장음표시 사용
431쪽
eaedem sunt, atque poli altitudines . PROP. VII. PROBL. Data quacumque latitudine, a nare in Planisphaerio universali omnes civitates, & loca , qui bus illa competit.
PROP. VIII. PROBL. Data quacumque civitate aut loco . assignare illius latitudinem. A. PROP. IX. PROBL. Data Civitate , aut Ioco quocumque in Charta Geographica , assignare illius horizontem , leu. illa Telluris loca , quae in ejus hori zonte existunt AsDE OMIN UE ZONIS . . t -
DEFINITIONEs Zonarum. earum descriptio , Drourietates.& retiones sub singulis Positae ZONAE TORRIDAE Proprietates , Regiones , dc singula
ria earum accidentia. . o. Pro Habitatoribus Zonarum temperatarum . Is
Pro Zonis frigidis . G. PROP. X. PROBL. Dato loco in Zona Torrida , invenire diem, quo sol erit illi loco perpendicularis , seu per Ze-
nith transibit . . . - O. εPROP. XI. PROBL. Data quacumque anni die , aissignare in charta Geographica omnia loca Zonae Torridae, quibus Sol erit eo die perpendicularis. 5 7 PROP. XII. PROBL. Dato loco in Zona temperata , aut etiam in frigidis si tum temporis Sol iis oriatur, aut occidar), invenire, quot gradus Sol meridianus ab ejus Ze-nith distet. ' ib. PROP. XIII. PROBL. Dato Ioco in Zona frigida invenire dies, quibus Sol in eo non apparet supra horiZontem, aut etiam dies, quibus non occidit. Is PROP. XIV. PROBL. Data latitudine Civitatis . & loco. Solis in Eclyptica, invenire quantitatem diei. SI PROP XV. PROBL. Tempus solare diurnum aut noctur Num in gradus convenere , ct vicissim gradus in tempus.
PROP. XVI. PROBL. Dato loco quocumque in qualibet eX tribus Zonis, invenire diem longissimum . ib. Distributio Anni tempestatum in sintulis Zonis. 6 s. Initia, & ordo' tempestatum in Torrida. 62 . Iniria, & ordo tempestarum in Zonis temperatis , & m
ρ. yhydeus tempestatum ordo in aliquibus Zona: Torridae re-
432쪽
Mo ' I. N D E X. REGIONES Americae in Torrida.
REGIONES Africae in Zona Torrida. REGIONES Asiae in Zona Torrida.
TABULA CLIMA Μ, Parallelus ultimus G. s
De Ionstitudine Geographica . 2 phaenomenis ad illam spe
ctantibus . atuue a TelIuris rotunditate ab occidente istorientem pendentibus . DEFIN. Mestitudinis Terrestris. ROLLARIA Cirea longitudinum initium . numerandi rationem, limitem , & alia huiusmodi et . ad go PROP. XVII. Omnes incolae, qui eumdem habent meridianum , easdem 1inguli horas numerant: v. gr. si eorum aliquibus sit hora sena matutina; omnes reliqui eamdem ho
PROP. XVIII. Horarum differentia in duobus, aut pluribus Terrae locis aequalis est meridianorum differentiae eorum
PROP. XIX. In qualibet dIei, vel noctis hora est omnis hinra relate ad diversos orbis incolas. A. PROP. XX. PROL. Data hora diei vel noctis in dato terrae Ioeo, invenire, quota hora sit in quocumque alio GI- Iuris Ioco. . 3 PROP. XXI. Loea magis orientalia citius habent meridiem, mediam noctem , & alias quascumque horas matutinas, vel pomeridianas et, citius iisdem Sol, Luna, & reliqua astra oriuntur, & occidunt caeteris Paribus, quam iis, qui magis ad occidentem eristunt. . IPROP. XXII. Vicissim etiam si maior sit eodem temporis
momento horarum numerus in uno loco, quam in alio ;orientalior erit primus, quam secundus Iocus ;m ma gis ad orientem eristet, quo Plures horas eodem tempore numeraveritis ib.
PROP. XXIII. Opi ad orientem pertit . breviores hahet dies. eitius illi Sol oritur. & occidit. citius habet meridiem & reliquas horas, quam is, qui in eodem loco sem per existit, aut ad occidentem pergit. Qui autem ad o casum iter agit, longiores habet Aes, tardius illi MI oti tur. & occidir &c. 14 PROP. XXIV. Qui terram totam ab occasu in ortum eir cumiret; revolurione facta, diem integrum esset I rarus :qui
433쪽
qui vero per Decidentem circumnavigaret notam ; diem integrum perdidisset. 8 et PROP. XXV. Aliqua in Tellure loca eristere , opus est . quae licet contigua sint, & eamdem fere habeant longitu clinem, & temporis horas; nihilominus tamen in suis κῆ Iendariis per diem integrum disserant m. 1 PROP. XXVI. PROBL. Data hora in dato Ioco . invenire regiones omnes, in quibus fit hora proposita . S. PROP. XXVII. PROBL. Data quacumquo Iongitudine. in- Venire omnia Ioca supra chartam , quibus ilia convenit . x vicissim &e. A. PROP. XXVIII. PROBL. Data hora, qua fiet eclumis Iu- naris in data civitate, aut loco, horam invenire, uua fetin alio quocumque meridiano dato, & utrum videnda il-Be 1it eclypsis. ssPROP. XXIX. PROBL. observata in duobus aut plurib Ioeis eadem lunari eclypsi, eorumdem Iocorum longitudinum differentiam agnoscere. 8sPROP. XXX. PROBL. Data distantia Ioel a duobus iam eognitis, veram illius langitudinem, & Iatitudinem invinnire et seu rationem construendi chartas Geographicas iraedere. G.
LECTIO IU De Panibus superficiei Terrae , ct illius habitatoribus ad se
invicem relatis: seu de regionum situ , & plagis, de diversis Terrae habitatoribus, atque de illuminatione Telluris, & phaenomenis inde pendentibus. s. De Terrae magis.
PROP. XXXI. PROBL. Dato die, invenire plagam,
Sol oritur, aut occidit in dato Ioco. PROP. XXXIL PROBL. Dato supra Globum , aut manis phaerium aliquo Ioco, positionem . seu pIagas .mnium mun di regionum relare aὸ eum Iocum tu mire. PROP. XXXIII. PROBL. Datis duobus locis supra Globum aut Planisphaerium, illorum distantiam in Ieucis . milli riis, aut etiam gradibus circuli maximi invenire. ssu. De Teu is illuminatione, de Phaenomenis inde pendenti
PROP. XXXIV. Sol illuminatione eentrali minus, quam hemisphaerium illuminat ; physice tamen illuminat homis phaerium. G.
PROP. XXV. Praeser hemisphaerium emtralibus radiis Illu
434쪽
minatum , illuminat imperfecte MI x s. aut 1 c. minuta, hoc est, fasciam is . aut i s. minuta ' 9 7 COROL. Circa Diseum, seu limitem illuminationis. M. PROP. XXXVI. PROBL. Data hora I die in dato loco , invenire centrum illuminationis supra Globum aut in Planisphaerio, & ubi tum temporis Sol oriatur, aut occidat . s. s. νPROP. XXXVII. PROBL, Globum ita statuere, ut eodem modo sit positus, & illuminetur, ac Tellus; in quo pro inde loca ipsa videas, ubi est meridies, nascitur, aut cidit Sol, aut quaecumque diei hora data numeratur. 99PROP. XXXVIII. PROBL. Dato die, invenire supra GI hum , aut in Planisphaerio loca omnia, quibus tum Prim: Sol non oritur, aut occidit, & ubi tum temporis non oriatur, aut non Occidar. 1 o. PROP. XXXIX. PROBI,. Dato loco in Zona Frigida, in venire diem, in qua tum primo vel apparebit , veI occi- cidet Sol. ib. s. De Terrae Incolis Animis , Periaecis , interosciis &c.
PROP. XL. PROBL. Dati cuiustumque Ioel , seu incolae
Astii, Amphiscit, Peri scit M. QUAES. Incidens . Unde in Americam , seu Novum orbem .& quonam tempore habitatores Pervenerint
. Prima. & Generalis superficiei terrestris divisio. ib. q. Veteris Μundi partes.
β. America . seu novus Μundus.
Insulae mediocres, parvae, minime , 1 s. ad Peninsulae celebriores , & Isthmi. 131Montes praecipui & ignivomi. x32. ad Celebriores Μetallorum Fodinae. 379. Marium descriptio, & diversa nomina. 3
435쪽
PARS TERTIA. PHYSICA. LECTIO V.
De terrestris nostri globi , externarumque polusimum eius. superficiei partium formarione, structura, ordine, montium origine, altitudine, caussis. MaANNOT. HIST. 14 sia P. XLI. Relatae Bumeti . atque Uoadvatat hvpothenes, ei rea terrestris globi genesim atque formationem sunt penutus arbitrariae. & notis phusicae legibus contrariae. ras PROP. XLII. Primitiva telluris nostrae , sicut & aliorum
mundanorum corporum constructio in peculiarem omni P tentis Dei Iegem referenda est . Id tamen ei 1e naturalium caussarum m. 1 s IsCHOL. Cirea celebriorum Μontium alti rudinem. 6OCI ES. Qualis sit natura , & origo ostrearum, & conchyliorum in mediterraneis Iocis . ets xv m. XLIII. Ostreae, & Conchulia in mediterraneis Iocis passim inventa, majorem Partem ad regnum animale sp ctant, iuntque verae Pitcium Guviae. 36 PROP. XLIV. Exposita illa continentis in mare, & maris in continentem transmutatio neque est integra relati effectus caussa, neque probari potest vera. Is PROP. XLV. Subterranea conchyliorum congeries, aut strata ab eo non sunt, quod montes ipsis, atque terrae omnes
maris fundus olim extiterint, opeque ignis subterranei iure sum fuerint eructatione ais Osa. assPROP. XLVI. Pisces , ostreae , 2 conchylia supra telluris superfietem existentia in lapides immutata moimam Paditem diluvii universalis effectus existunt. 17 PROP. XLVII. Conchyliorum , & ostreorum strata, quae prolatae sub terra eris mi , Proveniunt Partim a mari,
QUAES. Incidens. Veritas universalis Diluvii. 17s LES. Incidens. Unde, & qua ratione universam Telluris
superficiem aquae operuerint. Is a
436쪽
De Interiore Telluris structura , totissimum vero de Irnε subterraneo. Terraemotu . & obiter de novis Insulis. Io
PROP. XLVIII. Μontium ardentium Ignes ab igne centrali non proveniunt, sed a stratis bituminosis &c. atque etiam a materia electrica. Est a . De Terraemotibus DEFIN. 19 PROP. XLIX. Terraemotus ex sulphureis bituminosis, ct aliis materiis inflammabilibus stibterraneis fermentatione , aut alia quacumque ratione accensis, & in liberum aerem prosilire conantibus enascuntur potissima tamen eorum causa est materia electrica in terrestri globo &c. 198 COROL. I. II. III. IV. U. VI. VII. Circa effectus & phi
nomcna quamplurima terraemotuum . aoq. ad SCHOL. Notabiliores aliquot Terraemotus . Os . ADNOT. HIST. Tor motuum Lusitaniae an. 27ss.
. Multipleκ Terrae species. DEFIM EI s. Multiplex succorum, & Salium genus. 239bAL comniane, VITRIOLUΜ , ALUMEN, NITRUM . SAL Ammoniacum, & Tartari, Minerales oleosi, SUID PHUR , BITUMEN. 1aci. ad as
De Metallis, Semimetallis, eorum natura, genesi , discrimine. numero, qualitatibus, & id genus aliis. assPROP. L. Aurum, Argeutum , & reliqua metalla videntur esse substantiae simplices &c. vel si solo partium meritanibino differunt, is ille est , ,quem nullae causae secundae mutam Possint. ΣΑΟCOROL. I. II. III. IV. Circa metallorum mechauismum , auri fodinas &c. ΣηγCHRYSOPAEI A. a PRCP. LI. Meralia nequeunt in se invicem transmutari :
437쪽
1NDEX nullaque proinde est Chrysomela, aut Iapis philosophicus
De multiplici lapidum specie, & natura. a sqPROP. LII. Lapides generatini omnes ex fluida materia paulatim intra terram formantur & concrescunt. G. g. Plantarum , & Animalium petrificatio eXPonitur.
. Variae lapidum species recensentur.
6. Observationes, & experimenta circa directionem & inel, nationem Μagnetis.28 6. Experimenta, & Observationes circa declinationem.
g. Experimenta. & observationes Μagnetis ad Telluris glo-
q. PROPOSITIONES ex dictis deducendae. IovPROP. LIII. Globus Telluris est proprie dictus Μagnes.
COROL. I. II. III. Circa effectus magnetismi Terrae. 3oc PROP. LIV. Neque magnetes proprie dicti, neque Tellus in omnibus suis partibus aequalem habent vim attrahendia
COROL. I. II. III. Circa alia virium magneticarum munia,&c. G. PROP. LV. Μaxima vis magneti ea residet in potis ., vel potius agit, eaque causa est inclinationis Magnetum. 3 in PROP. LVI. Vis magnetica a magnete in Orbem circa illum diffunditur, & per omnia corpora dempto ferro in li-herrime transit. II RE e a CG
438쪽
COROL. Circa atmosphaeram magnetum. ' 31 IPROP. LVII. Vis magnetica intra sphaeram activitatis cinauscumque magnetis decrescit in ratione Inversa quadrat rum distantiae a ma ereo COROL. I. II. III. Circa incrementum , & decrementum virium magneticarum. 31sPROP. LVIII. Magnes, dum serrum ad se trahit, repellit, aut secundum directionem aliquam disponit, aliquid vere.& physice agit, tamquam vera causa. 3IT PROP. LIX. Vis magnetica non est aliquid immateriale , qualitatis, virium, aut sympathiae nomine donatum a sed est aliquid substantiale mechanicum &c. 218
PROP. LX. PROBI,. Virium magneticarum mechanicam causam, atque explicationem aliquam invenire. as . Alia magnetis phaenomena e licata. 3 3ην. De linea declinationis experte. γ 33s
De Elemento, seu de natura Aquae in communi. 3 31PROP. I. Aquae particulae sunt ad motum valde repeditae , & habiles. 339 PROP. II. Probabila quidem est , eam figuram ad sphaericam accedere, sphaericam tamen perfectam non esse. s. PROP. III. Aqueae particulae sunt subtilissimae; aereis etiam subtiliores, sed tamen multo solidiores. 3 1 PROP. IV. Ipsae praeterea aquae particulae porosae esse videntur M. 3ηπPROP. V. Aqua pura, ct in se spectata, non est potius sese ita , quam calida . A. PROP. VI. Aqua calida, caeteris paribus, magis liquida est, quam frigida, ct quo calidior fuerit, eo magis erit flui-d - . y 3PROP. VII. Aqua ex particulis durissimis componitur, &compressioni maxime resistit. . 3 sPHAENOMENA particularia & utilia cima muItiplicem aquae speciem , eius puritatem , discrimen , ebullitioirem , vim
439쪽
r alia. 3 s ςPROP. VIII. Μaris salsedo est variis salis sedinis in ejus 1undo existentibus non proveniti die tamen fodinae amis - . lentiam aliquantulum augenra . 3 SsPROP. IX. Maris salsedo est mari ipsi eoaeva &e. 3 s sm ENOΜΕNA stitu digna circa depurationem aquae marI ne a sale. 3 sInaequaIem marium salsedinem. 'as, Subterraneam marium communicationem. ΓTAquae marinae dulcedinem ad magnorum fluminum ostia. ibis Putrefactionem, & purificationem aquae in desiis e mentae is 36 . Maris in continentem, & a eontinenti reeessum. I. Multiplicem marium motum. Oceani profunditatem, & fumdi ina ualitatem. 3s
Marium amplitudinem eum eontinenti eomparatam atque aIta huiusmodi. 36s
De Fontium origine, ae quorumdam proprietatibus. cs ADNOT. HIST. . ' s . PROP. X. Ii omnes sontes, torrentes, aut fluvii, qui hy-berno fiam tempore, primo vere aut aestate fluunt, aquis pluviis originem suam debenti idem dico &e. 3 a PROP. XI. Omnes sontes, & sumina ab aquis pluviis originem dueunt. 7
ARGUMENTA Opposita. ROLLARIA ex dictis. sysCURIOSA aliqua Fontium phaenomena a
440쪽
OBSERUATIONES circa fluxuum phaenomena, & acciden-ri ADNON. HlST. Notonis opinio. . g. Orieni Sententia. - iis. Systema Inguigitationum, & EXgurgitationum . is PROP. XII. FIuxus, ct Resuos aquarum, omniaqua illorum phamomena fieri, ct eXplicari per aquarum fermentationem &c. res est valde obscura , neque tamen faIsitatis convinci potest . t ειν PROP. XIII. Posito Attractionis inpleri, & Neutoni syst e mate , non pauca nitide consequuntur taxuum . 2 reflu