장음표시 사용
71쪽
ria praerogatiuam tribuunt. Ita in dubio est animus, cum induteria autores trahunt: & si coniectura praepollet autoritati, non deerunt qui sensum numerosiorem quam Plutarchus existimabunt,etiam in Romanorum strage immanissima, pro ea quae fuit in Urbem gentium & nationum assuentia. Mihi vero, dum neutram in partem satis constat, hoc inter dubia reserendum videtur. Illud notandum, si vere Tranquillus iure Censorij magistratus retraxisse quamplurimos Caesarem ab annona, quod magis desides csient quam pauperes, ait stibi. belbei Appianus , vel quod locupletiores essent quam qui annona percipere iure possent, solitam inquit ille, tantum pauperibus distribui. Vtut autem se numerus habeat, alimonia menstrua principio dabatur, quod mutauit Octauius Caesar Α ι o. gustus,dicente Tranquillo , Pop. Idom cmμm canis egit
ac ne tas strumentationum caus guentius 2 ngui u - . carditur, ter in annum quammiam mensium tesseris ae re ae L natiis desideranu consiuetudinem Ieterem, concessis αι es,
is Fui quisique mensis acciperet. Verum si quisque sui mensis
accipiebat tesseram, quam omnium optime in conflagrati
ne Vesevi explicuit Dio, quid amplius patri liberorum trium
a quo in frumentationem excesteminus) quam caeteris datum arguas, ut ex veteri lege Ius liberorum conseruaretur
Quod etiam sub Adriano viguisse significat Dionysius: vereor ne illum dicant, qui ad similia nati sunt, falso testimonio posteris imposuisse. Dicere simplares testeras quibuscunque, i lia. Erit ad de triplares patribus trium datam, ut quibusdam placet , quo sotii ς usque amplius apparcat, diuinare est: quid tesseram stumei tariam eorum qui acciperent, ex integro familiam non alui se, & in alimenta patribus trium ad filios usque ad pubere tem educandos,necessaria omnia ex publico data Z item plebeis duntaxat frumentum donatum , sed alimenta pro filus 1 sueto. D, tribus cuiuscunq; ordinis patribus, qui peiijssent, distributa3i Lia i. siqui tam panaria dc tesseras, quinquagenas aliquando, in DuE. Oh singulis Theatri cuneis Equestres & Senatorii viri participa-x-u runt Vtrunque tentari certe potest, affirmari non potest. Pubertatem autem filiorum prisci Romani non annorum modi Unu. xiiij. sed plenam, quam vocat Modestinus ', exaudiebant:
Mi ua.' quam & Homerus, cum primum sub temporibus florent g
72쪽
me, in illis versibus ' intelligit,
mrib σφωι -nt Me ΑνΘωλι, πυκα- - γει ν ἰυσαν i n'. In qua sententia Cassiani fuerunt, eiusq; vestigia remanserunt quaedam in Institutionibus, quae ex corpore Vlpiani excerptae circunferuntur. Sed ea de re Prudentium διαφιμαρ Iustinianus placito suo'sustulit, magis quam in consonam hi QOatiam redegit. me tribus ΔIeris tutoris se excusentis, Seuerim ε ώ-tonim consstutione, m Tauctres V, explanatis.
E ITVR in Iure trium, tutelae aut cum Vacatio, de qua sic Seuerus & Antoninus ', aut ad a lac 'tivi. tutelam Hl curam ,ocantur, Romae trium - ίλ- serorum incolumium numero , ae quorum statu non ambigitur, hasent excusiaraonem e quae vcrba tutelae dc curae vacationem arguunt φλυ-δεα procuratam, si iam cum pater tutor Curatorve creatur, superstites liberi sint, divitiant V. Neque enim qui nasci speratur,in hac quaestionc cuuiliumve munerum , ubi nihil de ipsius iure quaeritur, patri proficiet ,quod verbo dicolumium Aserorum significant Caesares : quamuis dc potius Velint, mortuos, antequam pater crearetur, liberis non connumerari, qui non proderunt,sicut nec ij, qui post excusationem decesserint e vita, nocebunt. De illis tamen in acie belli pro Republ. mortuos cxcipiunt leges' . Generaliter autem qui ad tutelam aut curam siue ad gl. Milo alia munera vocantur, vivorum se liberorum numerum habere , tempore quo propter eos excusari desiderant, probare ' debent. Verum amplius exigit constitutio ibi,de quorum e M. satu non ambigitur, ut de liberorum statu id est conditione ς ηδ liberi sint an serui, legitimi an non, haesitet dubitetve nemo, s LVlt. si tata ambigatue sint necne superstites. Si enim filiusfam. longin- quum iter acturus ab hostibus captus, seruus, ut putabant si VNUM Consulti, factus Iure gentium sit, aut a praedonibus spoliatus M. et μ' in id egestate pessiam ierit, ut se vendi pateretur, & maior X X. annis pretium participans, seruus iure ciuili factus fuerit, quoniam ex regula Iuris antiqui scruitutem mortalitati com-h param
73쪽
paramus, filius huiusmodi patri non proderit, sicut Philippi
h ta. de his Caesares h constituerunt. Idem dicendum in filus, de quibus, q*ψiψε untne iusti an illegitimi, causae cognitor iudex dubium comperiet testimonium: verbi gratia, si Ius liberoru allegans cum longo tempore ab suisset, & reuersus uxorem praegnantem, aut domi suae anniculum inuenisset, vel cum infirmitate interueniente aliaue causa ob valetudincm uxore abstinuisset, mota partus quaestione tandem, quod non liqueret iudicio ampliatione pendente, aut cum causa remissis, siue nitida mulieris, siue suspecta pudicitia,filios idem, quos potuerat nogauisle ad se pertinere, de industria dc libenter agnouerit, ocvt sibi Satyrici curruca placet, alieno se oneri serundo cxlii- buerit,certe neutrobi, Iuliano' iudice, iustus erit filius,eiusueri s. ivlian. status potuit non ambiguus existimari. Minus patrem illi iu-
de lib.ον- uabunt, quorum apud cxtremas orbis regiones peregrina tium incerta vita Δἴ fortuna est,etiam intra X X. annos: quo
rum spatio clapso, ut de rcbus humanis varijs Sc mutabilibus iasi.,o.ma- cst iudicium, filium mortuum Baldus coni)cit α praesumit lii, i L Responserum. Ex aduerso, si certum N non labascens testimonium ivii dicus in filiorum conditioncm summatim inquirens,con criat de cius statu legitimo & incolumi, siue pater filios offerat iudicis conspectui in auditorio ex iure v lcri, stuc non, e re erit vacationem c licere patri ,S cum decernere Iurc libcrorum excusatum ex ea, quam protulimus, constitutione Caesariiseucri Antonini:quam candem csse negat Ant. Augustinus cum illa Seueri eiusdem sensus, cuius a dIiae ex- Herennius meminit , ductus hoc argumento scilicet, quod illius de varia & multiplicia capita suille conijciat, quum h ius nostrae ad Herodianum constitutionis paucula verba sint, quantuniuis magni pondcris de pretiosa. Ego reperio Seueri ἡ- bi' scripti in a Modcstino produci,quod in libris' Constitu-nd 3.C.eod. tionum Scuerus &.Antoninus emiserunt: similiterq-; putem eum, ubi Seueri in specie nostra meminit, illius & Antonini ad Herodianum constitutioncm intcllexisse. In rem quidem praesentem Augustinum deducere iniuria temporum non
possum: sed si coniecturis locus cst, nihil moror multiceps bo , iacis Seueri rescriptum fuisse. Iustinianus enim, ut ipse sibi testis, cst', adijci veteribus rescriptis & detrahi iussit: coriiq; verba
74쪽
mutari,circunduci, repleri ec trans rinari, ubi res ita post laret. Unde tot trunca reseripta, tot constitutiones imperstactae,in eius enucleato si di)s placet Codice reperiuntur, ex antiquis constitutionum libris excerptae, quas si autographis conseras, re ipsa discernes Antecesseres,quibus Iuris P.R. dimitio commissa erat,Iustiniani dicto audientes nimium se lasse, & obsequentes suisse, dum non forent reuiuiscentes
principes leges editas agnostituri pro suis: quae latius libris
posterioribus Σ--γιώπιον siam prosequutus. Sed ad rem, in aduerse latere nullum cst testimonium, aut argumentum,
quo diuersae putentur Seueri leges, illa in Pandectis rclata, haec in Codicem translata. Mihi de constitutione, quam laudat Modestinus,deccrptum videtur reseriptum quod in C dice lcgimus,& iam ex bona parte explicuimus: sicut ex Ad cadii & Honori; literis video medium,ut ita dixerim,vmbilucum detractum, & cx Theodosiani tractatu de Decurionibus ' in iuris deliberandi quaestionem ', eadem inscriptione F consta .& subscriptione non dissimili translatam a Concinnatoribus ' :suisse. Haec studio veritatis,non Augustino obstrigillandi, repugnandiue causa, tantum scribo , qui magnis ingenio, doctrina & dignitate viris, illi consimilibus, nefas & piaculum
inuidem semper duxi. Obex tamen cxcusationi,cuius memtionem habuimus, erit in specie, quam excipi rationi consequens est, si filius emancipatus pubes curae paternae commi titur, ex Pauli response huiusmodi Lucius ritius ex tribus r l, miri Mys AoLmibus a rim habet emancipatum, eius aeratu a ' ratores accipere debeat. I in si idem ntiussore erante eo- δε no emocipato, curator a praetore istur, an Lure pulctra Dposent, nihilominus trium Aborum nomme a cationem
pos lare Reson es, praemium quidem patri, quod propter
numerum Liscrorum es comperit,den tar, non oporret se cum
fidio suo curator peratur, contra naturales stimulos scit,sin F
excuset ne Hendum es putauerit. Hoc casu dictat ratio vivati spirans, iniquum csse pristinium filiorum causa ad aliorum onera detrcctanda patri cocessum, eis esse detrimeto. Ideoq; pater aduersus alios quoslibet, filiis exccptis, flacunditatis. priuilegio gaudebit, si Ius trium ' liberorum allegans sic excu- s l.pen. .si 1ser,dum curator minori,aut mente capto, aut muto,fiuc vem
75쪽
tri, aut tutor pupillo datur. AEquissimum est enim parentes liberis,non dicam oneratos, sed honoratos, in ciuitate libera coli,quo caeteri ad liberorum studium excitentur. Sed ne QIij tutelae laxamentum patri osserentes, eo sibi ipsis incommodent, quo pater praemium consequitur, magistratus causa cognita decernet,s ALVO Iure vacationis in caeteros, patrem aduersus filium iure pias eo dui non posse. Porro quid sit apud Paulum Ius hoc publicum, quaesitum memini, quum ex studiosis mei quidam non inargute retulit, consultu fuisse Iurisprudentem an pater,qui contracta fiducia filium emamcipauerat squo iure eo seculo & sequentibus ante Iustinia .es Vlt.Inst.de num utebantur Iure publico & communi saluum sibi ius ςg --Dβ successionis in ij praemorientis bona desiderans, de praeda solicitus duntaxat,iuste curam adulti filij dante praetore recu-u Inst.de leg. saret,cuius impuberis ' emancipati foret tutor legitimus. Sed si C. o laudata adolescentis patrith & nobilis, neque a literis ablio vi leg tui. rentis argutia, nimium scrupulosa eius interpretatio visa est,& non satis prudentiae communis, minusq; simplicitatis amica,cuius alibi vcritatem excussi:interea Inris publici speciem MnD .F. apud Suetonium lego ', & ca forma a Paulo quaesitum puto, 1 I., .s. vlt de an pater Iure publico uti posset: qua Papinianus est y Iure pime sus blico excusari,id est, ex iuris Romani & communis forma &' uri autoritate, ut loquuntur Caesares Amplius vero Pauli lubri
Qq mor. ca Videntur Verba,qui dum contra naturales s mulos facere Σῶ, Δὸζ patrem Censet, si excusatione priuilegiaria contra filios via- actus .uua tur,nihil constituit, excuseturne pater, an non e ita labascem. IV. di Accurso ' & sequioribus argumentum necopinato de-
dxi,.si. de dii, in quorum nomenculatione manum ex more rctineo,
ista 6 ne ara ibitiosus in testibus citandis esse videar, aut studiosis dE opii b. sine ulla utilitate incrre fastidium. Ego Iurisprudentem reor, ,et: ἡ,i ad consultationem responsurum, scrupulum, in quo magis' d. eleutii. haesitabatur, evulsisse, caetero neglecto: intuitus autem videri e '' turψPapiniani , quod plerumque pietas paterni nominis, a d i imi consilium pro liberis capiens, in patrem aculeos emittat, &GMm - bono pudentio: parenti stimulos admoueat, qui naturali r
Due adult. tioni, haritata, pudoriq; coniuncti, etiam inflamum patris in
Abia ἀ filium artimum reuocarent. Itaque s Deus Opti Max.homi DK nem animal ratione ornatum ec ciuile, ad Iustitiam legis, ut censuit
76쪽
censuit Plutarchus,edidit, religionem dc beneuolentiam h manis animis insedit: illam, qua coleretur, de ab hominibus obseruaretur: hanc, qua coetus mortalium mutuis vinculis colligatus, se in unanimi iconcordia contineret. Hinc sunt tot gradus humanς coniunctionis& societatis omnium optume descripti a Marco Tullio: de quibus si post communit tem primam,quq in ipso est coniugio , proxima in liberis cernitur, sicut natura φιλιωνίαν de amoris quandam flagrantiam
in procreatos ingenerauit, eadem vi rationis excitat paremtes, stimulat & pungit, ut natos charos habeant ic tueantur, quorum Communiter omnibus animantibus ingenita curacst. Ideo naturam ducem, nullo praeeunte, nullo praecipiente secuturum patrem I Paulus existimans, cum ars simia naturae nihil, nisi quod omnibus ratio suadet,illius menti suggereret,a responso apertiori abstinuit: cogitans, si quis pudor est patri,diuina prouidentia constitutam naturae legem Obseru turum, quae Triumuiris' firma dc immutabilis dicitur, Cice- ςroni constans Zc sempiterna. turriuatigeti
Depatris excusatione nod luti, sentonini rescrpto, Vlpiani ex opinionibus scripto, emendatis ...
V B I T A T I o tamen ex animis radicitus e Llenda est, quam tacitus praeterire non possum , si tutela honor aut onus est. Hoc diuersimodε pro tutorum detrectantium, aut affectantium profi-cuis emolumentis discernitur,& humeris ipsi sentiunt. Si tu tela honor est, ut eam ratione administrationis bonorii de rei tutelaris Baldus appellat non Iure trium,sed neque sedecim liberorum parcnti rcmittetur, post Antonini A.placitum ', Numerus tiberorum A bonorigus non excusat Sed honor ille administrandi, cuius Baldus ex Iulio Paulo meminit L inter
seruos rebus dominicis ex imperio magis quam studio incumbentes, dignationis paululum quiddam habet, quae liberos homines rerum suaru administrationi intentos nihil mouet, meq; multo minus: quamuis honorari j ' εί honoris causa dati tutores legantur in libris Iuris ciuilis, pro ijs omnibus, non qui a praetore dantur,ut Catanaeus Mediolanensis ' putat, sed
77쪽
qui ex abundanti administratione vacaturi constituuntur, quas caeterorum obseruatores & custodes. Quod si onus est tutela, ut non affectata scrc semper dicitur, adhuc illius r eieci missioni illa constitutio obijcitur, si vera lectio vulgaris est ason stas, in eadem. Ucrum si ad propositum aciem cogit tionis inclinamus, cum non sit nouum leges lcgibus explicari , recte contemporanea cx aequali recipiet interprexationem , & Antonini A. epistolae Vlpiani sententia ex Opini
ab Heruagij codicibus in anaeorum ab honoras αν Hl-wressus his cohaerentibus excusationem non ' sat ,scae a muneri aerantium cisia bus. Quibus ex verbis, licet tutela sit onus, i gum dissidium compositurus foedere i distinctio rus, ex quo veritas illucescit , dixerim ab oneribus patrimoniorum, siue bd. 6 quae indictitiis suehonorum comitibus, nihil cxcusare , diue
siuni autem in ijs quae personalia sunt, ut tutela. Neque tamen mo, de illa constitutione satis certa opinio est, in qua libri vari, , sotio, ' runt, dum alij muneribus, alesionem, Ius, aliut honorigus habent. Quo nomine re ipsa pius quam Vcllemus, perti,quantum mendos ccissices noceant & bonis viris,& viribus ingeniorum, ii talimur S labimur, cum peccatum nec voluntariumst, ab aliis veuiam petinuis,damuri: vicissim. Sed nescio quid
apse usi 5 d. rem conuenientius habet honoris nomen , si
apud Antonini rescriptum in suo gradu retineatur: quoniami L. ζ' honor , ut Cia istiatus dicebat, est administratio reipublicae cum dignitatis gradu, si cuni iumptu , siue sine crogatione
contingens. Inde quam fauorabiles Iurisprudcntes fuerint rerum publicatum statui & gubernationi, videre licet, cum l. s. D. de nihil ab honoribus excuset , etsi pedissequam erogationem
munus, nec quoadιmpensam est ciuώ, necpro Griisse ridetur tu iam admini rare. At hinc remotione arguitur, si non est tutela munus, quod in administranda reputa cum semptum d l. bonor. sine titulu .dignitatis subcatur ', a publicorum genere remo
78쪽
nisterium non habet tutela, non est de muneribus, quae publica aut. personalia, aut patrimonialia, aut mixta munera sunt omnia Qua rationc igitur, sed ciui , id est corporale,: n Lutatio tit. ait ipse Z qui fouet& adiuuat plurimum scripto diuersam sententiam dum eum qui accepit, vel habet immunitatem ci- oeas. de ex- uilium aut publicorum munerum, a tutela vel cura vacatio- Vi nem non habere censet: sicut & collegia , quae muneribus municipalibus & ciuilibus obstricta non sunt, remissionem tutelae non habent, nisi nominatim id priuilegium eis indultum sit dicebat Callistratus': qui huic sententiae addit si ve- pro negatione apposita locum dissicilem & subobscurum restituiὶ - heis inter eos misi iratus non habetur,quipriuatis muneribus excusanseunt crgo aedilis recte tutor datur,adeo ut excusare se a tuicta non possiit, tanquam a munere priuato. Erit ergo tutela quid amplius, Modestine t Tu qui ciuile di- . . xeras eam esse munus, noluisti ciuilium nomine in data immunitate exaudire. Callistratus ad idem priuilegio concedi oportere censet, ut ciuilium verbo exaudiri possit,qui Z am i ius voluit illam priuatum esse munus : ut etiam nullo exemplari adstipulante & contendere & interpretari audeo , ne pugnantes eiusdcm autoris sententias contiguas, uno spuitu. cffatas 5 uno contextu scriptas dicam, ec in Prioribus explicavi: facitq: Pomponius ne tutela munus publicum videatur, cum ita definit',Munus publicum est ossicium priuati homi- .nis, ex quo commodum ad singulos uniuerasq; cives ,remq; eorum, imperio magistratus cxtraordinario perueniti bed Hermogenianus & Charisius' inter ciuilia de publica munera ex aduerso latere onus tutelae reserentes, Iustiniano Caesa- muci. ri autores fuere dicendi ,tutelam curam acuit pia Dum r L .derac munusessio hocq ; locus ille Callistrati sine negatione significat, AEdilis inter eos magistratus habetur, qui priuatis muta ribus excusati sunt: at aedilis tutela non e uiatur z. Crgo tu-.wla priuatum munus non est , sed publicum. : quod tortasse Concinnatores ijdem & Institutionum autores ita legi & intelligi voluerunt, quo magis sibi constantes & similimi vide-rcntur, dum sui dissimillimum Iurisprudentem videri necquiquam illis curae fuit. Iam vero si in grauium autorum dissemsione dissiciamum in internoscerexerum, quid dicemus in
79쪽
tanta sententiarum varietateZHaec visa fuere subobscura Antonio Augustino, Iuri rudentiae lumini, in cuius fulgentisiramis monumentis veterum consultorum numen clucet: at
quae in homine ingeni j comitas est illum non puduit aciem retusam animi, dc hoc discrimen a se non intellectum conmteri. Dicere in singulis ciuitatibus publicam tutelam minoriabus deberi,ut ait ' Constantinus, vel publice utilem esse tui iam , quae ad curam publicam pertineat, ex Seueri ' Epistola nihil aut paululum iuuat, cum priuatim duntaxat utilis id nocessaria sit: nisi quis eam secundario & quasi per cognationcm utilem publice contendat ex sententia Accursis' n tantis. Sed si priuatum aliquid aut publicum dicitur,eo quod primum de praecipue sit priuatim, aut publice utile, non est tutela publicum munus appellanda, quasi populicum, si populi usibus' dc commodis non inseruit: Zc hic plane non conquiescit animi cogitatio. Fortasse rectior Zc probabilior opinio soret, tutelam publicum munus dici, non pro ossicio cuuili, sed pro onere, quod passim, idoneis tamen, de publicEdatur,desertur, geritum: publicitus : at hoc subtile nimis est, salsumq:, dc sutile fortassis. Equidem ne Veritas, quae a L ciano fingitur susco dc dubio coloro, vix appares sebterfugiat semper dc subterlateat, ut initium cius inuestigationi faciam, quae vepribus obductis occultata fuit,vereor ne principio tutela priuatum munus in album ciuilium dc publicorum m nerum ex iure singulari,priuilegiario,& impetratitio venerit, quod arguunt iudicio scientibus de praeditis, illa Callistrati verba ,Μ nomisistim L risibiliam eu in udae P. quae deinde ex multiplici assiduaq; concesilone,inter publica munera locum tandem sibi vindicarit. Idem significat illa verba in I ris elementis, Tutetim in curam cui dilc. Id enim demuplacuisse in libris huius studij exaudiunt Iuris Ec eloquenti consulti, quod post varias concenationes cognita causa tandem obtinuit,& assensione unanimi post varios disputationis fluctus receptum dc constitutum cst, ut nobis pueris Stephanus Forcatulus poli hystorum coryphaeus, e loco superiore explanabat, Budaei autoritate ' motus, Zc multis argumentis, eoq: fortasse,quod miseere solitum suetit Senatusconsultis cognitionibus Imperatorum &l disputationibus M Iurisprudentum
80쪽
dentum adhiberi. Haec nos cunctanter & timide:illi viderint, quibus mens diuinior,atque os magna sonaturum est,curael veteros errorum fossas expurgare. Sed ab illis ad operas nostras reuertamur. Ex his tutelam publicum & ciuile munus esse constat, sed neque tamen adhuc patri ob tres liberos vacatio est, dicente Vlpiano amuis L X v. annorum sit ad - M- ut altero X. semoto legendum tres Aleros incolumes 'his in muneribus tamen ciuitabuspropter has causis non Δἴ ratur. Quod si est , ut est, pater trium non habet tutelae remissionem ex Seueri & Antonini tot rationibus illustrata constitutione: an pugnantia, non dico in Pandectas transi ta , sed a veteribus prolata dicemus Z viris diuini spiritus, d tibiis ingenij & studiorum simillinis N conuenientissimis, quodq: pariter doctis & indoctis persuasum est, eminentissumis seculi sui. Ego,ne de industria videar excitare Cum prosequamur Ius vacationis, quod Romae sibi pater trium parabat,ut Triumuiri post Seuerum & Antoninum diastinguunt in Institutionibus ,dixerim Vlpianum agere de Va- f ε .i. e. catione in prouinciis consequenda, quod ex speciebus dissi- φήmilibus Sc imperfectis, ut pote si quis non L X X. annos, sed L x v.natus sit, nec V. liberos habeat,sed I I I duntaxat, a muneribus neutiquam Ebcrabitur: quod obiter ex Modestino in superioribus fi attigimus. Cum autem Romae dico, ad Ith sea liae & prouinciarum discrimen accipi scriptum velim, cuius ratio vix ante cognita suo loco proseretur:vt interea remissio tutelet Iure liberorum sit patri,& intra muros urbis,dc in continentibus aedifici)s ', siue a testatore,siue a praefecto urbi,siue a praetore sit tutor constitutus. ex seMFrma Linis trium in tutis excusison proponen-ἀ4n Mos ScaeuoD resono expl&cato.
T A v v E pater filiorum trium, tutor pupilli
creatus a magistratu, aut a testatore datus, Iure trium liberorum excusatur, sicut de curatore dato mente capto, aut muto, siue ventri,dicebat' a d trem si
Tryphoninus. Hic omitto dedici opera tutorem a leges ctum, qui in iure, id est, in iudicio, tutela foeminarum & vi ut i ginum