장음표시 사용
91쪽
213 Annali. l. l. sol. 421. a.
92쪽
ODeinde dis XV. Mi negotio de Paedagogio instituendo Nirsus
seproposito, praesertim vero qui inspectores ejus seu superatiendentes, achpenes quos potissimum jus magistros seu praeceptores eligendi esse de-hberet responsum est, paedagogii totius curam merito Facultali artium,committendam esse.
MPlacuitque dominos cc esiasticos admoneri, ii quae in se rece-hpissent, apud Principem de treceniis orenis paedagogicae necessitati Mimpetrandis sedulo instarent. Tum enim de eligendis praeceptoribus hidoneis commodius consuliari posse.
Cum summa postularet studiorum puerilium necessitas, ut paeda-hg0gium per Universitatem aperiatur, die XIX. Octobris ab Universitatis, enatu conclusum est, cum hactenus senatores Ecclesiastici nihil re--spondeant, id in contubernio instituendum et cum eo conjungendum hesse eo modo et ordine, quo superioribus mensibus decretum fuerit.,in hoc administrandum praeceptores eligendos esse. sPraeceptores deinde ly XIX. Octobr. M. FRIDERIcus ZORNI- his in et M. JOANNE Posiniussi' designati sunt, quorum animum et hyoluntatem explorare Rector debeat. μ215 Ibid. sol. 428. a. 21M Annali. Univ. T. VIII sol. 5. b. 217 Ibid. sol. 7. b. 218 De ZORNio ANDRκ Q analecti. p. 43. commemora haec: ZoR,FId per Miguum emporis articulum in paedagogica permansit sta, tione. Nam Iaboribus scholasticis prosperrime Manuatis, ad hil ,,s hicam almae hujus niversitatis athedram fuit evectus. CL Had leniam p. 22. MIRGII Elench. Prosess. eaeibb. In Actis nuspiam traditum reperimus ZORNILM Academiae rosessorem esse creatum. 219 ἡδο annes Posthius, medicus es poeta illa aetate clarissi-hmus, Germeroemii natus a. 1537. Reidemersae ueris et optimis, Me linis, praecipue vero medicinae, icyIIo, Lotichi II. Erasto,ducibus, ludebat, rimum a. 1554. in domum Dionysianam um in hoovesium Sapientis receptus, a 1558. a philosophorum redine suae heruditionis iratimonio publice ornatur. A. 1563. in Italiam ster auso sepit. A. 1585. Rerbipoli mi Bersam Principe est renuitatus, ubi am,ctiatri munere Ioannis Casi miri Administratoris et deinde Fri- ,δerie IV. Electoris magna cum aude annos duodecim est functu' piis' honoribus et bonorum Omnium amicitia florens Mortuus M a.
,1597 mεbachii, quo cum laetoris consiliariis, pestis et Bergae assantia causa, invitus Ucii ratione prosterus erat μ CL MAM.
93쪽
-Γlerque die XXX. eiusdem mentis νηλ operam suam eademaε sunt polliciti, et ammaverunt, apud mactare MD esse ad quadra-hginta, qui statim ad initium Paedagogii transferri possent.'Eodem in consessu est constitutum praJ Ex re videri, paeda
Mgogicos omnes esse sub Rectore Universitatis), et ne quis prorsus 1lophabellarius recipiatur.
Quo acto dis XI mensis Novembris ab senatu haec 'ncidat deerela:
,,paedagogium primo quoque tempore consilio duorum depulatoruci De Universitate adhibito aperiendum esse. Et quia a Principe de sa- ,,lario praeceptoribus dando nihil adhuc Universitati responsum sit, tale-Drea partem ejus ex fisco pauem e pecunia Minervali accipiendam, ella ,,deputatis praeceptoribus conveniendum. Examini puerorum et qui ea vitae Medico. p. 149. Adivaga vicit. II. p. 5. 6. Rusdem analecti. p. M. 45. Ruc Rahrentempe p. 63. ΗΕERRER Aegypt servit Helbg. 1592. p. 17. Min onom. P. III. p. 426 651. Copiosius de eo disserit41 TEM Gesch. 1799. p. 25. 26. 220 Annali L l. 'l. 8. R. 221 Metinctus hist Palal. p. 165. haec affert ista Academia nul--lis scholis juventus tum fruebatur, nisi quod a Reyentibus et Rag ,, stris, quos inter omnes M. Ioanne Mercurius Mors heymeraris mors hemiuo Vormatis is familiam ducebat, cum in domo imisvsiana, tum alio privasa haberentur. coso CDRION a. 15M. had cathedram medicam evecωμ, mathematicorum Prosessor gac ries creatus A. 1562. urbem et Academiam nostram reliquisse videtur. CL cla ord phil. T. IV. sol. 77. b. uri memorabb. P. II p. 24. Idem de Faculi. Iur. p. IV. . . CiSNERI Opusc. p. 871. - ΕRcΓRII Bonatum micvLLvs Sylvv. p. 292. his versibus celebrat:
se ammattea populum cernens siue lege loquentem, -Teutona ut Atlantis venit in arva nepos. sesso quoque Pieriis, inquit, opabo puellis,MEt nexit Latus Teutona verba modis., e placuit erilleis cognomine dictus eodem. ἡκκn nrus coepit MERCURIUmque sequi. MEt modo Donatum Latio sermone docentem, MTeutonico Jussit neeiere verba sono.
94쪽
,,ialogum una eum praeceptoribus conscribant, Decanus, YLA E et OMELANCHTHON ' depulati sunt.
Die XVII. ejusdem mensis Novembris, Io K GRYsELBΑcIIIo Bectore Magnifico, programma prodiit Academicum, quod quidem Universitatis privilegia et leges promulgat, haec' . tamen de aedagogio continet:
MUt juventulis studiis pro optima suorum parentum exspectatione rectius consulatur, et adolescentes rudiores, qui saepe huc veniunt, adleiscliones publicas majore cum fructu audiendas, pro sui quisque ingenii captu utiliter praeparentur Paedagogium publicum suis classibus distin-
ἡPro cujus selici auspicio censores ex Facultate artium deputati una secum praeceptoribus suis, examen aliquod et ingeniorum dijudicationem sepublice instituent atque ut in fidem et lutelam Rectoris paedagogici sepueri recipiantur, curabunt. ἡAd hoc igitur ut celeri praeceptores privali discspulos suos quoque similiant, neque repetilionibus aut praelectionibus domesticis adolescentessia publicis conlubernii vel paedagogii lectionibus, contra leges nostras, hamplius impediant, sub gravi poena, Senalus decreto infligenda, omni-ribus edicimus. Non enim aequum est, privati commodi gratia publicam hutilitatem impediri.
Haud diu post designatis jam duobus paedagogii praeceptoribushZoisio et Posrmo D hypocaustis in Contubernio paralis, novis men- risis, tabulis, lignis et aliis necessariis coemplis, Rectu hoc λλ' dictum
224 ,, Sigismundus e/anehthon, Brettanus, a mino 1560. hvsque ad annum 562 hmices athedrae summo cum laude, ut Acta ostra docent, e insigni tudiosorum militate praefuit Eum numisimgenii monumenta reliquisse, existimationem qua floruit, patrvi κ.Philippi Melanchthonio fumae potissimum defuisse, veri est εμ,,millimum. AEL ejusdem vit in bisior Universit. S. sol. 148 151. Aeriore. phil. T. IV sol. 75. b. Bd7TrasHALSEN. ErgotalichLeiten, St. III p. 23. 24. AMREA Bretta illustr. S. 16. WENGEL. oratio in memor Io. AsIHIR.
95쪽
,nector Academiae Heidelbergensis. .
hPaedagogia Grammaticae a teneris rite discendae gratia potissimum. hconstituta esse nemo ignorare debet. uanta vero Grammaticae et lin-Mguarum tum in omnibus artibus et disciplinis, lum in Ecclesia quoque ne-iscessitas sit, ex iis, quae de plerisque religionis nostrae articulis hodie iscontroVertuntur, non obscure intelligi potest. Si enim phrases e verbo- serum proprietates recte intelligerentur ab iis, quorum interest, minus sor-ritassis obscuritatis, minus controversiarum in Ecclesiae doctrina esset.
is A prudenter quidam dixerunt Ecclesiam quasi grammaticam quandam Scholam esse, in qua sermo divinus explicari debeat. Mi hunc ergo sinem cum hoc tempore aedagogium publice aperia-hiur, significamus hoc scripto publice Parentibus, Magistris et celerishomnibus, qui silios suos sive discipulos in aedagogio publico institui ricupiunt, ut hodie hora prima a prandi eos in inserius Contubernii riPrincipis vaporarium ad deputatos Inspectores et Praeceptores mittant, MVel ipsi adducant, ut nominibus ipsorum in catalogum relatis, de numero isdiscipulorum certiores reddamur, ac singulorum studiis pro suo cujusque Meapi omniumque necessitate reclius consuli possit. Datum XXVIII. ,Novembr. sub Rectoratus nostri sigillo, anno M. D. LX. hAc jam sequenti die λβ praeceptores signisicant ad LX eirciter ridiscipulorum nomina in catalogum relata esse Cupiunt igitur certiores: ,,reddi, quid de conditione ac salario suo decretum sit, quidque de clas-issibus ac lectionibus in qualibet instituendis, de prelio Minervati, de pe-heunia pro lignis et aliis ejusmodi rebus discipulis proponere debeant. Tum: hIn tanto numero disciuulorum praeceptore opus esse tertio, praeissertim si duae classes sint, et quatuor quolidie in qualibet lectiones perissiciendae. Quae ab initio constitui ad omnes labores suscipiendos salius hsit, quam statim postea in primo limine aliquid mutari. sellis ad Senatum epulatorum, λλ' qui ullis hujus mensis habilus hesi, relatis, decreverunt Domini, primum quantum ad classes, lectiones, Hexercitia ac reliquas puerorum conditiones altinet, quantum commode serinposset, omnia juxta aedagogii formulam, in quam Senalus Universitatisne Senatores Ecclesiastici superioribus mensibus consensissent, institvisenda esse. Deinde cuilibet praeceptorum, quorum juxta sormulam ires esse debeant, qualibet septimana orenum, Omnibus aulam pretii, inervatis aliquam partem, tertiam circiter, ea proportione inter ipsos
sedistribuendam, ut primari potior ratio habeatur, pro honorario seu sa-22M Ibid. sol. 14. a. 229 Ibid stl. 1δ. b.
96쪽
Diario partim e Minervali seu pretio institutionis, partim e fisco Univerissitatis, donec aliud publice statuatur, dandam esse. -Tertium cum conditione accipiendum Praeceptorem, ut si Princeps,,pecuniam pro sustentatione Paedagogii largiri et aliquem ipse praece ,,lorem constituere velit, hic rursum cedat. , orro ut singuli discipuli per annum duos storenos pro institutions,,et quartam aurei partem pro ingressu ad usum lignorum exsolvant. Quam pecuniam praeceptores diligenter colligere, in rationes referre, et quolibetissemestri finito, Rectori aut Procuratori fisci bona fide tradere seu annu-Hmerare debeant.
ADenique in quaestione de tertio paedagogo assumendo celeri duo adjungi sibi postularunt M. PHILippi: GKYsELB curi Μ, Rectoris silium, qui superiori anno in Sapientia pueris Grammaticen et Musicam tradiderat, ipse ejus Collegii alumnus. Super quo Calendis Decembribus delibera tione cum Dominis habita, praesentibus etiam aliis Praeceptoribus et iis, qui puerorum nuper examini interfuerunt, is est electus, et a Decano DFacultalis Artium ad locum tertii ea, qua ante conclusum sui conditione,,deputatus ita tamen, ut eam rem proximo senatu Decanus ad Universi talem referret, et ne quid stipendio M. PHILIppi a juribus ipsius in Sapientia hac conditione derogaretur. Alioqui namque praesens Rectora Se non consensurum coram testatus est.
Quibus prolatis Universitatis Rector, Annalium scriptor )ρJ, haec verba inprimis memoratu digna subnectit ni
. Hoc ergo Paedagogii publici Universitatis hoc anno principium fuit, malevolorum invidia et Obtreotalionibus dissicile valde et impeditum. DCHRasTu 0pt. Max porro protegat et foveat juventulis miserae neglectis ,,studia ad sanctissimi nominis sui gloriam. AMEN.
Paedagogio ita constituto adhuc deerant pes ac facultates, quibus sustineri p0SSet.
isItaque VI. Ianuarii anno 1561. Recior D. CAsphnis AcmcoL λῖὸ ocum senatu Universitatis ad horam a Principe diciam ingressus est Can-23M unxopp. Gesoli. d. Schul . . I. p. 187. semie de Remr der
231 Annali. l. I. sol. 14. b. 232 Anall. l. l. sol. n. a. isca sparus Agrico Ia, omen mit, ,rnatus, a. 1546. Academiae nostrae nomen dedit et biennium, ut Munt, ,in eadem complere incepit sic est in matricula nostra). A. 15M., rimam auream obtinuit a. 1559. philosophici doctoratus honores,,umbivit. Act. . . . N. sol. 28. a. sol. 36. b. duos honores adeptus ,δuris rudentiae omnem n--it operam. A. rva contubernii Dion Diuiliaeum Cooste
97쪽
neellariam seu archivum Principis. Atque ibi tum, cum a principe Elericiore praesentibus illius silio Linorico, Comite Palatino, Comite B D Es ab MBAcii tanquam Magistro Curiae, Magistro Equilum, Cancel- ,,lario et aliis consiliariis senatus esse admissus et coram ala illi esset Deopia sandi, Rector Principi pro Paedagogio his verbis λω supplicavit ShΕ is de Artiste Facultato gut ad de iugendo nuta nachode lam, o durch Ε . Chursurgit. n. verordnete hirchenrei vin, ,ellic vo de Universite verordnete egriesse Worden, in paedagorigium 2 einem ansan undisi EW Chursurali. n. verbesserungos ,,gerich vnd angestetit ordeia, uisetchem dieWei auch besondere ge- ,,se 2 erhallun de praeceptoren onnoten, is au W Chursuriti Gn. Disse Uderihenigst illi, si Wollen 2 solchem Paedagogio ad Junger, ,haaben Sohulen ais eluem chrisi lichen heilsamen erk, ellic hirchen- gulier medigst verordnen, aucti a tWas ange an olchem aeda-3,gogi erschien, verbes serii vii dasseibi enllicli consumiren ad beneresstiget lassen. riuuibus propositis Illustrissimus Princeps Elector )3 per Suae Celsi- istudinis Cancellarium nobilem virum Εκ1suum MidiusIT Jussi Aca Ddemiae senatum paulum secedere, et deinceps revocato senatu Cance
issiani moderator fuit. Ibid. 0I. 54. b. Deinde in Senatum ordinis Ophilosophici receptus, a. 1554 scholas philosophicas aperuit organumque, ristote Iis publice interpretatus est. A. 1556. philosophorum i,tesii Becanus fuit. Ibid sol. 63. b. A. 1558. a Principe Electore Inristitutionum juris civilis Professio data est. Anall. l. l. T. VII sol. 306. ,,seritque Decretalium cathedram a. 1561. Frsederi et III. jussu obtinuit. is Ibid. . m. bl. 46. . Praeterea Asricola etiam Academic, Idministrationem fisci ab anno 1559. usque ad mem anni 1583 habuit is Annali de anno 1583 sol. 13. et sol. 9.b. Rectoris minus sessit, . 1569. et a. 1576. TOLN Cod. Diplom. p. 131. 32. A. 1590 auctoritate, o annis Casi miri tum a lectἔonum habendarum Iabore, tum ori vinariis Senatus Academici negotiis liberatus est. Annales de anno ,1593 sol. 259. b. Diem suum obiit a. 1598 Lupo ni, ubi complar ,,Professores ob pestilentiam hoc anno ei mersae grassantem, tum, re aliquot menses degebant. s. t N de ac durid. P. V. p. 5.
98쪽
,,larius nomine principis dixit, Illustrissimum Principem Electorem ea, quae, , Rectore suissent proposita clementer audivisse.
Sed precibus Recloris Princeps omni alione non indulsit. Quam ob rem, ut est in Actis nostris βῆ , die XXIX. Novem-
,,bris 1561. in Senatu disputatum est de pecunia, qua sustentandi es-
Sent praeceptores. Cum enim opus esset summa trecentorum oreno- ,, Ni pro tribus praeceptoribus, et Princeps Elector, cujus inaudato pae-Hdagogium fuerat inceptum, pollicitus esse mediam partem, atque alie- , ,ram partem, nimirum 150 l. voluisset fiscum Universitalis solvere, vi- sum est a Principe petendos ducentos ad minimum florenos, eo quod ,,siscus Universitatis lanium, quantum volebat Princeps, ad paedagogium, exponere non posset, et quod jam ante proventiis fisci ita essent om-riputati, ut, si professores et ministri Universitatis sua salaria acciperent, ,,nihil restaret, praesertim quia in sustentationem et restaurationem ae- Ddisiciorum non panc impendenda essent. isDeinde eum Rector una cum suis assessoribus ad negotium paeda-
,,gogii deputatis, atque quidam ex consiliariis principis de praeceptori-ribus paedagogicis consultassent, ac duos jam recepissent, nempe M. Jo-HANNEM SPREs 3 7 et M. Io NNEM Osrnirri, de tertio autem nihil certi Dconstituissent, quaesitum est a Rectore, an Senatus duos jam receptos Happrobaret nec ne et placui approbandos. Ac quia filius M. IOANNis
isceptoris receptus suisset, et in paedagogio ab universitate donec certi aliquid omnino constitueretur pro principio quodam institulo, cum aliis ,,suum fecisset ossicium, de illo vel confirmando vel removendo varie,,disputatum sui iam in senatu, quam inter deputatos e Universitate et ,,consiliarios principis, qui de confirmandis paedagogi jam coepi aliisquoties consultaverant. Et cum M. IOANNES GRYsELBAcures pro filio suo 236 Annali. l. l. sol. 56. a. b. 237 No quis confundat hunc M. O. SPRERcid Augustanum eum poeta ejusdem nominis Io SPRENGI sive SPRκNcgRo, Augustae Vindelicorum e ipso nato, ibidemque publico, uti vocatur, Nolario, qui HOMERI et ViRcitia Argentorat. 1515 sol. carmina Germanice reddidit atquo in patrium redegi metrum. Noster quoque in Actis ord pni a. IV sol. 76. b. SPRERGEm appeIlatur. A. 1562. est in ejusdem ordinis Senatu
et in eorum numero, qui ,,Candidatos ad primam in artibus inream ,σraetendentes examinant. s. Acta l. l. sol. 7. a. ocima Gelehrlen-
99쪽
Dper libellum supplicem apud Senatum intercessisse ac petivisset, quod silius confirmaretur in ossicio tertii praeceptoris paedagogici placuit con, erendum amplius cum consiliariis seu depulatis principis, et illis ex
inponendam petilionem κYsELBAcisII, ii ut si princeps ii DPPM GE HsELBAciut Μ in aedagogio serre posset, haberetur ratio petitionis prae dictae, sin minus, reciperetur M. JOA Ε ΗΚΓsgnis, idque factum est, et est receptus HEtsERus.
Idem die XXIX. mensis Januarii 1563. el quidem omnium sententiis in philosophorum ordinis senatum cooptatus δ' dieque XIX. mensis Marii ejusdem anni est receptus β').hXVII die Decembris' 'LII Jo. SPRENs, primarius Praecepta paeda-ogogicus, pelivit, ut quoniain ad certum diem, Calendas nempe Novem- ,,bris, huc vocalus suisset ad subeundos labores in aedagogio, tempus Daulem antequam illi committeretur ossicium aliquod fuisset elapsum, ejus haberetur ratio, et stipendium Lordinarium numeraretur ab eo ,,tempore, quo huc Venisset, quod per eum non stetisset, quominus issuum saceret ossicium. Senalus Universitatis cum cognovisset cau-risam, in petilionem illius consentii.
Haud vero diu Osraius munus scholasticum gessit, quod ex his apparet:
in Theologorum ordine, errarae natus, linguae Hebraeae perilissimus is Academiam Lucanam insignem ascitus, PETRI MaRTYRI collega, CALVmo assensit. Primus Rectoris munere scholae illustris Horabacensis, a. 1558. apertae, unctus est. Eodem anno ab lectore FamgRico III sacram linguam ut traderet, eidelbergam est vocatus. eidelberga relicta Bi-vodurum Mela se contulit, unde Sedanum Bullionii Principum sedem, est translatus ut Hebraeam linguain doceret. Mortem occubuit a. 15M. s. hist. Univ. S. sol. 174 175. ABAM vitae Theoll. p. 71. RobLu
100쪽
simo IV. Februarii Posimvs M loco summotus est totius senatus Dauctoritale, quod non praemonito rectore discessisset et aliquem pro ,,suo arbitrio in Paedagogio contra legem substituisset, ac conlecturae ,,salis essent evidentes, quod non ex imprudentia, sed ex contemptu, agistratus id fecisset. ,,LEONLLAVIus Ld enklau autem communibus suilragiis in ejus lo- ,,cum est electus, iii deinde per rectorem Universilatis VI. Fe- Dbruarii paedagogus institutus est. hXI die Septembris 1562. ornatissimi et humanissimi viri M. DJOAUR SPRENGIus Augustanus et M. JOANNE LEONxLA Costfeldiensis is vestphalus, paedagogii moderatores, in numerum et ordinem senatorum ,,Facultatis artium recepti sunt et praestanda praestiterunt.
Paulo post discessum PosTilii prelisius quoquo die XVI. mensis Februarii 1563. praeceptoris munere se abdicavit. Qua de re haec ε. in Actis nostris reperiuntur:
isDie XXVIII. Januarii a. 1563. mecum Gi ILIELMO XYLANDRO philo- ,,sophorum Collegii eo tempore Decano privatim colloculus est Ilκη- , , MANIP UITIExindus λε ostenditque alieniorem se esse a professione STRO. l. l. p. 89 Sarii onom. P. III. p. 326 640. cum syll. P. I. p. 118. RHκη l. l. p. 122. De ejus Anonymi Catechismo Hebraico Argent. 1554 8. et eod. anno Paris.), libro longe rarissimo, consule GER-PEs florileg. p. 346. 233 Annali. . . sol. 61. a. 2M Acta l. l. T. IV. sol. 6. a. 245 Acta l. l. sol. 78. a. b. 79. a. b. 80. a. 246YΗgarimus WnrExar Drs, alias WITEMNBΓs, ITE RINBsS, IN-vκuLonos, in Niemade, Marchiae Westphalicae oppido, a. 1524. natus, summos in philosophia honores a 1563. Promolore M. Jo. L 3cLAVIo oblinuit. A. 1565. Contubernii Dionysiani Regens erat. Annali T.VIII sol. l. b. A. 1580. Neapolin Nemetum, tum quidem Musarum Ileidelbergensium sinum et portum, cum aliis secessit. Sed a. 158 . administratione lectoralis Palatinatus ad IoLNIEM Cuiuillv delata, eidelbergam rediit eodemque anno ab hoc Principe Matheseos Prosessor constitutus est. Mortem obiit a. 1603. - Uxorem nunquam duxit, hac causa interposita:
fine in caniculam incideres quae latratu suo perpetuas ei crearet in
,lestias. CL Acta ord phil. N. sol. 78. 79. 80. a. 123. a. 149. a. udivmemorabb. . II. p. 35. 36. Hist. Univ. S. sol. 160. 161 HEBERER Aegypi. Serv. p. 18. MAMI Vit phili. p. 210. ANDREAE conat. p. 77. Rusdem