Cartulaire de l'Abbaye de Saint-Bertin

291쪽

i 84 CHARTULARIUM SIT HIENSE.

proce mini docornit juditio. Quod decretum ne instingeret aliqua hominum oblivio, sua corroboravit litterarum apicibus, ut subjectum est. astipulatio. x IV.

6jan . 656. . In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Ego Balduinus. Dolgratia. Flandrensium comes . reputans mecum nobis. plus aliis in hoc mundo occupatis, magis necessaria e e sanctorum patrocinia. optimum duxi non solum nostra largitato corumdem sanctorum Dei exteriora augeri bona, verum etiam ab Omni oppressione et inju licia dc ndendo, integra conservaro ab aliis collata vel conservata. set in melius restituere quocunque male instituta vel depravata. Unde notum facio omnibus prosentibus et suturis. me in cilla sancti Be tini. que dicitur Arvas, pravas et nimis injustas quasdam exactiones, quo violentia et oppressione malorum quorumdam advocatorum videbantur surrexisso. humili et obnixa postulationo abbatis Bovonis, ponitus Oxtirpasse. Quidam enim, advocati nomen usurpant A tecclesiam, quam tueri et defendero omnino deberont, quantum in ipsis erat. Versa Vice, opprimere volentos, dicebant se in pronominata villa Arhas, soniel vel his in anno. debere hospitari, et quocunque sibi suisque necessaria essent ab ejusdem villo hominibus procurari. Insuper vero volebant petitionem annuatim, quasi ex debito, sacere et adhuc quodam alia, que nulla ratione poterant vera comprobare. Unde inter advocatos ol abhates ecclesie sancti Bertini graves di sensiones, frequentes altercationes Orte sunt. Cum vero tante injurio abbates nullatenus vellent adquiescere, novissime, tempore prodieti abbatis Bovonis et Gerbo donis advocati. oo usque, hae docausa. scandalum processit, ut, dum homines illius. in vindictam ac

Hujus privilegii stamenta ediderunt Malbranq. da Morinis . lom. Il. Pag. 739 et oditores Ser t. rer. Frane. tom. XI. pag. 3M.

292쪽

gratiam domini sui. quemdam ipsius abbatis monacum, nomine Albricum. ex injuncta et obedientia, Arhas venientem, nimis crudeliter apprehensum, precisis genitalibus, deturpare cogitarent, satis inhumano penitus ei vitam ausorrent. Quocirca, ut omnis controversia et querela inter abbatem et advocatum . quo de prefata villa orta est, imperpetuum sopiatur. me mediante et utriusque assensu Super hoc concordanie. statui, cum optimatum instorum consilio, ut advocatus, qui pro tempore suo rit in regalem expeditionem iturus,

unum haconem, et unam ponsam caseorum, et unum equum ad

Summarium. vel . pro his, unam marcham argenti ab abbato accipiat. et, Singulis annis. de unaquaque terra ipsius ville dimidiam sirtalem avonc. sine omni contradictione habeat: eo pacto atque conditione. ut nil unquam amplius de eadem villa, qualicunque causa vel machinatione . exigat aut accipiat, oi ut abbati. si indiguerit. Oportunum suo defensionis auxilium non subtrahat. Proterea, ad petitionem dicii abbatis et itiona corum suorum, villam Archas cum omnibus apponditiis suis, terris videlicet cullis et incultis, pratis. pascuis. molendinis, aquis, coram baronibus meis, ad usum et utilitatem ecclosi e sancti Bortini possidendam perpetuo confirmavi: ita scilicet ut . sicut eadem villa proprium jus et hereditarium sancti alborti comitis Moral, qui eam sancto Bertino vivonti in corpore tradidit, ita saneti Bertini fratrumque ibidem Deo servientium ti reditaria et propria possessio, comitatu, exactione, moleStia, Vi. ORpressione, et omni lege seculari cujuslibet comitis vel polentis omnimodo exclusis, soli ecclesie subdita. firma et pristina libertate imperpetuum permaneat. Insuper, de pascuis porcorum vel pecorum villo do Arhes. in vicina silva, Buhould dicta, antiquo jure pa Centium, antiquarie carie dicte ecclesie assenticus, annui, ut nullus alius, nisi abbas aut propositus vel missus ipsius ecclesie . inde exigat quicquid, pro respectu silvestris pastu re, exigendum et accipiendum est. Pascuum quoque porcorum vel pecorum, quo inter burgenses sancti Au domari ol villam Arvas. vulgo dictam Suinard. jacet, palustrem etiam terram ex integro. que inter arabilem terram de

293쪽

ΑHas et velus monast rium, M. in oriente. inter vetus fossatum in

silva ot in 1lindringeld et vetustam Mere . atque, in occidente. inter Esled et Ke ale, necnon Morlata , et Simonis Led, jacere dinoscitur, predicto Gurbo done advocato concedente, quia saneto Bertin viventi in corpore tradita suerat, et, usque ad hec tempora, ecclesia ipsius sancti. absque contradictionst qualibet, libere et inconcusse possedit; ac quidquid infra prenotatos terminos in piscariis, pratis. pascuis, sive in aliorum terris. in presenti utilitatis est. vel quolibet modo accreverit in futurum, prodicte occlosio, propriis usi hun profuturum confirmo: ita sane, ut nulli hominum licoat inde sibi quidquam juris vendicare, nisi quod per voluntatem abbatis et capituli legitime optinuerit. llis ita statutis, concessis Et confirmatis. illud quoque subscribi et determinari placuit . quomodo . interveniente Drogono . Tamanensium presulo. Et sepedicto abbato et prodicto Ger done, advinito, assensum prehenis, spatium mensure atrii et curtis sancti Rerlini taliter divisimus : scilicet, ut usquoad modium stuvii qui dicitur Agniona, quo circumfluente idem

cenobium cingitur, spatium mensuro atrii eiusdem sive curtis in circuitu protenditur. et infra manentes ab omni potentia et justicia liberi maneant et quieti, et tantum abbati de componenda Cuju cunquo negotii causa vel institutionis eorum rationem rodita ut et ipsum consulant. Que divisio si vo institutio. ut majori auctoritate sulciretur, corpora sanctorum Audo mari si Bortini navi imposita predictum per fluvium in nostra potentia circumduci iacimus, episcopo Drogone ab ipsa navi aquam benedictam vorsus atrium projiciente, et, hoc modo, quantum est spatium in liberam poteStatem sancti Bertini vindicante. Do sub manentibus autem et servientibus ahbatis set monacorum, qui in oppido sancti Audomari, et in comitatu advocati hospitantur stabilitum est a me. ut . omni anno, in natale

Domini. modium frumcnti ab abbate persolvatur. et sic ab omni in statione liberi maneant et quieti. nisi aliquis illorum palam inventus fuerit vim saliens vel furti reus aut similium legum p varicator. Preterea institui. sub exeommunicatione predieti Drogonis

294쪽

PARS SECUΝDΑ. - SIMONIS LIB. I. 18T

episcopi. ut, in cunctis parrochiis quas sanctus Bertinus habet in castellaria de Broburg, in Flandria, quil quid decimo do nova terra. vel per secessum maris vel ex locis palustribus, et nunc et in futurum accreverit, inde duas garbas hereditario jure sanetus Bertinus p

sideat, una cum decimatione do horquariis set vaccariis. Hanc vero cartam in presentia omnium recitari sucimus. cunctisque assensum prehentibus . tandem eam sigilli nostri impressione subter sigia vimus. Quicunque vero, suadente diabolo. horum omnium confirmationem suturis temporibus in aliquo violaro presumpserit, accusante so, sua iniquitato convictus, quinque libras auri principi terre persolvere cogatur. et irritum stat quod iniquo presumpsit. . Acta ost hoc confirmatio a me Balduino. Flandrensium, Dei gratia. marchione, anno dominice incarnationis millesimo quinquagesimo sexto. indictione nona, regnante IIcnrico Francorum rege. in villa sancti Au domari. in hasilica sancti Petri, die sancto Epiphanio. astantibus hujus rei testibus strenuis viris. quorum nomina

subtor tenentur inserta :

Duo sunt originalia sigilli ejusdem comitis signata, et ejusdem

scriptoris manu scripta. x V

Cum igitur idem vir venerabilis, expletis quibusdam negotiis propter que Romam ierat . inde revorteretur, reliquias sancti Di nysii. quas, pro benedictione, apud renobium ejusdem martiris in

295쪽

l88 CHARTULARIUM SIT HIENSE.

Francia acceperat, securii detulit . et cum eis dona processionabiliter ab omni conventu susceptus. pignera Sancta in locello, cum corpore sancti Bertini, honorifice recondidit. Anno deinde assumpto nativitatis Christi millesimo sexagesimo quinto, peracte vero fidelis administrationis sue anno vigesimo quarto, migrat ab hoc mundo. et e regionesopuleri domni noderici abbatis, non sine planctu astantium, tumulatur: locusque tumuli hoc exametro epigrammate superintl-tulatur :

A Domini Bovo. Domino donatus ab ovo . - Fructu non parvo Domitii pros it in arvo. Cujus tollendo juga. qiiadrigamque trahendo. Hatie sabricam primo templi laudavit ab imo: Quam divitiarnm i,ortatis virtute rotarum Rexit et orexit. contraque pericula texit. ille. ejus membris. decima sub luce decembris. Ne mandatis. sociatur in ellire beatis.

Post ejus obitum, dum de substituendo abbato ageretur, Ileri-bertus, qui, pro ceteris, secularium utilitatem exportus negotiorum extiterat. electus a fratribus, preficitur; ut puta vir, tam generiS dignitate quam morum virtutibus adornata probitate. subditis omnibus imitabilis. Quo adeo vel naturalis, vel magis exercitata in eooxcreverat . ut hujus loci publica in exterioribus administratio illi adhuc sub clericali habitu doli ioscenti injungeretur. Sub qua dum fideliter Dalrum usibus inserviret. superni respectus acie illustratus. monacus es scitur, publicarumque rerum, dum religiose viveret, ei itidem cura exterior delegatur.

Qua preocupatus fidelissimus dispensator. sancto eciam casti talis amator, dum temptatur, probatus, Deo gratias . invenitur. Enimvero

296쪽

PARS SECUNDA. SIMONIS LIB. I. I 89

eum quedam famula sancti Bertini rapta, ipsiusque Ope esset erepta. nocte sequenti idem a matutinalibus hymnis ad stratum rediens. invenit eandem nuper preptam sub lectisterniis in lecto docubantem. Primumque obstupescens et admirans quid rei esset, lum demum plenius rem deprehendens, ab obse lucrate famulo lumine suscepto. illoquo.amoto, interrogat juvenculam quid vellet. quidve quereret.. Εstimabam. inquid, domne. causa creptionis meo, te carnato corti- . meritu in assectare in me . . At ille : . Non est. inquit, mihi nunc . commodum huic rei oporam dare. . Alio quoque tempore. dum, nescio qua interveniente occasione. stimulo carnis urgeretur, cunctis illico vestibus depositis, interula. id est staminineo, duntaxat circum amicius. sub divo Stans. nocturni frigoris asperitate iamdiu torquebatur, donec ignis incestus intus extingueretur. His igitur aliarumque virtutum testimoniis approbatus, abbas postmodum. ut dixi, cssectus, gradum suscopii regiminis tum morum probitate, tum rerum communium dispositione tum odisiciorum dirutorum reodificatione adornavit. Nam basilicam, a prodecessore suo domno abbate Bovono inceptam, ipso maceriis exterioribus testudine arcuata, piramidibus innixa trabibus, laquearibus tectorumque culminibus honorifice consummavit; in cujus medio coronam inviso ostimationis, auro argentoque fabrefactam desuper a laquearibus suspendit. Dum sus, adhuc virtutibus in dies succrescens, rumore omnium celebris haberetur, regis Francorum Philippi primi auctoritate, cono-bio sancti Germani Autisi odorensis quamquam contra sacros ordines. abbas constituitur. Qui cum strenue hunc illumque locum non

multo temporo roxiSSet, sentiens se administrationi utriusque non sussicere, simulque canonicum non esse unum duobus cenobiis pro-

Heribertus ordinatus est hbaa Sithiensis anno Iosa5. Di reseretur inseritis. cap. xxi . p. I98. Quamvis ab anno io69. usque ad rannum io a. abbatiam Saneti Germani Autissi orensis rexisse videatur.

ex sequenti hia . cap. xx . P. 397, nulla

tamen si monito illiti, in libro de Gostia

abbatum Satigeritianensium. apud Labia

297쪽

esso. Autisi odorenso relinquens. avitum Sithiense cenobin m repoliit,ot in dispositione communis utilitatis. usque ad vite terminum. inibi Deo adhesit.

xv III.

Sod supersedendum n e arbitror miraculo, quod . DO Orante. moritis patris nostri Bertini, Dominus operari dignatus est, licet suo ordine non ponatur: nam, antequam abbas esset, hoc modo factum Ignoscitur esse. Quidam, Bodora nomine, subministerialem agebat causam cujusdam majoris, prediti potestate advocationeque . sibi

vindicantis villo proprii juris sancti Bertini. Calmoni nomine. Hic.

quia una et timeri et placere desiderabat. nimium nimi uitaque vici colas talioro usque impense acto premebat. Verum . pro causa hujus moliminis et pro tanto controversia injustitio. Supra nominatus Pater Heribertus. precepto venerande memoris abbatis Bovonis, agens curam limius vilis, curavit hunc sepius ammonere, ut desisteret a nequam actu et ab omni oppressione. Al palam arguentem sceleris. vel ud metuens, fugiebati clam autem illi detrahens, subdolus machinamenta instruebat. Super his vero dolens monachus. dominum illius adiit. suorumque ac suam injuriam patos cit. u Ego ipse pro me, inquit. hunc primum curabo minari; et, si deinceps hec admi- serit. pecuni e sentiet dampnum . . Revertente igitur monaco. sorte alter jam dictus adveni l. cui dominus ejus : a Heribertus, inquit, mo-η eus tibi succenset. dicens quia ruricolas meo servitio subdo, Redit si quidem armatus precepto Domini. malumque evomit latentis veneni. Nam apprehendit boves illius in agro pascentes, et servitio domini sui subdidit, eosque per totum triduum tenuit; ut autem placuit, macilentos mullumque Mictos. uli sit tot laboribus. reddidit. Indo adeo motus siquidem monachus, nequam hunc verbis aggreditur : . Usque ad id tempus libera extitit nostra curiis ab omni servitio, fuitque sue potestatis: nec quis priorum austis suti in ea. sibi vendicare aliquod jus sive vim invasionis. Quamobretri ergo

298쪽

. nostros boves abegisti. et in servilium alterius vendicasti λ . Νon mirum quidem si nequam prava ore profert: inanis est. Opus ac si esses dietum k : . Si tuus, inquit. sanctus Bertinus bos esset jugo meo jun- η geretur, subque labore ingemeret, qui tuos queroris meo labori in- . sudasse. . At ille inquit : a Quid dixisti nequami Et si cogitaras quod a nefas dictum est, haudquaquam palam proferres. Plectere, miser. . merita, plectere pena et mulctabere celestis ire virga. . Dum ergo i dem valde motus, super his pedem averteret, merito digna percum est plaga. Nam faeies illius od posteriora ilico flectebatur. adeo ut occiput quod erat, sinciput, et sinciput quod erat. occiput haberi videretur. preter quod saties suis formis insigniri deberet. .ollum enim distortum et tumidum. labia equo quid ira tumentia et aliorsum ac dehorent versa: lumina quoque oculoruim in versum aspiacientia cernere orat; et . quid plura reseram λ quid mirum dictum usque visu est nichil humani in eo intuebatur. Τalis itaque

domum deportatur. At taurinos mugitus emittens, omnem viciniam sue pene cruciatu movehat : erat enim in homine videre miseriam. Verum suis precibus alioriranque rogatu, et quia voluit videre multatum, una cum aliis noster monacus Heriberius ilico venit; cujus presentiam intelligens voce. non enim visu hunc ipsum agnoscere quieverat, quo pro Se Oret deprecetur intento ac sepe multum rogat. At illo compatiens misero squis enim mortalis hunc hujusmodi cernens non compateretur J, Sciscitatur an velit amodo resipiscere landitusque priorem vitam corrigore. . Eadem, inquit. passio et ina curabilis percellat me seriens. si sane sanctus in omnibus neglexero . omendarit . Credidit igitur bonus vir sponsioni illius, reversus est continuo, oravit, Ranitati restitutus est. Sequente autem die, claris indutus vestibus, valentior atque sanior solito apparuit. Mirantur omnes qui eum novere perculsum. tam repente convaluisse. Sed ipse alia fingehat. componebat orationem, aliorsum vera detorquens aedeberet. rum cum Sepe mendatio contra verum Mars homo afisue eeret. sallendi assiduitas aluit audatiam: audacia vero congeminavit

299쪽

crimen: crimen quoque meritam intulit mortem. Nam necdum triduo post hec transacto, boves cujusdam pauperis rapuit, ditioni falsi juris subdidit. nimiisque laboribus, pro morito sui et libito.

proque temporis quantitate. insudatum tenuit. Νecdum boves reddiderat, et majora quidem actum ire serto cogitatu volebat cum sorte eadem passione qua primum percutitur. Cadit in torram; misertum quoque non homo PSse, non mortale sonare videtur; nam pro humanis verbis mugitus dat: pro planctu, pro querela. rabiem ag grestium serarum imitatur. Orat amicos quo pro se rogent, nec re seri quidem. Deprecatur nunditiis ut sese visitatum monacus veniat. id quoque minimo quidem meretur. Igitur, eodem die quo rursus percussus eadem infirmitate est vitam quam postposuerat perdidit: mortem quam secutus suit, vidit. invenit, sensit. Ilis ita gestis. demum, ut dixi, abbas assectus, cartain cujus exemplar subjectum est. de renovatione remisse consuetudinis quorumdam altaritim liberalitate Drogonis episcopi, innovavit. XIX.

ir - 1o75. . In nomino Unctae ac Dei sicae Trinitatis. Drogo ejusdem gratiast dispensalion o pietatis, non suae morito honitatis, introni satus cathedra pontificali Morinorum civitatis, universis ecclesiae filiis, post terminum Deo gratum vitae mortalis, beatitudinem supernae here- dilatis. Quoniam vitae hominum tempora non sunt admodum perseverantia, ut aliquando expostulat necessitas maxima; pro cujuslibet negotii causa, quae testimonio indiget, approbanda, convenienterset necessario antiquorum industria rationi bilis, consilii et titilitatis magne provida, litterarum adinvenit siguras et signa, ut eorum quasi quadam nuntiorum ac testium loquela, quod necessarium erat ac dignum, memoriae posteris noli sicaretur per futura secula. et ita. Θωdam artificio, mortui cum vivis, qui jam longinquo temporis intervallo precesserunt cum suturis . haberent commertium colloquendi.

300쪽

voluntatisque suo et opstris, consiliique et mysteria propalandi, quos prolixis seculorum locorumque spartis manifestum est disterminari. Quod cum ita sit. volo noti sicari lana suturorum quam presentium dilectioni. et prosentia mea corporali et cario hujus inscriptione indeterminabili. Horiborium, venerabilem abbatem Sithiensis cenobii, cum ejusdem monacorum . precamino supplici, a nobis impetrasse sanctorum perpetue mancipalioni Petri scilicet. Martini. Bo lini. Fol quini. Silvini. post Deum habpnas moderantium prolati loci. ut privilegium quoddam manumissionis altarium Brodborch, Qv d

et I .o cappellarumque ipsis subjectarum renovarem, iteraremque confirmatione canonica, quia eam antoccisorum meorum Framericiei deindo Balduini dilectio paterna. animarum suarum salutis gratia, et orationum omnium inibi regulariter viventium secerat causa. Hanc itaque eorum deliberans potitionem religiosam, et ardenti voto a Deo. Ante vivo, sitiens orationum promissarum retributionem , tanto decrevi devotius peragendam, quanto percepi religiosius desideratam. Quocirca ego Drogo, episcopus Morinorum. aSSenvi et concilio clericorum meorum. traditionem vel manumissionem occlinstarum jam dictarum. et cappellarum sibi altitulatarum. jam denuo confirmatam, ut prelibatum est, paterna benignitate majorum meorum. legali tor renovo et canonico confirmo; illud tamen interserendo, et universarum questionum altercalionem removendo. ut

suturis temporibus seculi cedat prememoratis sanctis in hereditarie possessionis jus proprium atque perpetuum; ea determinatione premissa conditionum ut semper singulis annis persolvantur quinque solidi de songota. et viginti ad procurationem episcopi eo anno quo circadam facit, et nil amplius michi vel posteris meis de predictis occlesiis illis, inquam. synodorum, terminis quibus cetere solvunt ecclesie ex vicinis locis. Et ut hec donationis vel renovationis sententia omni tempore seculi permaneat intemerata . si sorte quelibet persona intra sacros ordines vel extra, malitie diaboli veneno insecta, eam adnullare aut debilitare suerit molita, nisi

Suppl. conventu.