De rebus gestis Antonj Caraphaei

331쪽

3o4 DE R gaus GgsTIs Lip.III. so , re occultis aemulis gravi expedire fecuras familiae opes poseritati relinquere 3 easque tantas in ran Dania , ct Regni quas dicunt partibus possidere , quantas nul lus et Rex summus in alia ditione reponat: ob Patriae falutem id unice suduisse , ut imirma Respublica in/er duo praepotentia Imperia ita adhaereret et , unde spes metuq e

propiores. Nunc, univeryo ferme Hungarico regno a Germanis reciperato , praesentem ejus

fortunis Caesaris tutelam esse: gravi fima quidem Caesari dedisse damna . sed PrincipiIubditum , qui sub Turcica iide erat , ε' ut reum , admissa promeritis in Caesarem emem dare posse ἰ cujus clementiam, vel cum sub

ciis nunquam insidiosam compertam , metum ei omnem esse sublaturam. Has igitur ob rationes eum suis explicandis consiliis adhibendum statuit ; sed

'hehis mendi ut praecipuo utatur, non ut indigeat uno. . Enimvero gloria insignes viri non alia de ν5 prauum Caussa extitere, quam quod a Fortuna in virost medium magnarum rerum veluti caecum turbinem conjecti sunt, consilio autem ducuntur ad tenuissima opportunitatum discrimina internoscenda , quibus rectam ma-

332쪽

C p.III. ANTONI CARA pHAEr. 3os gnorum facinorum ineant viam . Cara phaeus si quae de Telechio vulgo habebatur , eam sequutus esset Opinionem , eam unum res Caesaris in Trans Bania omnes neὸιώ ' 'disuriatarum, is certe inutiliter rem gessisset . Sed vir prudens in re praesenti ea ISapim Car rerum momenta expendit , ut ejus ope ρὸμ mconsilio maxime Transylvania non solum '' Germano militi hyemanti & fida & na esset 3 sed ut ejurata in Turcas obsequium, quemadmodum mox narra bimus , longo quodam postliminio revocata , Caesarem suum Regem adgnosceret , di in ejus Principis verba

333쪽

reverentia inca. tienda.

CAPUT IV.

Michaelem Telechium,pri . mum Regni Transsi manici Adminiserum, infen- Issimum hactenus Caesaris besem ad ejusdem

partes conUertit. Magno frumenti modo a Tran-

sylvanis donatur I quod

is militi optatum, eidem Vat. Praeclaris regni artibus Transmanorum

animos i conciliat.

UTile tamen ratus in ineunda provin

cia imperj reverentiam incutere , simul ac Cibinium pervenit tormenta expedivit, tanquam vim inlaturus 3 ut aspe-

334쪽

αpIV. ANTONI CARA HAEI. 3 7 asperorum objectu mansueta consilia gratiora sequerentur: mox ad Tranθlvanum Principem scribens , se a Caesare amori

in Hungaria re Transylvania summum

Ducem, cy' graviorum ejus rerum Procuratorem creatum narrat : hinc petit ut quamprimam fili Ignificet, quis ejus , quis Primorum It erga Caesarem animus 3 deInde ut Transylvania a Tartaricis inruptionibus tuta sit: posremo qua ope quove auxilio Gemmanum exercitum juvare possit : quod ni faciat , se eum pro Caesaris hose habiturum. Apassius per Michaelem Vayium Α, legatum Caraphaei gratulatur adventum, docetque , se re Regni Primores rebus 'O

Ibi significasse sua in Caesarem sudia; cujus

copias tam sileraliter in tua exceperint munimenta , est fatis largiter pro re copiaque fusentent: ut Transylvani Legati, qui tam santinopoli agunt, Icrstferint, Wincas N an- Disanis pessima minatos , quod cora vim omnem Germano militi in munitissimis oppidis arcibusive fuis imi Dbema gratificati sct Tartaros ad foederis secum ieFi sindicias jam emittere decrevisse: sed dexteritate resolicitudine Legatorum de sententia aetre υim

rem sudio.

Unde graves Tineais is ipsos minae.

335쪽

nere simul ut obsequium ex foedere ibi promissum porro praesent: quod ni faciant, sibi omnique Dae puleritati uenesi fimum in Ia

passuros exemplum. De Proυinciae securitate, re conferenda militi sipe, Michaelem lechium ummum armis cra IDanicis Praeiectum , qui eum doceat, breυi missuram re-'ἰκαν, Paucis post diebus Princeps Telechium, Iresp. Tro γι Pop. Transylvanus Alexium Bethlenium istitis, 3 Cis. aliosque primos domi viros ad Caraphaeum

rapisae m.

Princeps Legationis Te chist superbus inge

Vultu graviter mi, Sermone ad fidem faciendam DFIo . Gravis ejusdem

oratio.

legarunt: qui, gnarus Telechium superbi ingenj virum , maxima honoris significatione uti Legationis Principem excipit : o servatque oris dignitate spectandum senem, gravem comitatem inesse vultu, & in verbis neque expromptis , neque obluctantibus fidem . Is sermone ad ossicium exorinnandum absoluto , orationem Cujus caussa venerat ingressus , ait: Tran Daniam universa omnium sudia in Caesarem conver

inisse: Iuper sua ide optima Germanis copiis licere ocitas oberna inter suos degere : ad Turcicum enim Senatum scrip se ut ab

336쪽

CΑpav. ANTONI CARA PHAEI. 3O' Trans, ni a Tartaros contineret, quod ex Lotharingico foedere Germani ex Provinciae obernis primo ineunte vere deducerentur , di retulisse impetratum : militi autem intra paucos dies stipendium assolutum iri adpromit

Ibi Germani militis Imperator repli mὸ- ο

cavit , se foederis Lotharingici observantem -mssa Cara. υanis delatoribus non praebuisse aures s rumo- phaei ad tum G rem tamen non temerarium obortum, Tarta ros Provinciam invasuros. Spem osentat, imtentat metum : Principem apud Turcas in

invidiam trahi: Regni ambitiosos non deesse: in praesens salutem , poseri ecuritatem , ad Caesaris fidem confugere. Heic Telechius alto animo respondit: se in ea Regni adminisratione Iemper spectasse Mi Respublica fama esset , ct cum sum. Communi omnium suam femper salutem com disse : fandis adpromittere , summam rem effari in Tran kania tutam fore , mododao omnino eximantur , olfequium Principis, ct Religionis libertas. Fidem sibi actilem dam senio gravi, quem numerosae soboli rem satuminare , non incertas serere spes opor

teata

337쪽

missa ex fide

Ducum more a Promineia dona.

Rogatur optat ingente frumenti vim militi. 2uod mox libera liter dono da

Egregiae riviles artes , quibus CaraphaeusTνε. Disaniam couis vertit cure sari. Dthnissima disciplinae militaris siveritate,

ruere: nam qui reliqui naturae fructus adia huc militi praestandi erant , pro iis est pecunia repraesentata : & quod hactenus in viris equisque alendis vel inique, vel incommode peccatum fuerat , correctum &in melius quoque etiam mutatum. Ad haec Caraphaeus impeditas aerarj rationes intelligens , a Telethio aliisque Ab- legatis petit, usurpandum secum quoque morem munerandi summos armorum Duces, qui pro Caesare in ea Proυincia imperarent. Aia legati rogant, ut optet. Is militi, non sibi, triginta millia modiorum rumenti petit. Α legati tantae rei potesatem halere negant,

curaturos tamen spondent, ut optatum referat donum. De ea re habentur mox Comitia , atque in iis , uti rogatum es, ita j sum Interea Caraphaeus , ut Germani Tran- sylvanique animis coalescant , qua terribilis erat, intenta severitate in militiae flagitia diligentissime inquirit; in reos exasperat poenas ,' ut miles ne vultu quidem

Provinciae laederet libertatem: contra cum Transylvanis omnes comitatis mansuetuta a d by Coos e

338쪽

CAp.IV. ANTONI CAR A PHAEI. 3I dinisque artes adhibere. Catholicos conci. liat, quod eorum cum Caesare communis religio apud se gratia praecipuos faciat: Saxones adprime charos habet , memoria communis cum Germanis originis: Ciculos ex inclyto Hunnorum sanguine mis ratur, infra omnes Transylvanos haberi: plebe graves Primorum usuras expostulanis te, egestati contra avaritiam adest ; & in

quovis exorto certamine aut controversia ,

multitudinis jus contra paucorum potentiam, infirmitatem adversus vim protegit: cultu comis, aditu iacilis, cum tenui plebe liberalis, munificus cum primoribus f in audiendis precibus humanus, aequus in sententiis,' asper dumtaxat rigidusque in criminibus atque adeo peccatis sumum. Sed potissimum Proceribus, ut a quO- quo eorum aut Ossici , aut rei caussa adiretur, per sermones occasione se dante natos narrabat s Se antequam eam Provinciam inisset, putasse Regnum adisuram cultum a gri , hominibus freqMens 9 opes ac nitorem o servaturum, si non pro ejus amplitudine re infestate , quum centum ferme virorum miti

lia legebat Disruebat ad bellum, Ialtem

339쪽

s ,1 DE RE aus Ggsvis Lia.ΙΙΙ.magnum prisinae potentiae opulentiaequespeeimen spectaturum . Sed eam fas Turcarum protectione ab sua antiqua dignitate insignia per decidisse notaυerat. Enimvero Tarcam, ar eano regni illo Juo, in limine Proincias stiblibertatis specie decipere, ut sint suum interct aliena Imperia veluti in freto interjectae moles , quae primae excipiant frangantque bellorum procellas Ouctus 9 eoque pacto interea deterere, quousque tandem solitum ibi imperj fui inem imponat , volitatem . Facile ibis e propinquo Valachiam , non perinde a Moldaυia, adfictam intueri r in ea duobus ante seculis ad sexaginta ferme praeclara oppida re munitissima celebrata ; nunc

unum omnino , idque femirutum Monaseriamin edito supersare, ubi vix una atque altera cohors , turmaυe agitare praesidium possit. Pro Principis Palatio duas semper Turcarum sturmas in sationibus esse, a quibus perpetuo olfervatus nullum ablegatum , neque adeo privatae conditionis externum admittit, quinde eo Turcicum Senatum edoceat: Tartaros semper ejus cervicibus imminere s ct e mgros populationitus corrumpant cive vicos diripiant , e pecora abigant , eos non vi tilla

340쪽

CAp. . ANTONI CARA pH AH. 1I3 vindicat ulciscitaris, sed subjectis rebra punitis placat: provinciam videre es funditus

everssam, egentissimam nationem , Principem contemptis um 3 quem I forte mercator , ne dum Magisrarus Turca adjerit , ei se viis mancipio abectius demitti. Rufum Hunga' Haetariae sp riam respiciant, s 7 olfervenae nisinas Pria dor vivum morum durare opes, Palatini amplissimam ac

pene regium munus ut qui eo iungimr , in Palatini manar. summorum Germaniae Principum ordine cemfeatur, celsissimi Principis praescriptione decoratus ipsi Tran kaniae Principibus

loci dignitate praecedat : quatuor limitaneos Distaον eum Regni Duces aeqso cum summis Germaruorum summo imperio Ducibus armorum imperio pollere . Paullum M.

Diectasimn , Hungariae Palatinum, aurei Pautius Eph velleris Torque in gnitum conspiciant , quo Reges Principesque Iummi decorantur: Le Damidus Campotium talon ictium ob praeclara in rem Chrisiamam merita in amplissmum Carrinalium' λι- α ordinem , in quem Sigismundi Bathorei Tram decerati. Disanorum Principes, ta iri Polon --αναίου

Reges , cooptatum: atque adeo qui bellicam ἐκ varos μvirtutem, aut civilis rei prudentiam cum obse- 4ςι mari lactis.

quio in Regem componant ,splendidi mos militiae ordines, ampli sinaglauiae praemia re- R r ferre.