장음표시 사용
211쪽
Arg. I . Eras Iola. R sui. I gr. sputatione, quam cum Franc. Puccio habuimus de mortalitate primi hominis, id planifimum facere conati sumus. hic autem denuo eundem Iaborem subire sane piguit, Cr minus nece farium Ue duximus. Sed praeter ipsum Paulum, Iacobum habemus qui suae epistola cap. primo v. i8. voce κτισμά , id est creaturae, nouum creaturam significauit nquiens de Deo, V oluntarie genuit nos verbo veritatis , Ut simus initium aliquod creaturae eius: siue, ut graeca verba sonant, primitiae quaedam
creaturarum eius. Vbi pro creaturarum in graeco est κτισματων. Initium sta Primitiae,sine dubio, temporis prioritatem dec Iurant. unde patet, aposto-ios, Cr qui illorum e tute per Dei verbum regenerati
fuerunt, alijs Dei creaturis tempore priores Dis e. Atqui si creat rarum nom ine primas seu veteres creaturas intelligas, hoe fusiβimum erit, cam aliquot
millibus annortim ante mundus a Deo creatus eset,
quam isti existerent. Necese est igitur, ut creuttire nomen hoc Ioco nouam creaturum significet; quae numisiam tunc temporis primum existere coepit. Hinc
perspicuum est, cur christus apud Iobannem in Apo-Obpsi se Principium creaturae Dei τας κτι.εως in θεῆ appellatierit. nempe quia Cr ab ipso sumptum' est initium condendi nouas creaturas, Cr per ipsum aliae omnes sunt conditae. Nam . proxime fetestem illum fidelem Cr veraccm appellauerat. Quia enim
chrishu alijs doctrina,m exemplo suo prae luit, ac diuinae voluntatis fidem fecit, idcirco Cr quatenus est
212쪽
aget. Arg. I4. Fras Ioh. Relat. rtim omnium est auctor atque origo. Hic autem Iocus non a me fiolani, sed ab alijs etiam nonnullis CT antia quis cir recentioribus theologis, ad veterem Creationem non pertincre agnitus est. Vt, ijs iunctis, quae modo ad eum explicandam breviter attuli, posit m rito inter ea testimonia numerari, in quibus certum sit, κτί-ως seu creaturae nomen non veterem, sed notiam creaturam signiscare. Sed, quid si nullum eiusmodi testimonium haberemus, nec usquam alibi. mer bum κτίζειν non primam creationem, sed refo mationem declarare inveniretur; num propterea ab eo verbo in hunc sensum in Pauli Ioco;quem produxi sti, accipiendo abstinendum nobis eseis Non sane; cum etiam citra ullum hebraismum,m propriam verbi κτίμν signiscatione, de quibus bupra egimus,bccloquendi sigura atque translatio facile admitti posiit,
.ut, qui reformantur, formari simpliciter dicantur. praesertim cum praeter alia multa, quae ante exposuiamus, ex quibus patet, hanc ecte omnino eius verbi uim eo in loco, manifestum sit, nouae creaturae, Cr nolis
creationis per christum factae plurimis in locis mentioncm fieri; ids apud ipsum Paulum ; ut r. cor. s.
adeo ut, si mihi verum dicendum est, ego valde semper sim eos miratus, qui, cum facillimem sibi ab ipso Paula suppeditatam eius verborum expIanandi ratio nem prae manibus haberent, unius vcrbi lecte detenti, atque decepti, ea omsa, mirabiles quosdam veι potius, ut dictum 'supra, plane portentosos sensuι scripturae sacri accommodare non sint veriti.
213쪽
Arg. 14. Eras Ioli. Resur. 183. ERASIIVS IOHANNIS. Equidem non nego aliquibus noui testamenti locis de noua creatione agi, ea lipse ita accipio. Verum quaeritur de aliis locis, ubi simpliciter de creatione agitur nulla restrictione addita, 8c quidem distincte subiungitur opus reparationis;nequis intelligi id putet cum de creatione per Christum faeta agitur. Quemadmodum igitur nihil obstat, quominus idem artifex domum instaurer, qui eam primo aedificauit, ita cum Christo g creatio mundi Sc redemptio di sincte in scriptura ascribatur, utraque illi est relinquenda, nec altera detrahenda. quo concesso alterum quoque sequitur, Christum non solum esse filium Μariae, sed Dei quoq; filium unigenitum, qui ante initium rerum omnium sit a Deo creatus, per quem postea mundum condiderit Scollapsum restaurarit.
Iam a me loci Crcitati CT examinati sunt n quiabus vel simpliciter de creatione agitur,ntilla restrict one addita, qualis est locus E phcs. 3. v. s. vel creaturae nomen saepius simpliciter estpositum nec ullo pacto restriction, immo tandem cum uniuersali particula
Cmnis prolatum. quuIis est locus Rom. 8. v. et9. usque ad v. a4. Ouinetiam in altero quos loco vox omnia
214쪽
I8 . Arg. 7 . Eras Ioh. Restit. ci,qui pro exemplis aferantur,non sol ἰ creandi ratcreaturae simplex verbum habeant, id est,nulla particula seu voce adiecta, quae ipsum verbum, ut sic dixerim, modisicet, seu qualitatem quandam illi apponati
sed etiam de creatione in genere aut etiam uniuerse loquantur,non autem de cuiusdam aut quarundum reerum creatione. Quod si ita est, id profecto petis,quod
est iniquum cum enim ego contendam, verbum crean
di in Pauli testimonio, quod protulisti, Reformandi significationem habere, idq; satis sit ad ipsum testimonium diluendum,quemadmodum apparebit,si pro creata sunt,reponatur, Reformatu sunt; abunde tibi sutis factum epe debet, si excmpla producunttir,vbi simo
plex verbum creare, Reformare, aut simplex nomen creaturarem, quatenus reformata est, signiscet. id autem in omnibus exemplis contingit a me ullatis. Nam quod praeterea dicis, in testimonijs tuis diastincte Reparationis opus commemorari; ad hoc iam supra res onsum est, CT, quod ad Pauli testimonium attinet, demonstratum, ea verba, in quibus separatim de repuratione agi intelligis, continere partem totius illius reformationis, de qua ego perpetuo agere apostolum afirmo, nec ullo modo deprima creatione verba facere. Namque illud praecipue hic est obseruandum, quod Reparationis nomine putas te complecti totum id, de quo ego tantum loqui Paulum contendo ictim tamen, si nomen ho proprie accipiatur, partem folim icomplectaris. Plus enim complectitur verbum Refo nationis,seu Renouationis, quo ego utor,quam Reparationis. Quidquid enim reparatum est, id etiam re-
215쪽
sormatura,seu renouatum Ue dici potest. sed non conistra. Ex quo fit, ut Ggeli reformati quidem, e etiaam aliquo modo renouati per christum dici pol int; de reparati, nullo pucto. Reparari enim dicuntur illa, quae perdita recuperantur, aut collapsa instaurantur; id quod certe angelis perchristum quod sciamus) non contigit. quamuis non desint,qui,propterea quod Paulus de omnium reconciliatione, Cr paciscatione tum quae in caelis, tum quae in terra sunt,quae per christum facta fuerit, verba facit, Angelis quoque christo mediatore ad eos Deo reconciliandos, σcum ipso paci eandos, aut saltem ingratia apud eum construandos, opus fuiβe,4erere non dubitent;non intelligentes
' f seq*ρ reconciliationis genere aposto
I m loquatur. I tuque, vi ad rem redeam, non recte argumentaris,quando ex eo,quod Paulus distincte de re paratione agat, Cr confiequenter, ut tibi videtur tota
poβit sub creandi verbo eam comprehendere voluse, colligis,neeefeese,utcreationis nomine primam creationem intelligat. quasi vero non sit quidquam mediaum inter primam creationem, Gr reparationem, seu quidpiam tertium, quod vocabula creationis signi=cari posit. Nec disimile quid dico de Ioco Iob annis cap. primo. Neque enim, si distincte fit ibi reparationis mentio,. absurdum, ut quidem tu arbitraris , quod ibidem aut ante, aut post de eadem agatur, tunc videlicet,cum de omnibus,aut de mundo factost mentio; propterea sequitur, in istis Iocis de omnibus,qua primo a Deo facta fuerunt, des mundi prima, ut ita loquar,factura verba feri. Potest enim se aliquid tern s lium,
216쪽
i85. Arg. I . Eras Ioh. Restit.
tium , nec ad reparationem, nec ad mundi omnianitie
primam facturam proprie pertinens, de quo in locis istis agathr. vi certe est, quemadmodum supra ostendi; adeo ut neque idem utrobique signiscari docuerim. caeterum haud recti meam mentem pcrcipis, si credis, me propterea quod christo in sacris litteris mundi redemptio tribuatur,eidem primum mundi creationem minime tribuendam esse,statuere. Non sum Dei gratia tam stupidus, ut ita utatimenter. sed dico, cum per se prorsus ridiculum CT absurdum ecte videa,tur, christo tribuere, quod per ipsum mundus primo fuerit creatus, nisi prius con tet,cum iam tum extitis
se,cum mundus primo creatus cst; aut certe,cum nνμquum de ista prima creatione per ipsum facta disieriὶ
scriptum quidquam fuerit, constentaneum plane Ge, si loci, in quibus dicitur,per christum creationem esse factum, non de prima, sed de secunda creatione accipiantur. nam nec quidquam absurdi in eo est, aut epe
potest, quod secunda creat is per chrilium factu fuerit, Cr quod fuerit factu, id Cr certi fimum Cr testae is initim estiadeo ut haec sola ratio, si non ad argumeneum tuum funditus euertendum, fallem ad illud vehementer infirmandum ac labefactandum plurimκm va- reat, CT ad tesstimonia,quae affers,dubia reddenda. atque hoc idem in superioribus tuis omnibus argumentiser testimonijs,per ea,quae a me dicta sunt,euenire, vix teipsum negaturum crediderim. Atqui hoc satis est, ut, si minlis mecum consentire adbuc velis, at posthac, nisi firmiores rationes Cr diuina oracula certiora ba
h non tantopcre debententis,quam probandam suscepcrus
217쪽
Arg. I . Eras Ioh. Relat. . 187 sceperus, eueres,eam sinexpugnabilem Ue niua -- quo tamen si nihilominus tibi non abstinendum se censes,rogo te,ut saltem,etiamsi ea vera non eset,nolis existimare, quemadmodum in postremis tuis verbis praete fers, christi m Mariae tantum filium, non etiam Dei filium unigenitum futurum: sed potius, si ea vera sit,atque eo pacto explicetur,quo trι eam explicu, ut, scilicet, filius Dei unigenitus hominem induerit, hinc sequi agnosces, eundem christum vix, aut ne vix quia, dem, ut Mariae filium,σDei unigenitumstium esse pope: immo,ut neutrum reuerasit,necese Ge.Sicut enim homo con tans ex anima, Cr corpore, in quod a nima videlicet, ut plerisque placet, caelitus immisa fuerit, neque anima revera est neque corpus; sic christus constans ex Dei filio unigenito,σhomine ex Ma- ria concepto Cr nuto, id est,silio Mariae,quem,videliacet,Dei sitim unigenitus de caelo descendens i duerit,nec unigenitus Dei filius reuer nec Mariae filius erit. ,
Absolui hanc Disputationem die 3o. N uembris, Anno II 8 q.
218쪽
d replendas reliquas has pagellas addita en iusdem argumenti quaestio ab eodem Erasmo Io- . hannis eidem Socino proposita, ct ad eam . Socini retonsum.
O V VM Christus dicat diserte Ioan: 16
sti . Spiritum sanctum ab ipso ac
cepturum,quod an nunciabit aposto-
Iis ,& non a se loqui, sed quaecunque viderit Saudiuerit:videtur hinc omnino sequi,Chridium esse ipso spiritu sancto superiorem, nec eius donis ditari posse quomodo enim Christum ditaret spiritus, quia Christo accipit sua: Nihilominus,quum scriptura affirmet, Christum spiritus sancti donis copiose a Deo fuisse unctum, Usque adeo Vt nos quoq; de eius plenitudine accipiamus; non video qui stare possit, Christum esse spiritu sancto excellentiorem, S spiritum sanctum lucem si m&doctrinam a Christo accipere. Nisi igitur dicamus, Christum,quatenus est uni genitus Dei, nihil accipere a quoquam, ne a
Ipiritu quidem sancto, sed immediate a Deo eiusq; diuina luce impleri, Christum vero hominem spiritus sancti donis,tanquam spiritu sancto multo inferiorem, ditari, &nobiscum de eodem spiritu communicare: non video quomodo haec scripturae loca conciliari possint.Rogo,amice,tuam humanitatem,
219쪽
18'. ut ii quid habes, quod hac in quaestione tuae conscientiat satis faciat, data opportunitate,nae cum communices, &me tua eruditione doctiorem reddas. T. H. deditus Erasmus Iohannis.
Ho Mo ille lesu Nazarenus, qui ut ego quidem sentio ipsis imus Dei filius est unigenitus Cr aliam nemo nec praeter, nec ante illum, secundum diuersa tempora, non quidem spiritu sancto, quem ego personam non e se,penitus mihi persuadeo,sed seipso maior, meo iudicio censieri debet: id, ipsius spiritu sancti rutione. Maior enim 'edubio, secundum hanc ipsam rationem, post, quam ante glorificationem fuit. Immo seipso maior in dies,cum hic mortalis ageret, eiusdem spiritivi sancti ratione febat,Luc. a.v. sso, Cr sa-Quocirca nihil prorsus absurditatis in eo est, quod idem ipse Iesus Nazarenus,omo, inquam ille, ab in tio Cr per aliquod tempus spiritu sancto doctore ege ret : postea vero spiritum sanaum ipse daret, Cr per illum alios doceret. id quod est omnium, quae, quod ad spiritum sanctum attinet, habere christus legitur. maximum Cr praestantsimum. Nam,quod ipse Iesuae apud Iohannem ait, spiritum sanctum de suo accepturum Crapostolis nunciaturum, Cr paullo ante dixe rat, eum non astino locuturum,sed, quacumque au
diuiset, dicturum; haec non significant,spiritum san resim g qmq*m rasicra doctum iri hoc enim in veram person
220쪽
personam tantum eadit sed per prosopopoeiam ista,
ut ulla complura dicuntur; Cr significant, vim illam Cr efficacium diuinam, quam accepturi erunt aposto- .li, qua in omnem veritatem ducendi erant,de rebus eiusmodi eos docturum,quae ad christum pertinerent. cim enim certum eset, post christi glorificationem, innc videlicet, cum spiritus sanctus dandus erat , futurum, ut omnia, quae Dei egent, ipsius quoque christi es ent,er idcirco iam chrιsti efe, ob rei mox futu-rc certitudinem, dicerentur merito dicere potuit christus, spiritum sanctum,qui de rebsis plane diuinis Iocuturus erat, des eis apostolos docturus, ea doctu rum,quae ad ipsum pertinerent. Propterea subiungit. ipse, Omnia quaecumque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi, Crc. Et haec quidem,quod pertinet ad illa verba, quia de meo accipiet Nannunciabit vobis; in quibus ratio redditlir, cur stiritus sanctus glorifcaturus e fet christum. Atqui. non propterea glorificari poterat a stiritu sancto christus, quod christiis illum, quae an nunciaret, docuit et: hoc enim quantumuis verum fui fet,nullo modo apparere potuiset: sed quod, ut dictum est, ea an nunciaret, quae ad christum pertinerent ad eiusq; gloriam; id quod omnibus palam futurum erat. Quod vero pertinet ad illa verba, non enim loquetur a semet ipso, erc, idcirco ea dixit Dominus Iesus, vi ostenderet, consolatorem illum, 'trittim veritatis, vere diuinum futurum eas patefacturum, quae Deus patefieri vellet, quaeq; certis imaefent. Nec vero