Gabrielis Vazquez Societatis Iesu Disputationes metaphysicae desumptae ex varijs locis suorum operum

631쪽

quod idem est. Diuinus autem intellectus ex sententia ipsorum habet illud sibi obiective praesens; ergo facit illud , & format, licet non

primatie, 1ed occassione nostri intellectus. Objcies iteru, Deus cognoscit conceptum nostrum formale : conceptus autem formalis habet relationem,& respectu ad ens rationis, ergo cognoscit etiam, & obiective sibi habet prauens ens rationis. Respondeo , intelligi a Deo no1trum conceptum formalem, & habitudinem ad extrema realia, ex quibus intellectus noster concipit ens rationis, & Ita intelligi etiam a Deo ens reale, ex quo sumitur denominatio rationis nostae: sed conceptu nostrum formalem non habere respectum realem ad figmentu illud obiective existens in mente nostra,& ita non sequi a Deo cognosci, ex eo, quod Deus cognoscat conceptum nostrum formalem, quia ut habeat illuci stibi obiective praesens , debet habere in se conceptum formalem, cuius virtute obij citur nobis; illud autem habere non potest : obiectivus enim conceptus , secundum esse obiectivum , formaliter pendet a conceptu formali; sicut repraesentatum a repraesentante.

Secundo sequitur,per intellectum , qui res Cognoscit, ut sunt, non posse distingui rationem genericam,&specificam,seu indiuiduam substantialem rei, ac proinde nullam rem in tali intellectu compositam esse ex genere , &disterentia,& principio substatiali indiuiduationis. Nam cum hae rationessolum diserant

632쪽

per intellectum, & ex natura rei sint omnino idem , nequaquam poterunt distingui per intellectum diuinum, aut cognoscentem ea S, in sunt; eas vero per clum intellactu distingui, manifestum est. Quis enim dicat,unam,& inis diuisam re ipsa rationem animalis in homine,& equo simul esseλSolu ergo est in homine, Me quo similitudo quaeda, quae in utroq; reperitur;ex qua intellectus,qui non plene utrumq; intelligit, quasi per partes concipiens, abstrahit ratione comune,in qua conueniunt,&peculiare, in qua differui. Quare haec generis &differentiae compositio merito vocatur a Th compositio rationis, seu conceptuum. Sed obhcies , Eliam Cretensem in oratione M. et anetini, in illa verba : Duas summat: ubi asserit, nihil praeter Deum esse simplex, videtur autem loqui de compositione generis , &differentiae,quam opponit silmplicitati . quod si haec compositio solum estet rationis, nihiIobesset simplicitati: ex eo ergo, quod res aliae, praeter Deum compositae essent ex genere, M differentia , non poterat Elias colligere nihil, praeter Deum, esse simplex. Et quide hanc co- positionem Deo alioqui non repugnare , quia derogaret eius simplicitati, notauisupra di futat .ar .ca'. a. Usequenti di futatione fusius probabitur. Respondeo,Eliam non loqui de compositione ex genere, & differentia, nec eam Opponere simplicitati, sed de compositione esse-tiae, & accideri um ostendentium rem singularem, Sc indiuiduam , quibus asserit Omnem inq a rea

633쪽

Tem creatam constare,& ideo recte asserit, s. solo Deo esse simplicitatem.Nam si de ratione specifica , & generica, & indiuidua loqueretur , ex hac parte nulla res mundi composita esiet suapte natura, sed solum per intellictu,

ac proinde omnis etiam praeter Deum ex ea Parte esset natura simplex : verba Eliae sunt.

Simplex onim proprie haec sola est scilicet essentia Dei & unum p toprie,& unitas,atq; ut ita dicam, solitas; quaecunque aute post Deum sunt,uelut duplicia sunt,& composita,tametsi non pari modo: intellectualia enim, & ex essentia sunt& eonstituente differentia , quae Tem unamquamq; secernit. Quiquid enim habet , quod ad extitentiae ipsius demonstrationem 1imul consideretur, proprie non simplex est quibus non loquitur de compositione generis,& differentiae,sed essentiae; S differentiae indiuiduae: hanc vero indiuiduam differesiam appellauis, quidquid ad demonstratione ipsius pertinet,accidentia nimirum peculiaria/mi , quae fiuncti Patres loco per halitatis ponere lolento' Athana libra definitionum, Ba=um Epistola M. Gregre My senm libro de digerentiaesentiae, di ' 'stagis stadiim in principio, masienus

libro primarum institutionum cap. r. V in sua Diae ctica, cap.ras cite Nicetas sibi.Thesauriis cap ao.

V 34.quorum sententia ira intelligendae est ut accidetia non pertineans ad substantiale per 'sonae,aut indiuidui constitutionem,sed ac deis monstratione ilhuc, ut plane docet Basilim diadem, S Nicetia verbis citatis insinuauit: atquei 3 -

634쪽

BIs PYTATIO XXIIa 3. -quast. .art.2.fusius probabimus .Hanc ergo compoIitionem concessit Nicetin in rebus, etiaspiritualibus, nimirum ex essentia,& accidentibus,non autem ex ratione communi,& spe cisi, aut singulari, nec ex esse, & essentia, ut

Tertio sequitur, beatos, cum videat Deum, sicuti est,simplicissimo conceptu trinu in personis,& unum in essentia poste etiam Vno nomine simplicissimo sibi inuicem exprimere, quidquid in Deo est: ac proinde omnia no

mina dicta de Deo ipsis beatis esse ut aiunt

dum aute , quo sibi Dei essentiam beati significare possimi uno simplicissimo nomine cogitare non valemus: quia non consequimur Deum ipsum eo modo quo ipsi vident; unde prouenit,sicuti; ra disputationesequenti cap.2.dicemus, ut non possimus uno,& eodem nomine ea, quae in Deo sunt indivisa, nobis , dum sumus in via, mutuo significare. CAP. v.

Respondetur argumentis Henrici,& Canariensis. ARgumenta vero prioris sententiae cap. 1. a nobis allata, ex dictis facile diluuntur: primum sane friuola est, assumit enim in maistori , quod erat probandum: Deum videlicet cognoscere in se ipso plures veritates,ut quod sit iustus, misericors, habeat intellectum, voluntate, &c. Dicimus ergo Deum cognoscero

635쪽

dulo distin ista intelligimus: sed cum haec Omnia in Deo sint unum,ut etiam ipse Canariensis

Concedit,&-I1ε. monstratum est,&Deus

intelligat se ipsum, sicut re ipsa est, nec in sida cognitione alio modo sibi obhciatur , & re

praesentetur; sequitur , has OmneS veritates, quas nos facimus plures , & re ipsa una tantuest,ut unam sinaplicem a Deo cognosci. Argumentum me recte probaret, illa omnia a Deo cognosci distincta , si ex natura rei inter se distincta essent,ut asserit Scottu: at vero, cu non distinguantur nili per intellectum, quomodo nariensis supponit,eas esse plures veritates in Deo, & non unam Hinc etiam fit ,Deu nullo modo posse per respectu ad intellectum, &voluntatem suam, attributa distinguere. siquidem no minus sunt idem suapte natura intellectus,& voluntas, quam caetera attributa. Ad secundum eius de Canariensis respondeo, esse quidem in Deo distinctionem realem personarum hanc tame non si1fficere, ut Deus in sua essentia ea distinguat, quae ex natura rei indiuidua sunt. Quia id etiam emcere irequit, 'licet sint plures creaturae, per ordine, ad quas nos attributa distinguimus i hoc autem non prouenit ex defectu potentiar, sed ex summa persectione intellectus. Nos enim, quod non possimus rem intelligere, sicuti est per parteS,& quasi diuisam ipsam apprehendimus, & de

ea loquimur, ut ex di ctis in tota d utatione manifestum est. Non ergo negamus, Deum posse

in se

636쪽

DISPUTATIO XXXI. 6 Isin se ipso distinguere attributa , quia non sint aliqua distincta realiter, per ordinem, ad quae ea possit Deus distinguere; sed quia perfectissime se ipsum intelligit,sicuti est: Sr ideo nihil in se ipso distinauere poteli, quod re ipsa distinctum non sit. Quocirca fallitur Durandus, cum ait, Deu in se ipso attributa distinguere, referendo ea ad creaturas realiter distinctas. Tertium argumentum , quod erat Henrici, sol um probat esse quide in Deo attributa sine ullo respectu ad creaturas, ac per intellectum diuinum distingui poste sine respectu ad creaturaS, certe no conuincit, quia cum respectu, S sine illo repugnat, attributa per diuinu intellectit distingui quod si ab eo postent distingui, probaret sane contra Durandum .nulla collatione cum creaturis facta distingui posse. Ad quartum respondent nonnulli, distinctionem personarum maiore esse distinctione attributorum, ea parte, qua illa est realis, haec autem rationis : ex alia tamen parte maiorem esse distinctionem attributorum, quam personarum: quia hςc est relativa.illa vero absoluta: ens autem absolutum simpliciter praestat relativo. Sed solutio mihi no placet,nam cum loquimur de distinctione,ut dicatur maior, aut minor, non ad perfectionem eorum, quae distinguuntur , sed ad modum distinctionis alia tendendum est quare si relationes realiter distinguuntur; absoluta vero solum per intelleis elum, maior simpliciter dicenda est distinctio relationum , quamuis absoluta praestent rela-

637쪽

fleri non posset per intellectum clare vidente Deum, sicuti est , ut ex dictis est mani sestum.

DISPUTATIO XXXII.

Suomodo ens rationis cognoscatur a Deo 3C Ap. I. Naationes quaedam pro solutiono qum bonis. CA p. II. Quomodo non ens ad intellinum D referatur' CAP. I. Notationes quaedam pro solutione quaestion 6.

Via non entia dici possunt,quae impossu dbilia sunt,ut hominem esse equu,S similia,dubitare optime possumus, an scientia Dei

ita sit horum non entium, sicut eis entium, Mrerum possibilium: videri autem potest alicui, scientia Dei ad non entia ita terminari, ut eodem ipso conceptu, quo Deus cognoscit entia, cognoscat non cntiadicut dici con1deuit, per habitum priuationem cognosci , nec in mente Dei esse proprium aliquem conceptu non entium, sicut est entium, & eorum, quae sunt. Id enim videtur expresse tradidisse Dis-nys. 7 de diuinis nomino.post medium, ubi de mo-uo Deus res cognoscit,sic ait: Non quod in speciem singula consideret, sed quod uno causae complexu omnia sciat, & contineat: quemadmodum 'etiam lux per causam in is, tenebrarum notitia anticipatam, & iniarma-cam habet, quod non aliunde, quam ex luce

638쪽

tenebras nouit. Ecce qualiter Dionysiiuo docet tenebras per lucem cognosci,& cu hoc comparat modum, quo Deus res intelligit: quare posset aliquis dicere, eodem modo ens, & nonens ad intellectum diuinum referri, sicut lumen, & tenebrae visui corporeo comparatur, . ut sicut eodem actu non diitincto, dicitur visus esse tenebrarum,eo ipso, quod est lucis, sic etiam eodem conceptu , quo Deus cognoscit esse rerum, cognoscat etia non entia, hoc est,

quidquid non est. Verum cum de intellectu diuino,& de modo, quo intelligit, exacte loqui non valeamus, sed ex modo,quem in nostro intellectu experimur , seclusiis aliquibus imperfectionibus , quae in Deum cadere non possunt, theologigare necesse sit, enitendum nobis est hac via, quid in hac re dicendum sit,

paucis explicare. In explicationem ergo huius

rei notandum est primo , in diuino intellectuessi' non polle plures actus, sicut in nostro;sed intelloetum Dei, & intellectionem, quam habet de rebus , esse suam simplici stimam essen- itiam . quae prout ad diuersa obiecta refertur, Vel diue si obiecta cum ipsa comparentur, dicitur talis, aut talis intellectio , assensus nimirum, aut dissensiis. Secundo obseruandum est, in nostro intellectu preter simplicium apprehensionem, essectiam iudicium, quod in nobis compositione

fit, aut diuisitone et iudicium aure, aut est assensu S eius, quod ut verum apparet, quando scilicet cognoscitur, praedictitam conuenire sub- , lecto

639쪽

iecto in propositione affirmante : aut est dita sensus eius, quod apparet falsum, quando scilicet videtur praedicatum non conuenire sub tecto, in propositione similiter affirmante. Atque hac ratione intelligitur illud Aristotelis primo Poslariorum cap a. Quod non est, non scitur; hoc est, quod apparet non es m n cognoscitur ab intellectu per assensum; vel ei , quod falsum apparet, intellectus non praebet asten - , sum : alioqui si de assensu disIensu loquamur, intellectus est veri S falsi, sicut voluntas boni & mali: veri per assensum. falli autem pcrdissensum: voluntas vero boni per prosecutionem,& complacentiam mali autem per fuga,& displicentiam: aliter quide, quam visus dicitur elle lucis,& tenebrarum, auditus soni.&silentii. Nasensus dicitur esse priuationis proprij obiecti, non quia circa illam habeat aliquem actu cognitionis, sed quia priuatio proprii actus prouenit ex priuatione prCprij Obiem, &inde homo discernit non visa cis intellectu, non esse lucem in medio, quia apertis oculis non videt: inde tamen non dilcernit si- /lentium, sed ex auditu, quando ipso applicato non audit & sic de alijs. Visu autem non percipi tenebras , neq, interiori aliquo sensu, sed ratiocinatione intellectus. Constat, quia visus nori habet speciem illarum : alioqui situm, Aquantitatem tenebrard perciperet, si tenebrae referrentur ad ipsum,sicut proprium sensibile illius aeommune enim sensibile quantitatis per se videtur,si coniunctu sit cum proprio . Sensus

640쪽

ao A Tro NuM METAPNην sus autem interiores ea tantum percipiunt, quorum habent species derivatas per sensus ςxternos e tametsi ex iis, quas acceperunt, monstra nunquam visa aliquando confingat: ergo si tenebrae non fuerunt in visu externo,

fit,ut neque in interiori es te possint. Tertio praemittendum est,noo ens , seu id,

uod falsum est, & intellectui est obiectum

issensus in compositione, &diuisione, COn cipi interdum a nobis per modum cuiusdamcntis simplicis, ac de illo nos multa enunciare. ac si esset aliquod ens: si chimaeram, quae est impossibile quoddam, scilicet, hominem esse equum,leonem, & bouem simul concipimus,& nominamus ad modum cuiusdam entis; Midcli dicitur ens rationis negatio , sicut etiam priuatio , quod eodem modo a nobis appre-nendatur, & nominetur. CAp. II. ullomodo non ens ad intellectum Dei referaturR

E X his sequitur, quo pacto non ens ad Dei

inrellectum re&ratur,& ab eo dicatur intelligi. Primum quidem Deus nulla ratione assensum praebet non enti hoc est, falsae pro positioni: siue illa fit assirmans, siue negans, quae re vera falsa est, sed ei semper dissentitur, eoquod intellectui diuino, secundum se, nunquam res obiicitur, nisi sicuti cit: unde quod non est, non obiicitur ac si csiet: quare illius