장음표시 사용
61쪽
qui se odisse scri Pyre, quo debuisset rogare. obat se
etiam in assem Voconiam iuratum, contra eam sacere non au-
aere nisi Hirer amicis , Arcturi deramus nos quidem ados scentes,se etiam musti amplisi mi iri, quorum nemo renouis
plus fiui dandum, quamposset ad eam DPr Voconia peruenire. At quantum illud esset, quoniam instituta non suerat filia, in dissicili est, ego testem produco in Institutionibus Theophitii tum eius verba de lege Voconia recito, ne nobis, quod
το Γλκονομου.Quae si nolunt legatarium plus habere quam penes haeredem institutum remaneat, filiae dimidiam ex bonis in. Galli dandam censuisse illos putem, quando tantunilcm debuit & potuit P.Sextilius ex haereditate retinere, uti lege cautum fuisse Antecessor existimat. Sic extrario haerede scr-pto, filiae altetiue steminae cum census haeriaitatem non re .linqueret,nequc fideicommistuin valebat, quo plus fideicon, mistarius quam haeres fiduciarius habuisset emolumcti. Dimia dis igitur tantum capax crat foemina Theophilo teste. Quid si testatori C c. M. m. in bonis fuissent,mulierine relictu c. M. valuisset ρ primum certe legis caput legatum non improbat, neq: secundum, cuius verba suisse conhcio, Ne Hr mia, urquo reliniture, us quam haeres consequiror. Amplius vero si V: . in re tenebris antiquitatis obuoluta, per patientiam peritiorunobis hariolari licet,lentabo dicere subiecta verbis legis,qua . protulimus,poenae mentione, quod Theophili post Cicer.a toritas euincit,his sere, Neuet omne quod in arguturio a Phrari se quam haeres reian retur, alterutrius comm o sit,sedis multantium, inraris auis ores indicanto. Equidem nonis sum qui nescia ante Caesares rarenter admodum habitam in poenis aerari j rationem, nisi ob delictum in Reipub administratione suisse: sed me ad diuinationem allicit, qui & coniectationem suadet, Plinius in Panegyrico, dicens, Locu Tra bant missium c rarium,non ram Voconi Iunae segre, , Iuli est m- quam maiestatis singulare cum crimen, eorum qui
)ὸ a: mine ac rent. Quibus verbis innuit Voconiam legem & Ii s. eadem . lias aerarii ta fisci vires adauxisse. Dc Iulijs legibus nulla dubias is ' ' ratio est': quas in citandis ccetabum poenis & aerario augendo i imaeet
62쪽
sanxerat Iulius Octauius Augustus, Tacito lib.I II. reserente, tam de maritandis ordinibus, quam de Caducis, & decimis, quas exequutus sum Sed non video quare Plinius Voconiar p s legis meminerit in numero multitudinis, nec possum mihi persiuadere,Voconia illam Plinium cogitasse, quae usucapionem siustulit seruitutem constituentem: quid enim potuit ad capioiub fiscum aerariumue huiusmodi lege peruenire Z Fortassis more
Ciceronis sui, quem idem lib. I x. nisi memoria fallor, Epistolarum scribit in simili obseruasse se, nuperq: facundissimus
Paulus Manutius , amplificans sermonem suum Plinius, co l Dc lem. ram Traiano,coramq: Senatu, qua laus Imperatoris honoratior & amplior videretur, Voconias leges dixit, cum Voconiam dicere vellet idem, & posset: sed neque temere in eius possessiones irruerit, lecturus, Locu rob. C secum mari non ram Voconia O Pe dcc. Qira de re aliorum esto
iudicium: ego suspensa, quod ait ille, manu, & timide, aperuiquid sentirem. Augebant itaque leges Iuliae principis fiscum,& aerarium populi im Voconia, nisi nos coniecturae fallunt. Verum ubi metu publicationis testator ex lege Voconia, nec quam percupijsset, sibi haeredem liabere posici,nec ab haer de filiolae unicae legare quantum vellet, fraenum liberae natura voluntati quis a lege impositum non videt 3 supremi iudicij
libertatem ereptam quis non contemplatur Si tanti iaciunt leges vltimam illam libertatem, cuius,ubi deserit, nulla testatio est, cautio nulla: si cupiunt leges liberum ultimum illud, quod amplius non redit,arbitrium:si tanti faciunt supremam
illam cautionem, quae vclut agmen caeteras cogit, cum duo
bus liberis, puta filia & filio, filiabusue una & altera, liberas habenas voluntatis, iudicij , arbitri j facultatem recuperaret
pater: an non Ius duorum liberorum hoc casu maxime sen-st' qui cum omnia filiae suae,ut aiunt, ex voto ' parasset,alium m l. pen D. de
sibi haberc haeredem, quam filiam, cogebatur. Si defuncto hQq β' rum interest ut succe res habeant, quod Vlpianum dixisse
lego ', interesse quoque videtur an habeant quos sibi succeta n l. & iura.dere vesint, aut nolint. Quare si quisquam est aut fuit, qui - - - fauorem ob liberos nactus fuerit, is certe pater duarum filia 'hrum filiae ue & filii olim iam fuit, cum legem cluderet Tribuniciam: quae si testandi facultatem ex animi sententia, patri
63쪽
filiae unicae negauerat, per contrarium illi qui plures habui
set, concedebat: & ita argumentantur & colligunt Iurispr visam prκ- dentes '. Ideoq: duorum, ut diximus, pater contra legis Vo-- V s' coniae verba, foeminam,& extraneam,& filiam instituere po-
terat, ex lege X II. Vtiquisque se asent super cunia, tutes ue Litu iusso de si cum ea filia filium haberet aui
suae recita ius esti & si cum ea filia filium haberet aut filiam, illo casu pristinam recipiebat libertatem : sed haec sublata rhin dies. mnia Falcidi; lege' fuerunt. Volui tamen eorum de industria i meminisse, ut dubitationes illas in Ciceronis & Plinii libris proderem i& explicarem,in gratiam eorum, qui a profanis literis remotissimi, peruigili labore sapienter sapere student. Sane quod iure natorii sceminas quasdam vi capere possent, lege Voconia solutas ab Augusto Dion scribit, ut incompertum,quod non plane constat,in medium relinquo. duoIus lyberis patronae, in lege Papiae, Vspiani scripto luce donato e des patro pa
troni discrimine. C A P. X I n
E D casus adhuc ex Iure patronatus superest, quo ingenuae patronae lege Papia consultum scio, laudoq: in Institutionibus autorem assiduum dc locupletem Vlpianum ' Lex Papia, inquit, patronae ingenuis aeuosus Δίeris honoratae, Alertinae tribus, iaturis deurat quod patronus habet ex edicto. De illo sic habeturbs. qua dς in iuris elementis ': Praetoris edicto sue baciebat resumen--i tum libertus, iubebatur ita tenari, H patrono partem dimidiam bonorum Forum relinqueret eis ut nihil, aut mimo parte dimidia reliquerat,dabatur patrono contra tabulas te menti, partis dimidiae bonorum possi a Gue intestito mori Meur,siis haerede reb ossis adoptiuo, dabatur quoquepatrono contra hunc Fuum binred partis rimi inae bonorum pessi fio. Igitur ad praetoris exemplum lex Papia, qua, ut inquit lues.postea eo. stinianus , adaucta sunt iura patronorum, iux item patron rum auxit, non quidem aequali incremento, sed omissis edicto mulieribus, dum illud patronis duntaxat putarent consil-lere, in eo fauit, quod cilicti gratiam ad patronas,& patrono- ' ρibilatus rum masculum nomen ad sceminas' explanatione pudent
64쪽
bus familiari explicauit,& protulit. Id Romanos forensis usus
docuerat, dc utilitatis necessaria ratio eorum ingeni js iuggeuserat, cum ex usu quotidiano illa verba xii. Intenato hirr-to mortuo primi. uisuccedunto ,si ij assuerint patronus, ad
patronas porrigerent de extenderent, edictum vero dissi initimo iure de strictiori interpretarentur. Quare Papiam rogationem iuris interpretum ossicio honesti Limo sapientissimε iungi voluerunt, ut edicti verba ad patronas producerentur,& eas ac patronos indiscriminatim significarent contin rent : si modo ingenuae patronae duobus liberis,aut libertinae tribus honoratae superessent. Verum expressius, ut nihil antiquitatis penitus ignoretur, sciendum est, quo iure ante i gem Papiam olim patronae fruerentur. Ego Vlpiani vestigijs ' e in x7.les'. indagavi, suis liberto descientibus patronam codem iure quo & patronum successionem occupasse,scilicet, si intestato libertus decederet. At si edita voluntate licet sine suo haer de , vel intestatus sito relicto,sunctus diem libertus suisset, nuhil patrono,nihil patronae praestabant X ii. tabulae. Ideoq; illis mox edicto consultuin : sed, ne dicam accessores hebetes praetoris verba aut mentem non intellexisse, improbi dissumularunt propositum praetoris, & patronas in eo iure, quod lex xo. introduxerat, perstantes pro derelicto habuerunt. Quamobrem Papia lex earum miserta, expectatum diu de desideratum rationis temperamentum adhibuit, quo dinaudia pars bonorum omnium, quς liberti,dum moreretur,suerint, omni modo ec omni casii patronae, sicut patrono cum actionibus posses rijs ad debitam partem conceditur: intellige, si Ius liberorum habeat. Hic duplex quaestio interuenit, quid pro debita portione exaudiendum si in libris huius
studij , de cur eam dimidiam interpretentur Iurisiprudentes: ssed illud,utpote alterius speculationis, nihil quicquam ad nos impraesentiarum attinet. Sequens quaestio ad rem bellissimE Aa er- facit quomodo locus Vlpiani ε explanandus sit,ex libro V II. - ita si , ad edictum, cum ait, Ligerro sine liberis mortuo, imprimis w ό: z patronus'patrona bonorum possimonem a clere p. Vt, gea,ati α qui se mul, puta si simul manumiserint, an ia ex prae- lib. totis edicto intelligendum sit argumento,an ex legis Papiae voluntate: de quoniam illud nusquam prolatum
65쪽
est,nec unquam probatum, magis puto de lege in commer cario ad edictum tractasse Iurisprudentem. Is voluit sine suis intestato liberto mortuo , patronum ex edicto & patronam quoniam non solitae crant patronae ex edicto sincedere si duos liberos ingenua, aut tres libertina haberet, ex Papia r
ii , , .i i n gatione in iure succedendi exaequatos,& Virilcs' c intestin
uis in isau, bonorum possiestione Vnde legitimi acciperc, quamuis exr eadem lege in bonis liberti locupletioris auctum in aliquoi d s. postea. ius patroni fuisset : sed cum simul patrona & patronus succcedebant,saluam ita fuisse scio virilem mulieri post legem Pa . quid piam , ut aduersus eam beneficio nouo a lege donatam, pa-
tronus vitis adaueri & amplificati non potuerit Vri praerogatiua, quae illi solum aduersus liberti liberos est, ne priuilegi Metius aduersiis priuilegiariam, Sc. At Tribonianus Iustiniani principis placito, aut propriae indulgens voluntati, sciens P piam legem abrogatum iri, Iuris liberorum mentionem de verbis Vlpiani amputauit: quod Viuianus Bononiensis, dum se nimis argutum ostentat, parum percepisse scripto testatus est pace Manium dixerim, quibuscum pugnare aut contendere nolim. Ex iis liquido constat disserentia iuris, quod olim habuerunt patronus S patrona , non quidem ex lege D ccmuirali aut ex edicto, sed ex usu sorensi & lege Papia Poppaea: nullis enim superstitibus liberto suis, cum locus est legi xii. idem ius quod patrono fuit & patronae, si non ex verbis legis, saltem ex prudentium Iuris & iustitiae consultorum ad
legem interpretamentis ,& sori displitatione, quam commu-Il. . ς bis le- nomine ius ciuile anonymum, ut ait Pomponius appeLI: si lauerunt. Dein cum praetor illis in casu testati liberti laesis su
currere voluit,sicut lex X I I.Tab. patroni duntaxat,no ctiam patronae menancrat,illius tantum edicens mentionem fecit,
putans, cxemplo interpretationis ad Legem, Vcrba prudentes interpretatione suppleturos, quod in omnibus praeto-m l. 3. negoti rum cilictis factuin sere suit, & stant in Pandectis N fidissima
testimonia. Sed nescio qua de causa usus iudiciarius se intra: dis pecui cancellos edicti continuit. Sane lex Papia mulieribus opem 2 i. tib rulix, N ad exemplum iuris, quod patronus habebat ex edicto, patronae bonorum possessionis auxilium dedit, contra liberti tabulas, si aut nihil aut minus dimidia testamento rei quisset,
66쪽
quisset,sine sitis naturalibus decedem, qui & patronum & p tronam excluderent': item & dedit subsidium bonoru pos nulla s.descisionis ab intestam contra uos haeredes non naturales, ut μ ' H μ' filius adoptiuus, aut uxor quae in viri potestatem venit: quam nescio cur veriti sint Iuris concinnatores referre in Institi
tu,nibus' ubi filii adoptiui meminerunt. Non tamen ius hoc Dpaliam, aut sine delecta iceminis patronis indultum est, sed ..ii, bE i. ita demum ingenuis si duobus, libertinis si tribus honoratae liberis essent, quos etiam SP.& xulgo quaesitos approbant leges quod semul de filijs matri proficientibus dictum sitit pCaeterum ad patronorum gratiam conuertit se quoque lex L '' Papia , cum sitis liberto decedente N cauit, in bonis liberticentcnarii siuetcstato,siue intestato decederet,virilem aeque ac silis haeredibus patrono deberi: & ita accepi ' nisi tres li- qd post berto superniciat libcrii, de quibus in posterum agemus. Illovcro casu, quo praeror naturai nrouerebatur, patronae sueminaequam patroni deterior conditio fuit: quod notandum data opera subieci,Papiniani floco stubseruiens. Et haec sunt brcuitora nobis informata, neque placuit vagari longius in μημhs perscquedis,qhiae tractationis nostrae propria minime fiunt: quia tamen disiuncta non videbantur, & quodammodo ad rem pertinere, haec attigimus. Quae de Iure duorum satis sit perq;, claudant sermoncs nostros. Iam ad Ius trium, & hac gradientes, in historiarn vestigium ponamuS. t . me Lure trium liberorum ex Paer Luna aegrae a. CAP. XV. V s trium liberorum, ut pcrinae, quibus tributiatur, dissimiles sunt & diuersae, pro circunstantiarum varietate fit diuersium & commutatur. Pater enim alia in re, & mater in alia fauorabilem causam filiorum experitur: at prius de patre videndum: inter cuius praemia exemplum memorabile scin offert quo utilis& proficuus trium silioru numcrus patribus suit, cum agrum
67쪽
cturam redacta per Q Uulvium Flaccum proconsulem simcundo Punico bello: intereaq. Capuanus ager Lucretia lege a Censoribus locabatur, & cx eo annitu vectigal maximum,& ob loci commoditatem certissimum, amplissimo reditu Respublica percipiebat. Quam C. Iul.Caesar, ut alterum I men imperi j Romani ciuium omnium excellentissimus, &munificentia effusissimus,Consul cum M.Bibulo qui Pluta
cho Cassiunius est in creatus v. c. DCx CVI. gloriam & ρο- tentiam aucturus, viresq: suas confirmaturus, ad largitiones
impertiendas, & populi fauorem magis magisq: conciliamdum, animum suum appulit: qui ab adolescentia prina afoelia Citate quadam gratum multitudini se praesenserat, Appiano
lib.I I. Ciuilium reserente. Itaque dum popularis beneuolentiae mercedem cogitaret Caesar, tenuiores homines ad multa millia in unum conuenere, idem fere dicentes quod Plinius ait in Panegyrico, magnum educandi incitamentum tollere liberos in spem alimentorum,& in spem congiarioru : cumq; trium liberorum alimoniam e publico poscerent, annonael. largitione illam, quae Romae pauperibus impendebatur, C. a in Rull. sar de campo Stellate, fundamento, ut ait Cicero ', vectig lium horreo regionum, solatio annonae, deq; agro Capuano
toto sere diuidendo, in illorum gratiam ad Senatum legem tulit. Qua in re quoniam ager ad subsidia Reipublicae vccti-bles. scio. galis relictus, inquit Suetonius M , diuidi, & Respublica roditus detrimentum sentire videbatur, occasionem arguendi Caesaris nonnulla causa nactos se quidam putantes, liuorem tacitum non cuniculis simultatis auxerunt, sed inuidia apertissima, & odio repentino detexerunt: cum non ran
agrum populo quaeri dicerent,quam Caesari fastuosam quandam autoritatem & potentiam, eo nomine legem Agrariam grauiter molesteq: serentes. Vnus ex omnibus Bibulus,Caes ris collega, cum agrum Capuanum Tribunorum potestate agitatum,& actionibus infestatum cerneret, Caesarisq: actiones magis vellet impedire quam posset, maiore parte anni domi se tenuit, & intra priuatos parietes de Republica conticuit : quo facto,hesint Velleius, tum augere vult inuidiam, collegae auxit potentiam, adeo ut Caesare rogante lex tandem lata suerit, populoq; Capuana placuerit: quam quidam Campan
68쪽
Campanam Ciceroni ad Atticum lib. t . autumant, sicut Campanus ager Tranquillo pro Capuano dicitur. Equidem quod agrorum diuisionem contineret,eandem Iuliam Agr riam dictam putem, cuius in Pandectis. concinnatores fragmentum ' ex Callistrato retulerunt. Ea lege Ius ciuitatis co- et gratia deloniae nouae restitutum, Capuanus ager diuidi iussus, & ci so Mox uium x x. M. eo deductis distribui, per x x. Viros diuisioni destinatos di delegatos post annos circiter C L i G quam bello Punico excisi & a Romanis in praesecturae formam relata suerat,vt Velleius Paterculus lib. I r. scriptum reliquit. Nullus tamen ex his, qui in coloniam exierunt, nisi trium liberorum pater, sedes in agro Capuano locavit: quod notandum & memorandum cssicum ob fauorem filiorum in nouis sedibus ponendis, tum ob numerum deductorum percelebrem, qui
trium natorum omnes patres esse debuerunt.
gnantes, colia . . C A P. X V r.
V o N I A M vero trium liberorum alimoniae obiter mentio facta est, ne quid vetustatis lateat ad cognitionem historiarum, & ut intelligatur quemadmodum rerum publicarum sit facies commutata, sciendum est Tulli Hostiiij temporibus, cu i Romani Albani de imperio , ingenti bello dc exercitu ia
meroso contenderent, ne hominum caede sanguinaria, stra ire populorum Victoria compararetur, Metium Suffetium pro rege Albano Dictatorem censuisse, rem , Marte iudice.
serro per paucos decidendam. Quare icto scedere tres hinc inde,ut sers tulit, gemini lecti suere, Horath pro Romanis,& pro Albanis Curiati; fratres, qui vita dc proprio sanguine bellis aemularum ciuitatum finem imposituri, eorum fortunae Commissum euentum experirentur.Dictaq; subinde secta hi-Di ici principes Liuius ' Dionysius cupidis ob oculos po- a Liuius&nunt. Tandem post diuerses certaminis cassis, cum Horati) ψ ' sceliciter, & non miniis viriliter pro urbe, pro imperio, pro libertate pugnassent, eorum scelici memoriae monumenta buriima Romani construxerunt,&de spoliis Curiatiorum
69쪽
Horatijs Pila in virtutis .iemurialuin erexerunt. Munus prae; terea, cuius Dionysius, non ate ' Luyus meminit, magni Occntia cxtollendum. , in Tergum inorum honorem, stiiq posteris iniunxerunt, quo danda . patribus filiorum trium cocpublico alimenta ad filios , donec pubuissenis c candos, quandiu res Romana durami, ita sacratacl: lege sanxerunt: Vnde Ius ti torum 'incipionianasse quibusdam rist placebit,qui me non admo sum repugnantem aut uiuensui ha bebunt , nisi magist anitu's in sentci vim Mistotclis uretab Politiri. natis; qui ius,hocia Lacedaemonet iuuinin eulitates,ivbitrium natorum pater. . custodia inmannis iniud, quatuor vero ab omnibus oneribus: exiliebat. t quc sanc de rebus a tri rarum monumentis euulsis , N. ab hominum uae moria emit
Iuris trium protulissu, vel b'e loco,quaudo iustus iam tu re, aut chronologiam seruare nobis non est institutum. Porro
lex illa, qua' , λ& h iotidi Menatem Dionysi SHXdM 's . cautim fruiΗenta tae, ni fallor, Romano is lasgitioni dedit, qua viaias plebi fine labore,
sumptu publico suppeditabatur, etsi primo hi Ud intaxat s uisset , qui Iurei libenorum dccorati, trus: liberos , tulissenti Sed ut omnia exemplis in peius ruercii obessitan omni bus & patribus do orbis alimenta publica commui, Masu fit, i. qu quum diceret Gracchus , inopem populumex, arrae ' ' rio suo vivere. Itaque frumentum c publico comparabatui, quod deinde, vilissimo metio singulis mensibus singularitimbus , in horreis publicis percipiebant. Tantavero plebei
rum confluebat ad fiumcntationem multitudo, Hre 'Pltara trecentis mi H acta eni-- meritumae uia a ; -cem diu eod. . tum fuimusrno roraxeris C. Caesis , si qua Suetonio 'des Graus auicni primum largitio fiebat: lege,quae peram quot armos obata hi pecuniarum exhaustum cellauerat, donec C.Sempronius Gracchus,ut Semistibus & Trientibus Α . . u. t in singulos modios frumeno plebi daretur, legem it dide quamuis in hominis odioen fiuctuatit lembitio, d eius vari uerit usus, donec calii L. Apuleiusi Saturninus ut credo ho nori pristino reintuit, aut saltemi conatus cst, popul thmen , quae dulcedo victus parati sino labore, desint osti a nunq
70쪽
nunquam Semproniam humentariam aboleri permisitio tauterea vero &P. Clodius tribunitia legem euulgauit,qtiamta nonariam 'valde popularem dicit Asconiux, ut strumentum gratis plebi daretur, quod ducentis quinquaginta supra mille talentis Reipublicae quotannis stare selitum Plutarchum accepi dicere: qui frumenti menstrui largitionem in plebem,
suadente Catoneaelestibulam adtinuiorum animos, cibariis pro eo ac si serae fuissent , demulcendos, caeteris annuis ini pensis quinquies' vicies sestertium adiecisse scribit , at nihil e in C tiis. quod meminutim praeterea.' Vtrum adtem menstrui quin- i, quies vicies m. in anno ducentos quinquaginta supra mille talentos adaequarint , Calculatores explicent, ubi de decem anni, aut duodecies inunsibus , ante Iuliinti Cauarem, inter scriptores conuenerita Lipphantastruum fiumentum tanti aestimatum snestio in pekid tempus annona cariore nouissise permagni refert ad sumptus publici, diminutionem ab eo tempore laudandam de admirandam, quo C. Iul. Caelar, ait Tranquillus, recense popul nec more, in loco fotaro, rim
-atatis aeripientium mentum est Δύο , aetarentum inim Uinta ne is tr id est, non viniciatis in Campum Martium oram Censs. populi vires & censum recognouit in vicos
singulos Vrbis pesses ribus primarijs vitis, qui ad eum reserarent,dcstinatis: in quo non cst cohuouetita. Scd in eo,quod ex riginti,&. c. ad censum quinquaginta retraxit, Tranquillo cum Plutarcho non Conuenit: quod non viderunt illius in terpretes, dum in multis congerendis otio de literis abutimia utur: hic enim attonsi perum centum in quinquaginata se syi
midia reperta, cum a teis terrentum ac uinetis orni. anu
runt. Ampliore vero multo. suisse numerum census oportuiti in quo Senatoris Equestris ordinis,& Plebei viri omnes con tincbantur: aut eorum , qui frumento participarcnt, mino. . irem multo quam reserat Tranquillus. Verissime quidam hae i .. ibet, non oportere sine examinatione sequi sentcnuas antita iquorum. Equidem unum cx omnibus scriptoribus, quo ε . iquot fuerunt, Plutarctium facio maximi: exaduerso latero Q