장음표시 사용
181쪽
auxilio meo,& in protectione Dei coeli, a
& no timebis caulone,nec aestum,nec reliqua. Causon febris est pestifera r spina omnino est ei:qui secundum Deum vo-
omnis antiquitas amatu Spiritus tincti
illam esse textam. Ex me fructus eius in
uentus est TH Eo. αν ς αγαεπι --γ- μαι - - let vivere,& sic necesseest ei vita aspera, e
ctuae pungat nos cur postremi. - , - λ. id est. V ubistra
Theophrastus de plantiu li. s.c.I'. iunipe tabo omnis boni fructum, & frigus
rum arborem esse est,cedro quam si L qui tibi-ἡ Α 2'
limam, edrum a quibusdam appellari, scilicet,ut haec omnia verba sint Christiqya in re inter se diceram illinc pete. Irex Quis sapiens & intelligens ait Dioscorides.excepto quod iuniperi tigena ct sciens haec T H EO.otophetia duo facit genera,minus S maius : maius inquRomnia sapientia indister & cedri genus nominat, di de iunioero, reseret occulta Piri μ' cedro Plinius mutuatus omnia ex Tiari ob ista q'
Arceuthon,id est,iuniperum,sic enim arsi s qui rectae vi Domini Tdeo ut pellatur graece, dictamasse a vitanda aut Chriiii viam tectam non insistunt 'in
nus positurum se ait vim mustumi, qui Uim viam Christi non insistunt sed emaledictionem & peccata vitet & admis catoru obliq2 vias & non habent Imu peccata occultet: iuxta illud: beatus 'vircuiremissae sunt inici iratern cui pec intellectu nec sapientia adest ad enarracatano imputatu cincita illud: Dictu . dammodita Triptura. EPIPHAIniquitates tua prior,& ego amplius me in Ancyroto hunc locum interpretatis mor no ero. Addit Variunus dici Arceu de his,qui prophetias de Christo alio rethon sic enim iuniperus graece dicitur, striinroireturiunmarime nos&no- Τε κεW-αγ- - stram sdem comtabiliunt, offendunt, ,habeat cWcas spina ς νβ'ν ο να- nec ulla culpa inqui in scriptis diuinisse Τα cuius odo . est,sed in his quisua culpa res ruinas suo u . Senus aduersa'. - intritςctu non capiunt,de quibus Epiphatur,oc hoc idem ait Dio corides opinor ' mus dici putat illa postrema verba prae
aut Theophrastus,& tales facit suos Dominus,quibus dedit potestatem calcandi super serpentes: & Origenes ait transtationem Lxx,quanuis sit transsatio & non Archetypus,talem esse ut uniuetia Ecclesa in ea expenderit verba dc syllabas ct litteras. Quidni expederii putauit enim
uaricatores corruent in eis.ORIGE
N E S contra Cessium lib. 3. de hoc locoraquit: istius modi inter fideles depotae rapietia praeditos Christi doctrina,vt vel in aenigmatibus, quae obscuriora sunt αrecondita queat eloqui:quod Osee dixit: quis sapienλα
182쪽
183쪽
i . ADditiones ad Is. 9 id. cap. ea Prophetae uture Docti λο Magaera Leone de Caa
stro legi de mandata supremi senatus quodsi ex γnguibus Leonem liceat cornoscere opus denum authare , nil continens sacrae doctrinaeyel aduersumJel ab illa diue um , praeter exactam,quam asserthummaque diligentiam in sacris sensibus eruendis pro chritio oe Mele quia omnes imam interpretes tum aequoferant animo, tum adsequantur, γt Ecclesia aedificenti. non in sanguinibus, i est in Prophetis.Quare tutissimo, neu comitenturi in cimen tu D.Philsi Mantua carpentanae ordinis D. Augustini. Ino.I 84. Die γ ero. 24 . mensis
186쪽
tres, nec excitandi Christum istum. Et mutatio numerorum frequens est HebraicEvt monstratum a me est in Apologetico.
tua o mors, ero morsus tuus inferne.
Translati L . Vbi est causa tus
mors bi eII aculeus tuus inferne.
z A Vgust. contraPelagianos hypog- nosticon libr. a. in fine,Dominus -TOiee Propheta morti minitans dicit,
ero mors tua d mors ero morsus tuus inferne, mors ct infernus inquit in diaboli lona dictaintelliguntur , quia per ip- delinquenti homini accedit mors, id est priuatio vitae. Christus Dei filius
mora enitit mortis ; & morsus Inferni, quod uastus & innocens asini cruci paLausest.& lancea transfigi,morsus ergo in I serni factus est Dominus cum se ab eos tanquam escam, id est carnem suam sus, opipassus est , qua non satiaretur sicutriccatoribus, sed ablorberetur.Propter quod dictum est,absorptaest mors in vi ctoriam. bro sol is Q in veteri testa- meto inquit,amarus mortus ea mortis. Inde deuorauit mors praeualens in no- .uo testamento suavis morsus est vitae, a quae mortem deuorauit. Vnde Apostolus euorara est mors in victoria.E V Si .Pamphili de resurrectione Domini ιχ. Victoria qua mortem vicit S de luscitatione a mortuis fidelium haec interpretatur, cum mortale hoc corpus induet im. mortalitatem .Eodem modo interpretatur D. Hieronymus ex D. Paulo: ut praesignificetur hoc loco Victoria qua Chri seus mortem vicit, & nos mortis secit vi
.ctores,cum induemur immortalitatem
surrectione mortuorum. Et subijcit: Quod Paulus de resurrectione Domini est interpretatus, nos aliter interpretari, nec possumus aec audemus. Quod eo dio 2 7 A
xerim,quod Theophylact. siue is Theo. dorus, aut Theodoritus est, qui Iudaica
solet consectari, ad captiuitatem Babylonicam , siue decem tribuum cois natur haec referre , quanquam postea eb regreditur, ut interpretetur eodem modo quo Hieronymus & Eusebius. Vbi est mors contentio tua,ubi est mors aculeus tuus.August.de peccatorum meritis, & remissione contra Pelagianum lib. .cap. II. Aculeus mortis 'uit, quo mors facta est, peccatum est, cuius peccati punctu mortificatum est genus humarum. Hunc locum Apostoli verba declarant. Cum mortale hoc, inquit, induerie immortalitatem,tunc fiet sermo,qui scriptus est, Absorpta est mors in victoria: de resurrectione corporis agebat, cum absorbebitur mors invictoriam resurrectionis corporis. Morti ergo corporis hoc dicitur, hanc absorbebit victoriosa immortalitas: morti corporis tunc dicitur. Ubi est mors victoria tua,aut conte t Io,quia omnes sic viceras, ut etiam Dei filius tecum conlligeret: teque no vita do, sed luscipiendo luperaret, vicisti in
morientibus, victa exin resurgentibus.
Aculeus tuus hoc est peccatum, quo puncti & venenati lumus, ut etiam in nostris corporibus fieres tandiu, ut ea talogo tempore possideres. Sed quid iuuathoesdicut aliqui: nihil tale Hebraice habetur, nec in nostra vulhata,quae ad veritatem Hebraicam transsita eii quasi di .cant:Apostolum nos deludere, & citare quae nusquam sunt & Λ V G V S.&caeteros veteres, qui haec ex litteris sacriscitant. Minime gentium,Christus in Pausto loquitur, qui ait, An experimentum eius quaeritis,qui in me loquitur Christi, Clitillus loquitur in Paulo , ergo quae Paulus loquitur vera sunt; loci uitur enim in Paulo ipsa veritas : nos deludere, aut sallere nullo modo potest Quid ergo dicemus t Commonstrauimus in nostro Apologetico multa ex sacra scriptura aut malitia Iudaica, aut iudaica negligentia esse expuncta,idque testimonio vete
187쪽
rum patrum tam Graecorum,quam Latinorum.Addidimusque demonstratione
quam ad oculum vocant,ut quilibet,qui seiret Hebraich; sibi ipsi credat , &suis oculis,nec credat Iudaeis, qui se dilige tinfinos semper suisse perhibent in seruanda & scribenda scriptura. Credat potius
D. CHRYSOST. qui negligentisa,
mos Italios fuisse scribit m transcribenda scriptura, & seruanda. Ergo in rebus Icliptis Hebraich duobus locis verbis eisdem si ea conseras incurret in oculos, etiam si non sis magnopere attentus,hic malitia Iudaica , aut negligeotia : cum in huiusmodi rebus in duobus locis scrip tis Hebraicd verbis eisdem in altera pa te reperies deesse orationem integram, quae est in altera: verba deesse in altera, quae in altera sunt : nee mimis dicas esse sacra, quae sunt in altera parte , etiam si in altera desint. Huius rei exempla sunt libro secundo nostri Apologetici. capite. 6 . ubi monstratur deesse orationes alibi,& alibi esse in rebus scriptis Hebraice in duobus locis verbis eisdem, nec ideo minus habere fidei dicedae sunt orationes, quae sunt in altera parte scripturae Hebraicae, etia ui si desint in altera,& ita non minus habent fidei quod desint Hebraich , quod post Euangelium
aut malitia, aut negligentia Iudaica exciderint ex lectione Hebraea, quae sunt in
litteris Euangelicis ,& desunt.Hebraicti quae sunt HebraicE, & desunt in litteris Euangelicis non minus fidei habere ψicentur, quod utraque a Deo sintdicta, qui loquitur in prophςtis, ct in litatteris Apostoliciso Euangelicis. Ergo illa: Vbi est mors contentio tua, ubi est mors aculeus tuus citata ab Apostolicis, post ipsos Apostolos malitia, aut negli. gentia Iudaica expuncta, quorsum minus habeant fidei, quae Spiritu sanctus per Apostolum est locutos i Quae rursum Hebraice sunt illa , scilicet. Ero
mors tua , b mors, ero morsus tuus in
ferne, quod non citantur ab Apostolo,&sunt Hebraich, & in vulgata D. Hie. . Commenta
ronymi quid minus fidei habentlla hoe
igitur loco ex Hebraeo censeo supplenda Graeca, & Graeca ex Hebratis. lRE. N AE V S.libri tertio. capite. 38. victus erat Adamaec ablata erat ab eo omnis vita; & propterhoc victo a Christo rursus inimico, recepit vitam Adam, nouissi
ma autem inimica evacuatur mors, quae
primum Iominem possederat, inde disctum est: ubi est mors victoria tuat ubi est mors aculeus tuus' quod non poterat iuste dici, si non ille liberatus esset,lcui primum dominata est mors . illius enim salus euacuatio est mortis. Domino igitur vivificante Adam, id est hominem euacuata est mors. Α V G V S TI. de peccatorum meritis &remissione lubro. s.cap. II. pro, Vbi est mors victoria ituar legit, ubi est mors contentio tua, quod apud Paulum non legerit νῖκος cu ι id est victoria: sed νείκος , cuει contentio tua,&subiicit Augustinus ex Apostolo, eo absorbetur mors in victoria, quo corruptibile & mortale hoc induit immortalitatem : ct mortis aculeum pecca
tum fuisse ait, quo mors est facta, quod peccati punctu, aut punctione mortifica
tio facta sit.Qupit rursus A V G V S T.
de qua morte hic mentio sat: respondet docente Apostolo, hic de resurrectione corporis verba fieri, qua absorbe bitur mors in victoria. Idem A U G US TIN U S. in illa verba cap.8. Euange- iij Ioannis, s ergo filius vos liberauerit, tQuando inquit, plena & persecta liber-rtas erit, quando nulla inimicitiae, quando dicetur, Ubi est mors contentio tua, quando non concupiscet caro aduersus spiritum,nulla erit contentio inter spiriatum & carnem: cum mortale hoc induerit incorruptionem. Ergo contemptionem Augustinus nominat, illam quae inter spiritum & carnem est j qui fomes peccati, ille velutiactus pugnae,qui transit in baptismate reatu, manet actu: dc in Epistola. 17. ad Dardanum, Renatis inquit,nobis ex aqua & spiritu sancto condon iis nobis omnibus peccatis,tamen Κ 6 manet
188쪽
manet ad exercitiu contentio illa propter quam dicimus, Dimitte nobis,quod vincimur aliquando, utinam non saepissime: quoad in resurrectione dicatur : ubi est
mors Victoria tua, tua nosvincebas, vel pugna tua & contentio. De utraque ergo morte dicetur non de morte corporis
tantum.Declarat hoc magis Λ V G V s. 8o.quaestionum libro. r.quaestione. 8o. disputans enim de hoc loco mortem,inquit,significari arbitror carnalem consuetudinem, quae resistit bonae voluntati , ob delectationem & voluptatem. Alioqui non diceretur:ubi est contentio tua si non resisteret,& repugnaret: hanc mortem peccato meruimus. Vbi Augu- sinus mortem nominat peccati semite, quo caro concupiscit aduersus spiritum. Liberabimur, in resurrectione:cum dicetur: v bi est mors contentio tua. Igitur tota haec lis est,utrum apud Paulum legi de
beat νικος cum ι Victoria,an νεικος,cum H,
id est c6tetio,eode modo legit CHRYSO STOMVS in sermone natiuitatis sancti Ioannis Baptistae ex capit. primo
Lucae v bi verba haec esse docet superna-Am potestatum, quibus contestantur Christum mortem Geuicisse, ut nos qui mortui iam olim tenebamur, immortalitate caperemus,&c.Legit ergo CHRYs O s TO M V S ubi est mors contentio tua y Λ M B R O S. de figura saeculi cap.
9.Mortem ne timeas, si geras Christum, in quo dicere potes: ubi est mors victoria tua, etenim cum vetus homo noster affixus est cruci, destructum est peccatum, obtusus aculeus, vacuata culpa,nuc non vetus homo in nobis, sed noua creatura,habens in se similitudinem Christi, cuius mortis similitudinis consepulti, imaginem vitae eius aus sumpsimus, alas gratiae spiritualisacce
In Osee Vulg. D. HIE R O. Consolatio abscondita est ab oculis meis, quia ipse inter fratres di .
uidet, addueetvrentem Venet tum Dominu de deserto ascedente,&siccabit venas eius&desolabitiantem eius i, pse diripiet Thesaurum omnis vasis desyderabilis.
Transi.L A X. conflatio absconditur ab oculis meis, quia ipse inter fratres di
uidet, adducet γentum larentem Domi
num ex deserto super eos ccabit γenas eius,desolabit sentes illius, iste arefaciet
terram eius, . omnia rufa des rabilia
Consolatio abscondita est ab oculis
meis dicendum ex CH R YS. in Λmos Prophetam est: sanctos prophetas prae charitate rdentissima angi vehementer solitos ob impiorum peccata, quibus a Deo acerbissimas merentur poenas. Dolet ergo Osee propheta, quod ruamuis Christi instet aduentus, qui in riptura consolator dicitur , iuxta illud: consolamini ,consolamini popule meus Esaiae.Αo. consolatio tamen inquit,abestaboculis meis,quod hic unigenitus filius Dei, alioquin paractetus &coniolator, diuisurus sit inter fratres: quosdam Iudaeos recipiet, quosdam excludet ab Ecclesia. Excludet incredulos, recipiet reliquias, quae saluae factae sunt. Huc spectat
T H E O P H Υ. quamuis illud: ciuidet
inter fratres, resert ad illud Euangelicu: gladiutinent mittere in terram,vet fratre fratrem tradat: Adducit urentem ventu
Dominus Christum inquit TH EO-P HY. quod Deus ignis consumens est, qui consumpsit mortem ascendens de deserto, de sacra virgine,inquita H E OPHT
189쪽
PHYta quae terra invia, sine pluuia humani seminis fuit. Lege quae scripta sunt in illa verba Esai cap. 1ι. sicut radix de terra sitienti, & siccabit venas eius fontem mortis & peccatorum nostrorum,quod a significant etiam verba illa desolabitiantem eius Diripiet Thesaurum omnis vasis de*derabilis terram morta. lem, carnem humani corporis sanctorum suscitabit,quae a morte tenebantur. Sanctorum namque corpora vasa de*derabilia nominatur. Hic sere T H Ε Ο PHYLACTU S. Eodem modo inte pretatur hunc locum D.H IE R O N.tomo. Iad Theodoram in epitaphio Lucini j Betici, eodem spectat in commentarijs in hunc locum.
Samaria quoniam ad amaritudinem concitauit Deum suum,&c. ERE AT Samaria RV- , PE RTVS, synasogaquet
-is gressa est dum non tantum modo scidit te a credentibus, sed etiam crucifixit filium Dei, & sitientem pota
uit aceto. THEOPH YLACT V sin superioribus sepe Samariam Hierosolyma est interpretatus , quod peccatum Samariς exsuperauit. Hoc loco ad Samariam hoc retulit,non ad Hierosolyma. Sed fortasiis non est is THEOPH IL ACTUS , sed THE ODO.
ut saepe monui.Tertullianus, cum alijs locis,tum aduersus Marcionem libro. 3. capit.8.Archontas Sodomorum appellat, Esaias Iudaeorum Principes, ct populum Iudaeorum nominant populum Gomorrhae. Et alibi, populus 'nquit, tuus Amorrhaeus,& mater tua Celaea; obsi
Comment. Is smilitudinem impietatis,quibus verbis docet Tertullianus propter impietatis similitudinem Iudaeorum principes impientistimarum urbium nominibus nominari: interim Sodomorum principes, in terim Iudaeorum populum Gomorrhae populum appellari. terim Amorrhaeutataeum . Pergit Tertullianus : saepe AEgypti nomine totus orbis appellatur ob impietatis similitudine sic & Babylo Roma dicitur ob similitudine superbiae, aduersus Regem Assyriorum, aduersus Herodem intellige ob eandem cautan. Ergo iuxta hunc canonem , ut alijs i
cis supra diserat T H EOPH YLAC. ob impietatis similitudinem, Samariam Hierosolyma intellige. Quoniam adamaritudinem concitauit Deum suum Christum Dominum quem cruce assi
cit & innumeris contumelijs in gladio pereant Nunquam hoc factum ethducti siquidein captiui sunt Samaritae cum alijs partibus decem tribuum: nonsunt gladio deleti.Potuit fieri,aiunt, ut gladio delerentur: prodidit scriptura ductos Risse captiuos,& ais tuit seri ut deis rentur gladio contra litteras sacras Sed frequςns hoc est ut Iudaei sua interpretatione faciant mendaces prophetias. His rosolymitae,quos appellat Samaritas,periere stadio α incendio , paruuli eorum elisi sunt,& foetae eorum scissae sunt,ut ex Iosepho millies ostendimus conuertere Israel ad Dominum Deum tuum verba
sunt Christi vocantis It rael ad poenitentiam ab iniquitate quam fecerat.
salvabit vos rec hominum auxilia, si conuersus fueris & consessus toto corde I ESUM CHRISTUM saluaberis, non equus te salvabit, sed sides q uae per dilectionem operatur tollite vobiscum vetaba)R U P E R T V s: verba confessionis di precum vitulos labiorum R V P E RT V S: non tauros non victimas, sed la biorum vitulos, verba consessionis &laudis quae victimae Deo sum gratistimae ct lacrificia & victimae. Qui verba comstulanis
190쪽
sessionisDeci redditis, audite quid Deus dicat: sanabo contritiones eorum R. SERT V s: verba Saluatorishaec sunt:
In gaudium: conuertam eorum tristi .ti m , qui ad poenitentiam contristati sunt. habentes eor contritum,& humiliatum . THEOPHYLACTUS: Christus dum signa facere dc prodigia,
sanavit eorum corpora, non sanauit eorum animas qui noluerunt credere,iuxta
illud: quoties volui congregare vos sicut Callina congregat pullos suos gratis sanabo eos gratuita peccatorum remissi6- me. Assur pon salvabit nos: hominum inquit auxilia vos non salvabunt supersquos non ascendemus Nec equi nos liberabunt,aut inercitus. Nec ducemus
vltra dia nostri: nec idololatrete vltra erimus: siquidem post Christi crucem mon coluere Mitra idola. Quia eius qui in te est misereberis pupilli .. THEOPH YLACT VS: ego , , inquit, Dcus, qui in te habito , miserebor Ilrael orba-.tum me patre Deo veros, orbatum
meo auaevio : Pupillus aenim dicitur & orph4003 puer pὸruulus patre orbatus. Diligam eos spontaneE THEOP.H.Υ L A C. primo spontanee a id LXX inquit est 'IMλόγως ήγουν, λύγως eadem ratione, citra discrimensimul omnes: quasi dicat, se nullo discrimine habiturum eos, qui se cruci verberibus affecere & contume ijs eos qui se a tam nefario laesere ab-μου, qui meum Momen fuerint confessi
xecipiam, Vulgata sic explanabitur. Dili- m esea spontaneth gratis, sponte, si con usrtant ir- Ero quasi ros Israel ) RH. PERTUs quando Spiritua sanctus
irginem sacram obumbrante verbum patris in eius qteruin descendii.T H E OPH Y LAC. δα ἐμὰς ἐυεργεσίας μῖ-
beneficia praestabo ipsis , ut rorem, reflorebunt ut lilium in medio spinarum. Discimus aqtem ex his ι praeter boni odoris fragrantiam floris candorem admiratione imbuere animos. Omnis antem anima hoc corpore exuta , dc foeto
re, dc sordibus peccati libera, & splendida , baptismatis induta stola, undique splendet, diducet, & gaudio exuutat, ut Esaias ait, Exultauit anima mea in Domino & induit me vestimento salutaris Germinabit Israel quasi lilium THEOPHYLACTUS. κρον λαμ
ουκ i Hi , id est Lilium candidum αsplendidum habet odoris fragrantiam. magnitudinem nim habet Et infra:
ἶω, ἁ θράτων κρωνεαε , id est quando in ecclesia aliquem videris per sancte viuere, & luce virtutum splendere coram hominibus,appellato illum lilium . Et in
fra idem THEOPHYLACTUS: Huius instar liiij florebit Israel si Deum
nouerit, & desuper descendentem rorem exceperit illum,scilicet, qui descendit sicut pluuia in vellus , erit Israel si hoc fecerit in odorem suauitatis Deo
qualis Paulus fuit Christo. AMBRO.sIVS postrema epistola libri 3. sub Gnem epistola videtur hunc locum intel lexisse de his , qui ex gentibus in eccle- .siam introiere, quod ita esse verbum illud desert um innuit , quod in scriptura pro populo gentium accipi solet. Quod desertum nullo aratro proscissum est, dc nullo hominum cultu subactum,ita gentium populu* nullo aratro canesti proicissus, nulla coelesti agricultura excultus. e Procopius :&permissus a Domino est viuere ut vellet . Verba Ambrosi sunt: soruit