장음표시 사용
11쪽
demonstrationes hujusmodi assensum quidem
nostrum extorquere, non autem intellectum iu lustrare; qui scientiarum finis praecipuus est debet.In hisce demum omnibus cautum summopere cur tumque a me est, ut perspicuitas potius , quam elegantia locum haberet. Quippe, ut ait Tullius, omne quod de re bona dilucide dicitur, mibi praeelure dici videtur ; siusmodi autem res dicere ornate velle, puerile es , Hane aucem ω per-
Dieue expedire se, docti, oe intelligentis viri a
Atque haec quidem sunt, quae de hujus operis consilio ac methodo mihi dicenda videbantur omnibus autem bis editis, liceat unicuique , qui in ea legendo inciderit, ex animi sis teruentia judicare b). Si quid peccatum a me fuerit, te Lector Benevok obtestor, ut qua benignitate es, aut ignoscas, aut emendes, eo doctus Quintili ni praeeepto, nec ea , quae magni Autores dixerint , esse perfecta. Summi enim sunt, bominestamen c . Vale
- a) Lib. III. de Finibus cap. f. bὶ Apollonius Pergaeus epist. ad Eudemum. e) Lib. X. Iristitia. Oratori p. NDisitigod by Corale
12쪽
s intrascripti Lectores Theologi, nutibus obsequentes Revetendissimi Puris. Petri Pauli a Cir nola V.Comis. Generalis hujus Cismontanae Resormatae Familiae, vidimus opus, cui titulus est: Elementorum Mathematicorum T mus I. auctore R. P. Fortunato a Brixia hujus Rest a Pratancia Brisienses Lest. Theologa, Publ. Matheseos Professore, ae Ser prere ordinis, nihilque in eo deprehendimus, quod Cath lieae fidei i probisque moribus vel minimum adversetur . Qiiamobrem illud dignum. censemus, ut publici juris fiat, si ita videbitur ω in quorum fidem M Brixiae die r. Octobris I 737.
F. Proster a Brixia S. Theos Lector. FIoannes Baptista a Brixia Lector Theologus . F. PETRUS PAuLUS A GRIGNOLA Stris. Obsim. S. P. Francisci Lector Emeritus, Ex-Provincialis, olim Proe. Generalis, ct in hae Cimontaria Reformatorum Familia me. comissarius G neralis , re Semus.
CVin a duobus Patribus Theologis revisum de ordine nostro & approbatum fuerit Opus, cujus titulus est: Elementa Mathematica in quatuor Tomos digesta. Tomas I. ab Admod. Uen. P. F. Fortunato a Brixia nostrae Resormatae Provinciae Brixiae Concion. Lect. Theolog. compositum, vigore praesentium facultate eidein tribuimus , quatenus servatis servandis , illud typis mandare possit, & v
Dat. Romae ex nostro Conventu S. Francisci ad Ripas die tet. Octobris I 737.
13쪽
AVendo vedulo per la Fede di Revisone , ed Appro- vagione dei P.F. mase Maria de Angelis Inquisitore
di Breicia, net Libro intitolato r Elementa Matbematica inquatuor Tomos digesta. Tomus primus : non v'effer cosa al- cuna contro la Santa Fede Cattolica , e pari mente per attestato dei Segretario Nostro , niente contro Principi, e buoni costumi, concedemo liceneta a Gian-Maria
14쪽
QUI IN HOC PRIMO TOMO CONTINENTUR.
De proportione , & proportionalitate Geometatrica magnitudinum in genere.
15쪽
Typographiae sphalmata, quae irrepsere , ipso
in limine attexere opportunum duxi, ut scilicet in ea Lector benevolus incidens , . emendanda esse praegnoscat.
f. I3Σ. lin. q. fractionem prima f. 2 T. lin. II. multiplicetur per in g. 238. Problem. Quantitates
stactionem primam multiplicetur per M
g. 38. lin. 6. duplica, ta erit . 73. lin. q. demonstratur, prima g. I 2. lin. y. AbNB-bg. I 67. lin. I. Rationum
16쪽
DE ortu S progressu Matheseos pauca hic praemittimus . Plura qui cupit . aut muriam Mathematicam adeat Petri Rami, aut Tractatum de Mathematismum scientiarum progressu , illustrioribusque Mathematicis P. De hales, ejus cursui Mathematico in posteriori Lugdunensi ed tione praefixum, aut demum Brevem Commentationem Q. Vob. sti, quae Tomo IV. sui cursus ad calcem legitur.
ar Athesis nomine ea facultas intelligitur, quae circa quan- IVL tisarem abstractive sumtam tota versatur . Mathesis Graece dicta est, quod doctrinam, disciplinam, sive frientiam Latine significat, quatenus nempe tanta est eorum, quae in Muthesi traduntur, evidentia, tanta certitudo atque firmitas, ut scientia nomen illi prae ceteris conveniat . Duae porro sunt Matheseos partes praecipuae, Arithmetaea , & Geometria, quemadmodum duae sunt species quantitatis, discreta,& tam
17쪽
Arithmetica est scientia theoretico - practica de quantitare distrata, sive de numeris. Illius inventio Phoenicibus a pleris que tribuitur , viro autem sapientissimo The ut AEgyptio , qui Thami AEgyptiorum Regis tempore floruit, a Platone in Pliaedro , dum ait : hunc primam omnium numerum , σnumeri computationem invenisse . Verum, cum ex Iosepho ca , numerorum , atque siderum stientiam 2Egyptii ab Abrahamo didicerint, quarum disciplinarum antea rudes erant , probabilior videtur eorum opinio, qui putant, Assyrios atque Chaldaeos primos fuisse post diluvium , qui Μathematicis scientiis operam dederint, atque ex illis ad assigyptios, autore Abrahamo, hujusmodi lacultates delatas esse ; ob id vero Arithmeticae inventionem Phoenicibus acceptam referri, quod illi propter mercaturam, cui quammaxime dediti erant, Arithmeticam impensius coluerint.
Geometria est scientia theoretico . practica de quantitas. eout inua permanenti finita , hoc est de Grai, superficiebas , ct sol dis , prout terminata sunt, o a maseria fremui prasistans ἀHaec ab Algyptiis primo inventa fuisse traditur , quatenus, ut ex Herodoto , Strahone , aliisque habemus, cum Nilus anniversaria exundatione agrorum fines confunderet, eosque limo operiret, necesse illis suit, ut artem intenirent, qua ixexum agri dividerentur, quodque suum grac, cuique redderetur . Geometria idcirco haec facultas dicta est , a terrae. nimirum dimensione, ut seri ipsum nomen , Ob quam Pri ma suerat inventa , quamvis si , prout nunc traditur , Uectetur, ejusque adaequati objecti ratio habeatur, Megesto tria acumen, ut notat Q. Sturmius, illi proprie conveni M . Sed cuinam AEgyptiorum primordia Geometriae sint adiur benda, res plane incerta est. Plato in Phaedro, ut Arit Mi
18쪽
ticae, ita Geometriae Theut AEgyptium inventorem facit. Alii vero Moeridi, qui ex Herodoto pyramides altissimas excitavit , hoc eximium inventum tribuunt, testante Laertio ex Antici ide, Pythagoram Geometriam pefecisse , cum antea Moeris initia elementorum ejus invenerit ab . At probabilius Puto, Geometriae quoque prima rudiment gyptios a Cha daeis per Abrahamum accepisse , quamvis pollea Egyptii in Geometria, aliisque Matheseos partibus impeniam Operam collocaverint, atque in illis adeo floruerint, ut non Geometriae tantum, verum etiam Arithmeticae, aliarumque Ma thematicarum scientiarum primordia ipsis deinceps tribu
1 V. Ut ut res ipia sit, eomportum est, Mathemata ab Egv liis ad Graecos, trajecto mari, delata fuisse. Thales Milesius primus suit Graecorum, qui Geometriam , quam inAEgypto didicerat, ad Graecos traduxerit is unde dicitur ab Apuleio Geometria penes Grajos primus imuentar. Ei debentur propoli tiones 3, Is, in Libri I. elementorum Euclidis, sicuti etiam χ, 3, 6, di s Libri IU , aliaque plura eximia inventa , quae a Laertio, & Apuleio memorantur. Floruit autem Thalas seculo VL ante Christum, ipsumque secutus est Pythaginras Samius sub fine ejusdem Ul. seculi, de initio V. ante Christum in Italia celeberrimus. Is autor fuisse dicitur quinque
corporum regularium, quae Platonica vocari solent, nec non magnitudinum inmmmensurabilium Invenit propositiones 32, , 7, & o Lib. I. Resert autem ApDllodorus apud Laertium, hecatomben bovem 'thagoram immolasse, cum m-nifiset trianguli rectanguli subjectum recto angulo ιatus tantumdem -- lere , quantum, qua illum continerent. In Arithmetica quoque maxime enituit, tantusque illius fuit in eam amor, ut secum dum numerum generari omnia autumaverit. Thaletem atque
Pythagoram aemulati sunt Anaximander Milesius, qui Geometriam cum pendio pertractasse fertur: Anaxagoras, qui de circuli dimensione deseruit r Oenopides Chius, cui a ProclaΑ α Prom
19쪽
propositiones I 2, & Lib. I, tribuuntur: Zenodorus a tor tractatus de figuris soperimetris: Hippocrates itidem Chius, qui cubi duplicationem per duas medias proportionales tentavit, omniumque primus, si eidem Proclo credimus, Ge metriae clementa ab aliis inventa collegit: Divinus Plato , cujus quantus fuerit in Mathesim ardor , quantoque studio eam coluerit, illa Academiae soribus inscripta epigraphe ἐν
ullus Geomet die expers accedat , luculenter ostendit: Aristoteles Stagirita, qui in Mathesi quantum vertatus fuerit, manifeste evincunt alserta illa, quibus reserta ubique sunt ipsius opera: Eudoxus Gnidius, cui totus liber V. ex Graeco Sch
liaste debemus: Meneclimus Eudoxi auditor, qui sectiones conicas , invenit; Hypsicles Alexandrinus, qui autor dicitur lib. XIV, & XU. elementorum Euclidis: Serenus Antin sensis, qui duos composuit libros de sectione e lindri, ct coni. Menelaus, cui libri UI. de subtenses in circulo, & libri III. de triam gulis sphaericis tribuuntur. Geminus, qui de spiralibus, con-Didibus, & eis Oidibus disseruit, atque tres tantum esse inua- res lineas ostendidit: Philo, Diocles , Nicomedes , Sporus atque Hero ab Eutocio Ascalonita plurimum commendati rDiophantus Alexandrinus Algebrae, totiusque numericae subtilitatis autor r Proclus Diadochus , qui seculo U. post Christum pluribus in Philosophia, ae Mathesi scriptis, commentario praesertim in I. Euclidis librum maxime clarus suid
Theon Alexandrinus, cujus eximia extant in omnes Euclidis libros commentaria, aliique praeterea multi, quos omitto, ut ad eos veniam, qui Mathematicorum Principes merito ortimoque jure cententur, Euclidem scilicet, Archimedem Siracusanum, Apollonium Pergarum , Theodosium Tripolitam, & Pappum Alexandrinum.
Euclides fuatasmi ingenii Gr, ct contentionis minime mans a) floruit, si Proclo credimus, tempora Ptolemati Lagi Regis Agypti, sub fine nimirum IU. seculi ante Christum, alaque
20쪽
que Alexandriae omnium primus Geometriam publice docuit. incertum plane est, cujus ille patriae suerit. Nonnulli ipsum Μegaris natum faciunt, unde Megarensem vocant, atque cum illo confundunt, qui Socratis auditor fuit , & Megaricam Philosophorum sectam instituit. Id tamen non videtur verum, tum quia ille integro, vel circiter seculo Euclidem nostrum precessit ; tum quia inter Megarensis Oeera a Laertio enumerata aureum Elementorum volumen minime recensetur: quod maximo sane argumento est, Euclidem Geometrarum Principem alium esse a Megarensi, quem Laertius commemorat; cum probabile haudquaquam sit, Laertium in veterum Philosophorum monumentis apprime versatum, hoc tam eximium Euclidis Megarensis volumen, si illius esset, ignorasse, vel data opera praeterire voluisse. Ceterum utcunque resipsa sit, de qua viderint alii, Euclides, ut resert Proclus , elementa collegit, ct multa quidem con bruxit eorum, qua ab Eudoxo; multa vero perfecit eorum, quae a Theareto reperta fuerunt. Ea praeterea, qua a prioribus molliore brachio ostensa fuerant, ad eas redegit demonstrationes, qua nec coargui, nec contanci possunt. Ex
quo manifestum essicitur, quam falsa sit illorum opinio, qui putant, non Euclidis, sed Theonis esse elementa Mathematica , quae vulgo Euclidi tribuuntur , vel Euclidem propolitiones quidem invenisse , sed eas Theonem demonstrasse .
Scripsit porro Euclides Geometria elementa, Phaenomena fiomica, Specularia, Optica, Data Mathematica, Elementares institutiones ad Musicam eam endam , deque divisionibus : quod tamen opus suspicantur nonnulli esse libellum illum de superficierum diυisione Machometo Bagdedinci adscriptum , & a Ioanne ine Londinensi , atque Federico Commandino Urbi nate publici juris factum. Scripsit quoque Euclides, Proclo teste, de conicis sectionibus, aliaque Id genus opuscula , quae
temporum injuria periere. Opus tamen omnium praestantissimum, & nunquam satis commendatum sunt Geometriae .lementa. De his enim loquens Cardanus , Euclidis, inquit funt dua praecipua laudes , inconcussa dogmatum firmitas librielementorum , perfectisque adeo absoluta , ut nullum opus huic jure comparare audeas. Quibus sit , ut adeo veritatis lux in eo reful-