Athanasij Kircheri e Soc. Iesu Itinerarium exstaticum quo mundi opificium id est coelestis expansi, siderumque tam errantium, quàm fixorum natura, vires, proprietates, singulorumque compositio & structura, ab infimo telluris globo, vsque ad vltima mu

211쪽

Cap. III. Iter Subterraneum. 187

diue fas minerestum species CG eL Satis est: mo. dum 'uo coalescunt haec omnia opportuniori tibi loco indicabo ; quare ad alia properemus. TMOLEcce nova semper, & noua naturae cellaria nobis currunt. Cosmiel. Qisaedam ad Cotias alpes Galliae, & maximum quod hic vides , est Pyrenaeorum montium, quorum omnium eadem eli ratio. Ui. des quot & quantis fluminibus tum Galliam, turna Hispaniam irrigent restat modo ut & Africae subterranea exploremus. Thetid Fiat ,& Euro velociori motu per innumeros labyrinthos subterraneos deducti, ingens hydrophylacium prioribus haud im Iar introiuimus . O Cosmiel. Quodnam est hociabterraneum mare comita. Istud est magnum illud naturae cellarium intra montes Lunae ad totius Africae irrigationem constitutum , quod uti ex Oceano Africam ambiente suum acquirit aquae commeatum : ita illum per ingentia flumina Nilunia,Cuamam, Cairem , Nigrum, quibus Astica irrigatur, senti, unde profluxit, reddit. T Od. Sed vide ingentes illi lacus, quos partim his , partiminia lustratis lam Asiae & Europae montibus circumsuses video , derivantur Gymul. Isti omnes lacus sunt continuati cum stibterraneis montium hydrophyla- eqs, & spectant ad ea , linc tantum disterentia, quod natura hydrophylacia fornice instructa , lacus vero hoste in usum negotiationis humanae deiecta esse vobierit. Geod Non capio Mysterium, cum fiumina Α a 2 mul-

212쪽

Dialogus III.

multo altiorem hisce externis lacubus originem libbeant. O A. Videsiae inter hosce montes, variata a natura constituta cellaria Z TDod. Video. Og, M. Vides quoque nonnulla altiorem ali, situm habeare Singula tamen suis hydragogis meatibus inde- sinenti fluxu impleri , quorum canalium orificia uti altiorem a natura situm sertita sunt , ita appropriatos quoque sitos, in quos aquae dissiinduntur , lebetes , altiores obtinuerunt. Accedit ascensim aqua, rum attra mi naturali, quem supra tibi exposui, multum promoueri. Theod. Iam omnia periecte cepi, neque de naturae potentia amplius dubito. Progrediamur itaque . Vix dixeram , cum ecce pari vel citate , per ingentes subterrestrium terrarum tractus, Oceanique fundum traducto ingens modo rerum mirabilium theatrum aperitur. O mi Cosmiel, est-αζα ne posfibile terrenam molem tot meatibus persos, in tantam Resionum subterrestrium amplit dinem excavatam subsistere posse λ . Tu semper more humano loqueris, & diuina opera humanis inuentionibus perperam assimilas. An nescis

cadere non posse id quod potens Dei dextera excelsi , inessibili opificio , inuiolabili seliditate firmauit

T M. Condona quaeso seruo tuo, neque enim haec elocutus sum , ut de diuina potentia quidquam dubitarem , sed quia admiratione tantorum attonitus spectaculorum mei ipsius vix compos sum . O ita

diculas illorum Philosephorum speculationes , qui

213쪽

Cap.III. Iter Subterraneum. 189

terram , praeter eas quas externa nobis superficies exhibet , nullis alijs cauitatibus inlimi tam , summa sane imperitia sibi persuadent. O quantopere in ijs ad quae sensus noster non pertingit concipiendis diudicandisque decipimur λ el. Recte sentis :proindeque par est in hisce rebus cognoscendisitudiosius allaborare ; neque enim alia sapientia humana concipi potest , quam rerum naturalium exacta cognitio, quam & sapientissimus mortalium a Deo se accepisse gloriabatur . Theoae Vbinania qua is locorum sumus Video enim hic non dicam cellaria , sed integra & vastissima subterranei mundi regna . Cosmiel. Nosse cupis ubi moraremur Sub

Andibus versamur Americae concatenatis in im-niensium spatium montibus, quibus natura in externa Geocosmi superficie maiores altioresque non fundauit, vulgo Cordissera dictis. Vides hic integra veluti maria quaedam congregata, quae omnia tum ex Athlantico dc Aethiopico , tum ex immense de incogniti adhuc termini ' Oceano australi suam eo quo dixi modo originem trahunt. Neque mirum , tibi videri debet , tam vasta hic maris latifundia contineri, cum illa uniuersam Americam Meridionalem vastissimis totius orbis terrarum amnibus, cuiusmodi sunt flumen Amazonum, Maragno ,

fumen Sancti Ianuarij, vulgo Rio della Plata alijs

que innumeris minoribus praeter maximos lacus irrigent . TMod. Sed ingentem hoc loco aestu sentio.

sensus iis iis

quae nonattan

riri. Fluminum ex Andibus origo.

214쪽

Iso Dialogus III.

sentio. cosmiel. Audisti superius , livd phylaciis indiuidua quadam secietate semper iuncta e pyrophylacia , seu ossicinas Uulcanias excoquendis digerendisque aquis subterraneis necessarias, uni quemadmodum natura nulli bi locorum maiora promptuaria aquatica , quam hoc loco ςonstituit, ita nulli bi quoque maiora & irequentiora Pyrophylacia, quae nobis modo perlustranda restant.

215쪽

Introductio intra ignea subterranei Mund

conceptaculam .

s SMIA L. Vidisti mi Theodida-cte naturae Maiestatem in admiranda hydrophylacium subterrestri unusabrica, usum quoque tum quoad extrinsecam , tum quoad intrinse- , cam constitutionem , singulorumque rationem me duce& magistro didicilli . Nihil porro restat, nisi ut modo arcanam naturae induis striam in constituendis subterranei Ceocosmi Pyr phylaciis seu reconditorijs Vulcani js ostendam . SL ne quibus natura haud dubiὰ, manca, mutila & im- α unietis

periecta maneret; cum nulla quarumvis rerum Se- untium subire

neratio sine histe innati caloris aestuarijs transigi Thaia. possit, quemadmodum oculari experimento comperies. Theod. Nihil mihi acceptius hac stupendia rerum exhibitione esse potest ; sed quis tot flammarum globos , tot inexhausta ignium aestuaria impune transeat λ ego praesertim uti natura fragillimus, ita , 'impendentium periculorum timidissimus sum . cfmiel. Ne timeas Theodidacte ; quemadmodum enim a principio impunitatem tibi pollicitus sum, , ita eam illa, quam me Cosmielem mundi praesidem decet, fide seruabo . Agedum macte ani

216쪽

ista Dialogus III.

mo Theodidacto . Theod. Sola tua benignitate , dc

potentia confisus tuam accepto inuitationem longe numanillimam. Et e vestigio, in horrendum quosdam incompertae a me ma*nitudinis antrum introduxit. O mi Cosmiel quo trahor: Z quo me cum summo vitae meae periculo ducis co misi. Confide fili, & nunquam ab humano oculo visa tibi monstrabo. Ne vero quidquam ab ignium violentia pati

isseauictui ribi hoc accipe antidotum . Theod. His dictis, essu posuit liqv so liquore quodam praestantissimo mirum in mo-

noxius reddis dum refrigerante super caput meum totum me ii

credibili quadam virtute contra omnes flammarum noxas muniuit. O amantissime dux vitae meae,quam horrendam rerum scenam hic video λ Forsan in in- Aut similis. ferni barathrum me .duxisti Non enim hic aliud, Mi ipsiψ ingentes & formidabiles ignis crepantis strepitu audiuntur. Parietes omnes succense fumo ardere videntur, pauimentum sulphureis lacubus , ardenti simisque fluuijs resertum . Hiatus sornicis, innum ri veluti caminis 5: spiracula in altum porriguntur, latera ingentibus hiatibus fatiscentia video, quae par- tim napntam, bitumen, pinguissimamque mat riam accensam , partim sulphureas fiammas una cum liquefacta igniti liquoris materia , perenni fi xv iundunt. Heu quis fumus λ quis istor estno possibile tantam rerum confusionem emolumintum aliquod in natura rerum adierre posse 3 rogo ita tu te obnixe , ut singulorum rationem mihi exponas,

217쪽

Cap. III. Iter Subterraneum. I93

go tempore in tam formidabili ignis habitaculo commorari cogamur . cosmiel. id omnia notent, quos usus in natura habeant, singula tibi pandam. Vastissimum hoc antrum seu Uulcanium barathrum.

minime uti tu putas infernus est , sed est pyrophylachicum naturae reconditorium , quod intra intima terrae viscera natura ad totius Americae Meridionalis bonum dc emolumentum constituit, in hoc enim naturae semen, tum ad mineralium cuiusuis gene.

ris , metallorumque productionem perfecte excoquitur : tum ad hydrophylaciorum fluxum continuandum , quae sine hoc calore mox intensissima subterranei irigoris vehementia in glaciem coalefierent . Quemadmodum enim in caelesti expansemus Solem igneum, & Lunam aqueum corpus posuit eo fine, ut unum alterius impetum frangeret, ne alterutrius excessu omnia inferiora susque de. que ferrentur. Hac enim contrariorum globorum natura factum est, ut permixtis una radijs calidis &humidis ad temperiem reducta corpora tum mutuo se seuerent , tum reciproca mistura seminum accepta in inferiorem rerum Oeconomiam ad intentam generationem efficiendam aptita influerent.

Pari ratione cum Sol, Luna, Stellae radijs suis intima terrae viscera penetrare nequeant , opienti sane naturae consilio Sol de Luna subterranea , quae nos

pyrophyla ticos & hydrophylacticos flandos , Solis

& Lunae vicarios , secundum analogiam quandam vocamus, constituta sunt. Vt mutuo calidi & hum

lanis subteraranei finia deriditas. Lunam 2 sa.

lam reciproco influxu temperari.

218쪽

Fornieis hin. tus esse spire.. cula ignis. Quoe in America pyropi, ia

ticina Thermariam variarum ra

di consertio uniuersus Geocosmus ijs veluti anima

tus , & ab intense seigore summo naturae vitio caloris accessu vindicatus globus, ad necessariam rerum generationem iuxta intentas Diuini Archetypi ra tiones incitaretur . Miratus es sernicis hiatus illos

nihil aliud este stias , quam spiracula quaedam , scucanales pyrogogos, qui huius aettuari j calorem ita alia superiora aestuaria, quorum in hoc Americae sui

terraneo tractu quatuordecim sunt, traducunt, aepropagant. Haec vero per similes alios pyrogogos caminos , in extima Vulcaniorum montium, quorum itidem pariter quatuordecim numerantur in Andi. bus Chile crateres , ingenti sumo stimina mixto, egeruntur. Quomodo vero haec ignium receptacula durent, quomodo de unde nutrimenti sementique necessariam suppeditationem acquirant, de quomo do post perpetuas ignium eructationes tandem no extinguatitur, sese tibi supra exposui. Dantur prae terea de alia spiracula , quae in hoc antro se osterunt, ad hydrophylacia calefacienda a natura deputata , ut videlicet in ijs naturae semen perfectὸ concoetiam, corpu5 acquirat in materijs appropriatis ad generationes rerum perficiendas. Accedit & histe ingens horum meatuum pyrosogorum emolumentum , quod intra montium viscera terrae superficiei vicinos lebetes hydrophylacticos a natura dispositos imgenti suo aestu calefaciant, qui caletichi deinde per appropriatos sibi canales soras in thermas tantopere humanis infirmitatibus curandis necessarias pro

219쪽

Cap. IV. Iter Subterraneum. 29s

rumpunt . . Si itaque canales huiusmodi sulphuro abundent , thermae nascentur sulphureae, si per fili. nos & vitriolatos meatus aut aliud quodpiam incito alio salium genere reserium transierit aqua, thermae salem, vitriolum, aut simile quid sapient. si per loca bitumine , petroleo similibusque oleagineis materijs referri transierit , tum ecce nascentur tiaeri exis natura , cuius summeatus, per quos transeunt

aquae. Si vero canales pyrogogi longior situ, quam Vodes itidis ut aestus eos ad exitum inue calidos conseruare possint, tum aqua per loca simili virtute mineralium imbuta tranuens, frigefacta in externam superficiem aemerget vel in simplicem aquam stigidiitimam , vel in acetosam aut vitriolatam, aut sulphure Mu-mineque imbutam . Ex his paucis tibi obiter indigi tatis, nullus tibi occurret aquarum iam cxoticus esse us, cuius causis, protinus non iis assignaturus. TMod. Vidi ego in noninullis locis sunama admiratione ataonitus aquam calidus imam stetidis Iuri qua ' oun

iunciam una cum diue S alus aquarum profricta, iuncta.

astus, quomodo id fieri possit, a te scire comendo. Cosemel. Causa huius rei est diuersitas canalium , quorum unusquisque cius naturae aquam sundit, cub. ius narurae locus eu per quem tristit. Si enim canalis ex lineae aquatico aethuarijs suppositis calefacto aquam devexeris, illa utique calidissima erit. Si v

xo canalis ex lebete hydrophylacium stigido de -- aut aquam , illa haud dubie frigidisiima erit. Et quinoiam Urificia disterentium canalium in unum ali-

lire in

220쪽

Ique Dialogus III.

uersi subterranea aestiratia.

quem locum subinde concurrunt, hinc mirari L. lent homines, quomodo in uno & eodem loco tanta aquarum diuersitas per distinctas scaturigines oriatur . Theod. Mirifice miti placet dubη a te mihi pro positi selutio . Nunc porro utrum plura sint huiusmodi naturae aestuaria in Geocolino conitituta , edisseras . CVmiel. Plura omninor Nonnulla lina ter rae vis era obtinent, & dicuntur Principalia , haec deinde per pyragogos meatus veluti per ramos quosdam in uniuersi telluris viseera deducta , in diuersis . partibus alia & alia su ant pyrophylacia, & hac poralios caminos alia & alia sundant vicina supersciei terrae ; ita ut sit perpetua quaedam calefactitiae ex uno in aliud virtutis propaptio eo tamen ordine . Vt aestuaria huiusinodi una cum canalibus pyragingia individuum quoddam cum hydrophylaciis eo rumque canalibus consortium inexplicabili quadamnaturae industria nacta sint , atque ueb totius telluris corpus innumerabilibus canalibus , qua pyrago gis, qua hydragogis , aerogogisque haud lacus ac M, crocosmi fabrica pertustim sit: ut iam oculari de monstratione in hoc subterranei itineris αostri decusese edoctus es . Et si placet ad alia lana te ducanti aestuaria. -οd. O mi Cosmiel, si inueni gratia: in oculis tuis , siste hic; neque enim amplius ha-iusmodi locorum horrorem sustinere possum . Qua ire cum reliqua eiusdem cum hoc rationis sint , unum demonstraste loco omnium sussiciat 1, iam ad votorum meorum complementum , nihil aliud desie rari