장음표시 사용
301쪽
alterius opinionis,nam caeteris paribus,plus adhe endum est illis qui plus vacarunt studio talium materiarum, Scunicuique in sua facultate magiscredendu est,quam illis, qui scribunt in alienafacultate Tertia causa, si Doctores unius opinionis sunt,& messumtur miniis affectati, qua
alij.Quarta causa, Doctores unius opinionis sunt, & fuerunt melioris vitelana sanctitas, & puritas vitς, meretur a Deo illuminationem,quia initiumsapientiae est,imoraeo. mimi. Quinta causa est, si sunt plures Doctores unius opianionis,qua alae rius,nam magis adhaeredu est pluribus,ta pro eis praesumitur veritas,ut tenet glan caniamis R. .
uertendu tame est in hoc, h,non est consideranda absolute multitudo sequentium nam opinionem , nam si alia minor fuerit , attamen grauior , illa sequenda est. Et etiam attendendum est, cum Doctores unius opinionis sum antiqviores,nam temporis diuturnita videtur auctoritatem attulisse Nesideo caeteris paribus, opiniones eo rum praeferuntur nisi opiniones recentiorum nouas , Iione S&causas contineant, quia aliquando intellectus ivlaiorum est perspicacior,vtini. Gallus, i f. de legibus. Sexta causa est,cu rationes unius opinionis sunt meliores,de magis urgentes,quam lationes alterius opinionis; nam ei, quae meliori rationi innititur,standum erit,ut in c.capellanus,defer ijs. Septima causa est , cum auctoritates unius opinionis magis clare loquuntur,quam auctoritates alte artus opinionis: Exsupradictis Causis cognoscitur, quae sit, vel non sit probabilior opinio, inter quas duae vi Cmae sunt potiores &in eis magis attendendum erit, quibus deficientibus,ad supradictas quinque conditiones recurrenis
dum estι ita cnc Conradus de contractibus'.vltima, de Cordo ua lib. 2.q. 3 eum alij,
302쪽
a Supponit squarto , quod de opinionibus possumus loqui multipliciter:Vno modo,prout sunt speculative: tan tum,& speculative agitur de cis,ut stequenter fit in schoaur in aliqua re opinio probabilis,relicta contraria probabilio I. Alio modo loqui post uisus de opinionibus practi ce,& in praxi,quado in particulari inquiritur hic,& nuc de aliqua re,in qua contrariae sunt opiniones, M vna dicit, quod id efficiendo,peccatum est,alteta verὁ,quod no est pecatum .in una,quod facienda est restitutioun alia, quod non est facienda . Tertio de opinionib' loqui possumus quando exercentur in rebus parui momenti, ut frequeret esse solet in aliquibus virtutibus moralibus,scilicet inprudelia, fortitudine,&teperatia. Alio modo denique possumus de eisimul quado agitur in reb grauib',ut sunt quae ad fide, nos mores,& cotra iustitia,& in damnu detrimentum proximi exercentur.
Ex quo colligitur', si agatur de opinioniis tatu specula. tiue,prout in scholis,ad exercedu ingentu, vel in reb patui mo meri,&no cotradanu teri si tuc permissu erit,sequi opinionem probabilem, relicta probabiliori: si vero ag tur de eis practae Se in praxi in re graui, tra iustitia proximi,nullo pacto licitu erit,ut sequeti coclusione patebita Sit ergo clusio.Ιn- ω sis inlusiti ter junusivam siritum erisqui opinion robabile resimprobabiliori dipsa probabiliorbequendae Probatur tactu multipliciter.Primis,quia,qui ex duabus opinionibus sequitur opinione minus probabile,relicta probabiliori,exponit se periculo erradi,vi nocedi proximo:ergo illa sequi liciis no est. Τusecudo luia in c. iuuenisaee ψε reg.est lar in duriis turio par ei mostdquata opiniones sunt diuersae,probabilior erit Iulio ζ l
303쪽
kprobabilis minus tuta: tunc ergo probabilior sequenda est.Tum,tertio quia ideo dicitur probabilis opinio quia
rationabilio est, quia val dioribus nititur sarictionibu ς, ac fundamentis, quibus naturaliter coniuncitur intellectuta: ergo probabilior opinio sequenda est. Tum quarto,. quia homo tonetur,in quantum potest, accedere ad vera
opinione, S ea seqoi, sed seque do opinione probabaiore, magis ad vera sentetia accedit,quin ullum habet annexu dubiu sicut habet opinio probabilis.ergo talis opinio pro habilis sequenda non est Tum quinto, quia non prudente faceret, qui in rc magni momenti, ubi timetur graueda onum,S detrimentum contra proximum,sequeretur incerta viam,cum posset habere certam, Vt paret exem
plo medici,iudicis, S ministii baptismi, in alijs rebus,
nam si contingat et rare in talibus, de similibus,sicut feri potest,non poterit excusari, quasi ex ignoranti iri uincibili errauerit, qui opinionem probabilem sequutus lauta. relicta probabilior .Tum deniquo quia, si daretur homi.
iub quod possent sequi opiniones probabiles,relictis probabilioribus,datetur eis,qui sunt proni ad malum, d ad laxiora, maxima licentia S morum corruptio, iam quilibet in omni negotio reperiret opinione probabiles,qnI-bus se tueretur ad fac icndum , quod volucrit,&iudex adserendum in iudicio sententiam pro amico contra ibi micum,S mcd cus ad experiendum cum salute aliena ut infra patebit. Et certe fateor me nunquan scrupulosum fuisse, sed tet me ubi agitur de rebus graLibus,5 dc nocumento proximi,semper ingenium illorum hominum da naui,qui in his laxioribus opinionibus conscientiae habe. s late solent explicare.
. Fulcitur etiam supradicta conclusio auctoritate plurimorum tur um text.ia c.iuuenis, de sponsin ad audientiam
304쪽
fiam, ncIgnificasti, E. de homicidio, in capellanus deierat, , ubi habetis,eam opinionem esse sequendam, quae
maiori, subtiliori ratione innititur Tenent eam fere comuniter Doctores, otus de iust.&turAb. .mo art. .ad quartum,S in iadistin. 8.quaest.Larta caci quintum.CC-T-dus de contractibus,quaestvltima Sylvester, verbo pinis, g. 2.glosanc. sn.de poenit. distin. I.texr.cum glos in c. unico,de post.pi allat.ii Cordubal b. q. lib. q. s. S. om quoc libet. 8.a Ea 4.Adrianus quodlibet.2.par. 3. Nauarrus in c.si quis autem,de poenit.n. ILBarta ini: T.
de ossicio quaest.&in l. i. ff. de Senat Tibetius Decianus nil, L mi.Abban I de constit. 3ciei e reliqui Docto res in ii .Esi certum petatur Non obstat modo in contrarium adducta argumenta. Noprmu desumptu ex pluribus iuridus,haretpondetur quod argumentum loquitur,4 procedit in foro iudiciali,&exvetiori,&quoad personam iudicis, qui debet po-
Ill S in lin. re ad aequitatem, quam ad rigorem iurisci nos
' autem loqu mur in praesenti, in foro interiori constrentiat, quoad ipsum poenitentem,nam opinio ipsius, quae est humanior,non ecit praescrenda probab. liori,&tut orIopinioni,na est laxicr,&mi ustula,&cum periculo peccati,ut declarari euti& soluitur primum. Non obstat secundum,nam respondetur,v6d verum est,quὀd in rebus illis,quaerundde consilio, non tenemur .seruare id ,quod melius est, & melius est esse religiosum, quam coiugatu, paupertatem sequi,quam ditiitias; sed lacus est in ius,quae fiant depra tapto naturali , prout est
sequMu probabiliorecognita opinionem, prascit: in maxi, quoties agit a dei bu, gni mometi ch de Q. no relethitra iustiti rout supra n.6.dicturuit, &solubluisecundum. Nn Non
305쪽
Nin obstat tertium desumptum ex Arist auctoritate: nam negamus minorem,quia sine reprehensione, Acininta, pinionem probabilem sequi non potamus, existente opinione probabiliori,presertiis, in i agitur de damno tertis de rebus fidei,& contra bonos mores, ut declaratu est. de soluitur argumentum,& articulus re o
In opinionibus, quὸ tutis,uel quὸprobabilibus,seu aequὸ probabilioribusda/uris urat Pationi . . Si duae opinione eoniraris funco na Mutior Fasia probabilior,υι amque quipossismur,n. λsauri argumentis propossis,n. .
s Vtrum in opinionibus aeque probabilibus sese per ubi minus malum timetur,oquat tores issequenda.
I Roparte negativa argumentor sic. In C. dominus,st desecudis nuptijs,inc.mquisicioni,d sent.eXC5m Romanus Psitisex determinat,qudd quoties coi dubitat de vita prioris coruugis,postquam secumdum co- Iraxi
306쪽
tur tame reddere,sed tunc eligitur pars minus tuta, quia reddedo poterit esse perlauiu adulterit, L non redde do, nullum periculu versatur: ergo licetis opinionibus aeque pro habilibus,partem minus tu tam eligere.
Secundo Iu dabijs melior es condisiopassidenιis, ut in regula in dubi, in cisi virgo, 3 4 q. t ut si aliquo , aliquam
rem possidente ruboriatur dubium, an iuste postideret talem rem,sacta inquisitione, non tenetur nec compelliatur deponere, ut in stapra dicti iuribus,sed tu tutius erata estituere: ergo in duhijs tutior pars sequenda non est. Tertio an dubiis, si tutior pars sequenda esset,hoc non soluseruaretur in foro interiori,led etia in foro iudicialiu
extetioli;sed in foro exteriori no seruatur,ut patet in i , qui, de sentet. ex comatb. 6 in reg. Odia, de regul iurit; b fi, sed determ inatur in d. C. De Inine censeri irregulare, nii in iure hi expressa irregularitas, quod est minus tu tu: ergocutiorem opinionem uinon tenemur. .
3 His,&alijs non obstantibus conclusio est . votita iuatiquare vaesunt opiniones discorde , aequ eam qua
Probatur coclusio multipliciter Pita ratione ilhi uniuersali,quia in dubiisti,tior pars est eli da,ut in c.iuuenis,despciali secuido Dia,qui se exponi periculo pec, s avii pecca α qui ama pericus seruiti uis, Eccl c., sed qui Eligit parte minus tuta indubijs opinionibus,exponit se periculo peccadi ergo peccar.Tertiis.In c.inquisitioni,do sententia excommun habetur, qu ὀd si mujieu dubitat de consanguinitate viri,non potes petere de hitu. - d.c domini, de secundis nuptijs:similitur idtibi rat de vita prioris virinoo potest retera debiliue opo, nat se periculo edulterij ergo similiter in opinionibus dubijs,
307쪽
Fulcitur hoc auctoritate plurimorum iurium tenet tex. incidi. iuuenis de spons in c. 2.de periit .diit in 1.1cin c. adati ita liciam, dedi OmiCidio, in c. flatat, I q. si in in c. grais
uis M. . in c.illud,decleiic excom. minist cum alijs. Tenent hoc communiter Doctores Tom. quodlib. 8.quaest. I . Ad ni uotllib. 2. r. in hiem.s furiosus,in princ.num Cordubali 2. Quae Licaret. insumma verbo opis uo,Henric. lim . quatit . . L rea de actibus humanis,disputationi a. memb. 1 cutissequentibu V Zque Edisputatione s.c. trusequentibu , bbas Panormii ind.c.iuuenis,cum aliis. Sed iste articulus generali tes intelligendus est non solum de dubii iuris , t si dubitatur,an tam actus sit al/qua lege prohibitus, sed et tum intelligitur de dubio facti Ne si dubitalde a m de aliqua alia circunstantὲa,ves cotidi ac ne, eq dubitari sole irca iactum. Difficultas autemest,i vardeardita ut explicetur inmmni uetu,quae sit parstutir.Et in hoc excommuni doctrinaDo m--n quibus pars tutior decerni poleti Prima erit,si ex una parte opinisnum imminet periculum,uel maius malum 'seu pedCatum N ex alia nol1 tunc
eligendum e quod certum erit , velum minus pecca tum imminet ut ind.c.ad audiensium.incvim casti,de homicidio V. g.dubitat quis,siteneatur ieiuDare,si teneatur talem Temrestituere, si talis contractus sit usu ariusiqui ieiunat , qui restituit, qui abstinet se a tali cori tractu, partem tutiorem eligitiqui contrariam opinionem sequi tu minus tutam opinionem amplectitur in
308쪽
ii Secunia regulier quod qua usto in viisque opinio
ne timem de peccato ivi in una. e rim/lutim veniale, ves mitius graue,inali me mordale, d grauius eligen-ida in sineutra vitari potest illa opinio, in qua minus peecatum est , α minus malum timetur, ut in , merui, in e duo mala, i 3.distio.V g si mentisiad saluandam vita hominis,pemo venialiteris non mentior,pecco mortaliter peream homicidi,eluendiveri quod est minus m, lumintas casti. Tereia regula. Siqquale periculum timetur in utraque opinione,& ne ram euitare possumus, tuc liberum erit curque sequi, quam malueritav.g.siteneatur quis defendere in nocentem,vel Oecidere inua rem, tiaque opinio est periculo mortis,poterit eligeri, qua maluerita vel defendere innocentem occidendo invaserem,vol nodeseodcressum:ita Medinavim semc it til: : Aduertendum etiam est, suod qucties de aliquare sunt aequales opiniones, aeque probabiles, vel aequὰ
probabiliores, seu tutiores,vi cognosci non porest, quae earum sit probabilior, vel tutior, seu fauorabilior, tunc datur est locus gratificationi,5 poterit quis sequi, quam maluerit; fi ratio est,qui cu . traqi Opinis sit aeque proin
bilis vel probabilior Mior,non est aliqua raris, re potius unamquam aliam sequamurata Corduba. radus,sy lueste alsi locis citatis. Difficulias est modis,&grauissima,videlicet,si duiopi.
Diones Oppositifuerint in eadere, Muna est probabilior, &alia tutior. V.g. si probabilior opinio tenet, mutua te posse recipere inrasor principale,aliqvid ratione interesse tueri cessa is Udani emergetis;&c5traria opini Menetopinx um,quaeopicio sequendauit in sto casu, vel pro i
309쪽
quod licet Caietanus in opusculo,&in summa,& alij plures defendant folliter,quod tenemur opinion m tutiore sequi, quod verissimum est, possumus tamen quod ipse Caietanus negat probabiliorem opinionem sectari, quod patet subsequentibus rationibus. Primo quia, si una opinio est probabilior alia , tenemur eam sequi, ut patet ex dictis in praecedenti articulo:ergo idem facie dum erit in praesenti. Secundo quia in dubijs,quod cer, tius est sequi debemus, ut in c.iuuenis , desponsalibus, sed certius aestimamus id , quod probabilius est: ergo illud tenendum erit. Tettio, quia excessus illius opinionis tutioris compensatur cum excessu alterius opinio. nis probabilioris.Tum denique,quia si probabiliorem opinionem in isto casu sequi non possumus, esset hoc comita sum sapientum, Sanctorum Patrum Hic ronymi, Augustini, D. Thom.Bonaventurae,5 alioru Scholastico rum,qui in rebus fidei,&morum,probabaiores opin lane lsectati sunt etiam,qubd contrariae essent tutiores ergo id faceret cet;vt tenent Corduba,ut supra S Conradus de contractibus,q.fin Sylvester verbo unio. Paludinus in
Non obstant modis in contrarium adducta argumeta. Non primu desumptu ex c. dominus,de secundis nuptijs:&ex c. inquisitioni,de sententia exc5m. nam respOditur,
quod verum est, quod quoties dubitatur de impedimeto matrimonij,tenetur,qui dubitat,reddere debitum contu. gale,sed non potest petere,utunc pars tutior eligitur. Ratio quare in dubio lici um sit reddere, est, quia in dubio ius possidentis bona fide praetertur,5 quia qui petit bona fide,& possidet, ne iure possessionis fraudetur,reddenduest,& omne tuncpericul cessat, seruetur possidentis ius,
310쪽
quod colligitur ex caMymis exint in amnxae Non obstat secudum desumptum: regula in dubii ,
&e c.si virgo 34.q. i. nam reseondeturi quod licet diuersimode dicant circa hoc Doctores; di x tamen breuirer, Uiud indictis iuribus,ideo non restituitur, quia cina fuit diligentia , non constauit remesse alienam , cessabit dubitatio,& ex possessione,quam hab is ensetur posses sor legitime possidere,&ficaestae uere, non tenetur, solui ii secun No obstat tertia desumptu ex .eos qui, de sent.excomun lib. 5.cu ians, m re 6deturHuds valet coparatio in isto eas de istolacheisi;& constietiae; nam forum iudiciale,&ius cum intendanoMdere, qudd leges non lint graues,laec odiosae,praecipiunt, quoties agitur de re odiosa poenali, seu fauorabili , quod proeferatur semper
re expressis irregustaritas non incurritur,quia est diu, de poena,secus autem est in foro conscientiet,vide claritum
cst,& soluitur argumentum,&articulus.
suando iudex non reneaιarseeundum communiarem opinionem iudicare,ossenditur,n.