus inde verses inferiora
Hibri; Propositio haec ab octava praecipue lucem de ea νὸ accipit, ubi eam evidenter probavimus : hic Eoii vero illius solummodo meminimus, ut de fina- sententia, ii ipsus causa ulterius constet. Fauopius ait, bilem illic detineri donec chylus descenderit, ut hic ab illius commixtione integer servetur: quod fieri neutiquam posse arbitratur,si uterque humor simul eoaemque tempore delabatur. Est quidem haec sententia Veterum opinioni consentanea ; nihilominus objici posui, quod eamdem haud parum labefactet. cycitur. Nimirum venae lacteae haud promiscue hu-mchem quemlibet oblatum attrahunt, multo minus humorem ingratum atque noxium, qualis est bilis, in se alliciunt ; 1ed eum rejiciunt potius, neque in corporis meditullium denuo recipiunt: veluti cernere est in diuturna fune, ubi licet intestina copiosa bile aliisque excrementis abundent, lactes tamen nihil eorum exsorbent, sed jejunae potius atque inanes permanent. Ideoque etsi humor biliosus cum chylo commisceretur, venae tamen lactcae, quae cum delectu agunt, chylum duntaxat sincerum admitterent , aliosque humores, ceu excrementitios, rejicerent.
Idque inde praeterea confirmari possit, quod chylus non soluin e jejuno, sed ex ileo, atque colo etiam, rectique intestini partibus superioribus eliciatur : sciuidem ad ea omnia lactes pertingunt, cardidaque succo replentur, qui in illis sperinde atque in aliis vasis a jejuno Geductis in suavissimi 1 aporis, ejusdemque naturae ac substantata reperitur. Et tamen clivi , in
232쪽
in locis his inserioribus, antequam separaretur, faeculentis putidisque humoribus commisceb mr i quemadmodum cuilibet periculum faciem ti De se constabit.
Imo vero, quod scrupulum omnem e modio tollit in iis qui commoda valetudine tuntur, colon, imaeque ii ei partes, excrementibiliosi nonnihil in se continent, quod cum Chy lo illuc delapso necessario miscetur, idque ante- qaam lactes eo pertingentes illum exsugere queant. Quapropter affero, naturam de praeservando chylo ab excrementi biliosi in inte- testinis mixtura, haud adeo solicitam esse, atque Fasiopius opinatus est; quoniam humores hosce in infimis intestinis assidue permiscet , suce trinque tamen, sive chylum defaecatum interea allicit. Quorsum enim alias venae Iacteae in ea loca distribuuntur 3 aut quomodo clutus inde citra contagium exhauritur 3 Potest sane .chylus, utcunque aliis humoribus permistus , . purus putusque inde separari; neque periculum
a tali mistura metuendum adeo est, ut natura
ejus avertendae causa singulare aliquid moliri debeat ; nec certe in eum finem, uti diximus, quippiam scrupulose excogitavit. Verum FH pio, & Veteribus ignoscendum est; quod eorum aetate venae lacteae incognitae essent; sine quarum notitia, haud facile quisquam eorum sententiam labefactaverit. Quaeres forsitan a me, quam-nam igitur a- Causet aliam causam finalem constituam, ob quam bi- tiam lis , interea dum chylus delabitur, in vasis suis lis.
coerceatur 3 Ego autem resipondeo, praeterrationem antehac sub finem praecedentis capitis memoratam unam hujus rei causam esse pone, ne ventriculus atque intestina,dum coctioni incumbunt , interturbentur. Enimvero quiete ea,quae consistit in motu tonico aequali omnium
fibrarum, chylum aequaliter tameque compre-
233쪽
hendunt, non autem tumultuarie huc illuc agitant ; quo fit, ut opus suum felicius expediant. Quippe motus inaequalis aut turbulentus, si ini ventriculo excitetur, facile vomitum ciet ; sin vero in intestinis contingat dum chylus adest, lienteriam producit; quorum utrumlibet na- turae instituto quam maxime adversatur. Fac autem, malum noc ad vomitionem aut lient riam minime procedere; ad ea tamen incommoda promptillime inclinat: quippe nausea a que aversatio, ad excretionem potius, quam ad retentionem & coctionem perpetuo tendunt: nam in quem finem natura ea retineat, quae ipsi odiosa ac molesta sunt3 Causa autem tumultu si hujusinodi in ventriculo atque intestinis motus , fit a re es qua nauseam atque fiuctuationem in iis excitante : cruditas vero proculdubio est nauseae perpetua comes. Quomodo e- . nim ventriculus ea bene concoquat, quae ipsi displicent, quaeque a se modis omnibus amo- Ilai conatur λ Ideoque sapienter a natura ca tum est, ne bilis, interea dum chylus perficitur, intestinum ruat. Quippe humor iste evibdentissime stomacho atque intestinis invisus est, ac fastidium parit: de licet haud immediate
in ventriculum deveniat 3 ea tamen cst partium illarum, ad quas necessario descendit, cum ventriculo vicinitas de conspiratio, ut hic etiam facile in cundem conturbationis modum pertrahatur.
s. Propositionis hujus veritas propria luce clarescit: quoniam citam humor iste a natura squae nihil unquam temere instituit reconditur ; n
234쪽
cesse est, animali, cui i nest, in usum at iquem cedat. Coacervari autem a natura humorem
hunc, jam I. 3.&q. propositionibus dictum est. In omnibus vero animalibus plus minusve congeritur, prout id speciei eorum convenerit: ideoque quibus vescula fellea contigit, iis copiosiore bile accumulata opus fuit, quam illis, quae eandem desiderant. Superest, ut humoris hujus sic congesti utili- idque tates praecipuae explicentur. Et nobis quidem triplici tres occurrunt etiamsi plures forte fuerint) ter.
quarum rationem aliquam reddere in promPtu est. Earum duae hepar particulatim magis respiciunt; tertia vero videtur aliquatenus toti sanguinis massae depurandae inservire. Prima est, ut hepar a putredine integrum ser- obstat vetur. Pro concesso enim habeo, bilem apu-pu:red tredine vindicare: quod etiam amarulentis O- mamnibus quodammodo commune est. Assero etiam, hepar, prae caeteris omnibus partibuς,
ejusimodi praesidio indiguisse: quoniam reliqua:
omnes sanguinem suum ab arteriis immediate excipiunt ό hepar vero canalem amplissimum habet a vena Portae, quicum exilis ejus arteria
minime comparari queat: quinetiam haec languinem, non in ipsum hepatis parenchyma, sed in vasorum illius tunicas duntaxat distribuit. Quamobrem, cum hepar vivido illo sanguinis spiritu plurimum destitueretur quo reliquae eorporis partes a putredine vindicantur aequum erat quo sanitate gauderet incolumi accessbrio hujusmodi auxilio seueretur. Idque eo p tissime , quod maxima pars sanguinis ne
par adeuntis, intestinorum jam ventriculique tunicas perreptaverit , e quibus contagium MN quod facile contrahat, indeque mox putredinem induat; quemadmodum iis rebus prompte contingit, quae in civitatibus eorum continentur.
235쪽
obstru- Altera humoris hujus utilitas est, ut hepar Bion m ab obstructionibus liberum tueatur: bilis enim etiam, abstersiva atque aperitiva est , ut & alia fere amara omnia. Hepar autem , prae caeteris omnibus visceribus , obstructioni est maxime obnoxium ; neque enim sanguis in illud perniciter veluti in aliis partibus fit) vi arteriarum impellitur, verum siegniore motu quem a Portae radicibus habet in promovetur. Qua-γropter fluxus ejus facile sisti possit, cum causa . impetuosius propellente careat, ni accessbrio hoc adjumento, quo ab obstructione libere-θngui tur, donatum esset. Accedit, quod humor bini que co- liosus sanguinem a coagulasione potenter vin agulatio- dicet; quae si vel minimum sanguini dum annem imis gusta hepatis pertransio obveniret, obstructio- pedit, nem necessario periculosam accerseret. his; uois Tertia utilitas quam totius sanguinis depu- destis, 'a- rat/o em spectare aiximus9 est, ut sanguinem,i,hi bista binosiorem attrahat, sive allectet versus arte tarii rias coeliacam & mesentericas, quae vasis felleis e regione adjacent; utque adeo sanguis biliosus per hepar reversurus ibidemdetacetur. De a Dubitarunt aliqui, num attractio similaris tractione sive magnatica concedi debeat: idque forte ea similari eotissimum ratione moti, quod, qui eam ad- γ ma- struunt, de ipsa tamen rei notione minus coimgnetica. veniant. Quidam enim occulta 'ualitatis iam mine eam depingunt: quod perinde est, ac si dicerent, se revera nescire quid de illa sentiant. Alii supinae adeo responsioni haud acquiescen tes, alunt, magnetem subtilia quaedam emu- via de se emittere, quae aliquo utque emigran tia , bc in gyrum acta, domum revertantur d
suomodo nuo, remque attrahendam secum apportent. ι exci- Atque haec quidem opinio non male explicat, latio, oe quomodo res aliqua eminus in alterius ample- onus ba- xum invitetur, eamque libens adeat. Verum si juletur. putent, essiuvia haec rem attractam secum adve-
236쪽
' advehere ; in eorum sane sententiam nequa quam concesserim. Quippe levia corpora, alia se ipsis multo graviora movere nequeunt, nisi arcte undique constipata sint: neque ita quis dem, ni rapido suo expansivo motu patentius , s .ium quaesierint. Nempe tali impetu lata,u obvia quaeque proturbant,ut videre est in accems so pulvere pyrio, vi maxima glandem propeI- , lente. In his autem emtiviis diversa res est ;: i circumaguntur enim in loco libero, ubi corpo- ο ra graviora facile praeterfluunt, tenuioriques aeri prompte illabuntur. Nimirum rapidissi- , mi venti , ferrum, aliave corpora ponderos ast non commovent; licet paleas, plumas, dc si-α milia, facile secum auferant. Gravia certe cor: pora, dum moventur, leviora alia nullo negotio secum una abripiunt: haec autem illa vix s minimum cient, verum potius leniter praeter-s volant. Quippe corpora omnia eo versum mo-st ventur, ubi minimum resistitur: jam vero ef- fluvia haec compedibus ferreis onusta incedere, ' citra ingentem laborem non contingeret; ac proinde in apertum aerem avolarent potius, in quam onera tam gravia ultro susciperent. Nam
u ferri pondus cum ectuviis hisce meendamus, di istis certe omnibus licetnumerosissima fue- a rint) ferri vel millesima grani pars praepanderaverit. Ac propterea intelligere nullo mori do possiim, quomodo tam ingens ferri hon-s dus quantum ma3nes attrahit) levia illa e D
fluvia tam expedite najulent. ρ , Fac autem, essiuvia haec tanto oneri ferendi do paria esse ; certum est tamen, id ab ipsis minime subiri: dicuntur enim in gyrum agi, t. dum ferrum semper recta, itinereque brevissi ii mo, sine fluxu ullo ad magnetem tendit: cladi rissimo documento, non vehi illud ab Muviis, .i sed duntaxat ad motum ab iis incitari s ut supra i a nobis dictum est.
237쪽
Postremo, etiamsi daretur, em uvia isthaec fer- rrum apprehendere, secumque avehere conarii res tamen eadem dissicultate involveretur: ne- que enim minore jam negotio ad magnetem, , una cum anneXΟ onere, protrahentur; quam jferrum antea absque illis attrahi potuisset: q.' pe ferriun etiam nunc nihilo minus deortuartendit. Enimvero si magnetem, ferrumquec quod iustinet .seorsim librando ad stateram eponderes , coin peries , utrunque uni soli ma- lgneti aequilibre esse, si modo lanci, in qua is est, ferrum supposueris. Quare certum est, fer rum magnetem tantundem deorsium trairere, j quantum ipsum ponderat; de lanci stibilis ap- ositum, non minus pendere, quam si eidem ii K,situm esset. Ideoque essi uvia nihil levaminis lauic negotio afferunt, quo minus magnes serrionus sultineat. Si dicas, ferrum ab effluviis gestari, atque haec a magnete solum bajulari; in eodem sane luto haerebimus: namque emuvia sic onusta, magnetem toto ferri pondere gra- lvant. Exempli enim gratia, si quis cquo insidens , humeris suis saccum tritico plenum portet , non propterea equo quidquam illius ponderis adimitur. Idcirco nobis adhuc aqua hae- iret; & merito quaeras, qui fiat, ut magnes tam
ponderosa eae uvia si modo ferrum , ut d, etiam est, bajulaverint P ad se alliciat 3 Nostra δε Possint & alia in hanc rem argumenta deprO- hae a mi: verum iis lupersedeo libens, ne longe ni- sententia. mium a proposita mihi semita digrediar. Di
cam solum eaucis, quid ipsemet de hujusmodi c
attractione sentiam. Tribus ad Tria ad hanc rem requiro: I. Ut sint duo, team I em vel plura corpora, quibulcum similitudo, assi-υ 1 s. nitas, sive familiaritas mutuo intercedat.'2. ut ab uno saltem eorum, in alio unionis desiderimn excitetur. I. Ut excitatio haec sit profi-cua , Oportet adsit nixus coeundi, sive actualis i
238쪽
conatus quo corpora ad se invicem congregentur. De oriano horum , nulla Oritur controver-da. Secuudum autem quod attinet, nempe quores ad uniqnis desiderium excitantur 9 fatendum est, id communitur fieri per e Uia,sive tenues halitus e corpore uno in aliud emanantes. Nonnulli quidem subtiliorem modum excogitarunt , quo corpora e longinquo ad mutuum
congressum incitentur, quam qui per halitus hujusimodi facile explicari queat. Verum ea de re impraesentiarum nihil dicam; quia crassiora ista incitamenta per vapores , proposco nostro sufficiunt Quoad tertium , actualem scit.
natum ., quo corpora hoc pacto excitata, mi tuum congressum appetunt; assero, plurimis indiciis constare, corpora similatia cum hete rogeneis varie permixta, semet ab eorum consortio essedire, ut cum sui similibus uniantur: ejinque rei scap. 8. Partis primae & generalis hujus libri ) multa exempla protulimus ;atque iisdem, si opus esset, iacile plura anne
Quod de occulta actionis hujus natura nar- Haud a rant, mihi haud adeo abstrusa videtur, ut hu- δεο occul-mani ingenii acies eandem penetrare nequeat. ta est, ut Nimirum similia ilibus gaudent; & anima- intolii lia cuncta aliorum suae speciei societate dele- nusio mο-ctantur. Quidni igitur corporibus etiam natu- do positi. ratibus inclinationem hanc concedamus, quasi ii similibus aggregentur 3 praesertim , cum Ο-mnia conservationem sivi gnaviter appetant, quae a similibus perficitur ii fugiantque interibtum, quem contrariae res afferunt.
Ex aictis constat, quid yer attractionem si- uuat Amilarem, sive magneticam, intelligam: nemPe. nam sit allectationem, sive incitamentum, quo corpus .attractio. naturale ad aliud sui simile fertur. At Iero , inquis, vocabulum eo sensu acceptum, haud proprie attractionis titulum merebitur;
239쪽
cum toto genere ab eo differat , quod mechani-eε perficitur: qua de re supra actum est. R spondeo: Quoniam hujusmodi attractio illocebram quandam sive incitamentum prae se fert, metaphorice saltem attractionis nomine dignanda venis. Praeterea,quicunque de motu hoc aliquid tractarunt, attractionis nomine semper usi lunt: Ideoque, quoniam vocabula antiqua sua possessione exuere nolui, eandem dictionem retinui; nihil amplius intelligens, quam quod nunc dictum est.
ων dica- Quaeres autem porro, cur attractionem hanc iur i- similarem appellaverim, cum ea prius magnet laris. O sve electrica di cta sit 3 Ego vero ajo, me Π quaquam nomina illa repudiare ; quoniam autem strictioris significationis sunt, quam ut
rem hanc toto suo ambitu comprehendant, liud illis commodius substitui. Dixi autem attractionem similarem, ut ab organica sive in chanica distinguerem. Nam licet attractio h
jusmodi in corporis organis reperiri hostit, illa tamen haud orsanice perficitur; sed a similitudine, familiaritate,atque affinitate corporis at- trahentis cum attracto, promanat S eademque
smilitudo in constitutione partium similari,
non autem organica, fundatur. Ac propterea
opinor , actionem hanc latissime acceptam, commode dici posse attractim similarem. His ita praemissis, concessoquem posterum, corpora similaria semel excitata, actuali conatu ad mutuum congressum tendere; quae jam dicta' sunt, praesenti negotio applicabimus. Oblematu dignum est, vesicam, dc vasa fellea commodissimo loco posita esse, quo biliosum magis sanguinem ad caeliacam & mesentericas arterias prolectent:quippe ex adverso earum sita sunt, ip1aque ductus communis insertio, quae posticam intestini partem ingreditur, Illarum origini propemodum contigua est. 'o
240쪽
Iorro, ut beneficium sive utilitas hujus at- D;cta tractionis quam vesicula, vasaque sellea , dctras ei tui or biliosus praestant) apertius constet Besto iis sciendum est , vix quintam partem sanguinis adaptan per cor circulati, ad arterias jam dictas accede-ιώγ. re: adeoque uno sanguinis circuitu, vis quintam ipsius massae partem ad hepar depurationis ergo deduci: unde etiam utilitas hujus attractionis manifeste liquet. Quippe licet hoc pacto vix quinta sanguinis pars , una ejus circulatione, defaecetur; quoniam is tamen reliquo sanguine , qui in aliis vasis continetur, biliosior est ; totus ad usum corporis abunde
Non equidem dixi, necesse esse ut unoquoque sanguinis circuitu bilis omnis ab eo evacuetur 3 sed naturam munere suo optime fungi, dum in singulis circulationibus totali sanguinis depurationi quam proxime accedit. Idque abeas ctum, dum promptuaria bilis eo loco posuit, quo sanguinem maxime biliosum versus ut aias caeliacam & mesentericas commodissime alliceret, atque adeo sanguinem in hepar refluum ab excrementitio humore sussicienter li
At enim, inquis, cor de arteriae sanguinem οηectis- in omnes partes promiscue impellunt. Est id ni respon- quidem verissimum , si solum illarum actio' detur. nem spectes: utpote quae susque deque habeant, quisitam sanguis ad hanc illamve corporis partem abeat. Est tamen, ut opinor, sanguinis ad varia Ioca fluentis ingens discrimen: nam quia copio sero dilutior est, vadit ad renes : cui plus tum phlegmatis sive pituitae admixtum est, ad intestina & ventriculum facessit: quschylo magis abundat , petit ubera , praesertim in lactantibus : qui biliosior est, adhe Par proZerat, dcta Antiqui Medici crediderunt , sanguinem ex ano hirudinum ope a