장음표시 사용
141쪽
eodleem S. Hilarii videri delatum : siquidem Ambrosius Camald tensis , qui diligentissime Vbiuis codices veteres praesertim Sanctorum Patrum inuestigabat, Romae primum hibliothecam Pontificis , deinde hibliothecam S. Petri perlustrauit, et de hac sic refert in Μartentana collectione Script. tom. 2. Col. 545. epist. I 6. Bibliothecam S. Petri Didere Domi, sperans ciliquid intientiartim notii . Audieram enim , mPmra esse volumina et sed nihil omniano memoria Esnum Orient . Viae pauca ex rebus notissimis ossendi , Dilia etc. Habillonius De re diplom. pag. 356. in SecUnda aetate scripturae romanae ait, laudatum codicem scriptum esse sub finem quarti sectili , arat ineunte Utilato e sed voluit dicere, ut ex contextu ipso colligitur , Sub finem quinti sectili, aut ineunte sexto et atque ita correrit in Supplem. De re diplom. P. 78. 79. In fine libri in Constantium legitur inscriptio cuiusdam studiosi, qui codicem contulit anno Iq. Trasammadi regis , qUi annus , ut obseruat Μ illonius ex Holstento , conuenit anno 5 1 O. 223. In codice Alexandrino Vaticanae bibliothecae nUme-Υo 3598. chartac. in B. initio extat catalogus hibliothecae hasilicae Vaticanae , Conscriptus , ut videtur , Seculo XVII. ineUnte . Sic in hoc catalogo describitur codex S. Hilarii, qui in archiuio hasilicae Vaticanae custoditur , pag. g. versa et S. Hilctrii liber Gntiquissimo Charactere ante mille , et Centiam annos scr*ttis et filio enim 288. cinnotatum est e Contrali in nomine Domini nostri Iesi Christi Putrastilis constitiatus anno quarto decimo Triatiscitnundirectis . Ad marginem catalogi huius legitur nota eodem char clere , Circa araniam Domitii 5oo. , et ad vocem mirastilis alia nota eodem charactere , iactis in Africa in prouincia Ntimidiae irater raraettim , et arcem Gutetiae , hodie Dulso PUTO IOHictus. Pergit deinde descriptio codicis r Continet autem I fros XII. de Trinitate contra Arianos , librum in Constantium Peratorem fol. 276. Eisdem ad Constantium imperatorem l fros duos fit. 288. Aduersus A Ixentium Mediolanensem librum fol. 294. Librum De synodis contra Arianos l. 3oo. In hoc Doli mine habentur XVIII. folia diuerso charactere non ita antiquo
scri ita , et post filium I9 a. desunt folia octo . In fisie libri δε- surat folia ag., in quibus erat liber De synodis . Folio 33. inserta
142쪽
sunt haec carmina in laticlem . Mauri , et Benedicti ; Qui δμώnedici cupitis , huc festitie mrrite , Benedicti Patris Uem qΠ-- rite etc. Describitur integer hymnus , cuius finis est, Quo sequinos donet Christias . Casu incidi in auctorem huius hymni. Ioannes Mealerus De vir. illustr. monasterii S. Galli Eckerardum seniorem , qui obiit anno 966. , quum laudat, sic refert et Scripsit sequentias : Qui benedici cupitis etc. a et A. Habillonius De re diplom. profert etiam inscriptionem anni, quo collatus est codex Hilarii, ab incerto qnodam Ii-
Bris Hilarii De Trinitate melius libro in Constantium dixisset
submuctam . Adhaertit, eum , qui catalogum ecclesiae Uaticanae ordinauit, legisse Contuli etc. Putacilis , et explicuisse de oppido μω tis . Ipse vero , quamuis codicem non viderit, ex forma characterum ad se transmissa contendit, legendum aptit Nasidis pro Fiatndis , et intelligit Casillam urbem prouinciae Biracenae .
223. Qimio autem omnes Consentiant in anno quartode- Cimo regis , quem Plerique nascimuraritim , alii Transtitntitidum in codice vocari amrmant, Pio collatus est codeκ , nullUm Videtur soperesse dubium de eius aetate circa annum 5 oo. Constituenda . Sed possumusne certi esse de veritate hiatus inscriptionis 8Saepe huiusinodi subscriptiones aut ab ignaris librariis additas fuisse , alit dolo malo inuectas , ut Pretium codicibus quaereretur ,
Plo alterius codicis eiusdem hasilicae Vaticanae , qui correctus dicitur initio secilli V. Mabillonius ipse huius rei experientissimus ex simili suppositicia inscriptione deceptus aliquando fuit, et infitrumentuin anno 564. exaratum in tabulam Primae aetatis Scri-Pturae romanae retulit , putans esse testamentum C. Iulii Caesaris ς quam fraudem ipsemet casu postea detexit .a26. Haud ignoro equidem , standum esse pro veritate subscriptionis, nisi adsint fundamenta dubitandi . At in re nostra dubitandi adsunt nec leuia quidem fundamenta . Cliaracter codicis in specimine edimitus a Mahiltonio nullum prae se sere ce tum indicium tantae vetustatis, ut ad seculum V1. reuocari Possit: at me ita existimat non solum Germonius , Sed etiam Masseius
in Praefat. ad editionem S. Hilarii. Neque aliter milia visum est
143쪽
codicem ipsum inspicienti. Specunen , quod praebuit Μabili
ritus , alci me ex Mabillonio duo Maurini auctores Tractatus Dipi matici gallice toin. 3. , maiorem Vetrastatem Praeseserre Videtur, quam exemplar ipsUm basilicae Vaticanae . Hunc enim codicem intelligit ni duo illi Maurini, quum Pag. 263. milicem mS. Vatia caratim appellant. Sane Hilarii textos non est in dUas columnas
diuisus , ut sunt omnes codices , quos certo ScimUs ad eam anti
mitatem peruenire , et sunt etiam duo illi codices Veronenses Hilarii, quorum specimen Masseius in praefat. ad opera S. Hilarii
milibet. Omnium characterum serma se Diorein aetatem redolet rverba apto interuallo inter se Separata sunt, quod certissimum ar mentUm PhitatUr , ut codices non valde anti Di existimentur. Si codicem attente expendas ad regUlas, mas Trombellius De a te cognoscendi aetatem codicum nobis tradidit, sine ulla haesitatione colliges , codicem Seculo VIII. , mi IX. esse ScriPtum. 227. In sui scriptione ipsa multa falsitatis argumenta pr seri Germonius : nam Pium in fine aliorum etiam librorum Hilarii legatur charactere satis cIaro tantiali, vel Contilli in rio nitie Domini nostri Iesiι Christi , verba , quae in fine libri contra Constantium adduntur , GPrad Nastilis constitutias anno uti isdecimo Tressamundi rectis , videntur esse diuersae serinae , et posterioris aetatis , ut apparet in Specimi ae tabulae Mahillonianae . Hoc ipsum arguit, quod ea alio modo ab aliis leguntur , et explicantur , mum priora verba subscriptionis illico ab omnihus intelligantur .
Quin etiam Messeius neque migalis , ut legit Hessienius , Newetipuit hastilis , ut legit Mabillonius , probat, et pro Trasamundi ,
vel Transami radi aliud nomen scriptum esse existimat. Praeterea in hac subscriptione nonnullae literae mira lineam tam longe excurrunt, ut nihil simile in codicibus seculi Vl. , aut Vl I. reperiri sciam . Niliit ergo certi superest, ex quo aetas codicis Sectato VI. definiri possit, quamuis negari nequeat, venerandae antiquitatis eum esse , ac magno in pretio habendum . a 28. Erunt sertasse, qui quaerant, utra tandem lectio genuina sit Hilarii , hi militas adoptatur , an actoratur . MasseiusEκ suo codice colligit, libenter quidem ADORATUR Dctum olim fuisse; de ea tamen lectione antiquitus quoque, et milito GHie
144쪽
Felicem inpetitam/m dubitatum esse . Tam facilis est perinutatio harum vocum in codicibus , ut siue Hilarius scripserit adortitur , siue adoptatur, valde probabile sit, utram e lectionem etiam ante Felicem in codicibus extitisse . Id satis probat codeκ Ver nensis , qui unUs sine controuersia tempora Felicis antecedit. Coniicere ergo possΠmus , Felicem reuera in aliquo codice reperisse adoptatur , quod verbum arripuit, quia suae haeresi fauere existimabat. Contra AlcviiiUs in Hilario legebat adortitiar , quod Sensum quoque PostuIare censebat. At Felix vel quod illi praesto non esset codex , in quo legerat adoptattir , vel quod vellet, ex aliis codicibus, in quibus Iegebatur adoratiar verbUm abesse, et aliud adoptatur subrogari, codices Aquisgranenses corrumpi
curauit, ut Hincinarus testatur .a 29. Post haeresim Felicianam eiusdem verbi mutatio in codicit,us accidit, vel quia nonnulli codices descripti ex corrDptis a Felice praeserebant adoptatur: et catholici nonnulli verbum Spurium id censentes in adoratur conuertebant, vel quia eadem semper fuit ratio dubitandi, an ex sententia Hilarii adorastir , an adoptatur praestet legere . Etiamsi vero aliquis velit fingere, Verbum adoptatur aliqua ex Parte tralii posse ad probandam liaeresim Felicis, tamen omnes consentiunt, Hilarii mentem longissime ab ea haeresi distare , ut ex innumeris locis eius operUm Patet e quae vera est ratio interpretandi verba obscuriora, quae in Patrihus nonnunquam occurrunt. Propterea Agobardus , qui , Felice vita iam functo, haeresim Felicianam impugnauit, Codi cem Hilarii nactus , in quo legebatur a GPtatur , ex Praecedentihus , et consequentibus id verbum declarauit pro assumitur . Crimen vero falsati codicis non obiecit, siue id igi orara erit, siue ambCos Felicis , quos adhuc superesse queritur, offendere nolUerit. Certe neci te illa crimina attigit, quae in Concilio Francosordiensi aduersus Felicem probata merant. 23o. Dieologi scholastici antiqui cum S. oma non aliam Uidentur lectionem agnouisse , nisi adoptatiar , ac S. Hilarium im-Proprie locutum fuisse respondent. S.I Omas Part. 3. q. 2 3. art. q. Bic argumentum proponit: Videtur , quod Christras, secundiam
quod homo, sit suus dei adoptiuus . Dicit enim Hilarius de Christo
145쪽
loqirens e Potestatis cluynitas non amittitur, cum carnis humaniatas adoptatur . Resporidet: Ad primum recto dicendum , qtiod fiaciat filatio non proprie conuenit naturae , ita nec adoptio. Et ideo qui1m dicitur, quod carnis hiamanitas adoptatur , impropria est locutio , et accipitur ibi adoptatio pro υnione hinnanae naturae ad personam fili. Ac notandum, S. Dioinam legisse humanitas, ubi Plerique legunt hiamilitas. i. Gabriel rimum, theologus acutisSimus , c Um animaduertisset, in nonnullis codicibus legi adoratur , hanc lecti nem longe praeferendam esse Censuit tom. I. in 3. Part. q. 23. disp. 89. cap. 15. Ursamuis in aliquibias codicibus recenter eae sis
sit verbum iliud ADOPTAT , iis aliis tamen lectitur ADOR TUR: in quo facile potuit incuria scriptorum error aliquis ire
Pere . Hanc Nero esse lectionem sermanam , ex OPtimo SenSu ,
quem reddit verbum ADORATUR , mihi habeo persuasum rgiti&n tamen verbiam ADOPTATUR Diae aliquem bonum sensum Primere valeat. Iudiciuin Vagquii probant Cardinalis de Lugo
De incarnat. diSp. 3I. Seci. I., et alii. 232. Contrarius quodammodo' his est eruditissimus Pet Uitas, qui l. 7. de Incarnat. cap. 4. Putat, minus cohaerere Crimantecedentibus adoratiar , quam adUtatur , mini ScNe RPtam Orationem videri, si verimin adoratur, quod praecedenti periodo P Situm fuerat, repetatur . Quod autem docet , sine idonea veterum Codicum auctoritate non esse reponendum adoratrin Pro adVtatur , nec temere assentiendum Hincmaro de germana lectione Hularii, id certe facile admitti potest: sed in hoc cardo quaestionis uertitur , viri Iectioni magis faueant codices ante Felicem scripti , et an fides negari possit Hincmaro idem factum semel, atque iterum narranti, accedente Alcuini testimonio , fraudisque vestiola in codice Aquisgranensi PerseuerantibUS. 233. Hasseius in praefat. ad opera S. Hilarii verbum acBPtatiar Praeserendum censet , quia elegantiae oratoriae id magis CongrUit, ne idem verbum repetatur , ut aiebat etiam Petauius et Dia Hilarius ex oppositis mirificum aliquid aucupatur. Sed minime constat , an Hilario hoc loco cura ulla fuerit de oppositis ,
neque dissicile est plura verba apud eum sic repetita rePerire.
146쪽
Mihi quidem aliud agenti libro I. cap. 35. o Urrite Natinitatis
soni alio est, sola naimilcitis professi est: vhi vero Creationis est nomen , ibi causa eiuSilem Creationis Otiterior est. In editione
quidem Parisiensi anni I 572. Iegitur Profenio sιt : sed codex S. Petri , qui ab hoc loco scripturam Profert antiquam , exlubet professio est , ut obserUat Muretus , atqUe ita Constantius , et masseius legunt sine ulla scriPturae Varietate . a 34. Quid autem ego Sentiam , si aperiendum sit, iudicioin Francisci SuareΣ , quo nemo solertius rationes hinc inde eri)endere solet, libenter amplectar in 3. Part. q. 23. disP. 68. SCct. q. Ad Hiliaritim respondet D. Thomas , et commianiter Scholastici , IMPROPRIE Docasse ADOPTIONEM carnis fraticim υnisuis ... Alii coniectant, mendosam esse literam Hilarii , et υbi topitur ADOPTATUR Dyondum esse ADORATUR . . . Sic eraim Optime
quadrat ratis , Ostendit enim, maiestatern Christi non esse tuam niatam inter Dactittis etc. qilandoq&idem in ipsis adoratiar . Et haec
lectio halettir in editione Parisistisi anni i544. Hiraei sub sole aureo Iuxta quam lectionem illa particula, dum caruis humilitas
odoratur, non est carinaliter Sumerida .... NOH Potest recto illa Particula reddere causam , Sed Sisnum , Ni Sensus Sit, cum ci Gratur , id est, siquidem adoratiar . Et solam videri potest durum in hac lectione , quia illa particula in Comminii DSH, et latiua P Pristate non videtur ilhun sistit ationem habere: est icimen nihilomiarius probabilis lectio , et responSD. Sed Hora est alia Contemnenda , quam habent recentiores CodiCES , eamqME ESSE GratiqΠcim , et Con1-mUHem constat ex D. Thoma , et Scholasticis . Et potest re ero Satis sermanum sensiam . Diacet enim eo loco Hilarius , Verbi m testatem non Disse Birminritam ob iant Ptionem NOStrae riciturae .... Vnde concludit, ex humilitate Carnis Verbo coniunctas
non fuisse Verbi maiestatem , et poteritiam amissam .stas. Addit Suarius , Ut doctrinae S. Thomae magis cohaereat , gratiam unioniS Solere interdum per translationem, et metaphoram adoptionem vocari: D qua meta hora , subiungit, in eo ' sensu sumpta nillius rat error , Sed ΠObis Cauenda est, tram quia , vi ostendimus , Dere , et prOPrie illa HOH eSt adoptio , itim etiam ouis mei hora illa rarissime eSt DSilata , et Potest erae occasio erroris .
147쪽
roris . Quae quidem vera sunt , si de significatione iurisperito in , aut veluti theologica verbi adoptare sermo siti altocmin apud v teres latinos adopto interdum simpliciter significabat assi mo , interdum assumo in filum ; quod discrimen o argumento, et re ipsa colligebatur. 236. Sanctus quidem Hilarius , etsi saepissime vertam a νstimo hac in re usurpare solet , tamen ad Psalmum. 12 7. Sic habet: ique a Pestre ecclesiae hereditas per adoptionem COForis, quod ex virqine proeSΠmpturus esset, deSPOnscita Sie. Ita enim ex Inss. restituit Constantius , quum in excusis legeretur Per adeptionem corporis. Lectionem Constantii per adoptionem confirmat non so lum Μasseius ex codice Veronensi, sed etiam Μuretus ex codicqVaticano , quocuin editionem Parisiensem ansii 157 a. ab eo cos,
Quid in notia hac Semlii essitione praestitum sit .
237. Quum multa sint in poetis sacris , Mos assimc recensui, Prudentio , Dracontio , Iuvenco , communia cum Sedulio , ea interdum indicare tantum , plerum e omnino Praetermittere opportunum visum fuit. Opus igit , laborque praecipuus huius
editionis est veram scripturam e mss. emere , et ConStituere r Siquid variis lectionibus addere oportebit, id eisdem scholiis concludetur . Quum enim carmini prosam Sedulii subiicere decreuerim, inconcinnUm esset variis lectionibus notas , commentariumue subiungere, praesertim PIum Prosa ipsa emciat, ne multis no
a 30. ConSentaneum est prosam loco interpretationis simul cum carmine ederer mi qua non solum mens Poetae CI rius perspicitur, sed et vera lectio saepissime confirmatur. Utinam alia haberemus vetera exempla, ad cpiae prosam ipsam multis in
locis castigare possemus 8 Vere enim pronunciauit Gallandius indissert. de Sedulio ad tom. 9. Biblioth. Patrum: Via primum ad eius prosae lectionem accessimus , tum illiad Ciceronis succria ira
148쪽
DP latinis libris quo me vertam , nescio et ita monasse et scrLδMDttir, et veneutit. Illud etiam incommodum accidit, quod n me Gallandios exemplar prosae a IUreto anno I 585. editum vidite meque mihi illud nancisci licuit. Gallandius contulit Bibliotliecviri Patriam Parisiensein anni I 624. , ac Lugdunensem: his antiquiores alias ego Prae manibus habui, ut mox dicam. Suspicio mihi nata est, Prosam , quandoquidem eam Sedulio abiudicare contra Bedae, alioruinque eiusdem fere temporis auctoritatem non licet, ab aliquo interpolatam esse, et in quibusdam locis ad mendosam carminis scripturam accommodatam . Sane quum Prosa liberitas interdum etiagetur, Veratri carminis lectionem e solis mss.eκemplaribus colligere Saepissime necesse est. Vt autem in Promptu sit , explicatio notariIHI, PIibus editiones veteres , et codices mss. in scholiis indicantur , indicem earmn Subtem . .
ALB. Codeκ hil liothecae Albaniae . Vide nuin. 8o. At D. Editio Aldi, de qua num. Io I. AIN. Al eloticenti codex. Vide n. BI. ANG. Code,t 'hibliothecae Angelicae num. 79. . , A TZ Codeκ Arnigenii , num. 8 I. codices Barthii, num. 85. 133 . BURM. Petri Secundi Burmanni codices , et coniecturae, n. 8a. CANT. Codex Cantuariensis, nUm. 83. - SEq. CAPP. Editio Cappusoli , num. 95. -
CEU L. Editio Cellatii, muri 126. COD. A. B. C. D. E. Quinque Codices , ex quibus Arnuenius
varias lectiones habuit , num. 8a. L. Editio Coloniensis , num. II O. EDIm. Editio Mimburgensis , n. 82. I 25. FABR. Georgii Fabricii editio , num. II 3. . Gallandit editio, num. I 3O. GRUM Groneri editio , num. I 28. Hadainarii editio, num. Io B. LIPS. COD. Codeκ Lipsiensis , ninn. 84. LIPs. ED. Editio Lipsiensis , nUm. I 2. B. Mahitioiiii codo,num. 163. MEUS, Codex meus descriptus num. 8O. . '
149쪽
ROM Codis hibliothecae Collegit. Romani, Dum. 78. SCOTA Editio est eadem , atque Edimburgensis , de qua SVPra. TA . Codex hibliothecae Taurinensis , num. 62.
TORM. I., 2., 3. Editiones tres Tornaesianae D. I I 6. II9. I 23. T. I., a. Duo codices hibliothecae antiquae Vaticanae,n. 6q. 65. T. I., a. Duae veteres editiones , quibus ustis est Arntaenius, NUm. 96. IO3. E. Codex vaticanos Urbinas, num. 7 7. . . . sIVON . Coniecturae Corn. Ual. Vonckii , num. I 35. i m. Animaduersiones Diomae wΟPhen Sit, nUm. I 35. - . 239. Post varias lectiones hinc, inde expensas ,hreuesqUe aliquando notas criticas, et philologicas, nonnunquain accidit, Ut Controuersias quasdam theologicas exponere necessaritam sit, quod sine ambitione , et fastu praestare soleo , tantum ut dogmata catholica poetarum etiam christianorum veteri in auctoritate confirmem , aut peculiares Fasdam eorum opiniones in hono lumine collocem. Etsi autem nihil milii prius est, quam ut celeberrima Mae e prohatissimorum doctoram Placita sequar, tamen Sententias meas , a quihus graues aliqui theologi dissentiunt, pro certis
venditare non audeo , sed eas tantum probabiliores , arat communiores voco , scilicet stir ain stiruim , lisso lem liqcrum . . QVod eos velim animataertere, qui meas notationes in examen aliquando vocant, Praesertim quUm rem apud vulgus agunt. cultis sane nihil interest de istiusmodi subtilioribus theologiae quaestionibUS audire . Exemplum, si placet, Proferamus ex Diario ecclesiastico Ro-
150쪽
mano huiris anni r793. num. 39., in quo enunciatur Draconisus a me editias Romae anno I 79 I. 24o. Auctor articuli de Dracontio diligenter totam editionem , carminiamque ar mentum describit, ac meUin etiam laborem exquisitis latidibus commendat. Unum tamen fuit, quod animaduersione digniam putaret. En eius Verba: 484.
Hol libro t. de Deo , dice ii riti A. de cognitione , qua praeditus filii
Adainus , mysteriorum supernaturaliuili non leuis est quaestiorqUam veram fidem supernaturalein filisse probabilius est. Ci pem metica, Me roipiare dicimno la nostra. G icessa ad Adiamo D costii Zione dei misteri sciurauatiarali , com ' mii dice , es sembra D
Per conoscere ci3 Che snpera m cunitione Glla natura. situ Pamlasi di costiirione certa , non Hi CONAhiettiarale . 24 I. Quodnain, rogo , de tota hac re iudicium illorum erit, cpii latine nesciunt, et verba :inea cum verbis italicis Diarii Conserve non possunt 8 Quodnain etiarn eorum , qui Iatine quidem sciunt, sed theologiam alit omnino ignorant, aut leuiter tantum , quod plerici te nunc faciunt, attigerunt 8 Agam igitur ciun amctore ipso Diarii, non solum theologo , verum etiam clarissimotheologiae professore. Assemi, sententiam Probabiliorem esse, quae tenet, cognitionem mysteriorum fidei, ora praeditus fuit Ad mus , suisse veram fili m supernatrarat . Quid ergo est, quod iure opponere possis 3 An nescis , id in quaestione PositUm esse, et quosdam graues doctores negare, eiusmodi cognitionem esse Deram Mem superniaturalern 8 Atqui nihil magis obuium est apud theologos , qui de opere seκ dierum scribunt, nominatian apud Suaritim l. 3. cap. 38. , ubi multa disserit de rerum supernat ratium cognitione , mam homo ante Peccatum obtintait. 242. Ac primum negat, eam cognitionem fuisse Disionem beatifcam : tum pro certo ponit, fuisse mynitionem fri emat 1- ratem e ac deinde quaerit, an Raerit Dera Mus supernaturalis , ut Pleri ine docent cum S. Dioma, an alliata me supernatitrali perfectius , et medium inter visionem heiati cim , et filem stipertia
turtilem , ut tenent Hugo do S. Victore, Alensis, S. Bonaventu