장음표시 사용
411쪽
tur. Nam, sine vitali sanguine, pars nulla ubviscatur; hepatiique parenchvma, nisi quem Portae adfert, sanguinem nullum adipistiniti Ideoque opus est, ut sanguis per eam Muens vitalitatem suam quadantenus recuperet: quod fane, nisi eo modo, quem nunc diximus, haud facile evenerit. Poterit etiam porro hujus sempuinis reviviscentiae documentum peti a cordi, bus viperarum, estorumque consimiIis vivac, talis animalium: ea enim e corporibus execta, mensaeque imposita, pulsum diu servant tandemque absumpto jam plane calore vitali, si modo calente saliva attigeris, reviviscunt printinus , pulsumque dentio ad tempus redint grant. Talis nempe in haec vitae scintillula, in linguine intra Portam resuscitata ; qua tamen hanc ad arteriae naturam propius adducit, hopatique animando sufficit. Denique, sanguis ad alias quaslibet corporis 'Vena ulla l
defungitur. Idcirco credendum est, venam illam in hepate, arteriae vicem quin
dammodo stupplere,sanguinemque quod hujus solius ossicium est distribuere.
Concindendum itaquecenseo, venam Porta in hepate, de arteriae natura, dignitate, atque offeto aliquatenus participare. Habet nimbrum duas tunica , aliquantulum pulsat, sangui nem naturalem ad aliqualem vitalitatis gradum exuscitat, eundemque ad omnes parenchymatis partes deducit, ipsasque adeo res illat aevi visi c.
412쪽
M De Parenchmat is actione atque
N υ Are hyma hepatis videtur esse pars ipsus Papeis ς' - principalis, quoniam reliquae omnes illius ch maris . partes cidem inserviunt. Ligamenta nempe si- his sui di tum ejus stabiliunt; tunica circumvestit; Por- gnitas. ta illi sanguinem apportat , huic capsula com- munis ministrat; arteria & nervus hepatici, operas dant partim Portae, partim capsulae com- muni, partimque poro bilario: ramuli vemel' cavae&pori bilarii, soli inde auferunt, ut ma- nifestum sit, alias omnes hepatis partes, Paren' chymaticjus aliquatenus ancillari. Quid itaque in de actionst atq; usu illius dicendum est 3 Oportet sane sit totius hepatis ossicii, antea a n ' bis descripti,pars praecipua, ac propterea ipsam si bilis angvine Lecretionem perficiat necesses est: qua de re nunc uberius agendum est. Proculdubio parenchyma istud est colum olim η quoddam peculiare, operi huic peragendo a na- mp- tura institutum : videtur namque percolatione fiat. aliqua persci. Quotiescunque enim liquor mla- tus partem aliquam ingreditur, eamque perii tranteundo in duas distinctas liquorum species dirimitur, talique facie per diversos canales α- cernitur , fas est dicere, liquores illos ab invisi cem sejunctos fuisse, facta per eandem partem percolatione. Ideoque cum idem in hepatis p renchymate eveniat, dum bilis illic a puro sanguine secernitur , licebit hunc segregationis modum , separationem colatura factam indi
Est autem colatura alia artificialis, alia naturalis. Illa, si huic comparetur, plane rudis est:
separationem quidem aliquam instituit, sed so
413쪽
lummodo tenuiorum partium E crassioribus, dum illa: colum penetrant, his vero transitus omnis denegatur. Natura autem cum quippiam percolat, nihil omnino in colo residuum resim
quit ; nisi forte destinato id agat, nempe in
partis ipsius muritionem , in qua colatura ejusmodi instituitur: caeteroctuin, quicquid acceperit , aliquo pacto extrudit foras S hac lege t meia,ut quod confuse dc permiste ingressum est, distincte exeat: dividit nempe in duos diversos liquores, eosdemque per varios canales es,
hisius Variae admodum sunt colaturae, quas Natu, iastini ra instituit. Ego illas omnes rad duo genera r ruenera. duxero. Sunt nempe ad nutritionem, Munt item aliae quae ad excretionem tendant. Prioris generis exemplum videre est in nutricationis modo
illo, quo fibrae & partes membriviosae aiuntur. Quippe verisimile est, ejusmodi omnes. artes per nervos est:ut vero alimentum istud in ipsam earum substantiam facilius penetret, vehiculo aqueo instruitur; idemque, cum aliter partibus nutriendis inutile sit, introducta in illas albmonia, mox ablegatur , & per canales aquosos nuper repertos in ampIiora spatia reverti
colatura Colaturae, quae ad excretionem spectant, trii ad excre- tiam dividi possunt. Quarum prima est, cumtionem parte tenuiore rejecta, sorasque e tra corpus . tendens, dacta, Pars crassor retinetur. Atque hujus c oltria laturae 1 pecimen in renibus evidentissime conplex. spicitur, ubi potulenta materia a sanguine secernitur: idemque etiam insudatione, lacryniatione,salivatione, occ. videre est. Eicum hoe quidem generis magis, quam cum alio aliquo,
anisicialibus colaturis convenit. Secundum colaturae genus est, cum, remanente tenuiore, pars crassior extruditur: talis
.i . colatio fit in ventriculi & intestinorum ca-
ventris recremetum cerebrum co
414쪽
a vitatem, qua mucosuid excrementum sive phle
a gma emortuum illuc deponitur, c trinque aliis imi ventris recrementis expurgatur. Videturi etiam cerebrum consimilem facere secretior nem, quando mucus inde in nares ac palatum a destillat. Tertia eolatura, humores aequalis serme cran γέ
a studinis sejungit: atque ejusmodi illa est , quae 3 in hepate contingit. Quippe humor selleus, sat
guisque etiamnum calescens, paris sere crassia tiei sunt : Natura tamen modum adinvenit,
quo isti quoque ab invicem segregentur: in eo autem praestando, artificialis omnis colatura
porro dispiciendum restat. 4 Colaturae artificiales sunt ut plurimum pla- Natur. - , ne mechanica θ naturales autem licet insignem te, cola- mechanicen semper adminiculantem hal ant, tura fun-s pars minen actionis earum praecipua, videtur data unis esse similarii. Quippe mechanica earum pars, ac Iionea est organica sive instrumentalis I similaris v similari. s ro est, cui organum immediate inservit, quaeque a opus perficis; debetque adeo esse actionis to- ι tius pars principalis.s Partes organicae, quae bili a sanguine secer- Partes nendae operas suas immediate conferunt, sunt organicκ rami Portae, & radices cavae, atq; pori bilarii Ueparai quae vasa jampridem satis amplo descripsimus. fioni huici Libet hic solum in mentem revocare, quod an- insere; tea de capillarium eorum in omnes hepatis par- qvientes.
a tes aequali distributione, a nobis dictum est. Si-1 quidem ultimis suis capillaribus duntaxat, &1 aequali ipsorum distributione , parenchymati, in facienda hae separatione immediate famui Iantur. Vasa enim capillaria parenchvmati proxime ministrant, parque eorum distributio sanguinem biliosum in omnes ejus partes aequabiliter deponit 9 adeoque pars una Nar altera neutiquam gravatur ἱ adsuntqne ubique
415쪽
que in promptu vasa, quae sarduinem parite atque bilem quamprimum humores tui parenchymatis orera secreti fuerint in se rapiant, forasque extra hepar deducant. Estque ista separationis hujus pars mechanica. sim;listi Partes ejusdem similares, primario ad hep, sta, res tri paren hyma proximo autem loco ad utrum-
cernendorum uni, alias alteri convenire : quo sit, ut humores illi se partibus iis accommodem , cum quibus similitudo maxima atqueas finitas ipsis intercedit: estque istud secretionis eorum initium. Particulae nempe, quibus maxima cum humore DE Ofamiliaritas, eundem ad sese alliciunt, inque pori talarii extrema cupillaria dirigunt. Similiter, particulae illae, quibbus cuinsanguine puro potissimum res est, hunc ad se attrahunt, posteaque ad capillares radicum cavae extremitates deducunt. Interim tamen radices illae, tum pori bilarii, tum venae cavae, similari sua attractione pavlenchymati in hoc negotio opitulantur. Quoniam enim pori bilarii ultima capillaria, ejusdem cum humore selleo naturae sunt; hunc valide ad se trahunt, & in canales sios receptum alio deportant. Adque eundem modum, fines Cavae sansuinem purum in se continentes, semilcm alium ad se alliciunt, ac deinde avehunti Quibus omnibus actionibus, totum rius hoc, nullo oblato Naturae incommodo, perficitur. . Past 8s Dubitaverint forte aliqui, numnam hepatis paran- parenchyma ex ejusinodi diversis par bus, qua- .homati, ses jam diximus , componatur. Fatebuntur biliosae e- quidem, nec inviti, esse pare hyma sanguis minckn neum , sive ut veteres loquebantur ) con-isy, creti sanguinis brumum , circum vasa concrescentem; bilis vero aliquid admixtum esse, O nullo latus pares esse:
viva humorerri inicies muconcreta, asin
416쪽
nullo modo concesserint. Meam sententiam si requiris; non existimo,amarulentas partes dubcibus pares esse: imo suffecerit, si illae centesimae harum parti exaequentur. Crediderim enim sanguinem per Portam in hepar illatum,quantitate sua humorem biliosum cum eo una advectum centies minimum excedere. Quamobrem etiamsi particulae felleae cum parenchymate concretae, a sanguinearum copia centies superentur ; illae tamen,exiguae humoris fellei quantitati imbibendar,eidemque ad vasorum bilariorum capillares ramulos. uti dilatinus) deducendae , abunde suffecerint. Esie autem in hoc parenchymate Particulas aliquas bilioli humoris cum sanguine mistas & coagulatas; sensu vipsorum,gustus nempe atque visus adducam suf-
p,Gustus certe indicat, adesse hie nonnihil talis cum coagulato sanguine commistum. Nam si excarnato hepate, parenchyma ipsum degusta' veris;licebit in illo latitantem quandam amar
lentiam percipere , rarem saltem si non m jorem) ei, quae in sanguine per Portam allato cuique proportione respondere debuit) deprehenditur. Ideoque licet particulae amarae , cum sanguineis comparatae, paucae admodum sint, di a gustu obscure valde discernantur , quoniam
tamen humori bilioso per Portam advecto proportionatae sunt ; facile huic alliciendo, inque pori bilarii fines capillares transmittendo salis
Praeterea,partes nonnullas biliosas parenchymati hepatis ine sisse, ipsemet color ejus attestatur. Adest enim perpetuo obscura quaedam fi Vedinis mistura, quam in aliis parenchymatis sanguineis non reperi .es Color iste, dempto
inde sanguine: qui eundem obpubilat) cubdenter conspicitur :Aidque commode fiet , si immissa sui pridem monuimus i in Portam
417쪽
fistula , hepar ingenti aquae copia prolueris. Quapropter mihi certum videtur, par chyma hepatis esse mixtae substantiae, habereque in ietantum bilis , quantum secretioni huic faciem dae satis sit.
De actione usu radicum cavor, por, que bilarii atsue etiam nervi hepatici.
Gui υχ- D Adices venae cavae actionem utarive alium in ea: nullum sortiuntur, praeter eum , quem ρ,hi jamdudum diximus; nimirum, ut sangvinem ιil ii. purum ad vasa sua capillaria attrahant, eundem abior ant, & e minoribus ramis in imajores transferam, donec illum tandem in ipsium cavae truncum effuderint. Similiter dcvasorum bilariorum usus praecipuus est , ut humorem felleum finibus suis capillaribus alliciant, hauriantque, & e vasculis minoribus in majora transmittendo, versus intestina deducant ;in quae tandem perductum commune ejicitur.
um Et de his quidem usibus jam antea a nobis sa- fultarum tis dictum est , ideoque nihil amplius desisse iratis, dem annectam. De poro talario solum, & ve-1icula fellea ierupulus occurrit, qui hic evellendus est nempe, quomodo vasa illa, ad excre-- tionem majorem noc tempore, q amillo, i ciendam , irritentur iNemini dubium est, quin vasa fellea inte dum irriten γ 2 quia ab assismptis catharticis vel emeticis , ingens protinus hujus humoris copia sursum, deorsumve, vel utroque versiim ejicitur , idque intra pauculas horas; cui aliasipatio temporis sextuplo majore, ne quarta quidem ullius pars evacuetur. Hujus autem
418쪽
discriminis ratio commode opticari nequit nisi nervorum ad has partes spectantium actio nes atque ussis praelibaverimum; ac propterea Mutrisque hic simul agendum est si vasa fellea sentu omni destituerentur, non quid agpossent certe ad hunc modum irritari. Quippe cani nep-1rritatio omnis subeste perceptionem indicat; ius h*-- quicquid enim lacessitur, id illico eXcitatur , ut licus com se ab illata injuria vindicet ; quod sane, nisiserati percepta aliquatenus re laedente fieri, nequaquam posset. Ideoque, si aequum erat, ut vasa sellea essent irritabilia ; nervorum quoque in illa distributi eopus erat, a quibus sensui
Porro, ut pars aliqua irritationi obnoxia sit semotum quendem habeat necesse est. Quomodo enim res dicatur irritari, quae neque jam acti movetur, nec ad motum ullo pacto accingitur ZIdeoque ut vasa sellea essent irritabilia , portuit eadem nociis praedita esse, quibus m tum talem perficerent, qualem sensatio e
rum Postulabat. Animalem quidem motum non intestigo ; sed ejusmodi, qualem in ventriculo atque intestinis deprehendimus, quo resudens expellitur. Qui motus etsi semper non sit
voluntarius, non poterit tamen sine nervorum
ope eaepediri, cum a sensatione dependeat. Licebit hunc ratiocinandi ordinem inverte re ; & a posteriori disputando, ab eo ordiri, quod sensuis notum est. Constat nempe, vesiculam felleam nervis praeditam esse, uti & po rum bilarium: debent itaque sensitivae esse, ac motivae; adeoque irritabiles. Quid enim aliud, praeter facultates illias , ad irritationem in iis iaciendam , desideretur Profecto quicquid incommodum alicunde illatum percipit,idemque a se amoliri satagit ; id iroprie dixeris irritari. Idcirco, cum partes istae injurias persentiscant, seseque ab iisdem vindicare co- QA nei
419쪽
Anatona ianentur irritationis quoque capaces merito di cendae sunt. Irritatio Imo vero duplicem irritationem subeunt: Aaciet quarum alteram originaliter habent a se in originalis piis, alteram a mutuo cum aliis partibus com
ser con- Ad emam primam quod attinet,licebit eorum ensium. recordari, quae jam pridem a nobis dicta sunt ;cap. ro. nempe, humorem biliosum haud continenter inprop. V. intestina defuere, sed per temporum intervalla a o. & i t. & affultim emuere: atque hos Muxus contingere, quoties vasa sellea ab humoris vel quai, litate vel qualitate lacessuntur, idque obnixe agunt, ut temet ab illius molestia expediant. Ibidemque etiam reperias beneficium sive usiura, quem irritationes istae alternatim institutae asserant. Atque eatenus saltem , nervorum in illas partes distributorum usus exprimitur 3 s quidem eorum opera actiones istae peragun
Quod ad partium earum irritationem per comsin senattinet, certum est, familiaritatem iis talem cum ventriculo&intestinis intercedere.
Nam in colicis & iliacis doloribus si modo
vomitum cieant ,) & in cholera morbo, imo vero in vomitu, a gulae solum ab indito digito aut plumula solicitatione, aliquoties iterata;& in aliis quoque quibuscunque vomitionibus, si ventriculum atque intestina plurimum irrit verinneadem simul opera vasa fellea quoque per
consensum lacessunt:uti ex amarulento humore tunc temporis per os esto, vel deorsum persedem deturbato , clare constat. Idemque s- militer dixeris de diarrhoea, dysenteria, omnis bulque medicamentis purgantibus , quae, qualemcunque humorem peculiariter respexerint, temper tamen bilem hanc e vasis sitis plus misnus proliciunt.
Est autem consensus hujus causa manifesta:
420쪽
nimirum, quia istae partes nervos suos a pro Onsin pinquis sexti paris ramulis accipiunt: uti supra his is,
a nobis dictum est. Ideoque haud magno cin causea. namine opus est, ut constet; putes illas, cpiae cap. 3o. nervos suos a vicina adeo origine mutuantur, facile inter se consentire: authoresque omnes fere in eadem sententia sunt. Et profecto vix concipi potest , nullam omnino motus communitatem inter propinquos nervorum rami Ios intercedere. Omnes enim inter vigilandum
tensi sunt, instar chordarum testudinis ad modulos compositae ; qirae si alicubi feriantur, motus thico ad earum extrema profertur. Nervorum itaque ramuli, qui vicinae orisinis sunt, facile inter se minimum motus incitamentum percipiunt; adeoque necesse est, ut partos, ad quas nervi e propinquo oriundi derivantur , simili sympathia & consensu mutuo affician
i. Promovetur porro consensus iste ab illa ne vi hepatici portione, quae non ad vasa fellea, sed ad commanem portae capsulam dirigitur. 'midipe ejus adminiculo, capsula illa sob partium eo ensuim) cum ventriculo & intestinis colluctatur; institutaque semel hujusinodi lucta, oportet sane vasa sestea, quae complectitur, non1olum stimulet, sed & aliquatenus comprimat,
humoremque adeo in iis contentum expellat.
Eadem quoque nervi hepatici portio venam Portae per consensium excitat, ut sanguinem laborantibus suoquo modo ventriculo atque intestinis , copiosius allatum, velocius in se
par transferat. Eratque ejusmodi comitatio necessaria; quia, durante partium earum lucta, arteria coeliaca & mesentericae, ad uberiorem quam pro more 9 sanguinis copiam aD fundendum incitantur: qui cum omnis per hepar Portae opera reducendus sit; aequum certe erat, ut vena isthaec ad redhibitionem