Cartulaire de l'Abbaye de Saint-Bertin

251쪽

rabiliter restitulo, quanti in ejus pectusculo habundabat exultatio.

quanteve arcas virum Dei exercuerit condecens veneratio, non nostro

opis est comprehendero. Coines igitur, beneficii collati remunerator liberalissimus, virum Dei multis peroplans premiari muneribus, omnibus spretis, comiti respondisse sertur : a Si nostra, inquiens, do- reliquimus. quomodo aliena accipiemus a Sacramentis tamen torribilibus obstrictus comes . vix tandem compellit ut suarum facultatum decimus acceptaret. et, ut prudens dispensator. consideranter dispensaret; et hoc quoque prius humiliter declinavit quod paulo post

non cupido suscepit, quas prudenti consideratione dispertivit. Item et quotquot abbatiarum comes memoratus hahobat sua sub pote late, utile sibi visum est procurationem dicto Gerardo commendare. Jο44. Ob hac igitur causa venerandum i Gerardum quondam abbatem ad se advocavit lut cenobium istud sancti Bertini, regularitate viduatum. ad pristinum sancte rogulo honorem stabiliret, et ut pc versam consuetudinem, ne scilicet de cetero secularcs viri abbatum ossicium usurparent, funditus evelleret J. ct cum ipsis monachis tra tare cepit, si sorio ad consensum honi consilii eorum animum inclinare posset. Cumque illi, in obduratione montis permanentes, nec minis nec blanditionibus flecterentur, hos do monasterio praecepit abire, anno saluberrimae nativi latis Iliosu Christi Domini DccccxLiiii.

xvii. kal. mai; ipsique Gerardo abbati. qui pene solus et primus in

occiduis partibus, ultimis temporibus, regularis vitae normam servabat, cum monachis e diversis locis collectis, eundem monasterium tradidit regulariter gubernandum. Erat autem populi ad hoc ipsum spectaculum congregati non parvi numeris, oratque videre dolorem Cunctis in monachorum cxilii permaximum et lacrimas in oculis plurimorum, turbationemque ejusdem loci famulorum cum reliqua multitudine plebium, in monachos regulares et in ipsum comitem

insurgere volsentium. Comes autem, post eos dirigens, rogavit ut reVerterentur: promittens omnia se eis daturum necessaria. tantum ut, revertentes ad proprium locum, profiterentur se ordinem Servare monasticum. At illi in sententia perseverantes, cum magna Se

252쪽

PARS PRIMA. - FOL QUIM LIB. II. Hi 5

quentium populorum multitudine exeuntes, 4pud villam ejusdem monastorii, Loconessam nuncupatam . aliquantisper domorati sunt. Post aliquantulum autem, major pars eorum navim in oceano intrantes, in transmarina rogione delati sunt. Quos rex Adalsienus benigne suscipiens. monasterium quod dicitur ad Balneos eis statim concessit: ob id maxime . quia frater ejusdem incliti rogis. Ela inus rex, in monasterio sancti Bortini fuerat tumulatus. Siquidem. anno Verbi incarnati Dccccxxxi ., isdem rex Ed inus . cum, cogente aliqua regni sui perturbatione, hac in maris parte, ascensa navi. vcllet devenire, porturbations ventorum facta naviquo collisa, modiis fluctibus absortus cst. Cuius corpus cum ad litus esset devectum. Adalolphus comes . quoniam propinquus ei carnali consanguinitate crat. cum honoro sumens, ad sancti Berlini monasterium detulit lumulandum. Post cuius mortem, frater ejus rox Adalsienus plurima huic loco in ejus olemosina direxit oxenia, et . Ob id, eiusdem monasterii monachos amabiliter suscopit ad se venientes. Reliqui autem monachorum, quorum cor Deus visitationis suae gratia illustraverat. regulam amplectentes monachicam, ad proprium reversi Sunt monast

rium . Engelandus videlicet, loci hujus antea praepositus: Grim baldus cum Drothisino. ipsa senectutis canitia vcnerandi; post hos Adalol plius et Galandus, Siguvinus, Suavinus . Vulsricus, Sigebaldus atque Adalgerus. Igitur. quia abbas Gerardus monasterium in Gandavositum. nomino Blandinium, tenebat. nec utrosque, hoc videlicet et illud. praesentialiter gubernare poterat, Agiloni quodam, sancti Apri monacho. Toletanae civitatis. cum Vomaro, Blandinii monastorii

monacho, non cum abbatis nomine, regularis vitae regimen, comite jubente, et Gerardo abbate consentiente, concessum est. Brevi autem post haec tempore, Agilone mortuo. Gerardo abbato postulante. et comite Arnulso annuonte, Wido. ipsius Gerardi nepos. abbas in

hoc monasterio consecratur, anno nativitatis dominicae Dcccc Ivll. et

sub cujus tempore Vuago quidam puerulus, a patre Odone, civitatis Monsterioli, monachus hic oblatus emcitur. Posti isdem abbas Wido

253쪽

l 45 CHARTULARIUM SIT HIENSE.

quia nimis vanae juventutis gaudia sectabatur, apud comitem incusatus. abbatia est fraudatus, cti sancti Bavonis monasterio abbas est destinatus. V uomarus autem regimen monasticum sub regulari r

gobat districtione. Quo tempore ego ipso haec scribens Folquinus a patre Fol quino supra jam memorato, et matre Thiodala, de regno thario dicto huc adductus, anno incarnationis solicissimae Domini nostri Jhesu Christi Dccccxi.vIII. dio sestivitatis elevationis sancti Bertini, quae succedit omnium sanctorum sestivitati, sancto Bertino oblatus, monachus, proh dolori facie tenus sum essectus.

Supra memoratus igitur gloriosus marvises Arnulsus post Uidonem antedictum abbatem, parvo post tompore, Hildebrando nepoti suo. eundem mona Sterium contradidit ad regendum. Sub cujus temporo ita in hoc monasterio sanctitatis excrevit religio, ut forma et exemplum foret cunctis per circuitum constructis monasteriis. Gaudebant siquidem monachi sub tanto patre constituti, quoniam eis et interiora mentium sua exhortatione administrabat pabula, et exteriora corporibus sufficienter praebebat necessaria: studebat autem, inter reliqua Sanctae regulae praecepta, jussioni huic maxime obedire, qua abbati praecipitur ut studeat plus amari quam timori, ut ne, dum nimis ora deret cruginem. frangeretur humanae fragilitatis vas; discretionemque ita in cunctis suis actibus assumebat, ut injussionibus suis esset et quod sortes cuperent et quod infirmi non res agerent. Ordinatus est autem anno ab incarnatione Dominit o. DCCCCL. . ab Vrat Dido Taruennensis occlesiae episcopo xvi. kalendas aprilis. Huic autem comes Arnulsus, ipsius abbatis avunculus. ad usust mirum sub eo viventium reddidit villam nuncupatam Arecas, quae

uti longe inserius dixisse me memini. unum erat ex principalibus abbatiar membris. st abbatis obsequium erat deputata: in qua et abbatis antiquitus sessio ab inquirenti frequentabatur populo; quam

254쪽

et ipse comes, quia paterna successione abbatiam susceperat, Suo usui mancipatam tenebat. Reddidit autem hane usui fratribus xv. kalendas junii, anno nativitatis Domini DccccLII. . ejusdemque abbatis III. Ferunt autem senioros hanc pandem villam esse sancto Bertino a V ual horto comite, sancti Bortini compatre, suisse traditam, ubi invita ejusdem patris scribitur quod, post ejusdem comitis elisionem, et a viro Dei sanationem, plurimum hereditatis suae partem Deo et beato concessit Bertino. Sub hujus abbatis otiam tempore, praelatus comes Amulsus, sanctarum reliquiarum avidus, sanctum Silvinum a monasterio requietis suae proprio ' sibi delatum, huic monasterio direxit venerandum. xv. kalendas martii, die seStivitatis ejusdem , anno inarn ssi. tionis dominicae nccccia. Post etiam sanctum Walaricum, eodem modo de castello et monasterio suo ei deportalum, ad hunc direxit monasterium vim. Lalendas septembris. Sanctum etiam Richarium. die post haec vi. . id est, mr. kalendas septembris. parili modo precepit deserri conservandum, anno a nativitate Domini Dccc LII. 95 a. Suscepit etiam praedictus abbas in monasterio quendam canonicum Saxonici generis, nomino Odoldum, ad monasticum confugientem habitum: cui ad imbuendam puerorum scolam commisit. Erat enin litteratoria arte peritissimus. Et decaniae curam comini Sit, quam usque hodie. Dco miserante, regit.

Cum igitur locus isto religione qua supra diximus vigeret sub pra fato abbato, cogitatio incidit glorioso comiti Arnulso, ut pari religione sancti Vodasti nobilitaret monasterium. Unde et accersito domno abbate Hildobrando, direxit ad eundem monasterium spo teaquam congregationi monacorum Sithiensium quadriennio pr fuisseti, ut exemplo operum suorum et exhortatione ad observantiam

Ilia loeus vacuus est in C . s

255쪽

i48 CHARTULARIUM SITII IEΝSE.

eOA a Cenderot monasticae regulae. Quo cum pervenisset, ei id pro quo venerat implers omnimodis satageret, ad ultimum praelatus gloriosus comes obedire nolentes praecopii monasterio exire: monasterii autona curam, cum lai qui remanserant. eidem abbati praecepit gube

nare. Duo id pro viribus ad tempus strenue adimplente, pro laboroot oxhortatio no quae illis utpote rudi hus impendi erat necesse , n glieobatur ab illo locus isto. Deprocatus est autem isdem abbas inclitum marchisum Arnulsum. ut monasterium hoc Stili in alicui extimis fratribus committeret gubernandum. no dum curis insisteret

monasterii unius, negligeret alterius. Annuens aut m comes, Cum

illius consilio, cuidam ipsius monastorii monacho. nomine Reg noldo, fratrum tantum voluntato obstante, in abbatis sublimavit honor . Ordinatus est autem anno ab incarnatione Domini DCCCCLiui. xii. kalendas aprilis, ab Ulcfrido. Taruanensis occlosiae prίestile. Ilit deliram ius autem abbas, nobis flentibus, curam animarum sidoni domno abbati Regonoldo committens, Atrebalis rodiit. Rogo noldus autem abbas satis pervigili cura sollicitus orat circa regimon animarum sibi commissarum; in brevi autem tempore amabilis extitit omnibus et douotus. Qui confirmatus in loco, emit a quodam vir illustrissimo, Ilugone vocabulo, adiuvanto inclito naarhione Arnulso,ucclesiam quanda in in honore sancti Michaelis constructam, nuncupalam Vuachimvillare, si tam in pago Bononensi, libris v denari

rum. uic etiam, temporct regiminis sui, consentiente. immo compellente glorioso comito Arnulso. sancti Audo mari reliquias cum honore maximo. et cum multi modo ac devotissimo monachorum ac canonicorum obsequio, ut terras trans Rhenum sitas. huic sacro loco jam

olim a si delibus concessas, adquireret. Neu imago usque regio palatio deportavit, quo in loco tunc gloriosus Otto, rex orientalis Galliae.

ad enerat. Cumque ventum Esset ad Thialo portum. custos occlesiae blasphemando. ct reliquias sanctas vituperando, nolebat occlesiam aperire. Post paululum autem, quidam concite adcucurrit, nuntianseundum custodem a balneis reversum, subita infirmitate correptum ei, ni interce&Sione Succurrant monachi, mox osse moriturum. Quod

256쪽

audientes fratres, cum raptim unus Ducharistiam, alter sacratas reliquias asserro conarentur, ecce alter adest nuntius, di ons eis ne sollicitarentur, quoniam isdem presbiter. sancto illi Audomaro dignam blasphemiae ponam reddente. terminum pi sentis secisset vitae. Cognito autem hoc. populi undique ad ecclesiam concurrerunt, et sa- cultate qua polorant reliquias sanctas honoraverunt. Partim autem prospere pro quibus venerant adquisitis, ecclesiam in Frohenas regia donatione recepta, cum reliquias' saneti ad propria sunt reversi. Sub anno autem dominicae nativitatis Dcccc Miti. . filii erat annus regiminis 954. praelati abbatis i .. gloriosissimus rex occidentalium Francorum Hludovicus docessit a saeculo, et Bemis, in monasicrio sancti Remigii est tumulatus uri. idus septembris. Cui in rogno successit filius ejus. adhuc puer. Hlotarius, m. idus novembris, tu regem ab Artaldo archi praesule Romensis aecclesiae con SecratuS.

Sub quo Arnulphus comes . et Si ibiensis occlesiae, quantum ad temporale, administrator, privilegium emunitatis confirmationisque bonorum a semetipso datorum, et deinceps donandorum; item de justicia quam deboamus habere in omnibus locis, nostris impetra. vit , secundum hanc sormani que hic verbo tenus inseritur. J

. In nomino sancto et individuo Trinitatis. Lotharius, divina ianuar. 96s. Ordinante Providentia, rex Francorum. Cum locis divino cultui mancipatis, ob divine servitutis amorem, opem Congruam secimus. imperialem profecto morem decenter implemus, et nobis ad remunerationis eterno premia capesconda profuturum firma credulitate considimus. Idcirco notum esse volumus omnibus fidelibus, et no

tris presentibus scilicet et suturis, quia venerabilis Arnulphus, ina chio abbasque ex monastorio con obli Sithiu, quod est situm in pago Τaruanensi, constructum in honore sancte Dei genitricis semperque virginis Marte, et apostolorum Petri et Pauli, in quo corpora beatorum consessorum Audomari atque Bortini requiescunt . ubi eciam

257쪽

presenti tempore pronominatuS abbas, auctore Deo, preesse videtur; nostro innotuit majestati qualiter, jamdudum tempore, predecessores parentes nostri, roges videlicet Francorum. eidem monasterio regalibus privi logiis talem concedissent auctoritatem, ut illud. cum omni hus ad so portinentibus, sub perpetua storum defensionis maneret securi lato. Sed . pro firmitatis inditio, postulaverunt ut non solum,

Pred cessorum nostrorum regum morem sequentes, nostre hujusmodi auctoritatis preceptum orga ipsum monasterium tuitionis gratia. fiori juboremus. Sed eciam perficeremus ut omnos cellas et villas seu ceteras possessiones predicti monasterii, quas in quibuslibet pagis et territoriis infra ditioncm imperii nostri consistunt, nullus predecessorum nostrorum divideret. aut in alios usus converteret, et ut

lamilia ejusdem monasterii nullis quibuslibet hominibus sederum

daret; et ut ea quo a fidelibus recenti tempore concessa sunt, nostra quoque auctoritate firmaremus. humiliter petierunt. Quorum petitionibus lihontor adquievi inus; et ita in Omnibus concedimus, atque per hoc preceptum confirmamus, fiscum videlicet Morho . cum omnibus appenditiis, quem is inclitus marvisus Amulphus, noster sdelissimus, si dum loco sancto tradiderat, consentient . inuno rogante

Athala, ejusdem conjuge nobilissima. tempore quo ipsa seminarum prima temptavit ingredi sancta ipsius monasterii limina: villam ociam Arvas dictam, quam isdem quoque victui fratrum adauxit . in qua et alodem Evorardi illustris. ejusdem loci advocati, quem post suum obitum ipsis tradidit fratribus recipiendum; monastorium qu que sancti Michaelis, Wachim villare dictum, cum appenditiis suis;

Petresse quoquo ecclesiam . prefati markisi traditione donatam : haec omnia eidem loco sancto confirmamus regali auctoritate. Proinde hos nostros rogales apices fieri jussimus, per quos Successores nOStros ammonemus ut, Sicut predicto monasterio concessimus, ita illi ratum et Mahilo permanere permittant; ut nullam divisionem in monastoriis aut cellis vel villis seu ceteris possessionibus faciant aut sacere permittant, aut in alios usus retorqueant. Sed et hoc sancimus atque

decernimus, ut nullus judex publicus, aut quislibet ex juditiaria po-

258쪽

testate, in ecclesias aut ceteras possessiones memorali monasterii.

quas nunc possidet, vel que deinceps voluerit divina potestas augeri, ad causas juditiario more audiendas, vel Doda aut bannos exigendos. aut mansiones vel paratas faciendas, aut soderum exigendum. aut fideiussores tollendos, aut homines ipsius monasterii distringendos. nec ullas redibitiones aut illicitas occasiones requirendas, ullo unquam tempore ingredi audeat. vel ea que memorata sunt penitus exactaro presumat: sed liceat memorato abbati Amulso. suisque successoribus. res predicti monasterii. cum omni hus laedis et bannis sive concessis, suh nostra de sensione quieto ordine possidere: quatinus ipsos servos Dei, pro nobis ac pro Stabilitate totius rsegni nostri a Deo nobis concessi. jugiter Dei misericordiam exorare dolectet. Et ut hoc auctoritas nostris suturisque temporibus, Deo prot gente. valeat in convulsa permanere. manu propria eam firmavimus. et annuli nostri impressione assignari jussimus.. Actum vv. idus januarii. regnante domno Lothario, anno m. indictione vI. . Aelum Leuduni feliciter. . Sic signatum inserius :. Signum LoTRARII. gloriosissimi Francorum regis.. OTTO. cancellarius, recognovit. ηAnno poSi hoc v. . Signum crucis, nescio qua causa exigente, subito in vestimentis insignitum videbatur humanis. Erat autem color acsi

ex aliquo pinguedinis liquore vestis, in qua apparebat, per loca. in

crucis modum videretur insecta ; sed non erat nosse ex qua acciderat

causa. Unde limontis regionis hujus populi, ne aliquod flagellum

super eos immineret irritati Domini, ad orationis studium frequentius accurrunt, templaque requietionis Summorum patronorum Au-

domari atque Bertini exeniis quibus poterant invisebant. Vulcsridus etiam, Gruennae civitatis episcopus, totius episcopii sui populum, sub hac tempestate obnixius Dominum deprecaturum, ad Sithiu jussit adventare monasterium. Igitur xl. kalendas februarii, statuto jejunio,

259쪽

replentur plateae innumerabili populo; adest autem et episcopus ipso. et clevantes sanctissimi patris Audomari corpus ad insorius in nasterium, cum flentium populorum deportant multitudino. Facta autem inibi oratione, relevantes ejusdem saucii corpus Ranctissimi pio Bertini. piissimi suorum in necessitatibus prolectoris. una cum sanctis Richario et Walarico, ad superius deserunt monast rium, calle repelito. Cumque venissent in interstitio quodam dum rum monasteriorum, Episcopo sermonem facionio ad populum, nodulsus. quem supra memoravi, torram quandam hereditatis suae nuncupatam h , conjugo et filiis consontientibus, sancto Bertino tradidit possidendam. Uxor vero rius binas aureas lunulas promptissima eidem sancto concessit voluntate. Post hoc, sanctorum corpora ad sancti Audo mari monasterium sunt dolata; atque . in introitu ecclesiae. ad hominis staturam trabibus superelevata, sub ea populorum in ecclesia subintrahant agmina. Igitur, quia jam nox incumbebat, abbas Rege nolitus, prospiciens jam non esse reditus illic cum sanctorum corporibus nocte illa est pernoctatus. In crastino obsequente. utroque monasteriorum conventu ad propria requietionis loca sunt reserta. Post haec Rivolinus quidam . tunc puerulus. hic monachus est oblatus: cum quo pater ipsius, nomine Vualdo ecclesiam quandam hereditatis suae, in villa Granai dicta . sacro huic loco tradidit, quam et per precariam . in sua et filii alterius vitam emeliorandam, recepit.

His temporibus . nescio utrum peccatis exigentibus, an Secundum

quod legitur scriptum, a Quem diligit Dominus corripit; flagellat autem omnem filium quom recipit; . locus hic lacrimabiliter elefantiae a Deo lepra cepit flagellari. Quo morbo, quod lacrimOSum est.

I erit nomen loci.

260쪽

PARS PRIMA. - POL QUINI LIB. II. 155

domnus etiam abbas Regonoldus percussus, loci hujus regimen Prout poterat, anno sere integro post haec. regebat. secreto in cella

convorsans, a fratrum convctntu semotus. I and m, comite Arnulso morbi hujus causa. locum hunc, visi latione soluta. vitante, compulsus si monasterio exire . et in loco supra jam ae me memorato. Vua-chunvillare dictum, secedere. Ante auic m. regimen animarum Sihi commissarum, ipso comite jubente, fratribusque in unum, ob hoc ipsum, collectis, cum eorum voluntate, Adalolpho. superius jam nominato, et ejusdem monasterii monacho. commisit die. sollempnim ratisSima cenae, anno D Cccc i. nativitatis dominicae, quae contigerat lune ii. iduum aprilis. dic vil. idus carum dem ventura pa cali sollempnitate. Ante haec, quod supra memoria Oxcidii. Vi fridus, Taruennae civitatis prosul. a seculo decessit, anno Domini DCCCCLVHil. xiiii. kalendas Septembrys. David, Corbete monachus, s 9. in episcopatu successit. Adalolphus autem satis sollicitus erat docommissa sibi congr Plione, non tamen abbatis consecratus Ordinatione; ingenioso siquidem comite factitanto. quod post claruit in subsequenti opero, ut nepoti suo Ilii debrando supradicio locum hune facilius iterato posset condonaro. Quo in tempore comes isdem sundem domnum Adalolphum cum exeniis ad regem trans mare direxit Anglorum. Quo jam trans mare dolvo, Odolitus supra mo- moratu3. noster decanus. do partibus citra Rhenum positis, ubi vindemiars fuerat missus, cum vina Vm vasorum est reversus. Advenerat autum hoc in tempore comes et abbas Αmulsus in hoc ipso Sithiu monasterio. et filius eius Balduiniis, juventutis floro honesti simus, cum conjuge nuperrime desponsata. nomine Mathilda. Sax nici generis. equali nobilitato conspicua. Quae, in primo rius in hoe monasterio ingressu. cortinam quandam invisae magnitudinis, pr cipui quo operis, huic loco concessit , variorum colorum adornatam tabulis qua usquo utitur occlesia ista pro velo quadragesi inaliJ. Mittens autem comes Amulsus, praecepit vinum Supra memoratum sv cipi et suis usibus reservari. Dedit vero in recompensatione fratribus