장음표시 사용
121쪽
cilicet ad excitandas voluntarias motiones tum artuum, tum viscerum , praesertim vero praecordiorum , in animi potissimum pertur. bationibus vim omnem , ac facultatem exerere , atque explicare. Quamobrem perpendenti olim mihi detectam structuram , mente. que conccptum ossicium Gangliorum, subiit animo suspicari, an eadem in cerebri substidium ita sitnt comparata , ut appellari possint exigua quaedam, ac peculiaria cerebella, voluntariis tamen, ac superadditis dumtaxat motibus excitandis hic , illic extra calvariam per corpus dispersa , ac distributa , veluti militares quaedam stationes ad subitos hostium incursus collocatae. Nam quemadmodum Natura glandulas cum intertexto rete fibroso, ac musculari ubique -- re locorum fabricata est, ut cordi in promovendis motibus per se fatiscentibus liquidorum, quae seciandaria vocantur, stibsidio venirent, ac propterea ipse ego cum sex, ac viginti ante annis in Romano Lyceo Praefationem quandam de Glandulis haberem , easdem tanquam cor la phrasm hanc pro sua humanitate laudante, quitum auditor aderat , Magno nostro Malpighio hic illic constrinctas , ac dispersas consideravi; ita prosecto Ganglia potiori jure
quaedam veluti cerebella extra cranium locata dici posse mihi videntur et cum cerebrum molliusculae texturae, tametsi ab arteriis, a que adeo a dura, piaque matre prematur imbecilliores tamen habeat vires impellentes, quam cor, quod musculorum sertissimum appellavit Hippocrates. Siquidem Ganglia robustiores habent fibras, firmiorique earum contextura donantur, quibus certo quodam acti nis genere convenientes, & consentaneos motus ad animalium cec nomiam necessarios, tanquam adminicula, & administri, repent8, adique ad libitum edere, ac promovere possunt, qui caetero tui a s Io cerebro repeti nequeunt. Itaque, ut rem hanc explicatius persequar , clim motus tonici sint sensibus analogi , videlicet per continuum , aequabilem, nec unquam interruptum spirituum appulsum in antagonistas musculos, vel musculares membranas excitentur, eorum nervi intermedio Gangliorum ossicio minime egebant. Motus vero, qui a voluntate proficisciantur, vel temperantur; quoniam longe majorem vim ad stiperandum antagonistarum renisum exerere debebanti, novo artificio roborandi, augendique erant . Hinc patet, cur ne vi , qui ad motus organa seriuatur, partim cum, partim sine Camgliis occurrant.
Sed cum haec de Gangliorum usu in genere a me investigata fuerint, haud ita rigidum Te exactorem , Morgagni humanissime, futurum existimo, ut abditiora requiras, nempe ut sigillatim quoslibet , magisque peculiares Gangliorum motus, tum quoad tens
122쪽
num tempora, & vices modo in hos, modo in illos nerveos tendi. nes, tiam quoad earundem serias, & remissiones, eruam hic , atque medullitus enucleem: in haec enim opera quo prosundius ii, tueor, ac penetro, eo luculentius mihi a Sulget ingens varietas Na turae operum, mentitque meae aciem perstringit, meque cogit, ut eadem plane nescire fatear; nisi quod ab Hippocrate didici, motiones animalium a necessitate, oblectamento, aut suga doloris, atque incommodi ut plurimum inchoari, deinceps vero ab utilitate perempta, & ab inducta assuetudine confirmari. Et quidem ut Citharista sexcentis pland , iisque variis semper digitorum motibus fides pulsat, lyraeque nervos scalpit, & uti saltator pedibus qua flexis, qua erm iis, qua oblique deductis, non sine peculiari harmonia sbium petacutit, aeremque scindit, ac verberat , ita putare sorte liceret, animam tendineos cujusque Ganglii nervos nunc seorsim aliquos, nunc simul omnes ad ordinatum motum sensim, ac sine sensu , partim necessitate cogente, partim utilitate, ac delectatione alliciente per assuetudinem dirigere, atque intendere. Cave tamen, Morgagni ornatissime, credas, me censere, animales spiritus per Gangliorum nervos, nisi cum eadem tenduntur, non ex.
currere; ac proinde in illorum, ut ajunt, saccescentia itidem spiritibus vias obstructas esse: siquidem semper per eorum semitas spiritus, quemadmodum per alios nervos Cangliis destitutos , leniter
moveri, arbitror; ea tamen proposita lege, ut ubi opus fuerit ad excitandum peculiarem, novumque motum in determinatis musculis, tunc per Gangliorum tensionem oberius huc, aut illuc exprimantur e unde varie eriguntur, & constringuntur sanguinea vasa, quae propterea contentum liquidum nova directione, novoque impetu donant, quibus mulculorum fibrae plus solito roborantur ; non absimili sorsitan ratione, qua spiritus in tibias multiforas influens secundum varios pressionis gradus tum adnexi utris, tum foraminum adeo varia sonorum genera elicit , ut jucundam illam descripti nem a Luciano in Harmonide inductam mihi revocet in memoriam; se Docuisti me, inquit, jam exacte adaptare tibiam, atque in se ejus ligulam inspirare tenue quoddam, ac modulatum; tum com-- modo, facilique contactu submittere digitos in crebra sublatione, se ac demissione vocis: ad haec ad numerum ingredi, & ut modiis congruant ad chorum: praeterea quod cuique harmoniae generiis proprium est, observare, Phrygiae divinum impetum, Lydiae Bacis chicum furorem, Doricae gravitatem, ac modestiam, Jonicae ju-M cunditatem. is Ignosce interim, amabo, Vir optime, quod me
non puduerit, tametsi senem, per haec puerilia ab eo, quod mi-
123쪽
hi propositum fuerat, digredi. Sed ars, quae Naturam, doce te Hippocrate , imitatur , eandem interdum explicat , detegitique a
Quae pro mea tenuitate de Gangliorum structura, viribus, actione , usuque dicenda habueram, tuos ante oculos , Morgagni do. Elissime, jam , ut vides, constitui; nunc , ut tectim fidem meam penitus liberem, ea, quae de praecipuis eorum morbis diuturno eruperimento animadverti, percurras precor; quanquam probe intelligo, Gangliorum non Physiologiam solum, sed Pathologiam quoque
fere omnes Medicinae Scriptores, exceptis Viris Clarissimis Nillisio,& Vieussenio, ancipiti, tecto, caecoque itinere, ut Poetae de labyrintho finxerunt, huc usque deterruisse. At quoniam Ganglia nihil aliud esse, deprehendimus, quam muscularia sui generis corpora , quae tendineis nervis sanguinea praesertim vata , & musculorum fibras veluti claviculis sic apprehendunt, iit ad dirigendum, moderandumque animalis arbitrio liquidorum in illas influxum compar, ta suisse videantur ; idcirco non dubitamus asserere, quin Ganglia triplici malorum genere, quibus musculares partes ut plurimum tentari solent, ipsa quoque obnoxia esse possint; nimirum Primo Convulsioni clonicae, seu convulsivo motui, Secundo Convulsioni toenicae, Tertio Semiparalysi, aut verae Paralysi. Frequentissime autem Gangliis accidit convulsio clonica, seu motus convulsivus, praesertim apud mulieres hystericas, raritis apud Viros asthmaticos, & hypochondriacos, in quibus illario plerianque, aut saltem ab insidentibus, sive estentialibus morbis immuni cer bro, ac spinali medulla, ichor salinus,& mordicans, refluus ab utero, hypochondriis, vel aliunde, sanguini, aut liquido nervorum admiscetur, atque in tendineas Gangliorum, vel plexuum membranas, muscillaresque fibras immittitur, ac penetrat, ibidemque quacunque ratione hos, vel illos eorum tendines inaequaliter vellicat,& irritat, cogitque, ut unum potius, quam aliud membrum, modo videlicet litorax cum diaphragmate, modo pulmones cum Corde, modo abdomen, aut artus aliqui concutiantur, dum interim reliquae partes sanae , atque integrae jusibi voluntatis obtemperant . Cum vero interea temporis acris humor, si mole sit exiguus, facili negotio per motum ipsum convulsuum excutiatur , ac resolvatur
V.Aph. ις. unde Hippocrates in Muliere hysterica sternutationem laudavit vel sensim per sua quaeque vascula refluat, caeterisque liquidis per
misceatur, leniaturque, inde fit, ut cessante in Ganglis irritatione, convulsivus quoque motus sedetur: ad quod sane praestandum ole sa , & anthysterica, cum optatis summopere conducunt.
124쪽
At si, quod non raro accidit, huiusmodi ichores vel mole aucti,
vel admixtione alterius liquidi paulo crassores, acritudine non imminuta, evadant; facile contingit, ut unum, alterumve, immo omnes simul tendines ejusdem Ganglii incessanter stimulent, fodicentque: qtramobrem causa convulsilonis nunquam amota, perpetuo quoque, ac tonico spasmo iidem tendines assiciantur, simulque partes, quarum usui destinati sunt, simili pertinaci convulsione laborent. Nolim tamen putes, mi Morgagni, me opinari, convulsivos m tus, qui insonte cerebro, aut extra magnam culpam, in particularibus locis accidunt nonnisi a Gangliorum irritatione pendere.
Nam, ut mihi quidem videtur, cum non modo convulsiva , sed etiam paralytica mala oriri possint, ac soleant a causa, quae sita sit vel in cerebro, ejusque appendice, vel in Gangliis, vel demum ea in parte, in qua morbus te se exerit; fieri hinc poterit, ut bene primum valentibus cerebro, & Gangliis, membrum aliquod assiciatur. Quod sane, de convulsivis aegrotationibus loquendo, tunc accidit, cum ichores acres ab arteriis, vel nervis in fibrarum muscularium sparia sustu si, atque intercepti fibrillas proxime vellicant, &convulsivos substatus plerunque cum dolore inducunt . Hoc autem contingere aperte demonstratur tum a qualibet nervi punctura, tum etiam as infusione spiritus acidi per venam jugularem vivi canis; in illo enim, intactis penitus Gangliis, cor statim in spat- mos adigitur. Sed quoniam ex naturali structura,& actione jam conjecimus, Ganglia syalinis quandoque commoveri posse; ideo ea quae proposuimus, Obtingere nullo labore existimamus. Et quidem hoc ipsum repetitis cadaverum sectionibus adamussim confirmatum spectavimus. Nam pluries animadvertimus, in hystericis, quae post diros convulsivos motus tonica brachii, vel cruris convulsione diu vexatae tandem diem situm objerunt, Ganglia asscictis partibus respondentia ampliora reddi, hydatidibusque obsessa. Quare subit hic studiosos Artis admonere, ut Gangliorum ad agmcta loca pertinentium anatomen in similibus morbis diligenter inst tuante confido enim futurum, ut semper vitium haud absimile in iisdem deprehendant. Denique putamus, Ganglia semiparalysi, aut persecta interdum corripi posse, quo in casu membra, quibus Gangliorum tendines in.
serviunt, eadem assectione quoquo modo, salvo tamen sensu, occupari necessum est. Id vero censemus accidere, quotiescunque hererogenea materies vel diuturna mora lentorem adiplicitur, atque ita obstruit reducentes tubulos, quod plerunque fit in artate decrepitis; vel per admixtioncm cogentium corpiuculorum quod etiam
125쪽
in juvenibus ten x, & glii tinosa reddita meatus , atque interstitia
Gangliorum partim occludit, & infarcit, partim urget, εἴ comprimit ; unde muscularis eortam machina ad propriae contractionis ossicium inepta plus, minuive redditur.
Fortalle haud inutile penitus existimabis, Morgagni amicissime, si
hoc loco narrationem adiecero Nob. cujusdam Adolescentulae fervidi temperamenti, quae cum nondum variolarum debitum persolvisset, Juveni delponiata fuit: vix autem a confectis nuptiis pauci praeterierant mentes , civ n variolis confluentibus corripitur , quae magnum in eius corpore aestam , pruritumque etiam post crustarum
casum reliquerunt, ad quem sane temperandum jejuna hausit per aliquot dies libr. IV. frigidae aquae Nucerinae, citius paulatim usu a calore alleviari quidem visa est; sed, ctam semel e lecto in pedes
surgere vellet, sine ulla praevia capitis, aut spinalis medullae molestia dextro tum crure, tum semore se ita captam deprehendit, ut neque stare amplici, neque ambulare potuerit, nullo interim comutante assectarum partium vel dolore, vel spasmo; sensu tamen, ac nutritione in iisdem superstite. Itaque Medicis in consilium adhibitis, variaque tam de morbi natura , sedeque assecta, quam de curationis methodo inter se disserentibus, sanc ipse de aegrotationis indole sententiam tuli; scilicet ea in Juvencula substantiam illius plexus, seu Ganglii, quod in regione iliaca prope uterum nervos imtercostales cum cruralibus colligat, & moderatur, infarctam suil se a morbillari sermento, quod sorte fortuna per contactum, admixtionemque Nucerinae lymphae, ejusque boli, fixatum, ut ajunt, cox tumque suit : quamobrem Ganglii paralysis paresim coxae, cruris que induxerat, ad quam tollendam pharmaca non quidem ad c rebrum, spinalem medullam, aut semur, verilm ad ipsum obstructum Ganglium esse dirigenda. Laudavi propterea, ut AEgra du cia ex minerati sulphurea aqua si a pra regionem iliacam dextram usque ad inguen uteretur : qua sola mollitis , ut arbitror , solutisque in Ganglio humoribus , pristinae valetudini ocyssime restituta
Sed vitio dabit aliquis, fusius a me, subtiliusque , quam oportebat, de Gangliis, minutulis nempe humani corporis partibus, disputatum, atque ad Te scriptum fuisse. Verum, cum animalium omgana longe elegantiora in minimis, quam in maximis cernamus, admiremurque, tuae peritiae , ac solertiae committo, ut decernas,
an ipse dicendo plus j isto prolixior; an dum brevis esse laboravi, obscurus suerim, simul etiam in quo a vero aberraverim. Cum enim in rebus Anatomicis oculus patiens, ac diligens sit dux cubDiuitigod by Corale
126쪽
tri, & microscopii ; Mentis autem ductor, atque imperator si ipsa sapientia cum veritatis amore conjuncta quae humanarum omnium virtutum est Regina minime vereor , ut Morgagnius, qui in se inincta haec mire colligit, ac perstringit, hujus lucubrationis atqui simus judex futurus sit. Vale. DISSERTATIONUM FINIS.
128쪽
Um duae Figurae quae ad haec V. Adversaria pertunent, ut in proximorum IV. Adversariorum Tabula sunt exhibitae , sic cum Figuris caeteris illius Tabulae sint explicatae; hic nihil aliud relinquitur nisi ut duarum Tabularum quas una cum superioribus Dissemtationibus ab Amplissimo Lancisio accepimus, Explicationes ab ipsis pariter missas subdamus.
Spectans potissimum ad Dissertationem de Uena Sine Pari, EXprimit posteriorem internam Thoracis partem cum Vena Azy ga , peculiari Nervo implicita , suisque ramis quaquaversum cinciis, & trunco in superiorem praesertim Cavam aperto, quemadmodum in hominibus plerunque Observatur.
'Mnt ; alii in majores ramos. Q. Ramusculus Auga in Mistram spermaticam venam dehiscens. R. Dexter ejusdem Aetna ramus , seu idem truncus m apicem penὸ desinens, quandoque in emulgentem dexteram prope Cavam , quamisque in Cavam ipsam apertus.
129쪽
S. S. S. Azygae sub bronchio dextero . aisve arteria anagna ad stram thoracis partem proserpens, qui supergrediens T. arteriam axillarem, tandem m sinistram venam axillarem Z. im
V. V. V. &c. Insimnis nervus intercosatis potirior , qui auctus ner mis ium a tereno , tum a spinali medulla extra erantum prodeunti bus , magnam partem infra septimam colli vertebram aremque oritur , atque in singulos atrosique tam ramos vena Aetna , quam ramusculos nervorum dorsalium immittisur. Es autem hὶe Lector moanendus , eum quaedam alia ab Artificibus in hae Tabuia minus serivata proportione sint expressa , tum Nervum hunc erassiorem quam
X. Ramus ejusdem ne ι , in locum anasomosis Augae penetrans. Y. Ganglium hujus nervi prope septimam vertebram. Z. Vena axillaris fini a. a. Fasciculus nervorum a cerebro prodeuntium , de quibus in nos de Gangliis Disertatione fusὸ agimus. b. Superius Ganglium plerunque inter secundam , o sertiam Cervicis
vertebram praedictos ramos colligans . e. e. Rami e Superiori Ganglio prodeuntes, extra situm, quorum alter ad praecorda ; alter ad internas Carotides praesertim, o lavvem tendit. d. Ramus nervi a cerebro prodiens , qui arteriam cervicalem comit rus, in Ganglium immittit- . . e. Bini nervorum ramusculi in Ganglium inferius descendentes, quorum unus e spinali medulla inter quintam, er sextam colia venturas, alter inter sextam, o septimam egreditur.' ' Insignis ramus e Ganglis superiori in inferius Ganglium desinens.
Pertinens ad Dissertationem de Gaugliis Nervorum,s Xllibet situm, figuram, ac structuram Ganglii Superioris in si- . nistro colli latere.
a. a. a. a. 'Urim rami per faciem di ibMi. b. Insignis ramus sublinguatis.
feratur, tamen in cadavere, ex quo extracta fuit, de ehensa est
130쪽
eam notabiti flexura, cst quasi aneu smatico ustio . D. D. Carolis externa. d. d. d. d. d. 'us rami faciem perreptantes . e. Conspicuus ejusdem ramus ad linguam delatus. E. Nervus paras vagi candicans.
f. f Ejus ramusculus linguam subiens .
g. g. g. Major ramus per collum in thoracem descendens. H. Ganglium superius iuxta fecundam , O tertiam colli vertebram conflatum ex multiplici complexione nervorum, h. h. h. qui a cerebro cum interno carotidis ramo proficiscuntur , o intercopales aud unt. i. i. Fib illa paris vagi in ganglium immifae . Κ. Ater ramusculus sbobscurior , qui a ganglio prodise, atque in imferiorem pans vagi ramum inferi videtur . I. Ramus ab interna carotide in ganglium digestus. m. Venarum ramasculi 2 ganglio in internam iugularem influentes.
de paululum diductus, varii ue ramusculis distinctus, tandem peν arteriam potissimum magnam usque ad praecordia difunditur . Ficu RA II. repraesentat equinum Ganglium sinistrum suis membranis inclusum. A. Praecipuus nerυus, qui per cranii foramen ex cerebro secundum emrosissis cursum per colum exporrigitur , appellaturque intercopalis. B. Garalium superius suis membranis ob lusum . a. a. a. σc. Divers nervi seu tendines nervosi, qui a ganglis , perforatis ejus membranis, egrediuntur, variosque musculos, G arterias
C. Exorius ab inferiori parte ganglii principaliorum ramorum , quitum intra, tum extra thoracem feruntur . D. Major ramus ad praecordia excurrens.
E. Ramus ad infer us ganglium , quod intercosalem nervum amplectitur, difffisus. F. Ramus Iaryngem ejusque musculos pra cateris per dens. Ficiu RA III. delineat equinum Ganglium suis membranis denudatum .