Cartulaire de l'Abbaye de Saint-Bertin

241쪽

Post mortem autoni Rodulfi abbatis, Balduinus . inclitus marchisus Flandrio. Bolonie, Ternensis etiam comest, abbatiam tenere ge

liens. regem Franci et adiit, deprecaturus. si id quoquomodo posset torqvori. abbatiam Sithiensis coenobii sibi concedi. Quod audientes jamdicii sancti loci J monachi. Gri inhaldum quondam. ex imis mon chum t sub Hugono . venerabili abbate duodecimo predicto. vestilum gratia et honore dignum l. ad regem dirigunt, id omnimodis, si pos

et . consilium toto conamine evacuandum. Quo proficiente, obviam habuit eundem comitem. quo tenderet requirentem. Cui, Cum re Pondisset se regem expetere velle, indicavit ei se regia donationo abbatiam adquirere posse, si monachorum voluntas in hoc non vid retur contraire; se quoquo Obnixe petere, ne cum ex hoc vellet

impedire. Talthus in verbis discessum est. Grim baldusque, via qua coperat, pervenit ad regem; repperitque ibi venerabilem Foleonem. quondam Sithiensis coenobii abbatem, tunc vero gloriosum Remorum archipresulem. Cui cum . ex monachorum verbis, intimasset omnes unanimiter ante locum velle deserero, quam sacer locus sub laicali redigeretur potestate, postulavit, in Dei omnipotentis nomino, ut expeteret regi ne hoc sub ejus regni permitteret seri tempore, quod ab antecessoribus nunquam videbatur facturn esse. Quod audiens archiepiscopus Folco. condolens petitioni ejus, memorque antiquae dilectionis circa eundem locum, una cum ipso Grinibaldo ad regem

vomens. v rba monachorum intimavit, et, ne laicus monachis superponeretur. Omnimodis expoposcit. Rex autem, annuens eius petitioni. per fratrum electionem, eidem Folconi abbatiam demum commisit regendam i qui annis quatuor strenue rexit, reparans monasterium,

242쪽

sub Rodulso abbato. tempestate consumptum. Hus tempore. Clunia- cuni sun datur . Haec ot ergo causa seminaria fuit odii. inter eundem Folconein. opiscopum et abbatem, et inclitum Balduinum. marchi ,- nem: ot haec inimicitia vini annorum sere occupaverat tempuS. donec presalus comes Balduinus i scelus quod animo conceperat evomeret . uti quondam militem suum. nomine Rinomarum. ad regem Karolum puerum, qui tunc regnabat. pro hac eadem causa dirigeret. et ut episcopi animum placaret, et ad consentiendum id si quo modo posset. inclinarsti. Cumque episcopuS in sua, ut Ceperat, Sententia perduraret, sequo dejora rei nullo modo consentiret titiaicus contra sanctorum canonum statuta j jam dictae dominar tur ah. batiar, isdem Winem arus. cum ira reversus, Ut quia haec Compendio palatio acta orant, tetendit insidias episcopo Remis revertetiti. Epi. scopus autem hujus rei ignarus, cum illic cum paucis advoni3SO . Predictus iminister mali l Winomariis. super eum cum magna sor ilat irruens, non veritus justitiae nec portimescons iram Dei, quod auditu est etiam horribile. opiscopum lancearum interfecit punctione anno dominicae in earnationis occcc .. xv. kalend. julii, seria m. horavi. Ecce qualiter. pro ocelesto Sithiensis tuitione, cultor vinee D mini ea dit, libans Salvatori animam jungendam sanctoriam choris in perhenni gaudio. Cuius venerabile corpus assumentes, Remis, in

ecclesiam almi nomisi presulis, honorifice sepelierunt. J Quod nefas

inauditum illeo dilan alum est per regiones cunctarum provii Cia rum, nec potuit lateri Romae. cunctarum urbium dominae. Unde et apostolicus ipsius sanctae Romanae ecclesiae pi edictum Minomarum apostolica auctoritato vinxit sub anathemate. scribens et ad episcopos cunctarum provinciarum, ut Dodem modo dampnarent tanti homicidii reum: quod et ita eonstat laetum. Isdem autem Pinomarus idoliminister . in cordis sui duritia perseverans. se minime reum cepit excusare; asserebat enim so hoc pro sonioris sui fidelitate patra me. et iccirco fine tenus in ipso permansit anathemate. Bald ii nos autem , post haec . abbatiam optinuit regia donatione.

Suppl. ministis, aut aliud ejusmodi

243쪽

s, . Anno igitur nativitatis Domini DC cxciii. . Karolus puer. KarlO- manni regis filius rex constituitur Remis civitato. in puris ratione sanctar Mariae. mi. nonas sebruarii, consecratus a predicto Folcono archipresule, vivent se adhuc Odono antedicto rege. In cuius anno II. castellum sancti Audomari igno consumitur. Audiens Odo rex quod pars aliqua Francorum in regem unxissent Karolum, persequebatur illum cum matre Ermontruda in cunctis sinibus Francorum. Tandem Franci . strii eum super se regem statuerant. veneno Odonis regis vitam extinguere moliti sunt; quod et socerunt. Quo defuncto. Karolus rex, absquo ulla contrarietato, Francorum suscepit imporium. Qui confirmatus in regno, quendam Hagam mi, cujus genus et nobilitas ignorabatur a Francis, super omnes diligendo extulit, et hunc sanit. liarius caeteris sibi consiliarium ascivit. Duod videntes Franci, non loviter ignoti hominis amicilias tulerunt; regique ob hoc insensi insidias ol. in Lugduno, regia civitate, tetenderunt. Cognito autem rex Κarolus per fugam exinde elapsus . in regnum quondam Hlotarii successit. Franci in sententia perseverantes, Rodbertum quendam fratrem Odonis regis supra memorati, super Se rogem statuunt; qui erat pater IIugonis, postea Francorum ducis, regnavitque annis sere duobus.

LXX.

Post haec Karolus rex. congregato exercitu de regno Hlotarii et de reliquis orientali hiis Francis, contra eundem Rod hortum pugnaturus accedit. et, in dic quodam dominico illuscescente, transiit cum xercitu vadum fluminis Iscrae: occurritque ei predictus Rodbertus cum occidentalium Francorum multitudine. in pago Suessonico. in

amiti . cognomine Simplex. Carlomantii frater. non filius erat.

244쪽

PARS PRIMA. - FOL QUINI LIB. II. IIT

loco nuncupatot sactaque est inibi mutua Francorum cedes pc maxima. Folhorius autona quidam. Κaroli regis antesignanus. Bodbertum in prelio exquirebat attentius. Accidit autona ut occurreret illi, detecta harha, quam prolixam lorica texerat sup ralligata : moxque, sine mora, mutuis se confodientes spiculis. lerra tenus utrique Ceciderunt. unaque cum sanguine spiritum emarunt vitae. Audientes autem Occidentales regem eorum corruisse. in fuga versi sunt, vic-loriaque cessit Κarolo cum Orientalibus. Post cruentissimum vero praelium. videns Karolus se adhuc inter adversariorum medio positum, hinc scilicet Hugonem. jam dicit Rod horti regis silium . illine

Heribertum, ejusdem generum ; cavens tuo ne irruerint super eum eum multitudine hostium . reversus est cum Suis . Unde venerat . in Hlotharii regnum.

LXXI.

His ita patratis. praedictus Heribertus. omni dolositate plenus, post regem tarolum nuntios misit verbis pacificis in dolo dicens se

omnimodis penitore quod contra eum conatus suisset agere; unde si reverteretur, promisit ei regnum Francorum per omnia subiugare. Quod audiens Karolus, ictus essectus, usque sancti Quintini castrum. Vermandis, est rev rsus. Cui occurrens isdem Heribertus. introduxit eum in eundem castrum, praeparavitque ei convivium satis lautissimum. Facta aut m nocte, cum omnes vino sepulti quieSeerent, praecepit Heribertus suis ut . habeuntes. Omnia eorum arma tollerent, ne in facto quod sacore cogitabat, haberent unde resistere possent. Orto igitur solo. accipiens regem, tradidit cuStodiae. Milites autem. cum . ad arma confugientes . non repperirent, ad propria dolentos repatriaverunt. Heribertus autem accipiens Karolum, duxit in castrum quod dicitur Parona Scottorunt: eratque ibi sub custodia clausus usque

Doesi nomen lori in Cod. Roberitis vero alium quoque generum ha Ηeribemus II. eomes Viromandensis. huit Radulfum, qui in loeum soceri de- de quo sequenti capitulo sermo habetur si suecessit.

245쪽

ad diem mortis eius. Uxor vero ejus, regina, nomine Odgiva nere transmarina . cum ol ipsa multas insecutiones suisset sub hoc tempore passa, silium suum, Illudovicum puerum, ad Anglos direxit tuendum ; nam et ipsum querebant interficiendum. Regem igitur super As Franci statuunt Rodulsum quondam, patre Ricardo. genero Alvemicum. Sub cujus temporct Stephanus. Tamanensis ecclesiae epi- Copus. decessit a saeculo; cui in episcopatu successii Uichidiis. hujus nostri monasterii Sithiu praepositus, anno incarnationis dominica Dccccxxxv.. xu. kalendas julii, ab Artaldo archiprosule consecratus. His diebus Northina iani. a Rotomago collecta multitudine navium circumjacentia maris littora devastabant. Quod audiens Rodulsus rex, congregato Francorum exercitu, contra hos in pago Tamanen in pugnaturus accessit. Cognito hoc. Northmanni captivos. quos de di. versis locis sumpserant. jugularunt. Rodulsus autem rex, in monte qui dicitur Falcoburg insecutus cos, praelium commisit, fugatisque is, victoriam est ad optus. licet cum suorum maximo dispendio.

Anno post haec incarnationis Domini Dccccxxvilia.. Karolus rex in Parcina castro, in custodia qua missus suerat. obiit xvi. Ialendas Octobris, sepultusque est in monasterio sancti Fursei. Obiit etiam post haec Rodulsus rex . Quo defuncto. Franci trans mare propter Illud vicum dirigunt, ut eum in patoruo solio in regnum sublimarent Francorum; ipsique Francorum proceros episcopique et comites. Bononiam uriue civitatem. cum maximo honore regem suscepturi obviam pergunt: intor quos erat Hugo, dux Francorum inclitus. Heribertusque, deceptor fraudulentissimus. et Adalolphus markisus. Suscipientes regum, Lugduno civitate .cum honore maxini 1. deducunt. ibique cum in regem elevant et ungunt. Qui confirmatus in regno, IIemliartim, patris sui traditorem et tortorem . se quoque parili modo

246쪽

decipere eupientem, Deo illi dignam pro saetis compensationem reddente. tali punivit ultione. Notaverat isdem Heri herius diem quo rex Ludovicus venatum ire deberet; percogitavitque ingenium ut, quando ipse cum rogo venatorio insisteret lusui. sabulis suis illectum. proelii a venatoribus sejungeret regem. moxque ligamine vinctum. crvdclitatis suae exerceret actum. Hoc autem consilium. Doo miserant . non potuit latore, sed regi nuntiatum est ab uno horum quihuie consilio videbantur interesse. Cumque, die statuto, ad venationem exissent, partem aliquam militum rex in occulto insidia eum posuit loco. dato illis rognitionis signo. quod audientes, ndvolarent continuo. Igitur, cum utrique sermocinantes incederent. rox scilicet insidiatorque suus. apprehendens eum ro, quasi amplexandi gratia, abstraxit vinculum setis contorium, sellae illius. suae alligationis causa, alligallim; moxque, signo dato, insidiae surrexerunt de loco. Captumque Heribortum interrogat rex. quid sibi vellet vinculo quem

sellae gorebat affixo: moxque consessus eSi quae advorsus eundem machinatus erat corde perverso. Precepit autem rex, et comprehenderunt eum. et in arbore vicina. sub ascilla ligatum, susponderunt.

Cumque adhuc palpitaret pendens in arbore. jussit rex quo pendebat funemi incidere. et Dei hunc potestati committere, si hujus sub

hoc casu vellet vitam servare. Deo autem illi justam retributionem pro factis reddente, cum dimissus suisset ex arbore, crepuit medius rerat enim crassitudinis nimiast. Τalique morte sinem praesentis habuit vitae.

LXXIII.

Balduinus i Calvus J autem, comes et abbas monasterii Sithiu, sis ambitum castelli circa monasterium sancti Bertini construxit, et per ministeria disposuit; et post haec lut brevius ejus facta perstringantur plus abstulit ecclosio quam dedit: et hactenus de dampno a su pen petrato sentient monaci presentes et suturi. Postquam autem annis

247쪽

decem et septem solo nomino presuisset J egrotans, obiit, anno Vorbi incarnali Dccccxviii. , iiii. idus septembris. Cumque corpus ejus pars

aliqua militum in Sithiu monasterio, juxta patrem suum Balduinum

Ferro timi, vellent lumulare, uxor rius, nomine Elltrudis. cupiens cum illo pariter in uno cimiterio concinerari, Gandavo, in monastorio Blandinio. secit tumulari. Νecdum enim licitum erat cuiquam seminarum sancti Bertini ingredi monasterium, nefasque pulabatur si vel ecclesias aliqua surtim subintrasset atrium . Marvam vero ejus filii ejus inter so divisorunt; et Arnullus, qui major natu erat, Flandriam; Adalolphus vero civitatem Bononiam et regionem Taruennicam, pariterque sancti Bertini suscepit abbatiam. Cujus amorem, quantum circa eundem locum habuit, testantur qui adhuc supersunt, qui eum fine lentis cognoverunt.

LXXIV.

Anno post haec Dccccxxviii. selicissimar incarnationis Jhesu Christi Domini nostri, tempore Κaroli reclausi indictione I., mcus qui hoc ipsum scribo pater, Fol quinus nomine, cum Dalre Suo, apparatu quo poterant. de regno Iliotarii huc adveniunt. sancti Fol quini corpus. quod eo usque tempore terra tegebatur, levare cupientes. Erant enim utrique ejusdem beati viri carnali consanguini talo proximi. Ρostulata etiam a predicto comitu et abbato Adalolpho licentia. ventum est ad sancti viri tumbam cum cereis et thimiamateriis et choro psallentium, elevaveruntque corpus idibus novembris. scria v. . die illucescente; praeparaveruntque supradicti resectionem fratribus, prout

poterant; vinum namque et omnia ad victum necessaria venientes

Posi lime eod. Audoni. addit quae sequuntur :Nam . per legem celetirem. Monaeis sexum muliebrem .

Quamquam diu viait Profixo limito. dixti tFemina. ligo pedem l egat hie tibi torminis edem

Sanctam. Minciorum

Sie norma jubet monachorum. Hie locus nunc ritum C t. a patre stabilitum

248쪽

lui PARS PRIMA. - FOL QUIΝI LIB. II.

secum dotulerant. Quibus peractis, gaudentes ad propria sunt reverat. Erant autem, isdem videlicet Fol quinus et Rogen ala, frater suus. filii Odisini. filii alterius Od vini, qui erat frater beati praesulis Folquini. Pater autem o jusdem sancti episcopi dictus est Ilieron inius; genitrix vero Ermentrudis est vocata.

Igitur post haec Adalolphus . comes et abbas i pius, posteaquam sM. annis quindecim cenobio huic profuisset J in hoc ipso monasterio Sithiu egrotans, obiit anno nativitatis Domini Dccccxxx lv. . idibus novembris. sepultusque est in hasilica sancti Borlini, in latere sinistro altaris sancti Martini capitanei. Inter reliqua autem donaria, dedit ad eundem locum calicem sui potus aureum et halteum ad calicem consecrationis dominici sanguinis faciendum ; armillas autem suas sancto Au domaro ad patenam concessit faciendam. Dcderat quoque antea eidem sancto Au domaro pallium quoddam, auro margariti que mirifice intextum; contra quod Arnullas linclitus marchisus et istius abbas conventus, frater Adalolphi jam mortui alterum sancto Bertino concessit, consimili opere praecipuum. Post cujus luctuosum obitum. Arnulsus, frater ejus, abbatiam cum reliquo ejus comitatu recepit i et ita ecclesia ista, pastore religioso viduata, a laicis maritatis . per modum hereditatis . est possessa l.

LXXVI.

Hujus autem abbatis et comitis Arnuis, nobilissima conjunx Adala. Α38. cum sepissime magnis infirmitatibus esset aggravata, desiderare cepit ut in hoc monasterio ei licentiam monachi darent intrare, ut coram altare sancti Bertini, pro salute deprecatura, liceret Se prosternere.

249쪽

Hujus igitur rei causa, advocatis venerabilibus opiscopis Wiesrido. Tamennensis ecclesiae episcopo. et Folberto. Cameraccusis. denudarit eis desiderium suum. Accepta etiam a monachis licentia, anno nativitatis Domini Dccccxxxviii. . annoquo v. Illudovici regis. soria secunda Paschae, introduxerunt eam praefati episcopi in eodem monasterio . non sine tremore maximo. quoniam hoc illa prima lacero praesumpserat, quod antea reginarum nulla concupiscere vel audebat Intrando autem, plurima huic loco ornamenta contulit. ct quandiu

vixit. nunquam donare cessavit.

in ipso quoque rius ingressu, inclitus mai visus Arnulsus. per rogatum ejusdem suae amanti in iis conjugis, tradidit eidem loco. ad usus fratrum. fiscum Morvi cum omnibus adjacentiis. ccclesia, mancipiis. odissetis, terris stultis et incultis, pratis, pascuis, piscationibus, animali hiis, quosilis et inquirendis; ea ratione, ut, quamdiu ad viverent ipso videlicet et uxor sua supra memorata Adaia. sitiusque eorum

Balduinus . in sui juris dominio possiderent, et singulis annis centum solidos fratribus pro eodem si seo persolverent; post eorum vero de hac luee discessum. tota possessio ejusdem monasterii subjaceat ditioni. Quam traditionem cum prostaria describere rogavit, et ipse propria manu firmavit. et reliquos palatii sui proceres ut describ rent precepit. Hi sunt autem testes : Vulcsridus. episeopus; Folbertus. episcopus; Damasus. episcopus: IIc infridus. presbiter; Engelandus. monachus; Vuine marus, de canus: Grinabaldus: Odarius. monachus: Everardus. advocatus: Vuinem arus. laicus: Rodulsus: Herictis. laicus:

Vuinet marus. diaconus et monachus. subscripsit. Ante hoc autem tempus. Adalolphus . tunc quidem puerulus. nun C autem aetate mediocri, ipso etiam sacerdotio honoraudus. a patre Everhardo, SuInmae nobilitatis viro . et matre Ricsinda. in hoc monasterio sancto Petro sanctoque Bertino est oblatus. Rodulsus etiam . ipsius castelli pretor urbanus. filium suum. nomin Vualterum, eum morbo, mediet quem variolam vorant. morti videretur esse proximus. ulnis propriis su tollens. coram Raneti Bertini altare deportaviti monachumque osse

250쪽

turum. si rius pia juvaretur intercessione . spopondit. Quem mox saluti restitutum. Deo omnipotenti famulum et saneto Bertino optulit monachum perpetualiter permansurum.

Ante dictus autem abbas et comes Arnulsus, dolens religionem monasticam. quae inibi in lariori tempore a beato Bertino constructa vigobat. lunc temporis aboletam. cogitare cepit qualitur pristinam religionem extrueret. et locum an liqua sanctitato nobili larol. Sod. voluntato altissimi Dei. qui sponsam suam. ecclesiam videlicet. quanquam interdum fluctuari, nunquam tamen periclitari por- misit. eundem marchionem continuis cruciatibus calculi, qui, urinam inhibens. nuncupatur vulgo lapillus. voluit macerari. Ad quern. me-dondi gratia. mulli cirurgicorum convolarunt, sperantes Se . ab eo quiam uehat divitiis, emolumentum non parvum accepturos. Sed illi. suae artis peritiam querentes in eum extollere, et extollendo ostentaro. sub cujus aspoctu octodecim viros. simili morbo consectos. incidi)runt, quos quidem omnes. uno dempto qui in brevi mortona obiit. curaverunt. Et quia is sibi medelam incidendi evitandam ostondit. docetero talo quid suggerentibus ulterius audire nequivit. De inum, divina gratia ad se conversus, contemptis hujus seculi medelis, mente ad eum cucurrit qui solo Sermone universa restaurat. ei vcnerandi G rardi prosenliam per nuncium volocem queri tat. Adveniente siquidem viro Dei. intimavit lugubrum. ut pro corporis sanitatis recuperatione omnipotentis clementiam imploraret. Verum, susa prece, et marchionis animo sancti viri consilio pulsato quatinus de suorum bonorum amitentia egenis daret, volunte Deo, obtemperat marchisus sancto; celebralisque missarum sol Iompniis cum fletuum suspiriis. triduani j unii abstinentia indicitur illi. Cumque comes iste sacramentorum devotus participasset misteriis, repente mingendi appetitus marchionem sepedictum impetit, et, congrcio petente Secessu

sino disse iliate urentem emisit lapillum. Quo pristino sanitati mi-