Philippi a Limborch De veritate religionis christianae amica collatio cum erudito Judaeo

11쪽

evitare maluisset; ideoque &, Offensionem veritus, aegre in editionem consensiit. Hac pertractata disquisitione ad vindicationem mearum responsionum, quas quaestionibus ac argumentis eruditi Judaei opposiveram , redii, illasque a novis ipsius objectionibus vindicavi. Hic autem ita me gessi, ut nullius peculiaris inter Christianos controversi dogmatis, sed solius Evangelii, patrocinium susceperim : Secutus judicium viri summi & religionis Christianae patroni ac Vindicis omnium calculo prudentissimi ac strenuissimi, Hugonis Grotii , qui in aureo suo Mnunquam satis laudato de Veritate Religi nis Christianae tractatu non tantum eandem disputandi rationem observavit ; sed & in Epistola quadam ad GerardumJoannemVossium Epist. Praestant. Virorum DXLVIII. pag. 797. eol. r.) hanc instituti sui rationem reddit:

Triados probationem in eo libro directe aggressus non sum , memor eius quod a viro magno socero tuo audiaveram , peccasse Plegaeum o alios, quod rationibus anarura petitis, O Platonicis saepe non valde appositistes oriis , adfruere voluissent rem, non ponendam in illa eum Amris , Paganis, Iudaeis, Mabumetinis, disputatione , qui omnes ad SacrasLiteras ducendi sunt, At liae talia Mariant, qua nis Deo semet patefaciem te cognosti nequeant. Hinc quotiescunque Judaeus ad dogmata quibusdam Christianis peculiaria, qualia plura in ipsitus scripto occumrunt , me pertrahere cos itus est, ego studiose id declinavi ; ratus, contra hominem Novi Testamenti autoritatem negantem frustra disputari de dogmatibus alibi aut non clare revelatiS,

12쪽

reVelatis, quorum proinde fides divinam Novi Testamenti autoritatem praesiupponit: Ac proinde sinicere , ut contra Judaeum sola Evangelii divinitas adstruatur: de qua si quis argumentorum pondere conVictus sit, eadem Opera omnium quae Evangelium tradit dogmatum veritas ac divinitas ipsi comprobata erit: qua semel comprobata ipse porro a tenta adhibita Novi Testamenti lectione, omnibusque in timore Domini legitime e aminatis, dijudicare poterit, quid de dogmatibus inter Christianos controversis com sentanee veritati in Novo Testamento tradistae statuendum sit. Tu, Lector, cujus nunc

judicio tota haec disputatio subjicitur, lese ,st candide judica.

13쪽

Primum Scriptum Iudaei. pag. a Responsio ad primum Scriptum Iudaei. 3 Secundum Scriptum Iudaei. 'Responsio ad secundum Scriptum Judaei. Caput I. De quaesito primo. 27 Caput II. De quaesto secundo. 41 Caput III. De quaesito tertio. OCaput IV. De quaesiti quarti primo membro 6 ICaput V. De quaesiti quanti secundo membro 73Caput VI. De argumentis quibus Legis θ amelli divissitas comprobatur. 79 Tertium Scriptum Judaei. Motitium inius scripti. 94 Primum Quaesitum. Num. I. Auod a lapsu Ada fuit necessaria fides in

Num. II. I Odsides debet adimpleri ct esse juxta r

Num.III. diramoctissVir non bine me intellexit. 99 Num. IV. ΛΡd oseia Messia satis clare fuerunt in

Vetri Testamento revelata. Num. V. tauod qua visMessas revelaretur, ut nunc creditur ,sua munera postea posset escere. . Euod neque aliquando fuerunt homines sub Dei maledictione. 1 ΣNuma

14쪽

Num. VI. Euod quamvis praediceretur Messias ut rex coelestis , Israel nec animo deficeret, neque a Lege recederet: potius oppositum fac

ret. IO

Num.VII. I Od per Evangelium verbum Dei non clarius evasit, potius majora dubia en ta, nec rotas , quod sub cortice literae latebat, patefacit, sed contrarium. IogNum. VIII. Euod Deus nequit iis phrasibus loqui, quas in contrario sensu intelligere tene mur : praesertim in iis qua sunt de necestate salutis. IO' Num. IX. Euod Christus literae spiritualem sensum non explicuit,neque quod lex erat mi ica, potius oppositum: Atque in plurimis etiam Apostoli ad literamLegem servantes. II Num. X. Euodfrustra ct praeter rationem ab Apost lis, praecipue Paulo, 'udaeis ritualia sem re permittebatur,o quod verbis implia

cabantur.

Num. XI. Od sit Lex esset pira, ct hoc Deus non volt bet quod scirent Pudaei ante adve tum Messa , eos fallebat: quia υolebat, quod rem aliter ut erant intelligerent. II 3Num. XII. Eod Israel non ex odio neque malitia Christum abistit: quod si male fecit, fuit ex invincibili ignorantia , ut oe Paulus fatetur, ct Christus dixit. II Num. XIII. a uod Dei talibus phrasibus uti debet,

quas non in contrarium sensum Israel imtelligere teneatur. Atque qua ratione i

Israel suum Messiam exspectet , ct ob quem finem. II s

15쪽

SERIES

HOC VOLUMINE.

Primum Scriptum Iudaei. pag. εResponsio ad primum Scriptum Iudai. 3 Secundum Scriptum Iudaei. 9Responsio ad secundum Scriptum Judaei. Caput I. De quaesito primo. aT caput II. De quaesito secundo. 4 caput III. De quasito teriis. 6. Caput IV. De quaesiti quarti primo membro 6 ICaput V. De quaesiti quarti secundo membro 73Caput VI. De argumentis quibus Legis gelli. divistitas comprobatur. γ' Tertium Scriptum Judaei. Motitium inius seripti. ' Primum Quaesitum. Num. I. Auod a lapsu Adami fuit necessaria fides in ' Messam. ' 96 Num. II. μοdsides debet adimpleri oe esse iuxta r

velationem. VI

Num.III. ΣVodDoctiss. Vir non bene me intellexit.99 Num. IV. Iuod Qeia Messia fatis clare fuerunt in

ri Testamento reislata. I Num. V. od qua visMessas revelaretur, ut nunc creditur ,sua murieram eaposset incere., 'd neque aliquando fuerunt homines sub Dei maledictione. ΙΟΣ Numa

16쪽

CONTENTORUM.

Num. VI. Euod quamvis praediceretur Messas ut rex coelestis , Israel nec animo deficeret, neque a Lege recederet: potius oppositum fac

ret. IO

Num.VII. Rund per Evangelium verbum Dei non clarius evasit, potius majora dubia en ta, nec Chri as, quod sub cortice liter a latebat, patefacit, sed contrarium. Ios Num. VIII. Euod Deus nequit iis phrasibus loqui , quas in contrario sensu intelligere tene mur ' praesertim in iis qua sunt de necessiatate salutis. IO' Num. IX. Euod Christus literae spiritualem sensum non explicuit,neque quod lex erat misica, potius oppositum: Atque in plurimis etιam Apostoli ad literamLegem servantes. D Num. X. Euodfrustra ct praeter rationem ab Apost lis, praecipue Paulo, Pudaeis ritualia semvare permittebatur,oe quod verbis implia

cabantur. III

Num. XI. Euod sit Lex esset pica, ct hoc Deus non volt bet quod scirent I daei ante adve tum Messa , eos fallebat: quia υolebat, quod rem aliter ut erant intelligerent. II 3Num. XII. Euod Is et non ex odio neque malitia

Christum abjecit: quod si male fecit, fuit

ex invincibili ignorantia, ut Paulus fatetur, ct Christus dixit. II Num. XIII. Euod Deus talibus phrasibus uti debet ,

quas non in contrarium sensum Ur et imtelligere teneatur. Atque qua ratione

Israel suum Messam exspectet, ct ob quem finem.

. Num.

17쪽

Num. XIV. diuod Iudaei non propter earnalem affectum M ssam non recepere, neque talem exspectant, sed omnino propter Dei gloriam , cum pro singulorum salute Messas necessarius non sit. II '

Num. XV. β 2d ea qua susciant pro suadendis

gentibus ad angelium non suffecere 'daeis aliter aDeo insertictis. In quomctissi. Vir non me bene intellexit. 122 Num. XVI. βώod Israel Regem coclestem non vidit , neque similis is , sed fide credendus , neque pro hoc miracula sufficiebant. I 24. Num .XVII. Buomodo futura redemtis ab Israele de meretur , quamvis non omnibus populi individuis profutura sit, praesertim qui

aritea emoriuntur. Ias

Num. XVIII. diuod Propheta neque locum , neque tempus nativitatis Messia, neque parentes praedixerint: sed quod erit ex tribumda, ct domo vel semine Davidis r quod neque ejus parentes certo constant ex Evanges stis. I 29

Num. XIX. Euod nil de Messia praedictum adimpletum est. Euod ejus regni coelestis nullam signum huc usque visum , neque ingentiabus , neque in Israele, neque in Ecclesia Chrisi a. 13 vSecundum Quaesitum. Num. I. Ruod Messias non fuitpromissus, ut aliquid

Israeli nociter revelaret: neque ut legi lator , sed ut rex. Atque nil novum revelavit , quod Deus antea non dixisset, IN rael optime a principio scivisset. 13

Num.

18쪽

CONTENTORUM.

Num. II. od Israel non debebat divinoem Legem

cum alia comparare , ut qui sibi perfectiaor videretur eligere. Et quod nulla ita perfecta ut divina esse potest. 13 6 Num. III. Euod textus ex XXX. Cap. Deut. pr prie ct absolute de praesente captivitate intelligendus est , juxta etiam Chrisianismi antiquos Doctores. I 37 Num. IV. EDd Israel propter Chrisi mortem nullis beneficiis privatus est. ΔΤuod Israel non potuit nec poterit suum Messam occidere: aliter verbum Dei omnino frustraretur. Num. V. EDd ritualia non erant praecise ut Israel ab aliis populis separaretur. Neque Lex neque populus propter Messam, sed bis propter populum, ut ei inserviret. Is Num. VI. Euod nil intererat Evangelium primo Israeli annuntiari, sed pro eo credendo

gratiam conferre. . I 6

Num. VII. quod Israeli praefixa a Deo poenitentia ut ad Deum resipisceret, non eam habuit conditionem , ut Messam crederet, sed quod Legem Moses integre servaret. 16 2Tertium Quaesitum. Num. I. Istu'd neque Messas, neque Propheta, alia quid dicere debet contra Legem Dei, ct quod quae clare de Messa praedicta fuere , minime fuerunt in Fesu adimpleta. I 64. Num. II. uod non opportebat omnia de futuro Mespa praedicere, sed neque contraria , ita ut populus falleretur quando veniret. I 67

19쪽

SERIES

Num. III. De hujus captisitatis causa, ct diuturna

duratione. I 6 8

Num. IV. Euod Fudaei in secundo Templa, nec nunc, ab idololatria penitus abstinuere. Num. U. Casus impossibilis a Doctiss. Viro proposi, adio simili convincitur. I 8 Num. VI. EDd oriundus a Sudaeis qui Christo nomen dedit , in redemtione poterit majore gratia gradu potiri, quam Sudaeus: Sed non eandem dignitatem in populo habere. I 8 INum. VII. Euod Propheta ea sola verba enuntiare debet, qua ei Deus ori suo indiderit, vel erit falsus. 183 Num. VIII. Prophetae doctrina examinanda in ejus confirmationem an vera sit vel falsa. I 8 Num. IX. Euod Propheta debet approbari a Senatu, ut recipiatur. I 89 Num. X. Euod Messas perfectiorem cultum nee docuit , neque docere potest. I9 Num. XI. EDd cultus exterinus, ut talis, est interno multo perfectior. 198 Num. XII. Cultus externus non minus Deo gratus,

quam inter s. ' ΣΟΙ

Num. XIII. Respondetur objectioni Doct. Viri, quare

inpossit externum cultum derogare. 2G2

Num. XIV. diuod praecepta Decalogi perfectissima 't. Aliqui textus Prophetarum explia

Quartum Quaestum. Num. I. uomodo sensus literatis a mustico disserat.

Nuna. II. EuodHaebraei Doctores exsensu mystico nurulum religionis dogma constituerunt. 2 I sNuma

20쪽

Rum. III. Euod Mosis miracula eum inis comparari non possunt. 2IT Num. N. Contra Ettaicum non oportet disputare. za Num. V. Probatur nostram traditionem esse infallibialem , alteri non comparandam. 12 28 Num. VI. Euod Lex oratis est divina, emtra Christianos doctores. . 3 3a

Num. VII. Probatur certitudo Legis divina, oes cri libri Mosiis. a δε Num. VIII. Euod Evangelici libri non eandem habent

certisudinem. . a 33

Responsio ad tertium Scriptum Judari. Oecasio hujus disquisitionis. 24. Caput I. Fesu Griui miracula majora ac illustriora fuisse miraculis Mosiis. a 'Caput II. Probatur veritas hi oria Novi Testamen ti. 26sCaput III. De eomparatione argumentorum quis Legis, ct quibus Evangelii disitas tam probatur. . a 83

Caput IV. Collatio traditionis 'desea μm Chrisiana. 29 ICaput V. De Fudaeorum Lege orati. 3OOCaput VI. Ruae ct quanta sit certitudo, libros V teris Testamenti incorruptos ad nos pervenisse. 31o Caput VII. Major est certitudo Nisi Testamenti l

bros incorruptos ad nos pervenisse,quam si bros'teris Testamenti. 317 Quaesitum Primum.

caput I. De Meestate fidei in 'esum Christum. 33ICaput II. Ucia Mesa sub Veteri Testamento non fuisse plene revelata, sed sub typis σ n-bris 3 3 ο