장음표시 사용
221쪽
. De opin. delig. in Controu. Quaest. I s
Quae opinio sit deligenda,ac sequenda in Controuersis Quaestionibus.
a causa iuris controuersi,ct dissensionis,ae opinionum inter Scriptores,quanam sit. Peccatum primi parentis quanta malai . potieris intulit. 3 Sententia Io.de Misello circa tot opinionum confusioκem in iure. Interpretatio Hra legis . Practica sm
3 IOAe Scisello pG 3 o. annos exactos in legum fudio scripsit librum dense
6 opinionum multitudo plus turbat,qua
F spinio quidsit; affertur definitio D.
Thoma ag opinio unde nascaturi circa qua Versetur.
v Opinio ut disserat a credulitate , ct d
Io Opinio ut disserat is servato ; ct quid
sitscrupulus. II Opinio communis qua dicatrer . Ia opinio non tam ex numero optuantiu, quam ex pondere auctoritatis communis eIι iudicanda-I3 Opinio magis communis quanam appelliturω14 Laudandi non sunt,qui magis dilige tes sunt tu computando Doctorum
numero, quam in rationibus exam, nandis .
Is Opinio communis aliquando desiit esse talis,ocontraria facta est commu
io Doctori insigni attentanti de comminni ereditur. II spinio communis quanto sequenda; declaratur nuseqq. I 8 Opinio communis in moralibus facie
Is spinis,qua sententiques desinitioni si dei innititur praeualet communi opinioni isao Occidens aggressorem ad suam vitam tuendam an sit irregularis. a I Opinio singularis, qua in legis sensu , vel alicui textui,vel forti rationi i nititur , communi opinioni praefer
at spinio per consuetudinem approbata praualet opinioni communi. Interpretatio triplex est, ct qua prae
23 Textus in cicum detestabile desimoti extrauα-. interpretatur. a inis singularis anteponitur commutant,qua probabilibus ratιonibus posset conuinci.
a s cyloga opinio quando praualeat commmuni opinioni, ct an ultima glasse, νel Doct. opinio sit sequenda. Opinioni
222쪽
ino Canonici&Practi Quaest. Quaest m. .
26 opinioni pro matrimonio, vel νtactus f nonsa quando prae fratur Theotiis
27 Opinio A rchidiaconi, O Part.quando ria conscientia. 'praferctur communi. . ius canonicum e It duini bumanique 28 Decisio Papalissuper aliqua dubietate iuris perfectae tome . tollit opiniones Leginarum. 43 oonfessarius. Judex duocatus,varisea; sontrarietas si exitiat inter ius canο- ex is cntibus opivionibus, et ηuum,oeciuile, quodn ιm si attem gere debeant. dendit . spinionem quam sigeiat eligere in D3 Ius canonicum , abi agitur de peccato ro conscientia ad uncttim non pe
uandum. 63 Rota Roma opinio dicitur communis, , I Pars editior en eligenda inter opinio- O plura de Mus auctoritate, nume. -- nes cssentientes. sequen.
dum, qRomodo intelligatur. examen θ praestantia. . e33 Inter ortonesari teneamur tutiorem q7 Rota Rom. loquente taetera tribunatia eligere. ob tescere debent. ξ3ς opinio Doctoris quaestionem adyt - 48 Rota Romana auctoritas non est neque partem disputantis cur gula- cessaria, nec habet vim legis. . diriter sit sequenda. 49 Declarationes Sacrs congreg.Card. an 3s Disputatio G cribrum veritatis, O habeant vim legis,'quando obi, plura in commendationem disputa- gent in foro conss. nuseq.tionis adducuntur. .Bridi,Ripa,Feldason.ω auariaucto-3 6 Rhil est in iure tam obscurum, quin, ritas quanta . se deducatur in disputationem, illius 3I Doctori bene distingventi ear siterdiveritas inueniatur. dendum. -
37 Aulbores , qui in pertractandis iuris Iacobi Menoc&opinio in quibus regu- quaesionibus stria enter disputati lariter amplectenda, oe caeteris an- nis Dis Usunt. reponenda. 3 8 Pauli castrensmores, ct ingenium. 3 3 Doctoris dicto in lectura, in cons 3 s rupae Meηοcb. γ aliorum Papiensia m lendo an magis credatur. Iurisconsultorum doctrina quanti 5 4 Doctores legeado magis nituntur verist facienda. rati,quam consulendo, cur. o opinio mitior,ct benignior eteris p s spinio firmata is cosiliis maiore proribus,s amplectenda in controuer - fert iligentiam. rijs. 36 Doctor consul ndo si defendat falsum, 4i Opinioni peritorum in arte flandum, pcccat mortaliter , ct facit litem ext. suam. 'et spinio Theologi quando proponatur 3 7 Doetorum antiquorum opinioni r canonisa, s Legistae, e contra. gulariter magis est adhaerendum , quam
223쪽
8 Doctores antiqui iunioribus praestant
veneratione magna pondera', me- surdo.
39 Iudex in opinionum varietate , ct inter duas communes an possit iudicare pro amico, declaratur numero sequenaci iudex in opinionibus squὸ probabilib. ex partefacti quid agat, ct numero
sequena Opinionem probabilem relicta prob
. biliori quando iudex,ves alius sequi possit.
64 Opinionem minus probabilem amplecti an possit sine pere. Aduocatus,s
missa magis probabiti. Vm ad ea tempora pementum sit,in qui
Turret.consilio 8. num 98. VOL 3. quae quidem authoritates , Opiniones dictae, ita creuerunt, ut fe-rh nihil in utroque iure existat, quod controuersum non sit, ut conqueritur Tiraquel. lib. 2. retract.g. r. glos . nume. 2 6. & 3 8. Cum scri proru enim copia simavit creuit,& dissensio.
Cuius rei potissimum ' causa fati tum primi hominis lapsus, quippe qui cum in honore essiet,
nempe immortalis, omnium Virtutum, rerumque omnium scientia cliues, non intellexit; abutendo enim potentijs intellectualib.
S peccando, comparatus est iu metas,ac pro immortalitate mortem, pro uirtutibus uitia,pro scietia ignorantiam sibi, posterisque comparavit; quibus ignorantiae tenebris obrutus quilibet homo,& obphil vitiam, naturalemque ad dissentiendum facilitate, propriam plus aequo diligit opinionem, & ueram esse contendit, iuxta illud: quor capita, tot semientiae, & suum cuique pulchru,
Vt not. Maccag. de communi opinion. lib. r. cap. I. Tum legum, NI staturorum iuri communi aduercuitium multiplicatio, ut tradit doctissimus Bernar. Saccus in Ticinens hilhhb.8.cap. .post m. dium 3 tum , ut explicat Nicol. Vigel.in Metho.iuris controueri in princ.quia legibus latis naturaliter euenire solet, ut interpretatio desideret prudentum authcuritatem, necessariamque disputationem fori , teste Pompon. l. 2.f. his legibus,ffde orig iu.ex huiusmodi autem interpretationibus, Ss disputationibus,cum naturalis sit hominum, ut diximus, ad diς sentiendum facilitas, I. si item unus, g. principaliter. Ede arbitri controuersis opiniones statim otiri solent. Quae quidem communeS, uel magis communes appellantur, ubi ab omnibus, uel a maiori parte Doctorum amplectuntur,ut infra explicabimus. Quocirca Io.t de Scisello. Doector Gallus, prout refert Hieron. Paul. Barchin. in Prax. Cancellariae, fol. io6.videns tantam opinionum colasionem, scripsit, pernecessa-
224쪽
cessarium fore, ut noua fieret resormatio , tam in iure Civili, qua in iure Canonico, reseruatis argumentis di sputationum , S subtilitatibus, S opinionum varietate , 'novae fierent decisiones Per electionem alicuius ex illis opinionibus, nouaque iurium compilatio huic saeculo magis Conueniens ederetur : & quod paucissimis interpretandi, gloL andiue facultas concederetur, quorum interpretationes praelo non subiicerentur, nisi prius in diuturna praxi versati essent;quia 4 l vera legis interpretatio a practica sumitur, Roland .1 Ual. consi.
quod tunc sciuntur legeS,tuncq; ex illis decerpuntur fructus,quando ad praxim rediguntur. Vnde praedictus Doctor Gallus timens, ut ipse dixit, dictam
immutationem, Ec cupienS con- 's sulere nomini suo: post triginta
annos exactos in legum studio, scripsit librum de natura animalium , existimans, illud Opus magis sore duraturum,quam scripta iuris: sed an opus illud durauci Tit, ego ignoro, inquit Barch. sed quid diximet praefatus Doctor, si vidisset tot libros post eius tempora a centum anniS citra in utrinque iure editos,cum tanta opinionum varietate, ne dicam pertU
6 batione: t plus enim turbant,qua illustrant veritatem, In quorum quidem pelago, cum tape dubitetur, quaenam sit opinio amplectenda, tam in foro interiori,qua exteriori; tum ad docedum; tum ad iudicandum,S consulendum, patrocinandum, concludendum in causis, S litibus, paucis explicare conabimur. Sea sicut
periculose & dissicilis est in iure
nostro omnis definitio, l. omnis definitio, de reg.ius ita etiam determinatio, & in diuersis,aut con .narijs certa electio, ut dixit Caes. in prooem. Clem.&periculosum esse iudicare de sentetiis patrum. .
variantibus, nec minus arduum,
quam difficile, scribit Areli.con. lil. Is s .aut boritate D.Hierony.in Daniel. Pro resolutione aute huiuste quςstionis nonnulla veniunt prpmittenda , & primo quod opinio ' sit cognitio , qua ad remus uni parti contradictionis, notamen firmiter, sed cum aliqua formidine; ne pars altera sit vera, facit glos . in l. 1i duo, S. pen. ffuti possi e licet sit actus potentiae cognitive,& non appetitiue; ficu ti etiam est fides, scrupulus, dubietas,*scientia; non tamen est euidens, nec firma cognitio, quamuis sit iudicativa, Ut collig tur ex Bald.in I admonendi, ff. de
iureiuran. numero a I. Sc in pumcto Nau.in Man. cap. 27. numero
279.& in cap. si quis autem depp
225쪽
Mginti tres definitiones tradit; M te prima Instit. Moral.lib. r. capiti
inter alias illam D. Thomae, a. 12un fine.
Suaestione I .anic .nem e quod Io Differt quoque t a scrupulo
Di assensius intellectus alicuius quia serupu lus est cognitio ad non sufficienter moti ab obiecto gumenti apparentis contra id , P Prio, per quandam electi nem voluntatis declinantis in V. nam parte magis, quam in aliam, cum dubitatione, M somaidi
s 7 Nascitur autem ' opinio ab
auctoritate, sicuti a veritate demonstratio, de circa ea versatur opinio. secundum Arist. s. Ethic. Quae aliter se habere possunt, Mae quibus probabiliter dubitari contingit ; stulti etenim esset, dubitare de his, quae vellege, vel aperta ratione demonstrantur . Villatob. in com.op. litem C, nu
s Secundo differt opinio ' a credulitate , quia credulitas', quae est firma adhaesio alicui iudicio, non eo quod vidit; sed ob aliorum rolationem , habet certitudinis firmitatem; opinio vero incertitudinem: couueniunt tamen utraque
in eo, quod sunt obscum. Bartol. II Tertio praemitto, ' quod opi- quod vel scit, vel credit, vel opi
3 'Cordub. libro 3. Quaestionarij, quaest. r. in princip. quibus adde, quod scientia est cognitio visituaret.glos singu. in l. a. f.ant pen. E. de aqua plu. arc. tani intellectus quam sensus. Nau. loco citato MSancheg de matri. tomo Olib. οἱ disputat. I. a numero et . Quae quidem breuiter, sed erudite eraplicat DoctissinuaS Anton. Mari S pelta in suo eleganti, Sc perutili libello de verborum proprietate in verb. Opinio, nempe per rationes probabiles opinionem generari, per persuasi uas fidem per demonstrativas scientiam. Quomodo autem opinio differat a fama,
loco cita.num. a I. Differt etiam 1
dubietate, quia dubietas, quae est
cognitio duarum rerum contrariarum, neutram earum iudicando veram, glo.recept.l. de statu,sside testamen.& gloss. rubtic.Ede iuris, S fact. ignor. quae dubiet tem appellauit titubationem; nec est euidens, nec firma, nec iudicatiua;&qui dubitat neutriparti assensum praestat, qui vero opinatur, Uni tatum parti, quamuis non.sime formidine. AZOr.paria an de Elaob. nio communis sit de iure non aperto ab omnibus,vel maiori pa te Doctorum approbata sententia, ut dicit Silu. nupt. lib. s. Maocag de communi opin.lib 3. e. . Vel illa dicatur, quae non lege, vel vera nutane, sed la, vel omnium , vel plurium auctoritat subsistit; Sc illa regulariter communis est appellanda, quam septem,vel octo auctores classici de grauiores rem ex professo tractantes afferunt o Nau. l.cap. 27. num.
226쪽
a 89.Sainin Claui, lib. I .eap. 3 .nu mero 9. Sanchezloco cit. disput. 44. numero a .libri. GrauioreS amtem authores dicuntur, quorum frequentiores sunt lecturae, & approbationes in scholis, Alciat. de P u t. praesumpt. I. regul. I.
a nu. g. Opinio quidem t non tam
ex numero opinantium,quam ex pondere autnoritatis communis
est iudicada, ut petitia prςferatur
vocanda, praesertim ad effectum praeiudicaicii alteri, ea Qta ratione quod plures eam sequantur, tanquam oves aliae alias, quae prae cedunt, sine iudicio sequentesm
elut aues, quae unam volantem alia: Omnes sequuntur, ut inquit Nau. d.cap.27.nume.189.ex Dec.
Cons 9 . quod praecipue contingit in ijs,qui eiu silem sunt factio.
ubi pulchre praedicta declarat. Ri-min iun.consilio 417. numero 3 L
. Vnde ex praedictis colligitur,x 3 opinionem i illam potiorem h
here partem inter dissentientes Doctores,quae numero,&auth ritate praestat,& quae inter authoeritate aequaIes numero praestat,de quae inter numero pares grauiorcst ι quare magis communis opi nio sic definiri potest,quod sit de
iure non aperto 1ςntentia , in qua maior Doctorum numerus ex qualitate, & rationum pondero concordat, ut ex Mart. Salomoruin g. responsa, Institui. de tu. nat gent. 3c ciuil. tradit Villatob. in
et 89. in fine, non esse admodum I laudandos quosdam ' recenti xes, qui magis diligentes sunt in
compuιando Doctorum num Io, quam in rationibus, & assi mentis aliorum examinandis, Scdiscutiendis. Auctores enim diasputantes quaestionem, Sc resol- cuentes veritatem faciunt convmunem opinionem ; sed hodie Doctorum sententiae magis numerantur,quam ponderantur, sicut apud Traianu Imperatorem Plinius iunior conciuerebaturidicebat enim; Non debent Qinmnumerari personae, sed ponderuxi sententiae: nihil enim est ita imaquale, quin, Vbi impar est pro
& Maccagn.loco citato. Hinc fit, ut iapc dubitetur, quae fit communior opinio,&,quae aliquando II fuerit communis, i post aliquotannΟS communis esse desinit, Mcontram ex non communi facta est comunior, ut refert Iut Clari in S. testamentum.quaest.77.Verc
227쪽
contrariam vero, Nicol.Vigel. in praesat. decisaucontrou. M a ccag. I o cit.Ιmo saepenumero falsissimam inuentam esse communem opinionem, testatur Zasius lib. a. responscap. s. Claud.BertaE.in addit.ad consse s s. lib. a: Crin . Barci eius patris i fine, ubi inquit, quod non Demper insistendum est communi opinioni; quiaquandoque est error communis, & falluntur plerunque illi, in quibus alioqui Ianum est agnoscendum iudiciu. Et hodie adeo creuerut communes, sc magis communes opiniones,ut de utrisque plures summς
x6 Notandum quidem est, quod doctori insigni attestantide commimi creditur, etiasi proopini
ne, quam communem attestatur minor extaret auctorum ΠΠme-- S.IMOh.Berreticoncs nu.3.
xy conclusio est, quod i tam in ma- teria canonica, quam ciuit in iu-- dicando, &Consulendo, ubi cauus non est decisus a Canone,vel lege, communis opinio est Q. quenda; neque ab ea temere recedendum est; sed tanquam lex potest allegari, Abb.in ca primo,
de decim.in pen.not. Fel in in capit. .de Const.numero , Crauet. consilio si. Maschard.de probat. Volum. 3.concluc I rig.ubi latissimh.Huic enim nonnulli necessariam tribuunt authoritatem, &vim consuetudinis. Bald in cap. ne innitaris, de constit. Villatob.
Fichan in addit. D. Menoch. de
18 quit, communis ' opinioe in moralib. est maximi ponderis, & facit validum argumentum. Et nillmis ignarus est iudicans contrata communem, dicit Silua nupt.lib. s. num. 3. Vnde sententia lata . Contra communem est iniqua, si-- Cut lata contra legem. Ripa in I.
Communi opinione in via distra. tativa recedi possi non tamen in uia consultiva, Ac decisiua; eam cnim amplecti debemus . Ron
communi Opin. lib. 3. cap.' iniso.adducit ampliationes. Quinimo, si doctor errat in sequendo communem opinionem,uidetur habuisse iusta litigandi causam, Abb.in cap.finem litibus, de dol.
Is Fallit primo, ubi communis l
' opinio cotrariatur Opin ioni, quariententiar,vel definitioni fidei videtur inniti, uel quae ei maximEaccedit; haec enim, tanquam cer ta , S Vera, quorumcunque Doctorum sententia posthabita . est tenenda, Amripar.prima,Institu B b a tion.
228쪽
t h.Morat. lib. a.cap. u. praecin ta numero 3. ω consitio so6quo roci inquit, D stores inter- ro I a. i prancus in cap. si pater, de dum aliqua docuiss2 λnte coab testamen in oe auar id Manuit, pertam Ecclesie definit ionem, cap. z7.num. 187. BOer. decis. I, I. litie te fidei ecretum edit m, t , Ruia .a . Dec. consis i. 369. To- ω tunc uiu imodi Doctores itiit leti in Sum. lib. 3: cap. ao.nume. . nime sunt damnandi, eorum ta, D.Ioia Baetist Costa dei mei. meo .sentetulae penitus sunt inar & igΠ'r. inspect. 3 nuribat .rom. probandae, ut patet ex D. Thom. 1 post Curi .sen. consiLs6.num. I. I. a. quaest. 6 inrtic. . ad tertium, Ludou.Sacca consiLI humeroeto quii docuit irregularitatem con 93. volum.l. . trahete, qui occidit alterum in a ai. Tertio fallit,quando'commuse irruentem, e tiamsi illum occi- gus e sti contraria opinioni per cuderit ad propriam suam uita tue- suctudinem. receptam comprindam, M tamen post D. Thom. ita balari; quia haec, quam istus , dc Clem. si furiosus de homic. definitu est, eum irregularitat non assici, Sc alia exempla affert
gor lom t. Celetum opinio με unia circa fidem , de bonos mores, quam sequuntur omnes Catholici periculosE relinquitur, nisi adsit vel lex, vel ratio essicax
Secundo fallit, ubi communis a I aduersaturi opinioni, quaein to gis,& iuris sensu magis innititur, vel alicui textui,cui contrariaui. cet communiS, nequit apte respodere,vex alicum fori i rationi,& a gumento nititur; quia tunc fin gularis inio communi pravi cosuetudo approbat,& si destruattextum nisi sit contra legem n turalem vel diuinam certa Coa rtraqtiam nihil potest consuetωdoὶ semper est Narserenda, capit. dilectri,de consuet. Berou. Consil-
esse potest, quia interpretatio triplex Minucdam probabilis,N non e Taria, ut Doctoris, quaedam necessaria, sedi nota generalis, ut iudicia, quaedam prodabilis,necessaria & generalis, uti principis, S: conii letudinis, glos ita cap. si n
det,cap. Capellanus, iuncta gloss. a 3 seqq. ubi ait quod poenae s capita communiter recepta de feri ubi , cum duae essent propositae opinion , posterior est electae; cuius ra. tio iubiungitur,quia multori, jn quit Pontiueo, de tabidiori ratio. hi nitebaxur. Curi. tuta consil.631
cum detestabile, de simon. in ex-mu.comm.locum habent latum in simonia rea imon vero Onuem .tionali quamuis aliter Enent verba ipsius extrau. quia styliis Curi 6c Rotae Romanae sic est initer
229쪽
Metamqvaeu texistatio vi et ubi g ossirm triden tenenda est eosuetudinc est preseripta., a qua blituri opinim nisi usus esset in conMec iii Curia Romana, neu i libi trarium;cum et obpriam consue distedete hcet, & excusat i con- tuclinem a lege recedatur,ut pro
.set conuinci probabilibus *-- cisionib usasum non eit recede. nibus; tune enim standii est opi- dum ab opinione glosse,cle cuiusationi paucorum Dractorvi h uda auctoritaIe uide Masetar.de ipb. uniusdita docet Abb. Fel. 6c Duex. vol. 2. ncl. 8 a. 6c Cened. Par. a. 4nca Lese nitit. Exer tumno . Ostea. I 8.nu.6.5 glo. plures in pollutione Ecclesiae, quae 2 - rcferat opimo'eλ ω nulla expresdum communem Su ministae. dc . Se approbat v ltima est sequenda
230쪽
27 Septimo, fallit,iqfi cois esset I
opin. Archid. ione confirmatam;
quia illi quoq staturo coem opi.
auctoritas fir magni poderis, nec ab ea sit recedendu; tutius inest,qnest I coem sequi Opinionem
ag Secunda conclusio est, i quod extantibus opinionibus inter Legistas de intellectu alicuius legi li Papa decisionem facit super illa dubietate, per decisionem Papae
Censentur eorum opiniones su latae. Abb.in capi.cum tempor.de arbit col.vit. Et aperte habetur in cap.CapeIlanus deferijs, D.Ioari. Belu. Cueua. in propugn. liberi.
finem. Vnde colligitur,quod decisio Papae est seruanda in foro ciuili, Felin. in c.fiaternitatis de t stibus nu. 3. ubi Additionator in Verb. nouis.&in dubio statur de .cisioni iuris canon ici,etiam in f
as Regulariter tamen, t si contrarietas sit interius canonicum, & ciuile in non concernentibus peccatum, ius canonicum obseruatur in terris Ecelesiae; ciuile autem in terris Imperii , secundum Communem,ut testatur Curcium consita Φε. u. 4. Capicidecis aci I. Suarra in Thesau recep. lit.C,nu. 7. Grast. in iis communibus lib. 2 c. 2q.quaest. 26. In materia vero, 3O quae .concernit peccatum, in φtroque foro seruandum est ius canonicum,G utierride iuram. Om,fM panca. I 7.hum.8. postglosin c. possest,.de reg.tur quod princendi etiam, ubi agaturde peccato tantali tantum, ut post Imol.& Buinin cap.fin .de p scrip.tradit Alciati in cap. cum contingat de iureiunnume. quos refert, Msequitur Csualan Specul.commisopin.in praesat.nu. 3.& Qq. D. Io Beliran.Gueuara in propum. EGclesitherdasserΩ.f. a. n. 38. 6 seq.
Et in spintualibus illud sequi de
hemus ad amussim, ut probat D. Io.Baptista Costa tract.de port.-
3r Tertia coclutio est,quod, t ubi doctores ita dissentiui ut alti aD firment hanc, vel illam intonε esse communem ; alii veto poessitam; tunc si lege vel ex more,&cosiuetudine nihil certi elici possit, tutior pars est in utroque toro
autem pars est ea, in qua eligem da certum est,nullum inesse peccatus vel in qua tenenda minus,M
leuius peccatu est; si neutra quPstionis pars absq; peccato suscipi,