장음표시 사용
141쪽
PLUTAR cIlI CHAERONE 1 plicite veritate, moram eius, eum postea ciuile omnino
vh um,e popia ron rum ciuitatis principcm arbitrantur. Ex reliquis chorcaram uis pomparum ductore inu, epularum ullum praebitorem, ludorum hunc magisti v ,σ alias alium arbitrantur er uocalit. Et ut in convitii usu uenit: cuilias Alcibiades ue epulum praebct, Cr sumptum fu i socrates autem obstruatur,ad Socratem omnes congerunt ociam,sic insanis cria eris ciuitatibus ψη nias crog: iter largitur, Lichas apparat edits coenas,Niceratus dux est pomparam,ta' choreas apte comittit: --rum Epaminondas, Arinides, lasando magistranu gerunt,copias ductitant,imperijs ubique unguntur, dom ac soris Rempublicum administrant. Huc iras intueri oportet,non animis deqci,non expauescere Cr pene constern
ri gloriolam lectante, quae Dore atq; applausu vulgari,
de theatris, de culina, de popina, strage hominum roperire exori Cr fragiliter comparatast. Proinde nil honorabile , nil honestum, nihil praeclarum Cr graue inscinihil'li continens, non mansura, parum vidiu-ra,vita cum ludis er scenis ipsa quoque merito peritura finditus est. Qui apiaria curant, ex ipsis apibus aere Crus nutriendis .crum scdulo dant, quas ingcnti bombocrstrepitude ccllulis conticuntur prodire , validas eas atq; si es esse coniectant: Q ucro Deus ciuilis ci r tione praediti examinis curae atque cultui procit, quieteis utque mansuctudine populi felicinum eius potifim
metitu riCr coniectura consequitur.Et reliqua qridem So- tonis praecepta er instituta amplexabitur ac admittet, postremo pro uiribus imitabitur: illud aute admirabitur ce te ,sed haerebit diu Cr dubitabit, qua tartam uir ille ratione adductu lege cauendis duxerit, qui scissa ciuitate
142쪽
POLITI c A. et, per seditioncm bifriani,neiari e parti addixerit, in aer
rios eam oportere reseranNon enim corpore aliquo a tacto cr morbido,de membris iam morbo Cr vitio occupatis,initiam conualesccndi er salus speratur progredi posse qtiri usi uisuae idorum membrorum praeuadcre inceperit titi nolui quoddam temperamentum proficiscens, uia res serpentis iam morbi reprimit,eν indies magis retundit. Nattara dehinc opitulante immutatio fit, er mcmbra languore iam Lesa ad salutem prininum rectunt sane populo seditionis uitio laboranti,non tamen graui deploratoscd quod curari aliquatenus inbiserit queat, partibus sanis tarte π brae ualentibus temperamentum sula bre asterri deiat , utque in hac metines ratione perfera randum cst,ac pra tus insi tendum. Etenim uis atq; vistus bene ualcnlium partium,apte,dis,ut ita dicam, miliariter in membra morbida influens, mirum agit in mota mPl aes autem clarites omnibus perturbatae partibu si nuda si foris compulse, nullum malorum cactigalioncm adeptae , radicitus subuerse latcrierunt. Ciuibus inque pereuntibus , nullo siti u moueri, nihil dolere, tranquisiti
talem animi, atqueacto indolentium, praedicure, uit ociosum mnquum beatam uerbis extollere, perinde utique est ac aliorum miscrijs oblactari, Cr gaudere calamitatibus iactare. Imo Theramenti cothurnum induere debes, tit utrisque convcnius, ncurreta mincii addictus: qua rati ne uideboris i utris iniuriam sacere, Cr propterea non alienus: utrisque opitulari, proinde communis: nec con-
ctabis uducrium te ullam inuidiam, sciliret quia sis fistus
expcrs malorum, caeteris calanatate afflictis: quippe qui uicem utrorunque parito indoleri uideri posts. Iam uero
optimum CT .potifimam omniam illud s, longe lutcs
143쪽
cto rationis er disciplinae ciuilis maximum Cr pulcheri in m. Etenim ciuitatibus illa sunt bona optanda maxime, pax, inquam, libertas, feracitas cum agroriam, tum M ro hominum,ponremo concordia. At ad paccm compa rundam hac tempestite nullius boni ciuis auxilio esui α-tes indigere uidentur , fCato iam ,π de medio onmi genere belli sublato, tin intestini, tam barbari. Libertatis uero tantundem posῖuctur, quantum rerum domni impartiendam populis arbitrantur: amplius autem optare utique non est utile. Feraritatem atque prouentus a- Irorum, anni imperiem, er clamentiam coeli, mulierum partus,cr parentibus similes natos,prognatis inc
lamitatem er sh itatem modosiijsimus quisque sibi de citi
bus adjs immortalibus postulabit. Reliquum ergo est, quod uiro ciuili nulla re inferius exinunandum uidetur trebas administrationi ciuium subiectis ita utatur uir nus, sic mo retur, ut amicitiae Cr consensus inter ciues conciliari,contentiones er immicitiae tolli ponitus uideantur: cr quod in amicorum risuqs use venit, qui se pri rem iniuria affectum putat , eam priorem quoque adeas atque oratione oleris, ostendasque te una secum dolere,criniuriam aeque stire. His iactu maerorem lenire incipito, homnemque docere, non eos commendari solitos,qui alijs iniuriam intulerint, qui ue pertinaciter σ obnixesup rure contendant,fed qui in tam iniurium animo aequo, uel certe sorti tulisse uidentur. Hi en non modo mansuetudine CT morum facilitate, Grum quoque prudentia cr animi magnitudine praestini, propterea quod paruis
rebus cedentes, maximis atque pulcherrimis obtinent creuincunt. Ad haec priuatim singulos publices uniuersos
144쪽
P Ο L I. T I c A. admonitos cr doctos oportet, conditioncm imbecilliti-tems rerum praesentis Graeciae cernere. Bene enim cum
sapientium agi exHimulidum est, μι quicte ac concorditer uitam agere liceat, quandoquidem nil sors praeclarum reliquum licit, de quo in medium decertetur. Quis cnim principatus , quod imperium, quae gloriae materies, his qui superfunt relicta est squae omnino agendi poststis, quam quodvis decretum Proconsulis ficile non invertas, er de truere pollit s quaesue, etiam si intcgra permunculi digna baberi σ idonea positi, cui magnopere studeas, Cr operam naues s Enimucro non femper incendia dc sacris publicis ue aedibus initiam sumunt ,stdymnumero edomuncula ucerna parumper neglicta, ingens era pit
flamma: uci ignis stillim conceptus, palia dcinde Cr
mendis refociritus mira in modum ardere incipit,σ primis quibusque correptis longius serpore, Cr maximum stragem dure . Ita seditiones in ciuitatibus non magnaes per contentioncs , nec de publicis rebus disidia inccntire concita que solent: ucrum plerunque priuatis
creatae os ensionibus, in publicam pestem certando pro- prcssae sunt, studi s Cr contentionibus mutuis auctae. Quas ob res principem ciuitatis, cr uirum ciuilem oportet eiuscemodi parua Aturae cladis initia nihilo signius praeuenire , icis curanda Cr opprimenda suscipere, ut aut nusquam exinere posset, aut siqua extiterint,prae contur, ne paulatim assumptis iuribus I Mulenter se crescant, postrem) suapte magnitudine Rempublicam tament Cr occupent. Quia si tolli penitus nequeant, ad
eos saltem rehciantur, e quorum priuatis studijs ex dissensionibus ortum sumpsisse uintur . Attendendum praetcrea Abi ducat, σμη praedicundum, saepe issuenire
145쪽
venire, priuatis Cr paruis neglictis rebus initio, in tacura, nullis medicamentis a itis, inde ea utites etiam publicas extitisse. Dc bis maximum idcirco fodi. tioncm ortam accepimus, qu)d Orgilaus Phasidis silius crutetis ducturus suum, dum rem sacram de more faecare uuli, erulera flantem inter libandum ultro forteque
derepetite ruptura animaduertit, portentum hoc deuovendum ratus , insidiis ii tys, relicta stronsa, cum patre inde consistim abhi. Ea re crates instri us, Orgitium Cr mirem non multo post sacrificines dorires, alpraeci u se darent pessum iri compulit. Iterum amicos similiares, supplices intonplo Prosidentiae impetu dato oppresu. Postremo Orgitii statres cratetem σβ-ctionis eius homines ex eomposito aggrest interem runt, des pecunijs, nuncupatis Piacularibus, instriora templa aedificurum. Adolescens Syracusis vidum am tae adolescentis amici prosim peregre,sibi credi simprum intulit rediens ille resciuis ficinus tueturius iniuriam inuicem uxorem amici stuprauit. Re uulgari coepta maior natu ciuis in senatum retulit, utrunq; ab urbe eliminari, prius quam civitas i lut contagio sceleris insem, ad
diuersa propensa studia, er ad intestinas hinc prost-m inimicitiis seipsam evortit: eaeterum persuada e s natam potis non fuit: orri seditione, in diuersis partes ciuibus raptis, quae fuerat egregia ciuitas, maximis implicita malis, uarijsq; agitata calamitatibus domum corruit. Iam is tu tibi domi renes certa excinpla: inimicitias , inquam, Pardali utque Urrheni. Qua in re parum abluit, 'uo minus urbs sardes curricretur , de
paruis priuatus causis, inseditionem ex sellum intellianum impulsa. ciuilem itaque uirum eis nodi quam
146쪽
τ' POLITICA. in corpore aliquo ritu, quae possunt emanare Iulius, nequaquam contemnere σ floccifacere decet, scd prouisa
eminus stivis opprimedasuscipere.Qui enim haec prostiicit,Cr magna is quaesunt parua licere, er parua ipsa in nihilum redigere potis, ut inquit cato. Ad quae persuadenda nulla mihi sederi potest potior ratio, quata funducas animu, in tuis priuatis discepitonitus mansuetum t i an Cr exorabile exhibere,atq; in primis persistere causis, nulla per contentionem concitandae irae gratia adiem materia, imissis irritatis allectibus, quibus negotium magis exseretur, Cr aequo acerbius fui. Iam tum caestibusscemviri manus loris uinciri leniter er pauxilium prohiberi eo ueuit: nempe ut ictus molliter emittantur,er insitam ui inera non magniι dolore asterunt, ne cernuo res do-
roris comotistii Mad graue, er pene insanabile pugnandi excandescentia prouehuntur.Simili ratione in foro, Cr ciaiulibus controuersi' ,sat erit nudis explicatisq; rationibus causa simpliciter agere, non confictis ad libidine criminibus , congellis maledictis undis,er uirgijs atque minis admixtis, tanquam ueneno tela inficere, ea, praeacista in
aduersariam pre insidias iactitare.Quo fit ut cuigae suapte
natura lauerintque priuatae,ad publieu crimina, deplora- s luem studio er contentisne trahuntur. κἀρtalem in causis proprijs exhibere potest, is proclo facile
persuadere alijs,ut se uolentes libBess dicto eius audientes exhibeant, quando maxime Flicae ipse contensiones Cr contro a sis ,si priuatas ostensiones subducas ac d nus , leuiores lici μlent, nec inolsum quippiam in Gnaiae M omnino terre.
147쪽
AD D. ALEXANDRUM vi. 'Pont. Max. caroli Ua viij Brixi mi, cardinalis Valentini secretari , praemo.
Pater, non modo muginrutum atque imperium pare accre ingenium adimnstrantis uiri, Cr naturam ac moresscd uirum quoque ostendere ip ius magistratus imperij Hres, dignim tem, ac potestitem. Nam quum tam uaris multipliccs sint hominum naturae, tam abditae aliquorum mcntcs, culta is ingenia, ut non modo ab alijs recte percipi iudicarij nonpo fint, sed mestine ipsi quid sciant quid praestire possent,si experiundi sui Ihestas aut nece,si
tu daretur: in nimistratu ac principatu uir connituitu,quam sit prudens, qua niustus,quam continctis,quam beneficim, atque omnino mi trulla cordis mentisq; suae apertit necesse est. contra uero Cr sunt, π lucrunt ut, qui, quorum certe mores reprehendi non possent,sed neque impcrij magistratus,e dignitatem tueri, nec inius potestiaeni magnificentius exercere, nec uires latius explicare sciuerunt. Rursusq; alq autoritatem magii tratus excellentia inviiij duxerunt, Cr praeclariorem reddid runt quam acceperint. Te i H , sanctifime Princeps,
sedes Petri iust innon esse e prant imam te pacis exquistis amant imum o Mndit quotidie magis. Tu quoque ipsanista bis ipsis uirtutibus, ex pluribus alijs exo nas, dignitati, eccli sita atque autorinti praestititia ing
iiij, consilij Gitudine, CT animi nugnitudine ac robore hi cruorem addis er ornamentsi u. ceremoniariam praeterea
148쪽
praeterea, cultasq; diuini diligentigim ob eruantia, sumtates ac religione ipsam conticorus. Tes a cor, quia potius compertum habeo , dies ac noctes meditari, quomodo posis augere sedis Apostolicae Nestitem: quanquam hoc tempore perquam sit arduum. Nam queatio creuit perfidia chrinianorum hominum, tantam licentium Autones ecclosi e bonis sibi principes usurparunt, ut quae ad decus utilitatems christiani populi altitudo mentis tuae essitat σ concipit , transigere perquam sit ile. Rc enim cogitata, prudenters consultata, e terna aliqua ui atque perfidia, aut difficultate pecuniaria impediri sepe retardantur. Equidcsic esse exinimo, quod quemadmodum bonitas primum orta est, subito emersitisprobitas: Cr lux effulsit, continuo tenebrae sub cutae: ita quam primum chrinus claues regni coelorum Petro tradidit , protinus aduersarius noster ipsis obticula erimpedimenta excogitauit, aeque ita simper ut possessor nouus illarum creatur,pro ingenio,pro, natura illius mu-iora minorasti molitur impedimenta Cr machinatu Qvare ut te nossit eatissime Princeps,aequitare, sapientia praestititem, plenite ac religione insignem, te, perpetuo cogitantem , quomodo ad iter salutis reuocare pyis De
runtes iandiam chrinianos,in folio Petri fis collocatum, sic ipse omnes suas acies in peruersis Cr inquinatis potentin hominum in sedem Apostoli is motibus a
mauit, ne tua optima uoluntas,filia errima, cot a. tantum fructum Reipublicae chrinianae parent, nec uirtus probitas, tua ut meretur elucesceret. Veruntamcn d bitandum non est, quin aequitas superatura sit iniquitatem , Cr optima voluntas tot maturis consilijs , diligenuus P muta, prauus er impius voluntates aut oppres
149쪽
sura', aut adsinitum reuocaestra. sed quotllam in ad . milustrandis rebm tum publicis,tum priuatis, in citiusque animo naturalia etiam impediscnta quaedam non parua eistant, quibus fit ut uiri hominum, in quocunque situ stilu,uarys perturbationibus liciatur, Cr animus noster in deliberando, consilios cupiendo in diuersas sintentias Misahatur,Cr quasi bcta intestino uexetur, de eo gen re toto Plutarchus, rerum humanarum uir periripimus, er in omni genere sapientiae praegratifimus, accurate σ acute libellum Graeca oratione composuit. Eum ego. qidusndamenta continet uirtutum moralium, Cria res agentis magnopere conducit, uilinguam nostram conuerti, Cr nomini su:iffiis tuae dedicaui. Od me quoque inam iampridem dedicaui, Cr conse-
150쪽
vIRTUTE MORVM. Carolo Valgulio Brixiano
E V I R T V T E, quae ad moress cmre dicitur dis existimatur, maxime uero uti a conicinplativa disti,t,quod animi affectum materia,Cτ rationcm formegeret in vices habeat,dis rere pr po uim est,quaelsit c sub Ensu, Cr quomodo natur lucr fio si vi ex utrum ea pars unimi, quae illam suscepi profria ratione sit composta er moderari,an parti-ccps sis alieni: id, si ita est, moi ut ea quae cum praestititiore ui commixta funi, an potius quia vcluti pro ctura piadam uis imperio unaur, ut ius particeps esse principis dicitur potestitis. Quod auton uirtus omnino Vm-anin macria semota uis impermista esse, ac permanere pos- F sit, latifime patere arbitror. Sed aliorum praestat breuibus recensere sententias, non historiae magis causa,qu ut nostra clariora uis firmiora explicatis illis existant. Menedemus itas Eretriensis multitudinem sustulit uirtutum ac differentias, qαδὶ una esset, de pluribus nomini- λε uteretur . Idem enim temperantiam ac frtitudinem tacr iustitium, uelusi plurium re ensen annellari. Minochius unam ex ipse subnantiam uirtutis facit bat, eam pellabarsiturum,scd diser res numerosas que ieri