장음표시 사용
151쪽
,i habuissent, Illam tene misissent ad Arelaesam Hispanieam, quae
semper magnam habuit cum Romana Getesia coniunctionem. sane pars altera collectionis Gotico-Hispani eae constat ex Deer talibus Summarum Pontificum centum, ae duabus, iisque omni hua eertae fidei, quas sequitur Decretalis de Librii reeipiondit Aenon recipiendis, pnde Gratianus desumpsit Can. Sandita Rismana 5 Diri. I 5, qui canon, uti testatur Burrielius eis. Ep. ad canon. d. Cati O, in omnibus Codicibus non Gelasio, sed Horsmidae, tr - itur. Optandum maxime esset, ut praeclara Hispanorum natio. quae viris abundat ingenio, ac doctrina plenia, in Iueem emittereteollectionem Golieo-Hispanieam, quam duabus ilIis literis Burri lius memorat, quamque ipse illustravit i magnum exinde lumen aeciperet ecelesiastica iurisprudentia, ct multa sorte Oeeurrerent emendanda in operibus eorum, qui antiquas canonum collectiones ediderunt. Certe testatur Burrielius, multa se animadvertisse minus vere, & rhinus aceurate scripta a Card. Aguirrio, di a Cai tano Cannio, qui hactenus visi sunt Hispanicas Cannonum Collectiones omnium diligentissime expendisse. Ceterum de hae Is dori collactione actum supra est p. 66 seq. , di mihi valde probabilis eoniectura est totius fraudis auctorem fuisse Benedictum Ι- vitam Moguntinum, qui circa annum 845 Capitularium libros vulgavit.
a. In integram rettitutio quid i m Esseetna restiditionis in integium. a de 3. uni habeant beneficium re- 8. Supplieatio Prineipi oblata. titationit integrum 8 9. Confirmatio Apostoliea... Quibus in rebus detur' a O. oris aperitio. s & 6. Ωui in integrum restituat l
si. a. Oui appellationis remedio uti non potest, bene-
fietum habet restitutionis in intogrum, per quam omnia in antiquum statum restituuntur. Definitur autem in integrum 'restitutio a Paulo IC. i in redintegrandae rei, vel causae actio sa). Datur hoc remedium extra ordinem, ut subsidio sit iis, quibus aliae desunt actiones, per quas jus suum Con sequantur. Quare cum actus ipso jure irritus est, aut cum aliud suppetit ordinarium civile remedium, in integrum
restitutio dari non solet sue .
0 Memr. sontem. I. I ris. τ β. I apud SchuItingium uνkpriad. vet. Ant Imtinian. ρ. 235 M. Lipriae I 757. ain Actionis voeabulum generatim nic accipitur pro quovis Iu-rla remedio, quod quis vel intendit, vel a magistratu conceditur. ut in L. 57 f. d. Obligar. et action. Ab Isidoro Ordin. I. 5 e. a5
in integrum restitutio. definitur, caurae . vel rei repa Mis.
152쪽
. a. Non temere, ac sine dolectu. sed tantum justis de causis in intogrum restitutio conceditur. Majores XXV annis non restituuntur, nisi demonstrata causa laesionis, quae culpa vacata qualis est dolus alterius si , Causa metus, alienatIo judicii mutandi causa facta a , absentla, aut justus error 53, denique si qua alia judici justa causa videa- tur 43. Minores annis XXV propter lubriuam aetat m,
probata laesione, restituuntur I modo restitutio petatur Imira quadriennium a tempore, quo minores esse desinunt. 3ὶ cap. 4 is peltis., cap. 6 do Hir qMAE es metune. a) L. i is Alion. tuae, C. II H Iiadis. Extat In Pandectis,
atque in Deeretalibus titulus is alienariono fudis I mutand7 eas afaria. Fit autem haee alienatio . quoties pars altera , quae litem habet, doIo malo ius suum in aliquem transfert. facit e-mυrationom, ut loquitur et I M AI ereat. Daec. mtitanae. ea&r. sveluti si vendat, aut eedat potentioribus, ut adversario eravi negocium inperat, atque eius conditionem deteriorem saetat.
43 L. t F. Ex quib. caut . m o . . C. 4 do In istoo . Mori t. Coneersa autem in integrum restitutione mInori, etiam e us fi dejussori sueeurritur, ut inquit Ulpianus is uo. Si f. d. μμυ- stat. Consule Edmundum Merilium Obi v. L. 4 a. Io p. odis.
. 5. Exemplo minorum, etiam universitatos habent In integrum restitutionem si r similiter Ac Ecclesia oodsm bon0ficio fruitur sa). Nomine autem Ecclesiae Iurisconsultorum sententia, & usu sori omnia corpora ecclesiastica, monasteria, domus religiosae, academiae, hospitalia comprehenduntur: nestituitur Ecclesia, si detrimonium accepit, eaque restitutionem petat intre quadriennum, postquam
illud portulit; modo ab ἱnitio propter. dolum, vim, metum, aut aliud iustum impedimentum jus suum persequi non potuerit S) ; Ac vero restituitur ubicumqua sit laesa, etiam propter negligentiam procuratoris, qui ejus jura & documenta non protulit 43; contra consessionem sibi noxiam 5 ; contra lapsum satalium s6 a non solum contra latincum, sed etiam contra aliam Ecclesiam, quae intulit detrimentum ).
153쪽
l63 Cap. 5 d. intri . retri . . . Cap. 5 ood. At enim qui pravategium habet, eo uti no potest adversus illum, cui par est privilegium L. Ia q. r. coaepoti . in pigno . verum id quidem est, si ut oue Ecclesia de damno vitando agat; at si altera de damno vitando, altera de lucro captando agat, illam contra hanc restitui aequum est, uti similiter minoreontra minorem restituitur L. in β. Bem quaνθυν f. do Maoν. . 4. Datur in integrum restitutio etiam contra senten
tiam Principis si , aut summi Pontificis a , sed tantum
uterque contra propriam Sententiam, aut siti delegati resiliuit 5ὶ: datur praeterea tam in judicio, quam extra judicium, eum quis ex aliquo facto, aut contractu Iadisus est. Semel denegata non amplius conceditur, praeter quam ad appellationem omissam; nisi deinceps nova prodierint monumenta, quorum gratia tribuenda videatur
I. 5. Restituit autem Magistratus urbanus, vel provincia iis, vel judex in eam rem a Principe, veI a magistratu datus i . Municipalis magistratus sine Principis mandato neminem restituere potest a , quoniam non habet mixtum imperium, cujus praesertim est propria in integrum restitutio. Atques hi quidem concedunt in integrum restitutionem, quam ordinariam dicimus, quae scilicet ab Ipsa lege, atquct intra certum tempus, puta intra quadriennium tribuitur. Nam Extra ordinem, hoc est praeter scripti Iuris
imperium, uti fit In transactionibus, ct similibus,. lapsoque
tempore a lege constituto, solus Princeps restituit. . t Conser Cubeium in cod. I. 4 ih. 46 opp. t. 2o eoI. Ma ed. eis. aὶ L. 26 F. ad MunicipaI. vide Seipionem Gentilem is
phdict. lib. I e. 52 opp. t. 5 p. 96 et seq. ed. NesI764. V rum jure Codicis etiam municipales magistratus in integrum r stituere posse, censet indus do Rastis. in inret . paν. 1 qu. ORart. 4.β. 6. Magistratus adversus suam, aut judicis inferiorIs, parisve potestatis sententiam rostituit; inserior aut em magistratus contra superioris sententiam restituere non
154쪽
t3r potest ti). Nostris moribus Iudex ordinarius, qui in Urbe principe jus reddit, quique ex omnibus provinciis
appellatur, in integrum restituit adversus judicata magistratuum provincialium, & municipalium et sed contra Ipsius judicatum a Principe in integrum restitutio conceditur. Alicubi mos est, ut propior incidentia in lite . a jussice ordinario, cum vero agitur de praecipuo negotio, veluti de contractibus, transactionibus, haereditatum aditionibus, aut repudiationibus, praescriptionibus, rebus judicatis, ceterisque similibus, non nisi a P incipe, vel ab eo, cui data haec potestas a Principe est, restitutio tribuatur a . t Consula Culaetum I. e. , re is Lor. 16 ff. do Minor. 25 an.
a vide Metum in Panis I. I. 4 sit. I u. 5 ex s. q. q. Petita In integrum restitutionct omnia In Suo statu manere debent, donec res finita fuerit si ;& ideo latae sententiae executio suspenditur, perinde ac appellatio interposita fuisset ta . Ea vero indu impetrata, omnia ad pristinum statum vocantur, laesio removetur, di quae sua sunt, unusquisqve recuperat sue . Nam restitutio prodest non tantum illi, qui eam impetrat, sed etiam illi, contra quem conceditur, quoniam utrique suum tribuendum est. Sed qui rem recuperat, solvere debet impensas, quas au
S) L. a5 Rostitutio ν. do Mino . 4 p. a dae In intci . reuit., c. II do RA. Eccles. alteri. 8. Etiam a supplication Principi oblata, quam de r visionem appellamus i), adjuvantur ii, qui appellationis remedio uti nequeunt. Quae supplicatio dici posest querela adversus molestiam, sive gravamen judicis, a cujus sententia propter ejus excellentiam statuto, aut Principis constitutione appellare non licet a . Ea vero si proponatur intra decem dies post latam sententiam, essicit, ut eadem sententia non aliter exitum habeat, nisi victor fidejussionem praebuerit tantum restituendi cum ultimis augmen iis, quantum fuerit in condemnatione, si sententia reva
155쪽
IIacetur M. Elapso quoque decennio recte intra biennium haec supplicatio proponitur sed tunc nulla cautione opus est, ac sententia statim vim dc exitum habet 4ὶ. i Multi supplieationem a revisione distinguunt, & hane illi
quidem assinem, non omnino similem iaciunt. Confer Benderum do Revision. in Do m. num. I 8 et seo. , dc Hilligerum Iad Dono
5ὶ Aurb. Oua rvplicatio eod. de Precis. μων. feren quae Aulentica sumpta est ex Novet. iis C. a. vide Culaetum in eod. de Senient. Praeferi. Haetori opp. t. 9 coI. 919 ed. eis. Sed j mplerisque in locis sori usu reeoptum est, ut supplieatio intra dies
decem Principi oblata sententiae eXecutionem suspendat , neque ulla habeatur ratio cautionis do reuisuendo , quam sorte victor emittere velit.
4ὶ Consule voetum ad Pand/β. l. 49 th. 3, qui ea de re copiose disputat.
β. 9. Quemadmodum vero qui causa cecidit, judicium antea gestum infirmari postulat, ita qui superior discessit, illi vim majorem saepe addendam curat, quod fit potissimum Apostolicae Sedis Confirmatione. Agunt ea de se Decretales in titulo de Coinrmatione utili uel inutili. Apostolica
haec confirmatio, cum facta est causa cognita, praecidit Omnem controversiam: adeo ut res a Summo Pontifice confirmata amplius in discrimen revocari non possit. Contra vero si edita est re non cognita, atque in forma com muni, ut ajunt, ea quidem impedimento non est, quominus judex rem noscat: quia confirmatio conditionem habet, modo justa sit sententia, de qua quaerebatur si . i p. I ibique Glosa D. Consismationem, σι C. a et C. T de
g. IO. In primis autom curandum est, ut a Pontificia confirmatione procul absit omnes obreptionis, aut subreptionis vitium : scilicet ea non est impetranda aut falsa nar-Tando, aut vera malitiosa reticendo i). Quod merito transfertur etiam ad cetera Apostolicae Sedis mandata, decrρο- ta, confirmationes, quae, cum in iis obreptio, aut Subreptio inest, vim nullam habent. Hodis do vi, aut justitia privilegii, mandati, aut confirmationis Sedis Apostolicae deri
156쪽
I55 putari non solet, nisi primum ab ipso Pontifice oris, ut vo
cant, aperitio fuerit impetrata. 1ὼ cap. I a do Constrinat. titil. uel inuιH.
a. Per arbitros, de transactiones Iites 9. Quomodo pluret arbitri iudieare tolluntur. debeant, dc quid agendum, si in- a. Qui arbiter i ter se dissentiant p3. Arbiter vel necessarius, vel vo- I . Quando arbitri cogendi ad larem Iuniarius. - dum iudieium l4. Quibus in rebus neeessarii arbitri xt. Quomodo ab arbitris iudieandum' assumantur Z ra Quae causae reiiciant arbitriumps. Albitri voluntarit nullam habent i 3. Arbitri lindietum ad boni viri jurisdictionem. arbitrinm quando redigatur ps. Sententia ab arbitro Iata quam I . Quis arbitrii exeeutionem decer- vim habeat f nat tu. uui arbitri esse possint. 13. uomodo exspirent arbitriat . Unus ne, an plures arbitri eligenditi. Forensem strepitum, longasque, ac periculosas judiciorum ambages declinaturi non raro controversias Om- nes arbitrorum fidei dijudicandas committimus, aut initis mutuo consensu pactis & transactionibus sedamus, atque componimus. Itaque posteaquam de judiciis actum est, aliqua etiam de arbitris, & aliqua item de pactis & transactionibus addenda sunt. u. a. Arbiter in libris juris civilis saepe est judex a Praetore datus i); sed tamen distinguitur ab eo, quem pro
prie judicem appellamus sa). Qui bonae fidei judiciis da
tur, arbiter ; qui stricti juris, judex Iesi: uterque constituitui a magistratu, . qui dati ab so judicis, aut arbitri sententiam exequitur 5). Nobis hoc loco arbiter est judex ad cognoscendam, finiendamque controversiam litigantium voluntate constitutus, sive id ipsi legis imperio fecerint, sive sponte sua in. i) T. 5 eoae de commvn. Ho d. a) L. 7 f. aae let. Itil. νεμι. , seg. I 5 f. is Re jud e. i
gnim. v. Arbiter. 43 Arbiter ab eo distinguitur, quem nos arbitratorem Voca mus , quod quidem vocabulum Ius Civile ignoravit, rem tamen Devoti. Tom. III. , II Duili ed by Coos e
157쪽
ipsam recte novit. Arbitrator autem dieitur, qui sine ulla iudieii sorma ex aequo di bono lites suo consilio de auctorita e studet componere , let. ιέ β. Recesei,se f. de Recepi. νωλ αν, i .
recepi. vel conventiones, aliaque ad finem bonum perdueit, adhibeturque in contractibus, ut rerum pretia, mercedem Operarum, lucrum, aut damnum, ceteraque similia boni viri arbitrio eoα-
. I. Nam alii sunt arbitri, quos ipsi quidem litigantes sumunt, sed legis jussu; & alii sunt, quos ipsi suo arbitrio, ac libera voluntate constituunt, Ac hi voluntarii, illi vero necessarii appellantur r . Arbitri necessarii vesri judicis sunt, quoniam dantur a lege, Vel Principe, vel Magistratu, qui eos elIgere cogunt: ideoque habent jurisdictionem,
eorumque sententia Vim accipit rei judicatae, ab eaquo appellatur a). Retinent tamen nomen arbitrorum, quoniam mutuo partium conSensu eliguntur, ut arbiter pro Socio, tutelae Sin. ab Arbitri libera litigantium voluntate electi propris eam omissarii, legis autem imperio constituti finis arbitri dicuntur . Atque hi quidem originem ducunt a judicibus, qui olim dabantur in negotiis bona fidei partium voluntate electi Iet. i 7 do Ιω- dic. , qui ex aequo di bono arbitrari de lite poterant , de quorum in Iure Romano saepe mentio est Ieg. 7 f. de Negot. log. i st. δεμ I. dotes. let. 47 ff. Faenil. ercirc. Quin etiam hi dabantur ad articulos ineidentes definiendos, veluti ad probandos fideiussores, a quibus etiam appelluri poterat , cum instar iudicum pedaneo
bitris expediri volunt. Ita jure civili si delegati judices
suspecti habeantur, eligendi sunt arbitri, qui ipsam principem causam dijudicent sa): itemque jure canonico cum judices super revocatione Literarum Apostolicarum inter se non consentiunt a , aut cum galus judex suspectas est, arbitri constituuntur 5 . In Africana Ecclesia eligi debebant arbitri, qui noscerent appellationes a sententia
synodi provincialis ): & nunc jure municipali quarumdam
regionum sancitum est, ut eorum, qui inter Se certo C '
158쪽
natIonis gradu eonjunguntur, lites arbitrorum judicio
s. 5. Arbitri voluntarii nullam habent jurisdictionem,
Aed tantum notionem, nec proprie judices sunt, quos privatorum eonsensus sacere non potest sed tantumox compromissio jgdicis partes suscipiunt Q. Compromi sum est conventio, qua litigantes controversIam alicujus judicio subjiciunt, spondentque, se arbitri sententiae parituros 3 . Accepta ab arbitro conventio receptum dicitur . Hoc autem promittunt litigantes vel mutua stipulatione , vel nudo pacto, & interdum etiam pro eorum arbitrio adjecta poena, per quam ipsi frmiori vinculo obstringuntur.
4 L. aI p. a m eo/., Q έ κου -Mιν. . 6. Antiquo jure etiam jurisjurandi ruligions compromittentes suam obligabant fidom tum id votuit Justinianus i . sed jurs canonico recte emittitur jusjurandum, ct emissum valet ta). Cum compromisso adjecta poena est, quae adjicitur, & omittitur arbitrio litigantium 5 ; tum civili , tum canonico jure locus est petitioni poenae, non exceptIoni rei judIeatae, quam arbitrium minime parit 4); eum poena est omissa, incerti actio a jure civili comparata est Iustiniani lege 53. Si pactum sine poena est arbitri sententiae stari, de litigantes aut seniuntiam subscripsΡ- int, aut decem dierum silentio confirmaverint , reo pacti exceptis, actori in factum actio conceditur 63. Sed hodies sublatis jam cistilis juris subtili atibus, quodvis compromissum, etiam nudo pacto initum, actionem, & exseptionem parit. Nam passim rocepta sententia est , etiam ex nudo pacto actionem, & oxeoptionem oriri; sius id ex jure canonico, aut potius ex ejus interpretatione In mores traductum suorit, sive quod labentibus annis graus & absurdum
tisum fueris, etiam in nudis pactis fidem fallem
159쪽
. 7. Omnes, qui judices, ii sermo arbitri esse possunt, sive sint privati homines, sive magistratus iὶ , judicesvs ordinarii, aut delegati a . Quin otiam ab hoc ossicio non xepelluntur infames, & libsrtini 5ὶ; filii quoque causam patris Cognoscere non prohibentur ). Haud tamen arbitri constitui possunt servi, pupilli, furiosi, amentes, & similes 5 ; minores annis viginti 6 , itemque ex jure civi li mulieres quamquam eis jus canonicum arbitrium permittat, si lege, aut moribus ordinariam habeant jurisdictionem 8 . Laici quoque in rebus spiritualibus arbitriosse nequeunt 93, nisi cum Episcopi auctoritats clerici sint adjuncti, aut jussi a Summo Pontifico arbitrium susceperint si o); denique excommunicati vitandi , quorum πι-
cietatem refugimus, arbitri munere fungi non possunt. tu L. 5 et 4 d. de Re pr. arbit . qui arbit . a) Inquit Ulpianus in ieg. 9 f. eo . non posse iudicem apbἱ-t iam recipe e Uur rei, de quo itidex est. Sed ei vili iuri a Can nico derogatum plerique sentiunt. Ut ut sit, certe iure Canonico tum ordinarii, tum delegati judices arbitri esse possunt, uti patet ex C. 5, 7, Io de Arbitris, ex C. I 4 de Praerumpi. 5ὶ B. f. do Recopi. arbite. et qui a bir ean. a . cunisorex x. 5 qu. 7.
g. 8. Tam unus , quam plures arbitri constitui possunt, iique tum pares, tum impares numero; licet satius sit impares numero eligere, ut hoc modo, si dissentiant, ratum
firmum habeatur quod a pluribus definitum fuerit i . Nam
160쪽
δcitum Hst, quod cum Osinium, qui judices dati sunt, sententiae inter se non conveniunt, litem finit judicium, quod plures numero ediderunt cum autem cuncti sunt opinione discordes praesertur sententia ejus qui minorem summam constituit, quoniam summa minor in majori continetur, ideoque omnes in eam consenserunt sa). iὶ Cap. et aes ArbiIνis. ta) Cap. I cod. in 6 let. 5a u. Si plures f. do Recepi. arbitν. qui
s. Iure civili, cum plures arbitri electi sunt, omnes conjunctim judicare debent; nisi cautum nominatim sit, ut uno absonte, reliquἱ negotium expediant si . At jure
canonico si unus citatus, nec impeditus addesse nolit, re .cte praesentes controversiam finiunt a ; quod rectissimo sancitum est, ut lites exitum habeant celeriorem. Quod si duo arbitri constituti sint, iique inter se in judicando dissentiant, secundum jus civile tertius sumitur in compromisso designatus, sed eo non d signato, solvitur compromissum, quoniam in hoc tertio eligendo arbitri dissentire possunt 5 . Sed hodie semper duobus arbitris, quorum est dissimile judicium, integrum est tertium, etiam non nominatum, sumere, qui litem finiat, modo litigantes Oxpresse non contradicant quod juris canonici disciplinas consentaneum ebl 5 . i) Let. i 9 6. tom, is let. Eo ae a I ff. do Recepi. arbitr.
) Arbitris dissentientibus posse litigantes a comprnmisso re silire certum est, cum id eis a lege permittatur. Itaque si litigantes testationibus suis denuncient, ne tertius eligatur, aut ne Eententiam dicat, non intelligo, quomodo hic tertius, in quem nunquam litigantes consenserunt, arbiter efficiatur, cum nemo sine partium voluntate satis idoneus arbiter esse possit. Consule VOetum ad Pande A. lib. 4 tit. 8 n. IS. a) Cap. 61 Ao Appellas. i. so. Arb tri jud cium sponte su cipiunt, quoniam, ut eleganter inquit Ulpianus si , haec res libera & soluta est, dc extra necessitatem jurisdictionis posita. Sed quod initio voluntarium erat, si postea necessarium; quoniam qui ar bitrium susceperunt, videntur suam obligasse fidem, quam eos liberare oportet. Itaque arbitri semel suscepto muner.