장음표시 사용
51쪽
pars recipiens, sedi illa quae demandat, patitur. Habemus nam-Ze ab Hip. bib. denat ham. Necesse essenim cum quid horum loquitur de umoribus)secretumfuerit perse eterit, non olum eum locum, undesee' cesserit, sed etiam in quoiat, ct in quem propter nimiam copiam di factum adolare ac morbo vexari. Vnde non blui ira de alias colli partes in
cynanchemaid affici asseverandum erit, Ied etiam caput praepati dicendia. Quam ficile insuperfluxiones a capite ad ventriculum pro ueniant, omnibus quidem apertissime patere credo, 5 experientiaipsa demonstrante. grauillimorum etiam aucto tu testimonio comprobante, Hippocratis praesertim in lib. clandul in lib. de locis in bom. In l. 3. de morb. O aliis pluribus in locis. Hoc igitur ante omnia retinendum est, in cynanche non selum quemadmodum diximus gulanavi reliquas circumpositas partes male assici,sed etiam caput,oculos, pectus, stomachum,&c coassici partim ob praesentem materiam, partim ob infensos delatos vapores, communicatamque aliam praeternaturalem affectionem. His sic stantibus,cum caput patiatur, mirum non est, dolores in ipso fieri, se in nos suspensos atque turbatos reddi nec minam est , acrem apparere nubilosum,&paruis animalculis volantibus refertum Habemus etenim ab Hippocrate lib.3- de morb. qtiod cynanchici obtu iuvident prouenit autem hoc praecipue a vaporibus, a fluxione, ab excedente communicato calore, &ab impulsione venarum iugularium, ellaue signum aduentantis mania e passionis. Ventriculusautem ob capitis consensiim&obde fluxum ab ea parte laediturgrauedine, pana bibendi voIuntate, ac
ciborum corruptronem ab naceadem caussa anxietatem fieri assea randum erit, si Galemo credimus, cum 7. Whor. m. so. legamus: Eodem modo se rotos illos anxios esse scilicet dicimus qui accubitum non
ferentes iacendisturam uariant, quiast repraesens aggravat eos. Hoc rem praecipuὶ illis euenire consueuit , quibus in ore ventricusi quod nossepesolemus omachum nominare certa quis tam humoris qualitas contineturventrisulo molesta, qua neque plurima est, neque in ventriculi uctuat auitate sedeam ipse imbibere tunicae. Et Hip. dicebat lib. a. de morb. de iis, quibus gulas illo inflammatur, quod nesciunt stare loco sed si se vibrando ipse ritum de animam emant; de cynanchicis lib. 3. de morb. quod cre-22 'bro sese iaciant .exiliunt Indignatio autem ira secundum
Cassium proueniunt ipsae quoque ob materiam, quae desertur ad infimam gulae partem ventriculum, unde existimauit irae indi-
52쪽
indignationis caussas pro manare nos vero addimus, ab excedente calore, & commoto bilioso humore, des percalefacto spiritu, ob impeditum respitationis transitum, sanguinem aliquantulum accendi circa cor,&mde iram ac indignationem prouenire Crurum murum θ&brachiorum iugis extenso S oscitatio crebra sunt a detento spiritu, detentaque fatuosa humiditate in musculis, per avos tales mo
tus liunt; dunae tenuia viaim tibi ipsis aperire tentant, nutu Imodi mo iii ab
tum gignunt. Sic apud Iip. legimus Multinaer coacervatus cumulatim seri. supernepetem,commoueta diducitos cum perhocfacillimus ei exitus te it: quemadmodum enim ab a uuin lebete ferue bin vapor mulius eleuatur: eo corpore calefacto penetrat per os aer conuolutus o quadam vi erumpens. Sic etiam legimus apud Gal. in Lend.com. 6.p.rri.ῖ. IIaecisaque ct aliae huiusmodi in rinae dispositiones dum incipiunt adnasci soluuntur,secernente naturaresstiritruo humores, qui ipsasgenerarunt veluti oscitatio, ct distensio cuius citatione,quaesunt exsecretione excrementoram. Sic etiam Aristites tam prob.retulit oscitationem ad vapores. Quod autem in cynanchicis vapores fiant,& eleuentur fortiter, nulli dubium esse credimus. Possemus sersan aliam quoque reddere rationem quod nempe iugulares verraemeningem percalefaciat, inde leuia quaedam principiae conuulsionis generentur, quae a vaporibus quoq; eripossent; non esset
enim forsitan arduumi in coueniens,oscitationem ad leuem quandam conuulsionem redigere ic&brachiorum extensionem neri a natura pugnante centra principia quaedam leuia conuulsionis a
DIximus de accidentibus, quae sese primo propalare lent in iis
quia rabido fiant insecti veluti nuntia crudelioris agminis Sequuntur namque plurima, quae momentum longe maius habenti Horum autem nonnulla pertinent ad respirationem: nonnulla ad vocem Aliqua adlocutionem, alia ad deglutatione quaedam ad oeu-Ios quaedam ad faciem Plurima ad stomachum plurimaad alias partes: Multa ad totum corpus, alia denique ad animaeo rationes. Facies ergo inflammatur,ocullexerit,mibentesque patent.Hoc idem in cynanchicis euenire adeo clanini est , ut non indigeatprobatione; testantur tamen Avicennas, Aurelianu , Arctain, Gaisin, Hippocrates,
53쪽
alii. Cauli a vero videtur esse strangulatio: quae sanguinem ad eas par
tes compellit, nec non communicata inflammatio, de impeditus, qviarum transitus Lumen rabidi aversantur, quemadmodum vicen
nas discuit nos: Hoc idem de cynanchicis omnes a stirmarunci, Quod ab ipsa inflam matione ac intumescetia oculorum prouenit Dissiculter spirant rabidi Hoe idem de cynanchicis dicebant Hip. Galanm,Scquicunq; His Quid mirum, si, quid sit ansina, memoriae tepetamus Vocem raucam ab illis reddi Avicennas assiciri aula rac de cynanchicis Ilippocrates dicebat, 'ox obtusa. An forsan latet caulla Nonne clarum est fluxionibus id quotidie fieri 'Linguam difficulter mouent rabi-di:Sies cynanchici cum ipsis intumescant venae, quae linguam pera trant ac huius partis musculi ad anginarum loca deducantur, uniq; male per consequens asti tu Linguam aliquando rabidi extra os
protendant. hoc etiam lynanchici veluti 5 apud Aretaeum, Auretianum, O allios plurimos habenuis. Rabidos murmurare dicebat qui
Gnn.ud Aurelian in cynanchicorum loquuti,non articulas,sed confusa. Vox veluti latrabilis vel luporum vocem aemulans in rabidis narratur. Sed quid Caelium ausculi et nus. Alii verbetiam cynanchen set co chen hanc pa neni vocavere qui infrequenter haec animalia asscit. Nam canes Una , lupos sycos vocaverant, quorum quoi miles vocessae laurus inc anchica passione constituti,cum perfocari coeperint, emittunt, dec. cap. t. repetebat sic quibusdam caninus vocissonitru Et nos vidimus mulierem laborantem angina ob menstruorum retentionem subitam, genitam calore prunarum accensarum loculis suppositarum , quae quoties bibere tentabat, tremens voces modo lupinas modo caninas reddebat. Hoc autem manifestissimis caussis, non occultis fieri credimus. Praeaccipere igitur oportet, quod Hippocrates dicebat,cynanchicos in naso loqui, quamuis Avicennas aliter crediderit Insuper hoc etiam retinendum est cynanchicorum linguam fieri tumidam dii scilis'; motus, vocemque reddi raucam. Quabus sic stantibus nocessario sequitur canina vel lupina vox cum etenim loqui volunt, duobus modis possunt aerem impellere, vel violentero interrute velut ita dicam,queruleo extensie sit violenter ac interrupte faciant obro
spirationis indigentiam , cum aer impullus non possit lingua bene
articulari, dc ab organis vitiatis aliquo modo reprimatur, necessario vocem, veluti latrantem, facit: Si vero querule&extense luporumariore ululant; cum lente admodum per nares transeat, quemadmodum
54쪽
dum unusquisque ex arbitrio experiri poterit. Non est en navere latratus, sed potius, uti apud Hippocratem trabem os, vox abrupta obtusa, ac violenter reddita: Non proprie ululatus,sed indistincta, homoto na,querula vox rauca. Aliena quandoque loquuntur rabidi. Et de cynanchicis idem apud Hippocrarem habemus lib. a. de morb. pop. aliis pluribus in locis.Huius autem clara caussa mald si iti idem afficiuntur
mentis sedes Amittunt rabidi vocem, ac sterium Hoc cynan-ehici; iusso cantur etenim ac strangulantur Rabidi spumam ore reddunt: Hoc etiam de cynanchicis Aretaeus, livi, Hippocrates, de alii sunt
testati cuius rei caussa legitur apud Galenum 3 com ib. 2. Apher. alii , pluribin in locu Sitiunt rabidi: sitiunt, cynanchici, dum passio incrementum habuit, propter nimium intrinsecum calorem, a quo tandem aqua peri cardii consumitur, non aliter ac in ardentisc bri consumptam vidit Iohannes essentia Iessen. Sed quamuis sitiant, oim non pollini deglutire,potum escam auersantur rabidi Quod etiam de cynanchicis Hippoerates dicebat lib. a.dmorb. pop.sita. 2. aliispluribio in istas,doauicninas cap. 6gnu angin. de auresianus cap. r. lib. . Oxeon nec non omnes,ut ita dicam, Medicinae scriptores. Sed huiuscemodit rio insufficiens aliquibus apparere poterit cum rabida aquam videre non sustineant. At nos hoc quoque in cynanchicis euenire demonstrabimus. Nunc ad alia nonnulla accidentia deueniamus. Qui ut dicunt Hydrophobici iam sunt, ac morti proximi tentantur nausea&vomitu:Sic&cynanchici.Necidit rationabile dicendum: cum su-Pernus ventriculus excalfactus, attrahat in se, fiatque inde vomitus, quemadmodum Hippocrates lib. i.da morb.nos docebat. Convelluntur rabidi covelluntur cynanchici .Emittunt illi inuoluntarie semen. sic
de isti ob coiiuulsionem. Obseruatum fuit gerierari quandoque ver rnem in anteriore parte capitis,tam in cane rabido,quam in homine: Hoc etiam in cynanchicis obseruauit quandoque Philippus Aureolari integraschola Princeps Rabidorum aliqui febricitant: aliqui vero non , Sic&cyminchici Dissicillime potant illi: imba potu strangulantum
sie etiam dissicillime cynanchici nonnulli imh a saliua. Lla ipsos qua loque strangillari dixerat N 22'crater, si eam deglutire
55쪽
Erum dubitabit aliquis qua ratione sat, quod rabidi turbentiar
uasenis,s solo audito aquq Onatu, vel etiam nomine: uis eius rei caul- nomisis iur- sim exoptat, memoria recolat, rabidos non leuemd a sionem patiab ntur potulentio unde necessario apprehendunt heciem illius Lanquatri aufiigibilem. Et eo quidem magis, si mente alienati fuerint. Quippe Maniaci videntur sortius retinere species iam apprehensas; unde Mirum non est siquandoque ad sonitum decurrentis aquae vel audito tantum nomine exacerbentur aegri fit etenim ab imaginatione ad organa regressiis quomodo autem id contingat perrecordationem, Cab ius nos docebat 73. prob. G Suidas in verbo Ateio χνη totum id spiritui tribuentes. Nec instet aliquis ex hoc quod quandoque accidat, rabidos ex aquae intuitu laedi primo quam ex ipsa potatione id te-nima nos quoque scimus ab Aureliano ct Ca bio confirmatum , quibus assentinuir. Sed addimus id ob aliam caussam contingere ob nimiam scit. disgregationem iam aegrotantis oculi, facta a rebus i ii ix. Anginosi namq, plendida S licida non si istinent, ob eam 1 nem quam oculis patiuntur. Hinc forsitan Dρmocritus iub trente Caelio potum piae bendum in poculo sphaerico. Et Methimandabant ipsos ob nutu vultu bibere. Et Arabes alii voluere illis
potum in vase confecto ex cute lupi, vel alterius animalis, & cooperto eodem cutis genere,vellatrina panno Alii per canalem longum optime cooperto peros inflandi potum voluere dicaa quod virtus sit incute vel panno aliisque talibus ridiculis verum vi a imo linon exasperentur, quemadmodum fieri solet, ex reflexi icini minis, quae prouenit facili me ab aqua, vitro, speculis, ceterisque ta bus. Addasi visione citius fortius imaginationem comm Gueli, Quam
56쪽
pluribus aliis reprobatur Alii vero asseruere id fieri intra spatium
septem primorum dieriim, quibus transactis aiunt animalcula in renibus congenita non posse amplius pei transire urinarias vias. cd haec ridicula videntur, cum nullum holum appareat in urina,vel in renibus. Expurgatur quidem cum utina&pituita de semen putrefactum undecuriosiores quidam possunt tibi ipsis alia simulacra fingere,potius per acriorem imaginationis vim quam per existentiam rei, ut de lunae maculis euenire videmus, quae unicui lite pro maginationis propensione varias sormas repraesentare potest. Nec equidem credimus irrationabile quandoque accidisse in rabidis cynanchicis,' exi redine genita fuerint quaedam animalcula,& excreta per sed id non est proprium rabiei, nec perpetuum. Legimus
cisse bestiolam alperam , muliis pedibus ambulantem nec desint plurima historiae,apud Silere tum, istius generis.
QVod maius negotium facessere videtur, est luc irab: em contagio iam diximus, cynanches vero contagiosa non videatur. Sunt An abiessit equidem qui negent rabiem esse contagiosam ex hoc, quod suppo. ni ci .. suere ipsam esse siccissimae naturae,5 totius venenum, quam contagiosam morbum sedavelitate fors. an aberrarunt, non dirigentes oculos ad humiditates plurimas rabientium corporum, non distinguentes venenumheria corpore incontantinato in propria specie contagium ver,a putridori corrupto, siquidem vipera, conitum,arsenicum,&alia quae sunt venenosa,vel venenum pariunt, Occidunt venenando. quainuis nullam patiantur putredinem S corruptionem .sed hoc satis est quod habeant naturam contrariam iis animalibus, quae necari debent. Contra vero a propria naturali constitutione recesse se plurimum octili labi iantes humida inflammatione,curis vitiata obscabiem, pectis ita una phthili ac rara esste,
canis': rabie detentus. Cum g tu i contag of rabi , cicidum Num aris est, i Dagnetne Anuin e contadium Aristoteles dicebat illas aegritu dines contagio neci, quae vitiant spiritum, grauemq; reddunt&hu-
miditati iungunt, adeo ut illius ope adhaerere post corpori afiiciendo. in quibusdam anginis vero, quid vetat maximam adesse comixtione spiritus: exciementi pituitosi Nonne iit spuma: Quid vetat
57쪽
c. contaminat; inde gulam, iugulares venas, caput, nec non reliqua. Sic etia, si saliuae, vel cybariis commixtus deglutiatur, allicit illico tosillas, epigio itidem atq; gula. Si vero spumae in mixtus adhaereat corpori praesertim vicerato per partem post parte contaminando quae veniunt obuia est in caussa rabidae cynancnes, cum etenim vitiatus spiritus fundamentum habeatri vivat, ut i indica, in materia, quae a capite ab ore fluxit, nulli mirum esse debet, si admisceatur succis de excrementis gulam , aryngem caputq; petentibus sq; perueniat ad eas partes comixtus illis, easq; dat: quod eo facilius aduenit quo cerebruri glandulae laxam, mollem M imbecillem naturam habent: unde non sunt, quemadmodu aliae partes,aptae ad resistendum Mexpellendum sed aliis stigidiorest humidiores facilius pati solent de praecipue glandulae, quae tamquam excrementorum spongiae videntiat constitutae,&gula,quae naturaliter aliqua pituita abduci videtur. Cura aliqui tardius, aliqui vero citius in morbii incidant id proue Cin is damnit a sortiori vel leuiori rabientiu morbo, a coplexione spirituum vi i rim cit-tio,spum ae vel pituitae copia, propinquitate vel longinquitate partis
primari inquinatae a comunicantia partiti laesa tum cum partit, an ' ginae subditis: exu mersa hominu ac temporum constitutione, ex dietae varietate. Sic et iacitius ac tardius pereutob easdem caulsas&anginarii differentias quarum aliae sunt diuturniores, aliae velociores, que admodum Hippocrates dicebat lib. Praen .ct lutcenn.:s, necno alii. Vt
plurimum autem creduntur post quadraginta dies periculii euasisse; propterea quod hic est quasi ultimus terminus anginarum acu rsi, veluti legimus apud Auicennam Ras , ct Hip. lib. 2. de morb. pop.se t. 2. Quod ualiqui incidunt in rabiem post longum tempus, id non abhorret a ratione; cum, veluti iam superius diximus, anginali aliqua-do ni orbus chronicus. Vnde habemus ab Hippocrate luco iam citato: Multi vero ad valde longum tempus partem aliquam tumoris habebant, ct columell. ' Nites ignificationem paruam exhibebant. Et Demetrius referen lixerat, homines a cane rabido commorsos leui tumore anc Li ine ultra biennium quod optime dictum credimus, tua-uis Caelii aliter existimauerit. Pote , insuper absq; apparente tumore
vel liquescentia relinqui debilitas quaedam in partibus anginae deditis unde accedete postea quavis caussa apta gignere fluxiones putridas, rabit: cynanche excitetur l&eo quidem facilius, quo angina est morbus,qus recidinas facere costaeuit. veluti adnotabat Aureli morIlii pocrates. Imo, uti in principio dicebamus, gignitur quadoq; rabies
58쪽
in hominibus absque praecedente contagio Vnde non semper ad externam laesionem est confiigiendum. Si quis vero dubitet cur rabidi non conquerantur de faucium reliquatumq; partium colli dolore si cynanchen patiuntur;adeat Aurelianum,qui de cynanchicis incipientibus dicebat:Sequitur autem eos, qui hacn otietentamur. 1 , IN EVILA RATIONE, Hippocratem si 3 de Morb qtu de confirmatis cynanchicis dicebat s identiluu nihil viali habere videntur, rident ac diunt obtusus o praesus oratione non intePigunt,ness, qui dicant odiant,autfaciant: Et Aut uin cuius sententiam sic translata in legiiHus: Dolores acerbisunt e strangulatione vexati, eos obscurius entiunt imo Ausecennam audiat expresse docentem nos, aliquando cynanchicos dolore priuatos esse,quod ante ipsum adnotauerat Galenus . At this 3 . lib. ne, dum loqueretur de illis anginis, quae a multa pituit. Deci solent,quales rabidos pati diximus. Et habemus apud Hippocratem lib. prae .quod si anginosi facile, ac ne dolore degere videantur, tuberculo
ad extremam partem conuerso,&c.significatur mors, aut ruboris recidiva. Praeterquam quod delirant sere semper omnes; qui vero mente constant,narrant faucesvi gulam magnam habere constrictioneni angustiam; uti Petrus Salius etiam adnotabat.
X dicti, ni fallimur clarissime colligitur rabiem esse anginam quandam contagiosam cum iisdem excitetur caus iis, in iisdem animantibus, iisdem te impotibus, habetque accidentia prorsus eadem de ellectus eiusdem condi-
59쪽
conditionis Lapparet quomodo unum quod ci accidens liabeat determinatam cauila in patentem; quomodo moibus contagio iti- sciat homines ebriata,ac vitam adimat.Nunc renunctio luendum
de curatione, sed breuisti me, cum c planissima haberi posita pud Auctores in tractatibus de angina: cui sussilit ad c uolendam, usiciata sanandum, quemadmodum Hippocrates diccbat, vel Mi praedi-xendum saltem.
CVm vero prudentis Medici ossicium sit non sol in praesentes morbos debellare, sed imi nemium quoque imi i gς ς . . ibtota haec.tractatio, quae curationem explicat 'ita di igitur ve PURA IIο- ad utilitatem eorum, quos tetigit conta pol tibi Is us, non tamen hucusque a sit euidenter vel illorum, qui aliquales ed leues sustinent passa ones anginam solitas praeire vel t. inde meorum Unanches obtinet. Quicunque igitur voluerit pii mi, opem serie inmemoriam reuocare debit, quod isti in plures distinguuntur series. Horum quippe alii commorsi sunt alii peros liniecit vel spiritum attrahendo, vel aliquid ore contrectando, vel aliquid comedendo. Pos erit etiam adiungi sciri an alii, qui scilicet intente nimium oculos rabientium prospexere propterea quod rabidi sunt ophth. almici, ophthalmia contagiosa extat insuper animaduertendum est eandem si caussam immediatam,qua omnes isti male solent infici: Vitiatum nempe spiritum. Quale autem vitium habeat spiritus, imcontagio inscit, optime nos docebat aristotelasprob. . ei. 7. dum dicebat, aliquas aegritudines contagio fieri, quoniam spiritum vitiant grauemque reddunt innuens scilicet, vitium in nimia grauedinexcra sitie consistere, quae ab humido excedente4 crassa nimis materia prouenit Unde in sine roblematis addebat, ad contagium duo esse necessatia quod spiritus attingere possit corpus, quodquepos sit persistere ob glutinositatem. Hinc insurgit indicatio exiccandi&attenuandi Hoc autem externis de internis praeli diis tentari potest. v c si Externa sunt,extrina&aqua marina lotiones pulveres,emplastra, a 'HI' unguenta, quae id praestare valent si contagium per vulnus timeatur, si verbieros externa praesidia erunt gargarismata&pulueres insufflati, omnia confeci ex attenuantibus Dexiccantibus in quo-H 3 inm
60쪽
riam numero sunt uiueres ex cineribus cancrorum, hyssopi,hirundisum, i-ptuum bra icae vel potentio ies, ex nitro osore puphuris,acci gargaris mala ex aquis aporopriatis, in quibus admixta fitierint nitruvi,alumem, spiritus ateri oleambulphuris, piritu vitriotii, puluis cloperorum, atramentum scriptorium ui milia item linimenta ad ternas gula patrsecundum artem applicata ex imguinto AEgyptiaco estu dc Ini tibus quae omnia aliquo modo, cum non deglutiantur, externa no-
minari possunt. Si veto ex inspectione insectionem timeam uo, possiumus lauare oculos cum aqua seniculi, vel euphragiis similium, admixtis sale, a caro, vel frige vel viridi aris, vel alumine C pro seu Italo de similibus, quae attenuant excitant, ab oculo tot cpossunt. In tetna praesidia in hoc genere sunt phu gentiana, cinis ancrorum, ab son, centaurea vi: nor lysopus, capparorum cortex, sat pru- necta, stiritus vitrioli, talia cum vino, vel aquis appropriatis , icilicet rutae caprariae, urticae, rimariae, ringi ct alio tum ex ratione plurium. Altera super indicatio ex eodem spiritu elicitur, ab ius nempe motu Cum enim spiritus infectus a partibus externis ad internas tendat, necessiim est ipsum ad exteriores partes reuocare, vel eius transitum impedire. Ad extra reuocabuntriones, hyrundines, cucurbitula emplastra se cerata attrahentia, nec norirtutinum, supra vulnus imposita; es alia similia; hoc idem praestabit motus, , si aeger valde timuerit, sanguinis extractio a commodiori ad hunc sum parte: timor etenim sanguinem ad corretrahit de venae ectio, si cbito modo exerceatur, reuocat ad ambitum sic vini potio de exercitatio, modo modum habeant. Transitum impediunt ligamenta, vel constrictiua medicamina debito loco opposita: aliqui ad hoc utuntur ostio Potest etiam alia exti alii indicatio partim aspiti tu&spuma partima parte male affect disti licet absolute remoueatur spiritus ei Huque coniuncia humaurias, im nec non etiam caro quae in se ista fuerit. Praestabunt hoc ignis actitatu potentialis super vulnus, a tabido inflictum Actualis autem vel ferro, vel algento, vel auro, vel aere, Maliis iram plurimis admirustrari potest. 'otentialis vero ei iti numquodque causticum Veliata aqua aluminos de aliae omnes vocatae fortes, de compostri rantia; isuum i , vel vitrioli dum per os timuerimustionem, spiritu, viti otii cum aquis appropriatis, non solumata cimabila caiiccabit, sed hoc potenter agens, humilitatem spiri-