장음표시 사용
181쪽
ana ACTA ERUDITORUM : oc in Isiaci sacerdotis inauguratione, cujus fiam hie, Sibetur,
p. r. serium apparet papaveraceum. Magna quo uent i inter sim Tellui cum papaveribus in antiquis monumentis exhibetur, Asiaeque urbes in ejus honorem, terrarum suarum fertilitatem dc celebrantes, exorantes, num papa riuus o Mus udo si in V. runt Proserpina porro Cereris filia, Mima, ochna Iamina eadem insania spetiatida nobis exhibent. Sequitu, Bacchus. jus triumphus ex vase aliquo onychino describitur, de adductis in
eam rem multis poetarum locis illustratur. occurrunt hic quodam de cistis myst:cis Cereri, Bacchi, quae Lector curiosus nonior sine voluptate evolvet. Venus adjunctum sibi habet papavet,quippe cujus folia gratum amantibus praebebant ludum, quoties nosse aio. volebant, an ii quos amabant, sui meminissent Iisq; sponsi in nuptiis in insigne aliquod necunditatis augurium apparebant coronati. Reliquos Deastros, Cupidinem, Horam Triptotimum, Bonum Eventum, Pacem, Ridem, Spem, ἀγαθου Δαμονας, Abra xas Macedonianorum, Harpocratem, Solem Ac astos propter nimiam rerum varietatem a nobis non facile complectendam dimittimus Ultimi ergo duo saltem memorabuntur, Somnus scilicet,
iues Asors hujus frater. Ille, ut notum est, a papavere procuratur, m. ejus autem simulacrum Mors ipsa est, quare utriusque imaginibus
Upaver appictum cernimus. Ceterum erudita varietate opus hoc ubique est conspicitum, quae a nobis brevitati studentibus vix potuit comprehendi, Lectores vero eruditionis amantes eo magis invitabit.
DE DIGESTIONE ET MORBIS VENTRICUM.
X quo clarissimus HGquetus tractatum G Vspensationi δε λ Hi quod in aes, Mense ultimo superioris anni a nobis la datum, publici juris fecit, tres potissimum expertus est adversarios, qui partim 1stema triturationis ab illo stabilitum, impugna
182쪽
sunt, partini iumentationis Metilitari constinarunt, partim
macronimalia tentorum est prae ornibus iraturae humanae in convenirn negarunt Inter hos primum nominandus venit
He entui, senior, qui de natura proprietati ui fero iis machalis Dissim j rem Actorum Trevolii insitam Mensi Ianuarioario inserui Eum excepit Molaus andi, in eodem anno adi littractatum, justitulus Le Re me, Careme, em erela ranari ada natu e discor', s desaliniens, L e Regimenso D in quadragesu δει dabit ad eorporis, alimentori nati ram re pectu, a nobis nondum visum. Quem secutus est Astructu ais in libro . --ire fureta eos de la duision des alimens, i. e. Commetitarius de digestorie alimentorum, Montispessulani Illedito, sed ad nos nondum delato Uieussenii equidem placitis Heequetur jam libellum a io sub titulo : a digeston des alimens.
Pour montrer, qu elle ne se Ditpar vena unde in mala etiade la trituration Oiι δε breuement contre Particis iis emol- resis Trevoux enJanuis Irio, i. e. Digesto alimentorum, ubi δε- monstratur, eam non mediantefermento,sedper triturationem veIconquassationem fieri, contra articulum Is Actorum revoltien-
---Januar. Iro opposuerat, seu ichnographiam potius tractatus, quem tum meditabatur, nos vero jam L. B. sistimus. Qua ratione igitur ex Autoris sententia alimentorum digestio perficiatur,&quae juxta triturationis systema stomachicorum morboruin aetiologia sit, nunc breviter referemus.
Digestio ventriculi est erationarundis, per quam alimentae Iliadisponuntur, ut possint nutrire. Nutritio vero talis est, perquamalimenta ita praeparata parti sapponuntur nutriendis D sextae operatio supponit studitatem alimentorum convenia entiam cum partibus alendis quae quidem eonvenientia per duaestionem neuti macquiritur, hane tamen fiuidita se tui: in digestioneigiturnon nova producitur sibilantis,sed Hantea in alimentis delites rat, extricatur. Iam, quibus nutrimur, alia
menta exanimilibus&plantis desuntiantur, quae talem jam eontisne materiam, piae habenus pro nutritione fuit adhibita hinc aisnopus est,ut naturam mutent haec, sed solum laeum xspatium,
i. e. cum ilia animal jam vel plantam quandam nutriverit , per di x aestionem
183쪽
gestionem abit in nutrimentum Divini, Digessio itaque olim
stit in disgregatione,separatione 3c dissolutione inareris, quae ut antea in animalibus vel plantis vascula constituerat , ita per dibcap. a gessionem apta redditur, quae in hominis oscula transeati In ve tricula ulterius reperitur cidor,non elixam, nec putresectivus, nec macerans, sed blandus&humidus, vaporis balneo optime e laparandus. Oritur hic, miranda copia vaserum cujuscunque yneris, per tunicas ventriculi reptantium, ex quibus continuo nimbus spirituum vel atomorum spirituositum totam caritatem replentium exhalat Calor hic a perpetuo membranarum is sculorum abdominis motu, propinquis vasis majoribus, circumjacentibus visceribus, c vapore calido ex intestinis ascendente4- . stentatur. Multum quidam sudarunt in oeco miam naturalem
introducere fermentationem, varia comminisci coeperunt sermenta, quibus functiones hae earumque status praeternaturalis in acceptum referri debeant, sed frustra. Haud enim sano existente corpore, ulla fermentatio locum invenit, quia i sanguis non est liquor, qui fermentationi auscultat ahquia motus sanguinis est
circulatorius, cum quo fermentatorius motus convenire non pol
est quia motus sanguinis est perennis, blandus,ordinatus,tran quillus interim Mimperceptibilis, spiritus tam occulte moven tur, ut suos motus non nisi per effectus demonstrent quia multa angusta capillaria dantur vasculi, per quae fermentans sanguis vehi non posset quia natura receptacula sanguinis adeo sollicite custodivitis aeris accessu, qui tamen ad fermentationem necessarius est 6yquia sanguis nunquam quiescit, sed semper in circulum agitur is quia sangui, tanquam succus a prima pueritia iamdum depuratus fermentatoria perfectione non indiget 8 quia spiritus, qui ex sanguine prodeunt, nec sunt acidi, nee vinosi nquia, posito, quod alimenta, dum digeriantur, mediante fermentatione ad illum perfectionis gradum elevarentur, sequeretur, quod sanguis, qui ex fermentato illo bylo producitur, non amplius e frax sit, ut fermentationem novam subeat. Nec se mentum alia quod sano in corpore admitti potest 3 illud enim aut in sanguine hospitaretur, utin visceribus sed in sanguine non reperitur, quia
mediantibus sementis non potes eputari, cum jam sit liquori ris
184쪽
tis purus nec per illa in puritatis suae statu conservari, aut a corruptione praeservari potest , quia liquor clarus adjecto fermento
magis turbatur. Multo minus in viscere quodam latere potest fermentum,sive enim spiritus istud sit, sive humor, naturam certe fermenti in ergastulo exue Quis eniam eoncipere potest fluidum vel volatile aliquod, quod continuo inmotum proclive est, in angulo visceris eujusdam nidulariet quiescere posse, donec tempus appropinquet, quo suas actiones praestet e quod omnino contra g nium activorum fermentorum est. Quid quod sanguinis rapiditas non diu commorari patiatur ea in visceribus. Ad haec origo incerta est, quam fermentorum Patroni illi adsignant, denumerus tantus, quem intellectius vix capere potast. Causam quaeris, quae Cap. 7. fermentorum doctrinam introduxit Z ignorantia est, qua circa sanguinis naturam detinentur Autores cimici certe sanguinem dissecundo, texturam ejus rumpendo, particulas dilacer indo situm mirando, ordinem turbando, cfiguram alterando, non tam bonas ejus nos docueriint qualitates quam vutia pro naturali enim de vera cruoris substantia nobis obir sim quicquid mediante analysi designis tortura ex eo extors
runti inde enim orta sunt alia volatilia, fixa, scalia, a via, sui. phurea, spirituo' inde etiam natae sunt ideae de fermento, si
mentione effervescentia,&c quorum tamen neutrum in corpore . nostro existit. Vera autem sanguinis constitutio omne excludit sementum. Est enim sanguis instrumentum vitae &lularum sis nitatis, id quod mediante circulatione praesta vae est motus liber, finitia, uti rmis, imperceptibilis,non interruptus,ducens& red cens eum per tot myriades vasorum angustissimorum, longissimorum de mille modis incurvatorum. Depuratus sanguis est liquor,
dulcis, mollis, levis, cuivis motui aptus, omni situi obtemperans; in longum ducitur absque ruptura, attenuatur absque attritione,
communicat se absque jactura i particulae ejus miscentur absque confusione, sibi appropinquant absque unione , inter se pugnant absque perturbatione. Atque haec omnia absque omni figurarum vel laporum figmento facili negotio comprehendi possunt Imo structurae partium solidarum Worganorum
nullum praestas uis seminium ivincunt Partes rum solis ae
185쪽
sintsisti cilli vaserunt, luee sint glomeres fibraris, ira interes
qui premunt, conlutiunt, de agitant liquores, quos concludunt. Plures enim quam una sunt systolis in corpore, nec sesum eo eadem superbit , quia nulla est pars, nullum vasculum, Funsubtile etiam illud fuerit, sive arteria, sive vena, sive nervus, quin habeat oscillationem propriam, i. e. suam vibrationem contractionem. Haec vis vibratoria in solo corde absque arteriis considerata aequalis est ponderi 3ooo librarum in quavis pulsatione, sed
arteriarum vi adjuta tantum pollet, quantum pondus 33oc libramim in aequilibrio organa quod attinet, secretoria maxime, qualia sunt glandulae dc cribra famigerata suum exequi ossicium noupossent, si eam obtinerent struchiram,quae vulgo illis tribuitur. Hae glandulae deberent habere cavitates particulares pro recipiendo fermentori hae haberent poros aptos pro admittendo&rejiciendo fermento determinato, quod separent. Verum hae suppositae cavitates circulationem sanguinis in unaquaque glandula sufflaminarent. Sanguis enim ex arteria effusus&cavitati glandulae materiam fermenti apportans in multo largiore spatio esset, quam antea, hinc quiesceret, dc obicem poneret subsecuturo eruori, hinc
circulatio cessaret. Nec figura pororum admitti potest siquidem hi concipi nequeunt, nisi invasis fixis non mobilibus, quorum fibraesemper eundem servant situm o ordinem, eum tamen vasa, ex quibus glandulae constant, continuo systolen sium se ventin fibras obtineant motrices Melasticas. Imo recentiores Autores in dubium vocarunt, num illa partes, liae tale ferme tum capere debent, . g. cereiirum, pancreas, lien, nes, hepar, in. glandulatasint. Nullum igitur vel fermentatio vel fermenta in corpore enturiscum. Motus enim intestinus non odit nisi in liquorei, qui sua natura sint fluidi, nec sim fluiditatem ab rite .no corpore conservant, quales sunt aqua,vinum lacoc sanguis tem aliunde suam adipiscitur fluiditatem, a corde videlicet, de arteriis pulsantibus,de quamprimum vis haec externa cessat,stagnat singuis, ituro coagulatur. Nec fluida, quae ex sanguine secernuntur, pro fermentis haberi possint. Cum enim mediante se mentatione succorum natura in apricum expona' facin spiritu,
in Volatilia, in sulphium transmutetur, neutruman liquore corporis
186쪽
MENSIS APRILIS A. MMX: XIV. in
ria nostri ea dit. In specie menstruum stomachale nullum obtinet Cap. in Armentum acidum;functio enim ventriculi consistit in digestione, quae nihil aliud est, quam solutio; haec enim mollia solum respicit, curne contrario Mdum duris coctodendiso dissolvendis dicatum induret mollia, inspisset liquida,figat erasa delactea coagule Adbo cum omne acidum omnia seruere nia possit, certein ventrisculo supponenda venirent tot acidonim, quot alimentorim g
nera. hi, quod eo*- , quae ab acidis facile alias sequuntur. an ventriculaindigesta remaneant imo producta ventriculi eum fermentationis, ibus nullo mod conveniunt, o alimenta. vi fermentationi optime auscultant, dissicillime in Elisum
abeunt. Multo minus putandum est, si orem stomachalem propter vim septicam fermenti nomen mereri, quia putrefactio in corpore nulla concipi potest; quae erum putrefiunt, quieta essedo 'benti inventriculo autem alimenta continuo moventur de agitantur dein succus stomachalis nil est, nisi serositas sanguinis, quae
alias ante et horarum decursum non eorrumpitur, cum tamen digestio stomachi citius absolvaturri porro putredo qualitas est praeternaturalis, digestio vero actio naturalis. Nec vis septiea haec ab aere concluso, vel sulphure concentrato, vel materia transpirabili retenta acri reddita oriri potest; aer enim conclusus res a corruptione praeservat, sed nec in orpore aer conclusus dici vel fingi potest quia cum exteriore communicat; nee sulphur in ve triculo latet, quanquam alimenta , dum digeruntur, vapores exhalent multo minus concentratum hoc dici potest, cum ubique inveniat vias, per quas exitus ei pateat. Deniqii materiam transpirabilem retentam acrem vel salinam esse sudor non probat , quia aeris contactus immediatus es tum saporem communicat per si num. In secretionis negotio nullusfermento laeus concedendus a, Π est, quoniam omnis impulsioni, pressioni de conquassationisi suinis in acceptum est reserenda. Alimenta igitur quod concer nisi mediante trituratione illa inventriculo digeruntur, id quod praeter autoritates structura stomachi, dc observationes lassicietis enter demonstrant. Stomachus enim insum membrana iis arsis fibrarum generibus munitus, quae plures sortiuntur nervon. quam Validissitus tu misculus, i. e. sunt musculos: His au tem
187쪽
tem contractis ventriculiis a posteriori ad anterius S vicissim adlaphragmate ab inferiori ad superius , icillitii movetur,cuimo-
tui mus ilia ominis non parum tribuunt. Hi enim in se spectati tantam habent vim, quae aequalis est ponderi et D ue librarum; euis jungatur robur ventriculi solius, ine aequalis est ponderiri ni librarum , sequitur, quod vis ventriculi quater superet vim cordis Ic quodvis musculoruit abdominis somachi eo juncta pondus isti is librarum movere queat. Si trituratio&s lutio bymica cum ea, quae in ventriculo peragitur, conseratur,res Harior evadet Trituratio hymica non bene succedit,nisi res, es. carnes offa animalium in frusta secentur, disingantur ia
quod in trituratione ventriculi dentes praestant. In trituratione ch χὶ ira reruni gummosarum&mucilaginoiarum mortarium αpistillus calida sint, nece is est; ast ventriculus d partesFicinae sem persunt calidae. In trituratione chymica quaedam opus habent alio corpore intermedio, ne, quicquid volatile vel spirituosum, perdatur; hujus vires explet menstruum stomachate. In Chymia alia diffringi, laevigari alia postulant, antequam solutioni exponantur; prius praestant in corpore diaphragma hepar& stomachu . ad se invicem continuo allidentes, posterius vero motus peri-stallicus ventriculi. In Chymia quaedam limantur& raspantur ante solutionem,&idem exequunturinae a ualitates palati inanimalibus, rugositates & plicae ventriculi, lanae in oesophago avium,& sabul una, qtiod eaedem deglutiunt. Tandem in digestione chymica quaedam nutriri optant, ne acria dessalina evadasit id quod inventriculo alym I ha totnachali expectandum venit. Et quidni in holninibus trituratio locum habeat, cum animalia ruminatione eandem clare demonstrent, quod non solum in quadrupedibus,
sedat insectis. piscibus, xavibus aperte patet. Quid Z quod pressio&trituratio indigestionibus egetabilium Miseralium parito sit admittenda quinquam igitur vi sienius multa huic triturationis systemati opponat dubia, non desua tamen rationes, quibus illa penitus solvantur. Inio suppetunt argumenta, quibus ejusdem de sementatione indigestionis negotio opinio funditus de struitur. Tota igitur oeconomia animalis huic triturationi subja
cet: vix nasci incipuum, ubi mox punctum siliciis oritur, quod
188쪽
MENSIS APRILIS A. M Dcc XIV. ita motu suo pressionem reliquis partibus concedit, quaepiessio dein
per totumvitae spatium continuatur Hiincin omnes secretiones, quae in corpore humano contingunt, per pressionem dc triturati cap. m.
nem sanguinis commode explicari poll)nt. Quoniam igiturhoc triturationis systema partes solidas magis P. II. cap. r. quam fluidas respicit, meliorem profectrucem affundet Medicis id pro cognoscendis morbiso eorum causis, indicationibusque
exinde formandis. Sic plethora saepe dependet singuinis abu dantia, quam vasorum constrictio cumulavit,&cacochymia nil aliud eli, quam succorum indigestorum seu non bene trituratorum coacervatio; intemperies autem tinpressio particularuni sese explicantium,in propter quietem a se invicem secedentium. Et obstructio oritur aliquoribus per pressionem tonicam fixatis cinmotu impeditis. Humores biliosi pituitosi, sero si vel melancho Iiei non aliunde nisi ab oscillationibus vitiosis procedunt. Vasa
enim per irritationem stimulata praeternaturaliter concutiunt hummores, producunt succos vel male trituratos, vel nimis attenua tos,vel discontinuatos. tque eandem originem agnoscunt sapores acidi, alcalici, sulphurei Sanitas enim in aequilibrio intexpartes solidas fuidas consistit,inter quas tamen partes solidae sin perpondium Cinent, siquidem vis sanguinis ad vim pulsantem senabet ut iasinoo,exinde necessario sequitur,quod major rati.&Mathaberi in morbis partium solidarum quam fluidarum. Cum Luitur cause, quae vitam nostram conservant , misi debeantur sermentationi motus intestinus sanguinis,qin basisse, mentati nis vulgo creditur, non detur, mistra etiam morborum causa se
mentationi tribuetur. Vasorum enim capacitas in morbis aut e dem supponi debet,qualis fuit in statu naturali aut audia; si eadem, insuffciens erit pro recipiendis fermentis, si aucta, multi superfluisucei ibidem confluerent, Sc sic fermentatio impediretur. Ad haec principia fermentationis nondum in sanguine demonstrata sunt. Nullum enim sulphureum adest tale enim sanguinem a se entatione potius praeservaret nec quisquam esse; his allegari potest, uia sulphure dependeat. Nec acidum morbosum supponere decet; quia sanguis per impetum circulationis potius acriso lixivio
189쪽
tumultu, ebulliu ineZO&tum requireretur majus spatium
hoc motu suscipiendo, cum tamen plerique morbi a iisentis & -- cumulatis moribus originem ducant suam. Nec vasa apta sunt smiorem recipiendi diametrum, quia tum temporis neminimamitabent mollitiem, quod is durus secitas cutis satis evinciti Adde, quod humores in morbis sint crudi, ad rarefaction nullo modo dispositi; -vel maxime acidi forent, acidumhoc
vitiosum,non de phlegmatuin est, adeoq; potius coagularet quam rarefaceret Volatile igitur erit, quod sanguinem exaltet i sed in exili nimis quantitate hoc in eo reperitur, cad reliquascorporis' particulas se habet ut 1 ad 3i,dein volatile hoc non est acidum; nec sufficiens calor vel ignis adest, qui illud explicare satis possit. Eia
sed vi igitur in morbis, lassitudines. puta horrores, pulsationes in capite, de febres ipsae oriuntur potitis a partibus solidis, seu fibristum afflicti, hae enim reniti conantur: multiplicant suas systo-les. Tandem causae mortis maxime sensibiles nullam evincunt fermentationem. Venenorum e g. maxima pars in solidas potiusquam fluidas partes operatur suntque vel corrosilva, vel narc
tica, vel coagulantia Termentantia vero nulla dantur. In specie ventriculi mala a nulla impuritate producuntur, sive haec cruditatibus pituitosis, sive adidis, sive bilios vulgo adscribatur, nec calor us imminutus accusandus venit Trituratio potius est turbulenta, violenta, & inaequalis, quae tantas miserias patrat; inde enim humores generantur asperi rudes, Minaequales,inde Salinat pote
tiae oriuntur, quae asperitatibus, angulis dospiculis suis pungunt devellicant. Sola igit*r ventriculi textura doci quantum turbarum his susciperepossit. Est enim totus nervos, adeoque maxime se sibili, sed ii enim iuccus nervem,qui eum ad placidum Maequabilem motum alias stimulat, copia vel acrimonia peccet, ter senem illam augebit, elateressesarum intendet, do convulsionibus tradet; id quod animi pathemata intemperantia potissimum inficiunt. Illa quidem spiritus animales genus nervosum marinis
petunt, in confusionem cient; haec autem duplici modo nocet, quatenus scilicet vel ad nimiam copiam alimentorum assumendorum, vel ad condimentorum abutan invitat. In priori casu pon-- alimonionim ventricta dum aravat, inpost mori varii sis
190쪽
pores, salia varia&spicula eundem pungunt vellicanti. e. eia ficiunt, ut oscillatio ventriculi lenis, mollis Sc aequalis, seu mo- tus peristallicus naturalis in cordium, irregularem turbulentum mutetur. Et si vel maxime hi excelsus non contingant, pleriquc amen homines carnibus vescuntur,vi vinum bibunt, unde succos sulphureos, salinos&vintiles generant, cum quibus nec ventriaculi nec sanguinis sinitas stare potest Laxitas & dvilitas ventibculi, quae vulgo accusaturin stomachicis assectibus, adeostrium Vter contingere non potest; su contingat, oritur illa a fibris nereeis iusto densioribus de compactis Linde enim in cavitatibus ejus rudita oriuntur, esservescentiae oc fluctuositato. Matin enim, quoaven triculus inalimenta non validesatis agere potest, horum pri cipia exaltantur oc fermentantur. Fermentum igitur inhoc sensu inter causas assectuum stomachalium recenseri potest, quatenus scilicet hoc depravatum ventri li statum insequitur Sed inop smudum inquiramus, quo remedia ventriculi morbis opitulentur; interui etialia venaesectioic purgatio laudanda venit. Mnid 'sanguinis missio tunica ventricui musculos praestet, illum latere non potest, qui relationem, quae sanguini iustulis intercedit, in comperto habet. Multum igitur solatii redundat in ventricu-
ma venaesessione, quando hic nimis irritatur, tenditur, aut min vetur purgantia sunt vel irritantia, ut emetica, vel laxantia, ut cassia, vel resinosa. ut aloe . Irritantia iuvant ventriculum, quate nusola illatioties ejus vitiosas interrumpunt,in naturales restituunt. Huniores scilicet capillarium extremitati impacti aggerem quasi opponunt os illationibus naturalibus ventriculi, eumque irritant quem runa pere hic suo motu quidem conatur, sed frustra, donec ab emetici vi adjuvetur, atque tum pristinum recipit mo tum Laxantia pariter in solidas partes suam exercent actionem.
Sunt enim haee succi spissi, glutinosi,unetuosi, qui ventriculi parietibus commode adhaerent,4 mediantibus suis salibus vellicant membranas, glandulasque disponunt ad evomendum humorem visi sum. Atque eodem etiam modo resinos operantur, utpote quae sunt salia concentrata viscido vehiculo involuta lateri media particularia dantur amara, et acida vel irritantia veis