장음표시 사용
31쪽
retentia , M oblimione in incibili . Si clamant, paria esse scire, O delere starer
enim quis actu non considerat, nec ul- l. te mihi dare oportet , Τ. de rebusto pacto dubitat, neque ullam habet in crerit. 'ea mi r. in Summ. Praelud. p. n. IT. mente haesitatiotiem, quod hodie V. g. Aestrius tomo I. Inflit. bb. I. cap. Ic. u. F.
sit dies Veneris , quomodo si comedat & alii: quibus addi potest Caramuel in
carnes , dici debet voluntarie fregis- Theolog. Morali Fundame..tom. .n. 9 I L.
se praeceptum , si nihil volitum quilia dum ibi sic: Cum ignorantes nascamur, praecognitum Igitur datur etiam ita' afferente Arastotele tanquam Tabula rase , consideratio involuntaria, inculpabilis, in quibus mi Icriptum, flat pro possissione &c. coincidens cum ignorantia item ignorantia, quae excludi non debet, ni si 'ne- involuntaria, inculpabili,&c. Rursus si tur discendi commοδtas, obligatio. quis sponte nolit eonsiderare, quam- i Verum probabilius alii cur vis postit, & debeat, an hodie si dies quibus&cgo tenent, quod ut ignoran
Veneris, ne frangat praeceptum co- tia, inadvertciuia , S oblivio sive ju- medendo carnes, nonne erit liaconsi- ris, sive facti censeantur invincibilia , deratio culpabiliis, voluntaria,&c. t ergo. sussicit ut nulla notitia, nec specialis , Videatur Pasearinus citatus supra m 7. nec confusa, nec aliqua dubitatio truquaestioms primae, art. per tot m . n. 81. universum , aut particulariter occvtrat. fol. 88. item art. s. ω capitib. sqq. Sed debet praecedere aliqua cogitatio,1 3 His suppositis : Si quaeras, quali- aut consideratio expressia, quam actuater ignorantia, oblivio, & inadvertentia lem vocant, malitiis moralis, vel pe- excusent a peccato λ Multi Doctores triculi. Quare ut aliquis peccet mortali sentiunt, sushcere advertentiam Virtua- ter , debet expresse.advertcre , & con- Iem, seu interpretativam, ut ignorantia, siderare malitiam objecti, vel salternoblivio & ina)vertentia censeantur vin- habere aliqua in dubitandi rationem,
cibilia,& absque diligentia debita posita aut scrupulum . Quod si inihil horii mad ca vincenda ; quam virtualcm con- praecesierit, ignorantia, & inadverten siderationem non excusare a peccato, & etia, seu oblivio censentur omninis na a legis transgressione itidem conscque - turalia, & invincibilia; nec sitis est co ter asscuerantia Appellant aurcin adver- gitatio illa, & advcrtentia virtualis, seu tentiam,scu considerationem virtualem, interpretaim . Et ratio naturalis est, quoties, & si ratio actu non considcravit quia homo non lUtcs: sic applicare ad malitiam objecti, potuit tamen morali aliquid consideralidum , vel ὀiscernen- potentia,& debuit eandem considerare. dum , nisi praecedat aliqua cogitatio, Ratio eorum est, quia snadvertentia, & qua possit moveri: quia homo non se ignorantia dicuntur invincibilia quan- applicat nisi per voluntatem, & volun clo morali, & humano modo Vinci ne- tas non poteli se movcre nis praevia ali- queunt: de cum quis tenebatur adver- qua cogitatione , eo quod an e primam rere , possunt humano, & morali modo voluntatem praecedere dcl e cogitatio; vinci . Nam sic ignorans tenebatur ex quae propterea non poterit se Volunt.1- Ossicio , vel suo statu scire, & advertere . via , sed naturalis ab exti .ns co prove-Quippe preccptum,quo factum aliquod niens: ergo qumdo nulla talis inmen- praecipitur , aut prohibetur, obligat ad tem subiit , qua possit voluntas moveri, advertendum,illudque sciendum . At si & cxcitari ad apritendum , vel quaeren- non posset scire, non rcnetur utique: ne- dum scientiam , vel considerationem , mo enim ad impos libile obligatur : cr- non est in potestate hominis se ad illam go talis ignorantia est indirecto volun- movere, & consequenter non potcst ta-
raria, & subinde culdibilis : quare jurM lis ignorantii homini imputari, i ed est
32쪽
Intentio Authoris, & Operis. D
imoluntaria, ac proptem inculFbilis, rus e. II. n. 32. e. 37. n. I 3. intelligi δε-& invincibilis. bras de ad eristia, siupponit iam Οὐ- is Quod optime confirmatur, quia tectum apprehensem,o sit postemradieneia
juxta D. Tia. p. 2. P. I . art. 6. Con- tis in apprehensime, alimriun ante primam sultatio intelle stus in mediorum inqui- apprehe oonem ad errere non tenetur. Desisione non procedit in infinitum versus is enim praecedere aliqua apprehenso malia finem, nec versus principium. Qui ais tia, aut prohibitionis, mel alteritis reis- alioquin nunquam inciperemus coniisl- -lis , quae pertineat ad genus muris. Et lare, & operari Quare necesse est ad horum omnium ratio naturalis est unam cogitationem primam pervenire, oprime etiam Sanchee n. α r. cit. quia
uae non ex consilitatione procedat, sed superat humanam diisentilam, expellius initium sit: ut ergo quispiam cir- lere ignorantiam, vel inadvertentiam in operis bonitatem, aut malitiam con- malitiae objecti, cujus nulla prorsus i sultare possit, opus est,ut occurrat pri- cidit cogitatio, ut supra: quippe om-mὀ aliqua cogitatio naturalis in potes - nis libertatis nostrae usus circa aliquam
tale noltra non existens, quae talis con- rem dependet tanquam a radice a co-sultationis initium possit esie . Nec erit gnitione aliqua malitiae, vel bonitatis in potestate nostra primam hanc cogi olae sti praecedenti , illique necessariis
rationem excitare. At quandiu non - adh. aeret; igitur non potest este culpa, curret inrellectili cogitatio aliqua circa quamdiu haec cognitio, vel cogitatio malitiam objecti, aut circa illius peria circa malitiam non se Ofieri. Idque e-culum; aut dubitatio aliqua, aut scru- tiam persit adet disinae legis suavitas ad pulus, quantumvis de illius commodia dit Sanchee n. 2 I. cisii praesertim triatate intellectus consilit et, non est prin- peccatis mortalibus , quae cum ranticipium sitificiens deliberandi de malitia momenti sint, non est credibile ea ab ipsa morali; ergo non potest cile culpa illo committi, qui de malitia nec du- quandiu haec cogitatio circa malitiam bium, nec scrupulum concepit , sed non se Osteir. Nam superat humanam circa eam se habuit quasi naturaliter
diligentiam expellere ignorantiam, vel operans, Ex quibus: inadvertentias maliti ae objecti cujus nul- 17 Colligitur, sano modo esse in-la prorsis incidit cogitatio. Huic scia- tolligcnda Iura, ac Doctores , dum rentiae favent Sanine: in opere Agurali aequiparant scire, & debere seire: paciar. v. cap. Ic. n. LI. Filii actius Tom. 2. simque dicunt, esse ndirecte volunt tract. LI. cap. Io. Sua- riam ignorantiam, & inadvertentiam,
Ne de Celseris disp. 4. sec. 8. n. 17 cum quis vel scivit, & advertit ι aut 38. &plures alii apud ipsos. debebat scire ,& advertere. Haec enim 16 Hinc idemmet Suare: n. 17. eis. intelligenda sunt, quando adfuit aliqua concludit: scut ignorantiaonti test actualis, plena, & sussiciens ad mortale
esse invincibilis , etiam in rebus ad advertentia ad malitiam objecti, ejus Prorium o sum pertinentibus , quia pe- ve periculum , seu dubium, aut seruritia hominis curta es, in diligentia timi- pulus. Quia dum haec actitatis advertentata,m ars fulax , ac pro dentia incerta; tia non adfuit, non est in nostra potesta ita pari ratione potes ignorantia iuris esse te proxima expellere eam ignorantiam, in incibilis, etiamsistis aliquo praecepto & iliconsiderationem , aut non est pi ad proprium incium pertinente. DFillinc- ne, ita ut & ad mortale sufficiat. At ea Gu n. 3 76. GL itidem notat, quod cum existente advertentia , tenetur , quia uul D. D. aliquem peccare, quando ad- poterat intellectus deliberare , & v meriιt, mel debet adiertere ut 'cimam Iunias diligentiam adbibere ad scien-Η dum,
33쪽
i o De Privilegiis Ignorantiae
dum , & propterea si non adhibeat im- cusandum peccatum . Debet et go da- putabitur culpae . sta Sanciae l. e. n. α . ri ignorantia in vincibilis juris, quod ex Osuccius n. 37s. eis. &alii. se ignorantem obliget , aut nulla juris 18 Quod si instes, hic non adver- ignorantia erit invincibilis . Praeterea, tens aut ignorans praeceptum jejunii v. g. & cui nulla dubitandi ratio circa id
praeceptum occurrit, tenebatur scire, &advertere,ergo IUterat. Res' ndet Sua ποῦ n. I 8. cit. &cum ipse in n. 24.
est. Per se quidem hunc teneri ad talem scientiam, ad hoc tamen satis esse, ut sit per se loquendo in homine potestas scie. di: Sc per accidens hic, de nunc non teneri , sed si ispendi illam obligationem, , seu potius ab illa excusari propter impotentiam proximam,ac moralem,quae ex naturili,& necessaria ignorantia, aut inconsideratione orta est. Non est igitur satis ad transgressionem praecepti cogni. tio illa virtualis,& interpretativa,sed necesse est ad malitiam objecti,achialis advertentia,aut saltem dubitatio aliqua expressa illius periculi. is Et hinc etiam habes, quomodo intelligendii si caput Ignorantia, de Reg.
Iur. in s. ubi habetur s& est Regula i3. quod qua tia facti, o iuris excusit intelligitur enim quoad fori externi praesemptionem, eo quod legum ignorantiam Princeps minime praesumit, utpote quae publico,ac solemni ritu promulari solent. At in foro conscientiae utraque ignorantia tam fieti videlicet, quam juris, si e 1h invincibilis, atque excusat; de neutra si vincibilis est: sic cum aliis tradunt Arprius In t. Moralium bb. p. cap.
io Qui num. sea. pariter infert, qualiter intelligendi sint D. D. dum tradunt, Ignorantiam legum adflatum, meleficium alicuius pertinentium se mincibialem , nec excusare. Quae regula, si ita in universium esset vera , nulla juris igno-iaiatia cinquit ipse, & optime ) possetesso in vincibilis, nec excusaret. Nam si jus illud ignoratum non est ex iis, quae minime obligant ignorantem, nil resert illius scientia, vel ignorantia ad ex- quia quicumque tenetur ea praecepta nosse, qtrae implere tenetur , sive ea obligatio consurgat ex generali Christiani conditione , sue ex speciali munere , & ossicio, ut Confisioris, ludiacis,dcc. At omnes fatentur priorum pri-ceptorum posse dari ignorantiam in vincibilem . Ergo & posteriorum dari potest: nil enim refert, obligationem ex hoc, an ex illo capite consurgere. Ita
ab ipso citatis . Unde cum iisdem metconcludo, sive leges pertineant ad peculiare alicujus ovicium, aut statum ;sive ad generalem Christiani hominia
conditionem , ut earum ignorantia sit vincibilis , nec a culpa excuset, oin r-tet eum prius nosse, aliquas esse leges
circa dis ,sitionem status sui, aut ossicii : quod si id non nosset, nec aliquod dubium , aut saltem scrupulum de hoc
concepisset, erit ignorantia invincibilis , quia humanam diligentiam stiperat, expellere ignorantiam illius rei, cujus nulla prorsus incidit cogitatio. Id tamen discrimen est inter leges pertinentes ad statum persenae peculiarem, seu ossicium , & inter generales : quod de prioribus facile incidet ratio cogita-di, aut dubitandi, an sint aliquae , dc quales sint. At de posterioribus non,
ita facile dubitatio occurrit, etiam qua do quis contractiam inire vult , aut operationem aggredi. Quia ex eo,quod leges esse in universum norit , notasta
tim dubitat, an sint pro hoc peculiari
Opere . At status, Sc ossicium alicujus, statim incitant ad ejus leges inquirendas . Si tamen contingat, nec circa has, nec circa illas csse aliquam confusim notitiam , vcl dubitationem, sed aliquis operctur nil cogitans, ignorantia ejus utiq; erit invincibilis. Et haec omnia
cum optime docet Sanciae n. m.
34쪽
Intentio Authoris, & Operis. II
, 1 Hinc , duobus modis accidere dit Sanctu e&bene, i. c. u. potest, ut homo invincibiliter ignoret tea praeter intentionem accidat, censibitur id,quod scire tenetur. Primo modo po- in incibilitergnoratum. Nec enim summa,
test homo ignorare id, quod scire tene- o exacta diligentia , quae adruberi pol tur, ita ut nunctuam illud in mentem rat, necessaria est, sed quae in si lu--- venerit, nec ulla dubitatio de obliga- gotiis, in circumstantiis communitrea pra tione acquirendi illius cognitionem anse dentibus adhiberi solet Et ratio est, quiamuin pulsaverit, & si uc ignoret, dia morabier id studium tantum, quod se citur proprie invincibiliter ignorare ; a ciens, necfiaraum prudenter iudicatur ad pr2cepto,& a peccato excusari per igno- eognitionem actit irendam , potes ab homirantiam invincibilem , quandoquidem ne adhiberi. βιωd autem stimmum est,
illud nunquam novit. Secundo modo maius dicto, non Tradetur ita proxime , in ignorare id potest,quod scire tenetur, ut morabier possibile. Ita San et . Qitod de eo tamen quod ignorat, habeat ali- d cnt etiam Caietanus 2.1.-s adria quam expressam dubitationem , aut 8. Suaret De Cense is dis8 sec. 8. n. I L. sciat ignorare illud, quod scire tenetur; 17. em I 8 Valentia p. 2. disp. s. '. 6. at cum intellectus hoc secundo modo punc. p. Corol. p. Aemus Instri. eo. I. I. I.
habeat sufficiens principium dubitandi, e. 36. qu. 6. Gyrus in Ciami Regia lib. L.& movendi se ad inquirendum verita- cap. 9. y.& alii communiter. tem, si non acquirat, nec adhibeat di- Σ3 Verum quidem est , quod conligentiam ad ejusdem cognitionem ha- tingere potest, ut propter defectus sit bendam , dicetur habere ignorantiam ficientis adhibitae diligentiae, ignoran vincibilem, nec excusabitur a peccator tia sit quidem vincibilis, peccatum rainei ergo oportet aliquid facere, & dilia men per eam commissum , tum conagentiam adhibere, ut de huismodi igno- tra praeceptum juris humani,tum etiam rantia centatur invincibilis, & excusi- contra praeceptum juris Divini, aut nare a peccato. 1 turalis, sit tantum venialc ; maxime
αα Quanta autem debeat esse haec autem quando ad desectum sufficientis diligentia, juxta communem Do M- diligentiae detegendum, requiritur ali-rum sententiam, statuitur haec regula : qua ingenii subtilitas: tunc nimirum ut qui sic ignorat, adhibere debet mo- excusante a mortali tum divinae le-ralem diligentiam, ad vincendam ta- sis suavitate, tum etiam humana im-lem ignorantiam, idest tantum operae, becillitate, &sciendi difficultate, tum&studii ponere in comparanda de ea, denique aliquo essectu obediendi in cognitione, quantum adhibere tene- adhibente aliquam diligentiam ad actur, & quantum judicio prudentis viri quirendam cognitionem . Itaque illo, morali rer i sufficiet. Nec enim ad hoc qui prudentis judicio, qualitati praecep- ut ignorantia sit, invincibilis, est ne- ti, officii, temporis, & persenae, pr cessarium , ut in acquirenda cogniti portionatam adhibet diligentiam ad cone , tantum adhibeatur studium, quan- gnoscendum, etiam si non sufficientem 'rum ab lute potuerit ab homine adlise ad repellendam ignorantiam in agendo, ri, sed sufficiet tantum adhibitumia excusatura mortali, quamVis non ex ril quantum consideratis negotiis per- cusetur a veniali, eo quod diligentiam, senae, temporis, & circumstantiis, re quam adhibuit, aliquid habuerit ad-ta ratio dictat requiri; ita ut videlicet mixtum negli Sentiae; si non tantum, diligentia adhibita, sit proportionata ut debeat censeri sufficiens ad divinae negotio, major, vel minor, juxta ipsius amicitiae vinculum dissetvendum me-q ciuem. β shac adhibita conclu- cando mortaliter. Qaod optime etiam B L as
35쪽
advortit V Nia ι'. s. citata 'incto 3. cisie,& ignoratia erit invincibi sis; hoc itebit. D. Bb hiscemet verbis : θ ranti O certu est. Reginaldus tom. p. tib. I I. cap. eoncibilis potest magis, in ηmnus minue- sec.p. mers Tertium es , n. 28. pag. mihi re tra vitatem peccati , sicuit Vsa etiam 136. Parta est: Si aliquis ad repellen- potest magis, mel minus esse moluntaria, dam ignorantiam tam juris, quam fac- in culpabilis. Pocirca, si et rantia sit ti, adhibet moralem diligentiam juxta tantum lenialis, i fise volunta- negotii qualitatem,&quae judicio pruderia Gicut est quando quis adhibuit aliquam iis viri sufficiens videbitur, tuc u norandiligentiam, sed nos cientem,ut in casu tia erit invincibilis, & si postea error co- periurii, ex meniab ignorantia , notat 'La- tingat: sequitur ex dietis, & D storibus marrus in Manuati cap. Ia . n. s. post SIL supra,praecipue Sanciat L p. Adorac c. I 6. mestrum in Verbo Periurium) minuit etiam n. 3 . Qinta Regula est pro his,qui ha- peccatum adeo ut non sit mortale. Et ratio bent certum munus,& officium:Si enim est , . quia meo casu peccatum non esi nisi nihil cogitant de his,quae spechant ad il-meniahur olitum , quandoquidem aliter lud munus,& ossicium generaliter, aut molitum non est, nisi ut est molita igno- specialiter, ne quidquam sciant, cumrantia. duodest ad errendum, e c. ita tamen noverint requiri aliquam scien- Valent. Ex quo inservir quod ille , qui tiam: tunc utique ignorantia erit vinci per ignorantiam jurat filium, non pec- bilis y quia tenentur stire quae sunt silicet plusquam venialiter si in periurio ossicii, & muneris - Nam certum est vitando adhibuit quidem mediocremia quemlibet fidelium obligari scire, tum diligentiam, non tamen quantum p id quod explicite credere tenetur,juxta il-tuit. lud a Domino dictum,Matth. ult. Em mx4 Cum ergo ignorantia judican- crediderit condem Atur. Ut duodecim da sit vincibilis, aut invincibilis juxta Articulos Apostolici Symboli: tumetia parvitatem, aut magnitudinem diligen- id,quod servare tenetur juxta illud Matth. riae, quae adhibetur, sex Regulae assi- 19. Simis ad tam ingrediser manda gnantur ad dignoscendum ignorantiam ta: no enim poterit servare quae ignorat. invincibilem a vincibili. Prima est: Si Tenetur praeterea scire Praecepta Deca- homo quando incipit operari nihil pror- logi, & caetera juris naturae, quae ad illa sus dubitat de eo,quod oportet fieri, vel reducuntur. Deinde Praecepta de Sacra- nulla ei occurrit obligatio , debeat ne mentorum susceptione, quae sunt juris ita secere nec ne,signum est talem igno - positivi Divini. Porro ex jure humano, rantiam esse involuntariam , & propte- positiva illa, quae specialiter' dicuntur rea invincibilem: Hlbuccius tom. h. tract. Praecepta Ecclesiae , nempe de nona. I. c. I . P. 9. f. co Tertiὸ, n 37s. faciendo opere servili: & de audienda di communiter, sequiturque ex dictis . Missi die festo: de jejunando, de absti- Secunda est . Quando quis ficit to- nendo a cibis vetitis certo tempore; de tum id, ad quod tenetur , ut acquirat confitendo semel in anno, & Sacrosanc- scientiam, & cognitionem, de tamen ea ta Eucharistia quot annis recipienda cir- acquirere no potest, ignoratia est invin- ca diem Paschae . Denique ea, quae ad cibilis: ide Filbucc. l. c. de ite sequitur ex proprium cujusque statum pertinent; ut dictis; estque comunis, ac certa Regula . quae ad statum, & officium Episcopi, Tertia est Si quis consilium boni si sit Episcopus: Quae ad statum Iudicis, viri , de docti secutus , quippiam agat, & ejusdem officium , si Iudex est : Sequamvis erratus fuerit in ficto, excu- ita de reliquis,de quibus dicitur in Iustia sabitur; nam eo ipso,quod ex tali cosilio tuit. de lege Aquilia. Si vero statim nos id fecerit,videtur prudenter, & bene se- cant communes leges; deinde specia leS
36쪽
Intentio Authoris, dc operis. 13
les curent paulatim scire , tunc igno- mersatione in hac re, quod etiam attigitrantia erit invincibilis. D. Tia. p. 2. P. Caieta . p. t. P. F. art. 8.J Quare ex
s. art. 2. Sexta Regula est: Si quis oblivione iuris, vel ficti, probabili
destitutus ope Uirorum Doctorum , &iusta; vel ex opposito , voluntaria, quos consulat, aut certe non habet per & vitiosa evenit, ut aliquis cum excu- quos repellere possit ignorantiam, nec satione a peccato , vel absque excusi- per se potest, studio, & lectione, suf- tione , die festo Sacrum non audiat, te-ncienter se ex tali dubitatione extricare; junium Ecclesiae non solvat, aut aliquod tunc ignorantia manebit invincibilis. aliud officium , & munus sibi commis Reginati. in Praxi Fori les tom. p. lib. sum, & creditum praetermittat.
II. cap. I. sec. p. n. 29. 26 Inconsiderantia, ad ignorantiam
11 Praeter autem duos praedictos al- etiam reVocatur, ut patet ex dictis, tum legatos , & explicatos modos,quibas hic, tum supra, praecipue n. rh. cum
homo invincibiliter i norat id, quod quis videlicet juris scientiam habens, scire tenetur, additur a Doctoribus ter- incosiderate delinquit. Sicque incosidelius modus, quo videlicet homo scit rantia potest esse, vel juris, vel facti, quidem jus , & novit praeceptum habi- culpabilis , vel omni culpa vacaro. tu, sed actu illud ignorat per inconsi- Culpabilis est, cum oritur ex negligei
derationem,& inadvertentiam ) quando ita affectata, vel crasa in consiclarando occurrit obligatio; & illius immemor, id, quod fieri, vel vitari oporteret. Cui ob humanam imbecillitatem, agit con- pa Vero Vacat, quae accidit ex oblivione ita illud achi, quod habitu novit: &in quadam subito contingente, vel ex ali ahoc sensu proprie dicitur homo ignora- quo negotio, aut casse, mentem repentare, & operari contra jus, de praeceptum re, praeter strem , & opinionem disia per oblivionem naturalem , inconside- trahente: occurrunt enim nobis interditrantiam, & inadvertentiam, sed quo- stabitae cogitationes, quae animum ire ad rationem excusatidi a peccato sunt Varia dispergunt, & priora mentis co- pares, di quidquid dicitur de uno, in- gitata alio ficile distipantur. Atyriustelligitur de altero. Hinc colligitur obli- Institi Moeria lib. p. cap. 16. P. Vionem in rebus agendis, & peccatis Unde etiam Armilia Heria Ara derario vitandis ad ignorantiam reduci. Obli- ibique Caietanus ait, quod si continiavio autem dupliciter accidere potest. gat aliquem ex sola inconsideration Primo, ut cum quis per negligentiam actuali facere opus aliquod , quod scit affectatam, & crassam, in memoriam esse prohibitum, & si tunc aistualiter ad non retinet id,quod oportet retinere, & id, quod scit, non faceret, excusabitur scire, & haec a peccato non excusat. Se- a mortali. Ut si quis non eonsideranseundo potest accidere absque ulla cul- hodie esse festum , emit, aut vendit: pa, ut si quis V. g. penitus immemor vel non considerans esse diem jeiunii,
juris, vel tacti, agit contra illud , ita comedit: aut non advertens contractum ut cogitatio nulla in mentem veniat eo esse userarium, facit illum , non pee
tempore, quo juri, aut praecepto ob - cat. Ratio horum , ω similium est, temperare deberet, & hujusmodi oblu quia non videtur esse in potestate nostravio justam dat peccati excusationem: & occursus omnium, quae scimus, in his, eandem esse oblivionem, de inconside - quae quasi sine discussione operamur: &rationem invincibilem iudicandum est multo minus peccat qui quaesivit, &
maxime in homine bonis,m timoratae con- consideravit, & post factum se decepia scientiis, addit Reginalias cap. 3. cit. sub tum invenit. Peccatum enim mortalenum. 24. ubi ait,dignum id es animaia contra intentionem accidere non potest. Ita
37쪽
Ita Arimia loco eis. cum Caietano. cedere aliqua plenara sufficiens adver- 27 Inadvertentia quoque litem ex tentia ad malitiam objecti, ejusve peri dictis ad ignorantiam redigitur, atque eulum, seu dubium . Filuc. cunn aliis ratione a Mialis inadvertentiae excusari n. 373. est. Igitur quoties aliquod opus potest operatio alias ex se gravis,&moria aggredimur, quod habitualiter scimus talis. Ita Communiter Diatores. Nam esse prohibitum, nec tamen cum illud cum set arum mortale ditalvat Dei facimus, actu recolimus ejus prohibi-mnicitiam, & constimat hominem dita tionem & si recoluissemus . evitar gnum aeterno supplicio; redendum non est , ita facile ipsum incidere in hujusmodi culpam, ut ex quacumque imperfecta consideratione , reus efficiatur tanti supplicii. Ita Sancti r. Moria. cap. I. u. I o. & alii apud ipsit in . Si enim non offenditur homo a semiebrio Gntumelia aflcctus; vel a semiexcitato a somno ; injuriandus erit Deus, a semi deliberante , aut a semi excitato a som-uo 3 nihil minus: nec ipse quam homo delicatior est, aut laqueos parat. Ita Sanctus in Selectis disp. 18. n. 4. Praeterea madvertentia tollit cognitionem malitiae , & voluntarii ad peccatum requisitam : cum e contra, posita advertcntia
circa objectum graviter malum , Vel saltem periculosum gravis mali, est sufficiens deliberatio ad peccatumr nam si motus voluntati s sciquatur post illam , tandit proculdubio in grave malum , Operando cum voluntate rius , vel cum periculo gravis mali ; quare graviter
peccavit. Filiive iub tom. 2. tracP. LI. cap. 9. versu Dico 3. n. 37s
cum aliis,quos ipse refert. Inadvertentia deniquo item excusat quandoque a peccato, & tunc certe quando nullo modo objectum est cognitum , tunc ςnim operatio censetur indeliberata, S: excusabitur a culpa; donec sit cognitio aliqua malitiae. Et hoc pacto cum Doctores dicunt aliquem peccare quando advertit , vel debebat advertere, intelligi dubent de advertentia , quae si ip- ponit objectum aliquo modo notum, ut
is pius dictum est supra, apprehcnsium,& cognitum ; alioquin an e apprchensionem , & cognitionem , advertere non tanςlux et de x enim semper prae- mus , excusamur per inadvertensiam ,& naturalem oblivionem a peccato
Quia quilibet nostrum in selysis experitur , non esse in nostra potestate , quod recordemur eorum , quae habitualiter scimus: unde haec inconsideratio, cum non sit omnino in nostra potestam, Ca snt involutarium simpliciter,atque nullo modo cit volita ac 'r hoc excusat a
peccator praesertim rn tιmorasII Do , potius subire mortem Agerent, qu ex ad Uertentia mentali labe inquinari in his enim quamplurimi sane motus inordinati, nee semimoliti sunt, sed omnιno naturalest quod addo cum Samo P. cit. I 8. num. 6.
cui Authori adiungi potest Castro Pat
m. I. Tit. De onscientiascrupulose,disp. q. punc. 2. n. 2 ubi idipsum notat,dicens: quod si aliquando contingat mirum timora tum aliquid illicitum e cere, non Vis issi cu ρα tribuendum, cum ex .recta intentione proce erat, nusto modo facturus, si exiφιmaret ibi aliquod peccatum adse: &ita etia cxcalet. Corduk de communi, notavit VHalobos tomo t. Summ. traei. i. docuit. 26. mers T notes mucho. Hinc idean Caiet. p. 2. qu. 6. art. 8. pro consolatione i Ihim mentium , ibi culpam timentium , ubi non reperitur, regulam hanc
generalem statuit, quod videlicet in iis, quae sunt positivi. iuris , si absque con-remptit,ex pura ignorantia,&inconsideratione,apparete sibi exculatione, transgressio fiat ab eo , qui animum habet nullo modo transgredieiadi praeceptum
obligans ad mortale, non incurritur tria peccatum mortale: eo quod ignorantia b c inquit Caiet. inconsideratio, cum non sit concomitans,uec consequens, quia nones ommno in potestare nostra, locanda est
38쪽
censuris consequentibus culpam. Et haec pro satur in iure, suppeditat illi facultatem , consolatione bonarum mentium, ibi culpa vi ut possit illius Gnonis notitiam acqui timentium,ubi non reperitur, notanda,antia rere . A Rustico autem,vel aliquo Cive candaque sunt occurrentibus casibus . ignoratur invincibiliter, quoniam cuniar. 8 Ex quo, uti ex omnibus hucus. non habeat eam occasionem, censeturque dici is,liquido constat, Iguorantiam non posse moraliter,& ex intentione no invincibilem sitidemque inconsideran- titiam illam Canonis sibi .comparare . tiam, inadvertentiam, &c. quae ad ean- Unde valde consideranda cit conditiodem reducuntur) excusare omnino a persenae, negotii, &c. ad discernendum peccato. Nam ut ipsa est involuntaria, an isnorantia fuerit vincibilis,vel invinita etiam involuntarium est illud, quod cibitis. Hinc: ex ea fit, Silarester /verbo Ignorantia qu. 3. 29 Sequitur Ignorantiam invincibi n. 8. Valentiato. 2. disp. 6. ι'. 6. punc. s. in lem no esse peccatum,cum haec minime princip. dc alibi: δc communiter omnes: sit Voluntaria. Quomodo enim ipsa po- Ignorantiam vero vincibilem,non pror- test esse peccatum , si excusat a peccastis excusare a peccato, juxta illud D.Au- to Unde etiam D. Thop. 2. qu. τέ. art. gustini lib. De libero arbitrio, cap. 18. dicit, quod nulla ignorantia invin-
.edam per ignorantiam facta improban- cibilis , idest studio insuperabilis, est
tur,'corrigenda iudicantur, sicut in dimia peccatum, quia non est voluntaria: nec nis auctoritatibus legimus y Ait enim Apo- imputatur ad negligentiam, si quis ne- stilus i. ad Timol. I. Misericoriuam confe- sciat quod scire non potest. Qirare si1-cutus sum,quia ignorans feci. Ait-γυ- pra ipsam minime cadit, vel cade
pheta, mal. 24. Delicta tu ventutis potest propositio illa Philosophi 3. Ethi-
ignorantias meas ne memineτis. Et ratio cor. cap. p. Omnis peccans est ignorans y nec
in promptu est: quia cum ignorantia altera Salomonis Pro Wb. I . Errant pia vincibilis sit voluntaria, non obstat quo operantur malum: tum quia operans ex minus quod ex ea fit, potuerit cognosci, ignorantia invincibili non peccat, nec atque adeo ex intentionc vitari,& sic ip- errat , nisi materialiter , ut patet ex sum etiam est voluntarium, saltem indi- dictis; tum etiam quia ut optime n- recte 4 Dicitur,nonprorsus excusere: quia lentia dise, 6. cit. qu 8 punc. p. mers Secun-- ejusmodi vincibilis ignorantia, licet non diu sequitur propossitio haec,Errant qui ope- excuset ex toto a peccato, minuit tamen rantur malum, non est intelligeiada de illud, quoniam peccatum minus volun- crrore speculativo, vel ignorantia juris, rarium utique est, quando actu non co- aut secti in universali, aut particulari; gnoscitur; ita pariter omnes Theologi, nam hanc non habet is, qui ex da alitia
praecipuiE. Valentia punc. I. cit. ubi etiam, peccat experientia enim constat ali- ex hoc infert,& merito, norantiam min- quos ita malitiose errare, ut certo cocibilem posse magis, vel minusnamitatem gnoscant, nedum in univcrsali esse pec- peccati minuere , ut ipsa etiam potes magis, carum accedere V. g. ad mulierem alie-
mel minus esse oluntaria, in culpabilis : nam, scd etiam in particulari, hanc, sic ipse, quod utique certum est; uti cer- ad quam accedunt esse alicnam ) sed tum quod antea docuit punc. p. mersu intefligenda est de ignorantia, & erro- Sexto sequitur: fieri posse videlicet, ut repractico, qui consistit in hoc, quod ejusdem rei ignorantia eodem tempore ratio judicat minus bonum , quo alli- uni homini sit invincibilis, vincibilis citur in peccato, esse praeponendum
39쪽
i 6 De privilegiis Ignorantiae
majori bono,quod relinquit, adhii vide- tur) consequenter iton est materia apta, licet virtuoso,& Deo. Quemadmodum ut objective terminet consensum,vel docnim veritas praetica in hoc consistit, lectationem voluntariam . Concordat quod intellenus judicet esse faciendum, etiarn Gabriel a S. Vincentio in Tracr. de . quod rccta ratio exposcit, ita e contra Remediis Ignorant , disp. i. dus. 8. n. 8 r. rio falsitas practica consiliit in hoc,quod dum ibi quaerens: gnorantia i inciai judicet esse faciendum, quod non expo- sitis licet nonsit peccatum, sit tamen maia
scit recta ratio e quo errore errat qui, obiecti Ue, ut es omnis error etiam in incia, cumque peccat, &elusinodi error com- bilis, ac proinde non liceat gaudere de tali munis est omni peccanti. Et hic vide- ignorantia ' Res andet: isod quantum tur fuisse sensis D. Tia. p. L. qu. 78. art. ad ignorantiam eorκm, quae quis scire tene I. ad primum . Concludendum ergo in tur, quantum is in incibilis sit, es mala vincibilem ignorantiam non esse pec- obiecta e , cum exum sit carentia scientris decatum, & actum ipsum, qui per illa rata bitae,est primatio obieeti e mala: unde non ponitur,a peccato excusari, nec esie com licet eam desiderare, nec de ista gaudere . ' sequenter moraliter malum ; cum ex Concludit tamen : Poteris quidem qui
e parte, qua malus alioquin stillat, sit gaudere quod per istam fuerit excusatus a simpliciter involuntarius, atque adeo peccato. Potest igitur quisque gaudere non moraliter malus. quod per ignorantiam excusetur a pec-3o An vero liceat de huiusmodi ac- cato. tu iam praeterito delectari, vel illim et Et mea tandem Mens est,ac Intentio, i ipsi, qui eum exercuit, vel alteri, postes uti & hui uicemet operis, ac Tractatus, hic quis dubitare 3 & ratio dubitandi es- de lauiusmodi a peccato Excusationibus, se potest, quoniam homo eiusmodi actu ab Ignoratia ortum habentibus, ex pro ' utique non peccat,atque adeo talis actus sesio, ac integre , sib proposito titulo non Videtur malus, consequenter licebit peragere, quod usque modo nullus de eo delectari. quod sciam) id assumpsit: hinc spero Reshondeo cum Valentia G. 1 disp. Tractatum hunc,tum ob siti novitalcm, s. P. s. pum. I.subit. v. & aliis apud eum ob commodum, quod in subiecta - ipsum: non licere de ejusmodi actu deia materia allaturus est Prosesioribus stu- lectari, licet enim per accidens ob igno- dii Moralis,nec non Confessariis, fore il-' xantiam malias non sit,in15 bonus in ho- lis gratum valde, ac proficuum . Un-mine ignorante, quia tamen per se,& ex de sit. natura sua est contra legem ut supponi-
40쪽
3δει naturalis in lumine rationis fundatur menti hominis impresso, , quo movetur ad honeste agendum ) co tinet plura praecepta, ut docent communiter D. D. cum
D. o.p. z. ' . art. 2. quae tamen uniuntur in unicam
legem: quae quoad praecepta , eadem est , & semPerfuit apud omnes, ut item communiter cum D. No. Le & desumi vir ex Arast. 1. Ethic. cap. 7. in D. August. 3. de Diabina Christianaeap. I Narura namque eadem est, & semper fisit in omnibus, ergo etiam lumen naturale, ergo etiam lex naturalis: consequentia probarur i Lex naturalis est cognita lumini naturali, ita ut ex se exear in aetiam praecemorum naturalium,& ab intrinseco, ergo si lumen est idem, eadem erit lex, irim ab eodem primcipio erit idem essectus. Licet tamen lex si eadem apud omnes, per accidens nihilominus fieri potest, quod ab omnibus non cognoscatur secunctum omnia sis praecepta; quoniam ut lex naturalis sit nota secundum omnia sua praecepta, debent cognosci nedum omnia principia practica , sed etiam omnes conclusi nes necessiriae, & immutabiles s.contingit autem aliquas quandoque non cognosci , eo quia intellectias humanus obtenebratus ob concupiscemiam, & inclinationem ad bonum sensibile, potest impedire ne deducae conclusiones, in quibus consistunt praecepta naturalia, Ac potest deficere in deducendis, aut non advertere ad omnia principia, consequenter. de praeceptis maturalibus, quae consistunt in conclusionibus habere ignorantiam, & hanc praesertim dari in adolesceivioribus, & rudioribus . Quoniam autem lex naturalis obligat in eo scientia, uti & ejusdemmet praecepta hocque adeo verum est, quod & certum est de fide, ut sentiunt Theologi , apud, & cum Suarae De Legibus si . .. cap. n. 1. Et flamir ex illo Pausi Rom. x. cumuone lege tuti'ue scripta) pem Grant, Me lege peribunt y scilicet, quia naturalem legem violaranti De qua su jungit: Genus, 1uae legem non habent, naturaliter quae legis sunt se si c. in monium reddemte illis costentia ipsorum. Et ratio praecipua est, quia lex naturalis Iest lex Dei,ut Ostedit idem Suaret libri cit. cap. 6. & peccatu definitur esse actu cotta legem Dei) hinc fit ut haec eadem lex , &ejusdem praecepta in tota sua latitudines obligare possint tam sub culpa mortali, quam sub veniali, ut aperte desiumitur ex cit. l. D. Pauli: & inductione ostendi etiam potest: ide ue in hoc primo proposito Capite, producenda sunt si quae sunt Ignorantiae Privilegia excusantia a peccatis materialiter commissis contra legem naturalem, ac ipsius praecepta. Sit igitur.