장음표시 사용
241쪽
enim cathecum enus in de sibi episcopum dari: nec aliter unum populum fore atque unam fidem, nisi Ambrosius sibi daretur sacerdos. Obluctante illo & plurimum resistente, ad imperatorem relatum populi desiderium, omni maturitate iubetur impleri. Dei enim ait esse, quod discordantem populi fidem , & animos distidentes conuersio Libita in unum consensum
atque in unam sententiam reuocaret. Moxque dei gratiam consecutus,
re initiatus sacris & sacerdos effectus est. iNterea cum ad bellum Sarmaticum Valentinianus de Gallia partibus v c alinisset in Illyricum, ibi vixdum coepto bello aegritudine subita oppressus μ' 77 diem obiit, relictis haeredibus in imperio filiis, Gratiano Augusto, Valentinianoque admodum paruulo,& nondum regiis insignibus initiato. Quetanae' necessitas eorum, qui tanquam vacuum imperii locum conabant uxinuadere,compulit etiam absente fratre purpura indui, Probo tunc Prae secto fideliter rem gerente.
P Er idem tempus m Orientis regno Gothorum gens sedibus suis pulse, cMν. per omnes se Thracias in sudit, armisque urbes & agros vastare feraliter Α /ccepit. Tum vero Valentis bella quae ecclesiis inferebat, in hostem coepi in
conuerti, seraque poenitentia episcopos & presbyteros relaxare exiliis, ac de metallis resolui monachos itinet Ipse tamen ab hostibus circumuentus
in praedio, quὀ ex bello trepidus confugerat, impietatis suae poenas igni cxustus dedit, annis in Imperio cum fratre primo,&post cum filiis natris quatuordecim pariter exactis. Quae pugna initium mali Romano Imperior tig . tunc & deinceps fuit. Igitur Gratianus cum fratre admodum paruulo, post patrui necem Orientis quoque sustepit Imperium. Is pietate & religione omnes pene qui ante fuerant principes, superabat. Vsu armorum strenuus, velox corpore,& ingenio bonus erat, sed iuuenili exultatione plus fere laetus quam sussiciebat,& plus verecundus quam reipublicς intererat.
OVique videns utile virum annis maturum in tantis regni curis habere ciaep. participem, & quia, ut sermo diuinus monet: Melius duo qua unus, x V consortem asciscit Theodosium, eique Orientis procuratione permista, in partes sibi ac fratri Occiduas reseruauit.Verum is postquam multa religiose ac fortiter gessi, a Maximo tyranno apud Britannias exorto, per Andragathium ducem, Lugduni, sitorum magis proditione quam vi hostium,
Valentinianus in Italia degens, fiatris nece, atque hostis metu pertese ritus, simulatione oblatam pacem a Maximo, simulans pse quoque ii benter amplectitur. Cum interim Iustina mater eiusdem, artanae haereseos alumna, impietatis suae venena, quae vivente viro suppresserat, filio facile decepto fidenter aperuit. Igitur apud Mediolanum posita, conturbare ecclesiarum statum, comminari sacerdotibus depulsionis exilia, nisi Ariminensis cociiij decreta, quibus fides patrum intemerata fuerat, reuocarens. Quo bello ecclesiae muru& turrim validissima pulsabat Ambrosiu. Eumque minis,terroribus, atque omni oppugnationis genere fatigas, primum
sibi aditum debelland c rimabatur ecclent. Sed quamuis illa Iezabel spiritu
242쪽
pugnaret armata, resistebat tamen Ambrosius, Heliae virtute repletus&gratia. Ipsa autem in ecclesiis garrire, strepere, animare,&inflammare ad discordiam populos: sed quod minus res ex sentetia cederet iniuriam putare pro hoc apud filium conqueri. Vnde adolescentulus pro contumeliae inuidia,quam falso constati erat mater, accensus, armatorum globum ad ecclesiam mittit. confiingi ianuas,oppugnari sancta, sacerdote pertrahi atque in exilium mitii, protinus ilibet. Sed tanta fuit perseuerantia fideliupopulorum, ut animas prius amittere quam episcopum mallent. O.- INterim dictanda aduersum fidem patrum imperialia decreta mandantur Beneuolo, tuc memoriae scriniis praesidenti. Sed ille cui ab incunabulis saera fides, & venerabilis fuit, abnegat se impia verba posse proferre, &contra Deum loqui. Tum vero ne incoeptum reginς frustrari videretur,celsior ei honor promittitur, si impleret iniuncta. Ille qui nobilior in fide esse quam in honoribus cuperet: Quid mihi, ait,pro impietatis mercede altiorem promittitis gradum t Hunc ipsum quem habeo tollite,tantum mihi conscientia fidei duret illaesa. Haec dicens, ante pedes impia praecipientium cingulum iecit. Ambrosius vero aduersum reginae furorem, non se . . manu defensabat, aut telo, sed ieiuniis continuatisque vigiliis sub altari sin i, positus . per obsecrationes defensorem sibi atque ecclesiae deum parabat.
Dumque ii cin longum diuersis machinis & oppugnationibus nequam Iustina moliretur, Maximus, qui se exuere tyranni infamia, & legitimum principem gestiret ostendere, datis litteris impium protestatur incoeptum fidem dei impugnari, & statuta catholicς ecclesii subrui, & inter haec appropinquare Italiae coepit. Quo Iustina comperto, hoste simul atque impietatis conscientia perurgente, in fugam versa cum filio, exilia quae dei sacerdotibus praeparabat, pri ma sortitur. e tr. AD fuit tamen Theodosius propter regni fidem, bonitatisque ac benefi-X I- ciorum Gratiani memor :& in vindictam, totius viribus Orientis in Τ ' surgens vitus est sanguinem iustum. Valetiniani quoque impia inter haec mater desuncta,fidem catholicam,quam ipsa violauerat, & regnum ty ra-nide depulsa restituit. Atque ipse posteaquam Romam illustri triumpho inuectus est,ad propria rursus regna remeauit. PEt idem tempus subreptione 'uadam d monis, turpis macula religioso principi inusta est. Etenim cum apud Thessalonicam seditione exorta quidam ex militaribus vir, impetu fuisset populi furentis extinctus,repei tini nunt ij atrocitate succensus, ad ludos Circenses inuitari populum, eique ex improuiso circu fundi milites, atque obtruncari passim, ut quisque occurrisset, gladio iubet,&vindictam dari noctimini, sed furori ob hoc cum a facerdotibus Italiae argueretur,agnouit delictunsulpamque cum lacbrymis professus, publicam poenitentiam in conspectu totius ecclesiae exegit: & in hoc sibi tempus adscriptum , absque regali fastigio patienter impleuit. Quibus omnibus istud quoque mirabiliter adiecit: Lege sanxit in posterum, ut sententiae principum super animaduersione prolatae in diem uicesimum ab executoribus differentet: quo locus miselicol dic, vel
243쪽
HISTOR. ECCLES. LIB. II. 2 t si res tulisset in poenitentiae, non periret. I Gitur ad Orientem regressus, ibique svi ab exordio principatus sui sum. CAP XIX. ma cura summoque studio pulsis haereticis, ecclesias catholicis tradere: idque ea moderatione agere, ut ultione contempta, tantum catholicis de ecclesiarum restitutione consuleret, quo sdes recta absque praedicationis impedimento proficeret: communem se praebere erga sacerdotes dei: fide, religione, & munificentia cunctis regium animum exhibere, accessii facilis &absque imperiali fastu ad colloquium se humilibus praebere: hortatu
eius & largitionibus, ecclesiae plurimisHocis ornatae satis magnificaeque conitructae: prellare multa poscentibus, sed frequentius ultro offerre. Idolorum cultus, qui Constantini institu tione & deinceps negligi & destrui coeptus fuerat, eodem imperante collapsus est. Pro quibus in tantum deocharus fuit, ut speciale ei munus contulerit diuina prouidentia. Etenim in Thebaidos partibus monachum quendam Ioannem nomine, spiritu prophetico repleuit, cuius monitis atque responsis pacem retinere, an bellum gerere esset melius, sciscitabatur. INterea apud Laodiciam Sy riae ante idem tempus Apollinaris episcopus, c ep.xxvir sane in caeteris instructus, sed dum contentionis vicio nimius agitur,&aduersum omne quod quisque dixerat, ire obuius delectatur, iactatione ingenij male fortis haeresim ex contentione generauit, asserens solum corpus non etiam animam a domino in dispensatione susceptum. In quo cum euidentibus euangeli, testimoniis urgeretur, quibus ipse dominus &saluator habere se animam profitetur,& ponere eam qua do vult,& irerum assumere eam, quamque turbatam &tristem dicit esse usque ad mortem. Post ut ne ex toto vinci videretur ait, cum quidem habuisse animam, sed non ex ea quae rationabilis est, sed ex ea solum quavivificat corpus. Ad stupplementum vero rationabilis partis, ipsum verbum dei fuisse perhibebat. Quae assertio primo in urbe Roma a Damasio &Petro Alexandrino episcopo
concilio congregato tali sententia depulsa est, ut decernerent si quis filium Dei, tui sicut vere Deus, ita & vere homo fuit, vel humanitatis aliquid, vel deitatis minus diceret habuisse, alienus ab ecclesia iudicaretur. Ouae sententia&apud Alexandriam confirmata est,&apud Constantinopolim decreto concilij. Ex illo Apollinarillae ab ecclesia declinantes, d episcopos sibi suae partis, & dogmata propria ecclesiasque defendunt. IGitur in urbe Roma post Damasium Syricius ecclesiae suscepit sacerdo est xxitium. Apud Alexandriam vero defuncto Petro Timotheus: & post μη , hunc Theophilus. In Hierosolymis autem post Cyrillum Ioannes, Apostolicas reparant sedes. Apud Antiochiam vero defuncto selitio substituitur Flauianus. Sed quod Paulinus adhuc supererat, qui in catholicorum semper societate permanserat, multa ibi iurgia & multet controuersi et saepe commorς,nec tamen summa vi , nitentibus aliis, aliis obtinentibus, ipsis que in hoc elementis terrae marisque fatigatis, potuit aliquando pacis nullus obtineri modus, cum utique fidei iam nulla videretur subesse discordia .Hoc idem apud Tyrum fuit: Ubi cum Diodorus, unus sane ex antiquis
244쪽
catholicis vir,& tentationum documentis probatus, Athanasii testimonio esset a confestaribus episcopus factus, modestia eius contempta, alius aMe- liiij partibus ordinatur. Sed & in multis aliis urbibus Orientis, huiusmodi
coii fusiones contentio genuit sacerdotum. Apud Constantinopolim vero Nectarius ex Praetore Vrbano catechumenus & nuper baptista a comsecutus, sacerdotium suscepit. INterea apud Alexandriam noui motus & contra temporum fidem aduersum ecclesiam concitantur: ex occasione huiuscemodi oborti. Basilica quaedam publici operis, vetusta d admodum neglecta fuit, quam Constantius Imperator donasse episcopis perfidiam suam praedicantibus fere batur. Quae longa incuria nihil validum praeter parietes habebat. Visum est episcopo qui per idem tempus gubernabat ecclesiam, hanc ab Imperatore deposcere, ut crescentibus fidelium populis, orationum quoque cres
cerent loca. Quamque cum acceptam vellet excolere, reperta sunt in loco
antra quaedam latentia & terrae defossa, latrociniis & sceleribus magis qua
caeremoniis apta .Igitur Gentiles, qui retegi criminum suorum late oras &flagitioru cauernas viderui, no ferentes operta tot seculis mala & tenebris obtecta reserari, velut draconum calice potato insanire omnes ac palam furere coeperunt. Nec vocibus iam & seditionibus ut solebant, sed manu ferrίque decertare nituntur. Crebros conflictus agere in plateis, belloque aperto uterque populus inter se coire. At nostri numero & potentia multo plures, sed modestia religionis minus feroces erant. Ex quo freque- ter nostrorum plurimis vulneratis, aliquantis etiam intersectis, ad tem- plum quas ad arcem quandam refugiebant. Quo nonnullos ex Christi nis captos secum abducentes, accensis aris immolare cogebant: renitentes nouis & exquisitis suppliciis excruciatos necabant,alios patibulis assigentes,alios confractis cruribus in speluncas praecipitantes,quas ob sacrificiorum sanguinem, caeterasque impuritates delubri recipiendas, vetustas curiosa construxerat. Verum haec per dies singulos primo cum metu, deinde cum fiducia de desiperatione gerere,atque intra templum clauu rapto &praeda vivere. Ad postremum grassantes in sanguine ciuium, ducem sceleris &audaciae suae deligunt Olympum quendam,nomine& habitu philosephum, quo ante signano arcem defenderent, & tyrannidem tenerent. At hi quibus Romanarum legum custodia, iurisque dicendi cura permissa est, cognitis quae gesta fuerant, turbati atque perterriti ad templum conuolant, causas audaciae perconchantur, & quid sibi vellet ille concursus , in uo cu lato scelere ante aras sanguis ciuiu funderetur,inquiriit. Sed illi ob -rmato aditu confusis & dissonis vocibus rationem facti nullam, sed clamorem reddebant. Missis tamen ad eos nuntiis, de Romani Imperii potestate . de vindicta legum, & de his quae talia solent subsequi, commonebant. Cumque loci munitio nihil aduersum vaesana molientes agi, nisi vi
maiore, sineret, res gesta ad Imperatorem refertur. Ille qui ingenita mentis clementia errantes mallet emendare quam perdere, rescribit illorum quidem vindictam, quos ante aras sanguis effusus martyres effecit, non esse poscendam,
245쪽
HIS T. ECCLES. LIB. II. 2 3poscendam , in quibus dolorem interitus superauerit gloria meritorum. De caetero vero malorum causam radicesque discordiae, quae pro simulachrorum defensione veniebant, penitus debere succidi: quibus exterminatis, etiam bellorum causa pariter conquiesceret. Cumque haec scripta veniitent &velut post inducias parui temporis ad audiendum uterque populus conuenil Ict ad templum, statim ut prima epistolae pagina reserata est, in cuius exordio vana Gentilium superstitio culpabatur, clamor a nostris immensus attollitur, stupor ac pauor Gentilium populos invadit. Latebras unusquisque quaerere, angustos fugae calles rimari, aut nostris se latenter immergere: ut ab omnibus qui aderant nosceretur, praesentia dei populo audaciam tribuente, furorem daemonis, qui in illis prius debaechatus fuerat, effugatum.
S Erapis apud Alexandriam templum auditum quidem omnibus puto , p.
plerisque vero etiam notum. Locus est non natura, sed manu & cons ' tructione per centum, aut eo amplius gradus, in sublime suspensus,qua- ρrum quadratis& ingentibus spatiis omni ex parte distentus: cuncta vero quo ad summum pauimentorum euadatur, opere forniceo constructa, quae immensis de luper luminaribus,&occultis aditibus inuicem in semet distin .ctis,usum diuersis ministeriis & clandestinis officiis exhibebant. Iam vero in superioribus ex trema totius ambitus spatia occupant exhedrae & pastophoria, domusque in excelsum porrectae in quibus vel aeditui,vel hi quos appellabant es νευοντο id est,qui se castificant, commanere soliti erant. Porticus quoque post haec omnem ambitum quadratis ordinibus distinct* intrinsecus circum ibat. In medio totius spatij aedes erat, preciosis aedita columnis, i marmoris faxo extrinsecus ample magnificeque constructa. In hac simulachrum Serapis ita erat vastum, Ut dextra unum parietem, alterum leua perstringeret: quod monstrum ex omnibus generibus metallorum lignorumque compositum ferebatur. Interioris delubri parietes laminis primo aureis vestiti, super has argenteis, ad postremum aereis habebantur, quae munimento preciosioribus metallis forent. Erant etiam quaedam ad stuporem admirationemque videntium, dolis & arte composita. Fenestra perexigua ab ortu solis ita erat aptata, ut die qua suerat institutum simulachrum Solis ad Serapin salutandum introferri, diligenter temporibus obseruatis, ingrediente simulachro radius solis per eandem fenestram directus, os & labra Serapis illustraret, ita ut inspectante po- Iulo, o siculo salutatus Serapis videretur a sole. Erat de aliud fraudis ge nus ' uiusmodi: Natura lapidis Magnetis huius virtutis esse perhibetur , ut ad se rapiat & attrahat ferrum. Signum solis ad hoc ipsum ex ferro subtilis limo manu artificis fuerat fabricatum, ut lapis cuius naturam ferrum ad se trahere diximus, desuper in laquearibus fixus, cum temperate sub ipso radio ad libram fuisset politum simulachrum, & vi naturali ad se raperet ferrum, asturrexi Te populo simulachrum,& in aere pendere videretur. Et ne hoc lapsu propero proderetur,ministri fallaciae,Surrexit aiebant sol,ut va-
246쪽
ledicens Serapi discedat ad propria. Sed & multa alia decipiendi causa a veteribus i in loco fuerant constructa,quae nunc longum est enumerare per singula. Verunt ut dicere coeperamus, rescripto recitato, parati quidem erant noli rorum populi ad subuertendum erroris autorem . persuasio tamen quaedam ab ipsis gentilibus fuerat dispersa, quod si humana manus
simulachrum illud contigisset, terra dehiscens ilico solueretur in chaos, citumque repente rueret in praeceps. Quae res paululum stuporem queni. s. i. clam populi dabat. Cum ecce Vnus ex militibus fide quam armis magi,
uti a munitus, correptam bipennem , insurgens omni nisse maxillae veteratoris inlidit. Hamor attollitur virorumque populorum : neque tamen aut cae- tum ruit aut terra descendit. Inde iterum atque iterum repetens, putris lis ni fumosum genium cedit: quo deiecto, igni adhibito tam facile quam
ignum aridum conflagrauit. Post hoc reuulsium ceruicibus & depres modio trahitur caput, tunc pedes,aliaque membra caesa securibus & rapta funibus detrahuntur, ac per singula loca membratim in conspectu cultri, cis Alexandriae senex veternosus exuritur. Ad ultimum, truncus qui superfuerat in amphitheatro concrematur. Vanaeque superstitionis & erroris antiqui Serapis,hic finis fuit. De cuius origine diuersa fertur opinio Paganorum. Alij Iouem putant. cuius capiti modius superpositus vel quia cum mensura modoque cuncta indicet moderari, vel vitam mortalibus frugum
largitate prςberi. Alis virtutem Nili fluminis, cuius AEgyptus opibus &foecunditate pascatur. Quidam in honorem nostri Ioseph formatum perhibent simulachrum, ob dimensionem frumenti, qua famis tempore subuenit APptiis. Alii repertum in historiis Graecorum veteribus ferunt Apin quedam patremfamilias seu regem in AEgypto Memphis positum, cum famis tempore frumenta apud Alexandriam defecissent, ex proprio affatim ciuibus alimenta praebuisse. Quo defuncto, in honorem eius instituerint apud Memphis templum, in quo bos quas indicium optimi
agricolae nutritur, habens quaedam coloris insignia, qui ex nomine eius Apis appelletur: συρον vero, id est, sepulchrum in quo corpus eius inerat Alexandriam deduxerint, & soron Apili rimo ex compositione Sora pin, Mi ,, post vero peri corruptionem Serapin nominarint. Quod an verum sit, aut nihil omnino, de his deus viderit. Sed ad inceptum redeamus.
p. Post haec capite ipso idololatriae deiecto, studiis vigilantissimi sacerdo-
'μμ' iis quaecunque fuerant per totam Alexandriam portenta potius quam simulachra pari exitu & simili dedecore publicantur. Horret animus dic re, qui miseris mortalibus laquei a daemonibus praeparati sint,quae funera, quae sceleta in illis,qui dicebant gi ric,tegerentur: quot ibi infantum capita desecta inauratis labris inuenta sint: quot miserorum cruciabiles mortes depictae. Quae cum proderentur in lucem, ac sub auras prolata ferrentur, licet confusione ipsa gentiles & pud ore diffugerent, tame si quis ades.se potuit, mirabatur tot seculis se illis tam nephariis& tam pudendis fraudibus irretitum. Vnde & plurimi ex his condemnato errore & scelere deprehenso
247쪽
HISTOR. ECCLES. LIB. II. 2 sprehenso, fidem Christi, & cultum ver religionis amplexi sunt. Nam vi omittam caetera stagitia, luet in aliis locis vi necatis paruulis, despicatisque ob fibrarum inspectionem virginibus gerebantur, unum solummodo
quod in templo Saturni geri, ad omnium venit conscientiam , memorabo: ex quo etiam cςteraquc Omisimus, perpendantur. S Αcerdos erat apud eos saturni, Tyrannus nomine. Hic quasi ex responso numinis, adorantibus in templo nobilibus quibusque & primariis viris, quor uiri sibi matron ς ad libidinem placuissent, dicebat saturnum iniis praecepisse, ut uxor sua pernoctaret in rcmplo. Tum is qui audierat, gaudens quod uxor sua dignatione numinis Vocaretur, exornatam comptius insuper & donariis onustam, ne vacua scilicet repudiaretur, coniugem mittebat ad templum. In conspectu omnium conclusa intrinsecus matrona, Tyrannus clausis ianuis & traditis clauibus discedebat. Deinde facto silentio, per occultos&subterraneos aditus, intra ipsium saturni simulachrum patulis erepebat cauernis. Erat autem simulachrum illud a tergo exesuin, & parieti diligenter annexum. Ardentibusque intra aedem lumi ς - nibus, intentae supplicantique mulieri voce subito per simulachrum aeris cocaui proferebat,ita ut pauore & gaudio infelix mulier trepidaret, quod dignam se tanti numinis putaret alloquio. Posteaquam vero quae libitum fuerat, vel ad consternationem maiorem, vel ad libidinis incitamentum deseruisset numen impurum, arte quadam linteolis obductis, repente lumina extinguebantur uniuersa. Tum descendens, obstupefactae &consternat et mulierculae adulterij sucum prophanis commentationibus inferebat. Haec cum per omnes miserorum matronas multo iam tempore gererentur, accidit quandam pudicae mentis foeminam horruisse facinus, & attentius designantem, cognouisse vocem tyranni,ac domum regressam, viro de fraude sceleris indicasse. Ille de iniuria coniugis, imo potius sua, ardentius inflammatus inscriptum tyrannum ad tormenta deducit. Quo conuicto atque confesso, cςcisque fraudibus reuelatis, pudor omnis Ndedecus Paganorum peruaserat domos, adulteris matribus, incestis patribus, liberis spuriis deprehensis. Quibus diuulgatis de proditis, raptim
cum simulachris de aedibus excitabantur de crimina. IAm vero Canopi quis enumeret se perstitiosa stagitia 3 ubi pr textu se p. cerdotalium litterarum ita etenim appellant antiquas AEgyptiorum lit- i hia teras) magicς artis erat pene publica schola. Quem locum velut fontem quendam atque originem de monum in tantum venerabantur Pagani, ut inulto ibi maior celebritas, quam apud Alexandriam haberetur . sed de huius quoque monstri errore, cuiusmodi originem tradant,absurdum non erit paucis exponere. Ferunt aliquando Chaldaeos I memdeum sui im circunferentes, cum omnium prouinciarum diis habuisse a 'e': constichum, quo scilicet qui vicisset, hic esse deus ab omnibus crederetur. Reliquarum prouinciarum dij, aeris, aut auri , argentique, aut ligni, vel
248쪽
lapidis, vel ex quacunque materia constabant, quae per ignem proculdubio corrumperetur. Ex quo fiebat, ut Ignis locis omnibus obtineret. Haec cum audisset Canopi facerdos, callidum quiddam excogitauit. Hydriae fieri solent in AEgypti partibus fictiles, undique crebris & minutis admodum foraminibus patulae, quibus tui bida aqua desudans, desecatior ac
purior redditur. Harum ille unatia cera foraminibus obturatis, desuper etiam variis coloribus pictam, aqua repletam statuit ut deum. Et excisum veteris sinu lachri, quod Menelai gubernatoris ferebatur, caput de superpositum diligenter aptavit. Adsunt post haec Chaldaei: itur in conflictum circa hydriam ignis accenditur: cera qua foramina fuerant obturata, resoluitur: sudante hydria ignis extinguitur. Sacerdotis fraude Canopus Chaldaeorum victor ostenditur. Vnde iplum Canopi simulachrum, pedibus perexiguis, attracto collo, A quasi suggillato ventre tumido in modum hydriae cum dorso aequaliter tereti formatur. Ex hac persuasione velut deus victor omnium colebatur. Sed profecerint haec fortassie aliquando Chaldaeis. Nunc vero aduentante sacerdote dei Theophilo, nullus pro, fuit sudor, nec ceris fraus obtecta subuenit. Vastata sunt omnia, atque ad solum deducta.
SEdi nihil gestum est quod in squalorem verteret locum. Flagitiorum
cauernae, ac veternosa busta deiecta sunt, & veri dei templa ecclesiae celsae constructae. Nam & in Serapis sepulchro prophanis aedibus complanatis , ex uno latere martyrium, ex altero consursit ecclesia. Occasio autem martyri j construendi unde data sit, dignum arbitror memorare. I Uliani temporibus velut relaxatis frenis efferbuit in omnem saeuitiam sciritas Paganorum. Ex quo accidit, ut apud Sebasten Palcstinae urbem sepulchrum Ioannis Baptistς mente rabida & funestis manibus inuaderent, ossa dispergerent, atque ea rursum collecta, igni cremarent, dc sanctos cineres pulueri immixtos, per agros & rura dispergerent. Sed dei prouidentia factum est, quosdam de Hierosolymis ex monasterio Philippi
hominis dei, orationis illuc causa per idem tempus venisse. Qui cum tantum neptias humanis quidem manibus , sed ferina mente fieri viderent,
mori gratius habentes, quam huiuscemodi piaculo funestare, inter eos qui ossa ad exurendum legebant mixti, diligentius inquantum res patiebatur, ac religiosius congregantes, furtim se vel stupentibus, vel in Mnientibus subtraxere , & ad religiosum patrem Philippum venerandas reliquias pertulere. Ille supra se ducens tantum thesaurum propriis seruare vigiliis , ad Pontificem maximum tunc Athanasiium , hostiae immaculatae reliquias per Iulianum diaconum suum , post etiam Palistinae vibis episcopum mittit. Quas ille susceptas, paucis arbitris sub cauato sacrati j pariete inclusas prophetico spiritu profuturas generationi posterae conseruauit: quibus nunc deiectis & prostratis idololatriet vestigiis , in qdibus quondam prophanis aurea tecta consurgerent.
249쪽
HISTOR. ECCLES. LIB. II. 2 7Sed post occasum Serapis, qui nunquam vixerat, quς iam alterius d mo- . i. nis itare delubra potuerunt Zi Parum dixerim, si omnes quq erant Ale. xandric per lingulas pene calumnas cuiuscunque t monis diculet infulti ceciderunt. Sed per cunctas AEgypti urbes, per castella, per Vicos, per omne rus, per ripas fluminis, per eremum quoque si qua phana vel potius busta reperiri potuerunt, instantia uniuscuiusque episcopi subruta, & ad
solum deducta sunt,ita ut denuo rus culturae redderetur, quod iniuste fuerat daemonibus deputatum.
, Ed & illud apud Alexandriam gestum est, quod etiam Thoraces Sera- p XX xpis, qui per singulas quasque domos in parietibus, in ingressibus, in
postibus etiam ac fenestris erant, ita abscissi sunt omnes & abrali, ut ne vestigium quidem usqua, vel numinis appellatio, aut ipsius, aut cuiusti-bet alterius det monis remaneret, sed pro sis crucis dominicς signum unus
quisque in pol tibus, in in*ressibus, in fenestris, in parietibus, columni Dque depingeret. Quod cum factum esse hi qui superfuerant ex Paganis
iderent, in recordationem rei magnae ex traditione sibimet antiquitus commendata venisse perhibentur: Signum hoc nostrum dominicae cru- έ g '
cis inter illas quas dicunt i ρατιουttii sacerdotales literas, habere AEgyp - .. .rii dicuntur, velut unum ex c teris litterarum, quq apud illos sunt, elementis. Cuius litteri seu vocabuli hanc esse asserunt interpretationem: Vita vetura. Dicebant ergo hi qui tunc admiratione rerum gestarum conmuertebantur ad fidem, ita sibi ab antiquis traditum, quod haec que nunc coluntur, tamdiu starent, quamdiu viderent signum istud venisse in quo esset vita. Unde accidit ut magis hi qui erant ex sacerdotibus vel ministris templorum, ad fidem conuerterentur, quam illi quos errorum prς stigiq& deceptionum machinc delectabant. S Ane quoniam moris erat in AEgypto , ut mensura ascendentis Nili stu- G utra.
in is ad templum Serapis deferretur, velut ad incrementia quarum &inundationis autorem, subuerso eius simulachro, ignique consumpto, omnes simul negabant Serapin iniurit memorem, aquas ultra ac assi uen ita solita largiturum. Sed ut ostenderet deus non Serapin, qui multo erat 'rNilo posterior, sed se esse qui aquas fluminis temporibus suis iuberet excresccre, tanta ex eo & deinceps fuit inundatio , quantam fuisse prius tas nulla meminerat. Et ideo vina ipsa, id est, aquet mensura, quam Vocant, ad aquarum dominum in ecclesiam coepta deferri. Sed ubi hic gcsta religioso principi nuntiata sunt, extentis ad c tum palmis, cum ingenti fertur exultatione dixisse: Gratias tibi Christe, quod absque urbis r . . ,
illius magnae pernicie tam vetustus error extinctus est. v 'INterea Valentinianus in Occiduis partibus, animis quantu aetas pax te se xxxibatur j ardentibus rem publicam gerens , causis etiam nunc latentibus
laqueo vitam finiuit. Sed hoe quidam dolo duei; sui Albogasti factum Confirmabant: idque quam maxime publica tenebat opinio. Alii quidem a cominissi scelere ducem alienum dicebant, sed causas praestitisse, quibus in hoc adolescens animi indignatione cogeretur, quod i minus ei minus etia Iazia. V iij
250쪽
ia ζῶ tanqua per aetate nondum Valido, libera de omnibus indulgeret imperia. Fuere tamen nonnulli sacerdotum, qui pacis ab eo qui post creatus est legatione suscepta, immunem esse duce a mortis scelere apud Theodosium
J V SEd ille nihilo segnius instam matus ad ultionem arma contra Eugenium qui in locum defuncti substitutus est, corripit, primo dei voluntatem per Ioannem monachum s de quo supra memorauimusὶ sciscitatus. Tum ille qui primam de Maximo ei victoriam praedixerat lo cruentam, etiam hanc licet non absque plurima utriusque sanguinis inundatione promit-
--- IGitur praeparatur ad bellum non tam armorum telorum que, quam ieiuniorum orationumque subsidiis: nec tam excubiarum vigiliis, quam obsecrationum pernoctatione munitus circumibat cum sacerdotibus &populo omnia orationum loca, ante martyrum &Apostolorum thecas
iacebat cilicio pro stratus, & auxilia sibi fida sanctorum intercessonepos
accumulat. cebat. At Pagani, qui errores suos nouis semper erroribus t animant, in- nouare sacrificia,& Romam funestis victimis cruentare, inspicere exta pecudum , & ex fibrarum praescientia securam Eugenio victoriam nuntiare. Superstitiosius haec agente, & cum omni animositate, Flauiano tunc Praefecto, cuius assertionibus smagna enim erat eius in sapientia praerogatiuain
Eugenium victorem fore pro certo praesumpserat. Sed ubi verae religionis fretus auxilio Theodosius , alpium fauces coepit urgere, primi illi quibus nequicquam litatae sunt tot victimae, de fallaciae conscientia trepidi daemones, in fugam versi. Post etiam magistri horum & doctores errorum praecipue Flauianus, plus pudoris quam sceleris reus, cum potu ille te uadere eruditus admodum vir, mereri se mortem pro errore iustius, quam pro crimine iudicauit. Caeteri vero instruunt aciem, & collocatis in luperiori iugo insidiis, ipsi pugnam in descensu montis expectant. Verum ubi ad primos ventum est, & ilico se legitimo principi tradiderunt, cum caeteris imis vallibus deprehensis constictus acerrimus geritur. Stetit aliquanri ..1μ, diu anceps victoria: fundebantur auxilia Barbarorum, & terga iam hos-- σμm. tibus dabant. Sed fiebat hoc non ut Theodosius vinceretur, sed ne per Barbaros vincere videretur Tum ille ut conuersias suorum acies yidit, stans in edita rupe, unde&conspicere& conspici ab utroque posset exercita, proiectis armis, ad solida se vertit auxilia, & prostratus in conspectu dei: Tu, inquit, omnipotens deus, nosti quia in nomine Christis iij tui vitionis iustae, ut puto, praelia ista suscepi: si secus, in me vindica. Si vero cum causa probabili & in te confisus, huc veni porrige dexteram tuis, ne forte dicant gentes, ubi est deus eorum Z Quam supplicationem p ij principis, certi a deo esse susceptam, hi qui aderant duces, animantur ad caedem :&- - φε praecipue Bacurius, vir fide, pietate, virtute & animi & corporis insignis,& qui comes esse & socius Theodosij mereretur, proximos quosque colo, telis, gladio passim sternit, agmina hostium conferta&constipata perrumpit. Iter per milia ruentium ad ipsum tyrannum ruptis agminibus&