장음표시 사용
81쪽
ita ut quod voraginis arcticae orificium abserbuit , id orificium amareticae voraginis revomat , ut proindo non amplius mireris , concitat illimum ex Austro in Septentrionem Oceani fluxum, & fluxus quidem ab arctico incipit polo , ab anta retico vero refluxus. Quia vero nemo mortalium dictas plagas viderit aut adierit , causa in promptu est, quia fluxus maris immemoratis partibus adeo vehemens est , ut nullus tam validus ventus dari post ii, qui ubi naues in hunc astum inciderint, eas retroagere valeat , si vero aut data opera vel casse homines in dictos tractas ventorum impetu delati fuerint, ijs mox irrevocabili mutentis naturae contumacia in abyssum raptis, necessario pereundum est : nullo euadente tantae perditio nis ac ruinae nuncio. TDod Plane admiranda de vix audita mihi narras Cosiniel: & iam vera esse video
quae tum supra ab Hydriele audiui, tum Geographi tuae relationi haud absimilia narrant de Monacho quodam Oxoniensi arte magica ad partes sippo lares delato , ubi dicitur rupem immensam 3 3 Leucarum in circuitu invenisse, sub qua insinuatus per quatuor
Euripos Oceanus Septentrionalis, per ingentem voraginem abserbeatur. Testantur quoque vehementissimum aquarum versus polum tanquam in centrum nitentium cursiam, quotquot in vicinioribus insulis infelicis orae sedem nacti sunt incolae, immo & Baraui hunc maris concitatissimum motum nullo etiam fian. te vento obseruarunt; ex polo vero antaretico, aquasa polo aestico abserptas reddi, celerrimus pariter a
ob fluxus umhementrem suppolato plagae inae cessibilo. G graphorcrelatio de Monacho Oxo niensi deque aliis pari.umiliatum mira bilibus.
82쪽
que impetuosissimus versus Boream Oceani aestus, sat superque declarat, quem unanimi eorum qui limiusmodi partes explorare tentarunt consensu , huius temporis Neptuni testantur, quemque adeo impetuOHIm aiunt, ut etiamsi contraposito validissimo vento incitentur , nulla tamen tam valida nauis sit, quae impetum se itinere possit ruentium aquarum; ut proinde hinc colligas, nemini ob aestuantium fluctuum, ac veluti ex monte quodam praecipitatorum contumaciam, dictostrae us adire concetium ess .
cosmiel. Quidquid sit de Monacho inoniensi, & de
ingenti rupe magnetica ; quae tibi dixi, ea non aliter se habere tibi persuadeas , quare si quid circa dicta dubia animum tuum pulset, id libere propone, ut ab omni ambiguitatis remori. libereris . Theia. Vti omnia Dei opera incomprehensa sunt, & vltra omnem ingeni j captum remota , ita nihil aliud a te desidero, nisi ut aliquo tantum luminis radio, circa pr landum huiusmodi naturae arcanum intellectu meum imbura . Quaero itaque primo quodnam sit principium motus Oceani, id est cur aquarum a sorptio ex parte potius poli Borealis quam Australis incipiat Z cum eadem utriusque poli sit constitutio. Quas aquarum continuum fluxum per magnam Geocosmi venam , siue canalem principalissimum ,
in continuationem fluxus urgeat Z cum tanta aquarum abserptarum moles integra semidiametro a centro videlicet terrae, usque ad polum antaria icum, contra Naturam, & motu protibs violento sursum attolli
83쪽
attolli debeat quomodo id fieri positi, & debeat,
non capio. Secundo. Num Oceanus nonnullos alios habeat canales , per quos sese in subterranea mundi receptacula insinuet & num fluxus & refluxus maris quotidianus non nihil ad hoc conserat λ ecce hae sunt rationes meae quarum non inuenio causam . . CVmi I.
Nodum dissicultatis prorsus tetigisti, sed Mile tuum conuincam intellectum , ubi nonnulla quaedam prius supponenda praemisero . Scias itaque causim cur occanus ex parte poli Borealis absorptus , motus siti principium sumat non ex parte poli Australis, nullam aliam esse, quam ipsammet naturalem Geocosini constitutionem & fabricam , quam mundi opifex sapientia sua ita disposuit , ut inde die us efiectus coii. Ueretur ; partes itaque Boreales poli terrestris, ali. quantulum altiores , partibus Australibus poli terre. siris Aultralis sine centri grauitatis praeiudicio esse oportuit: haud secus, atque in canali qui in duo orificia incuruatus, una extremitate altius altera eminet;
quem si humido interim breuioris cruris orificio digiti ope clause ad summum repleueris , videbis statim deposito digito aquam ex breuiori crure cum impetu elabi, donec in . aequilibrio consistant; aqua. miri itaque ingens pondus altius ruens, fluxum continuo per magnae venae canalem sellicitat, donec eum per antarchicum terrae polum expellat, quam quidem expulsionem , pcrpetua quaedam pericyclosis seu
circumuolutio aquarum ut consequatur necesse est.
Neque mihi obi jcias fluxum in aequilibrio tandem, H qui e
poli terrestris altior Austia li eausat in ea pa te princiis pium fluxus. Similitud ne exponituT.
84쪽
quieturum: cum ruentium per voraginem Borealem aquarum vis necessario secum proximὸ consequentem , & continuatam Oceani molem vi quadam naturali ad continuationem aquarum trahat. Accedit fluxum maris versus Boream magno impetu ruentem violentia sua naturalem absorptionis impetum ruentium aquarum pondere plurimum promouere: hinc fit, ut expulse per polum terrae antareticum aquae, atque in omnem circumferentiam dissus e , denubsitas versus polum Borealem semitas teneant, quae tametsi varijs occurrentibus obstaculis impediantur, alibi tamen fluxum recompensant. Theod. Sed cur frequenti obseruatione notatum est, in Oceano Athlantico, qui fluxui aquarum a polo Australi exoneratarui versus polum Borealem omni impcdimento vacuam viam praestat, tantum tamen abest, ut versus potu ruere videatur, Ut potius contrarium obseruatum sit, quam nam huius rei rationem assignas λ C mita. mari motus considerandi sunt. Primus, na-Ocς s. turalis & circumuolutionis, de quo hic potissimum, quaeltio est. Secundus , fluxus & refluxus quotidiani, qui plurimum naturalem motum promouet. Tertius refiexionis dicitur, siue currentium, qui mere accidentalis est, a certorum ventorum impulsia certis anni temporibus dominantium causatus, & hunc potissimum Nautae obseruant, & selam extrinsecam maris superficiem commouet, & reflexionis quoquo dicitur, eo quod ad littora continentium insularumque illisus, Oceanum in circulos agat; atque hic est
85쪽
motas de quo tu dubitabas, qui nihil commune ha
bet cum motu circumuolutionis, cum hic totam
Oceani substantiam in circumuolutionis periodum agitet . Etiamsi enim aqua in superficie ex Borea inta Austrum proruere videatur, tota tamen substantia aquae usque ad fundum naturali suo cursu Boream
petit. Est & illud consideratione dignillimum, quὀdnuiusmodi particulares in vicinis suppolaribus parti
bus voragines complures constituantur, quibus aqua abserpta, & per varios ramos in unum corriuata, impetum ingenti pondere aquarum in magno canali iam incitatarum augmentet, atque adeo idem in Geo- cosmo contingat , quod in sanguinis microcosmi perpetua pericyclosi & circumuolutione continger experientia iam nouiter docuit : est enim naturit motus perpetuus, ad perpetuandas in Geocosmo operationes sapienti sane naturae consilio inititutus, qui
si vel minimum ab operatione sua cessaret, tota e vestigio natura langueret, atque in confusionem omnes mundi ossicinae deducerentur . I eod. Omnia
rite cepi, quae de pericyclosi aquei et cinenti sipienter
dixisti. Hoc unum me torquet, utrum canalis illi, siue magna Geocosmi vena per ipsit in term centrum ducatur, an non Cosmiel. Non tibi imagineris velim, canalem hunc diametri instar per ipsum centrum terrae extendi, hoc enim necessarium non est ; sum cit, ut postea tibi de monil rabo, eum laterali quadam dcflexione, & obliquis ductibus per varios anfractus, ae immensae capacitatis hiatus, tandem finem euolu-G 1 tionis
Canalis ut gnus subterraneus an p'eterrae centris ducatur .
86쪽
tionis suae attingere . Ex qua quidem laterali dc flexi
ne meatuum, de fluxus lacilior redditur,&exoneratio non tam violenta , quemadmodum ex Hydrolt tica tibi conitat, accidit.
Theod Uti discursus tuus veritati quam maximὰ consentaneus est , ita eum quoque ambobus ut ita di ..cam brach ijs amplector . Sed rogo te ut explices , quis tam stit pcndae peri cycloseos in natura rerum finist CUM l. Nosse debes mi Theodidacte: aqueum elementum , quemadmodum audisti ex Hydriele , uti elt veluti sperma quoddam Geocosmi, ita nulla Aqueum ela portio esse potest , quae non eius indigeat subsidio ; ς' VR 'ς - enim in aquei elementi centro spiritus omnium Opticx, qui quidem non nisi per continuam pericyclo sim scu circulationem in intimis terrae visceribus, veluti in utero quodam, per subterranei ignis calo.
rem digeritur , & in variorum mixtorum compositionem praeparatur . Hinc aqueum elementum , c ius sons Oceanus es , uniueriam telluris superficiem ambit, ut nihil sit ex terrestrium continentium portionibus, quod non necessarium ex eo nutrimentum
in se derivet, veluti magnetica quadam vi attractum,& quoniam generationes & productiones rerum i humido & calido consistunt, cert necessarium suit, vi aqueum elementum per supradictam pericyclosim primo Solis calore in externa superficie sper-tica mundi virtute imbueretur , quod deinde ii subterraneis culinis calore ignis hypogari digestum per terrae cariales in omnia Gcocosim membra aiu
87쪽
Lenerationes rerum distribuat ; hinc quemadmodum in Mega cosmo Creator omnium Deus Solem & Lu sol 3t Luna. nam , id est igneum & aqueum globum, constituit,
eo naturae consilio, ut hoc pacto unus alterius impe-
tum trangeret, & ad temperiem reduceret, Ita II mundo com
Gς0cosmo ignem &aquam simul esse voluit, aquam quidem , ne subterranei ignis aefiu & ardore Omnia in cineres & fauillas conuerterentur ; ignem Vero, ut aqua digesta per calorem, spermaticam vim ex centro eductam , & generationibus rerum aptam exereret: atque unum alterum , dum simul Lucret,utrumque in perpetuo hoc operationum tenore conseruaretur. Nam uti Hydriel te docuit, ignis sine humido eius nutrimento uti consistere non potest, ita neque aqua sine igne ; illa enim in vapores spiritibus turgi imves resoluta, omnia interiora usque ad ipsam terrae superficiem , spermatica sua virtute & cfficacia imbuit , quemadmodum fusius silo loco & tempore todocebo . Eit praeterea aqueum hoc elementum ita , Geocosmo necessarium , ut nisi illud ubique reperire- Meundatis tur , omnia sterilitate & squalore deficere necesse se. ret. Hinc illud influxu luminarium in reciprosos aestus concitatum , praeterquam quod uniuersam tellurem ambiat, per occultos quoque meatus in intima montium viscera propulsum, ad sontium, fluminum lacuumque originem constituendam sese insinuat. Fontes in innumeros rivos divaricati, uniuersam superficiem faecundo humore rigant, in animanta unia,
Ilantarumque vitae sustentandae subsidium : adeoque nullibi
88쪽
nulli bi id desit , sine quo nihil viuere possit . Habes mi Theodidacte desideratos fines peri cycloseos, ec
elementi aquei utilitates, quas quidem opportunius tunc tibi exponam , ubi te paulo profundius in Naturae adyta introduxero. Sittamus itaque hic , prie- sertim cum de hac ipsa materia fusissimam ab Hydriele instructionem acceperis. Theod. Summa animi mei voluptate ratiocinium tuum audiui, ut proinde quid ei contra ponam non reperiam. Quare mihi modo explices velim, cur montium catenae a polo ad polum constitutae sint nescio enim quodnam naturae mysterium sub eo lateat . cosmiel. Recte coniectiaralli , neque enim compositio huiusmodi terrae tan
tum propria est , sed & omnibus reliquis mundi glo
bis communis, omnes enim ut in Itinerario caelesti
tibi exposui, suam a polo ad polum corporis constitutionem habent, atque hic est magneti sinus ille na. turae potentisti inus, quo omnes mundi globi pers ctum habent , de indeflexibilem in determinatos mundi limites situm de dispositionem , eam ob causam a prouida naturae sagacitate ijs inditam , ne incerta volubilitate , omnibus mundi iuribus confusis, susque deque uniuersi verteretur machina . Nam secundum hunc immutabilem situm optime sese inuicem se uent, & ad influxus reciprocos communicandCs , unus alterum sellicitat, quod minime fie
ret , si globorum poli incerta de instabili lege hinc inde, prout sera serret, fiuctuarent. Cum itaque Omnes , uti dixi, mundi globi, tametsi perenni motu
89쪽
versatiles, hoc situ gaudeant , Geocosmus tamen prae omnibus alija hoc situ gaudere debebat ; cum enim natura selum eum fixum esse voluerit , eum sib polari situ extendi necessarium fuit, particulari quadam magnetica vi ad hoc praestandum ei a Natura indi-ta , ne confusa volubilitate in incertum fluctuando , mutatis iuribus irreparabili ruinae substaret , omnemque hoc pacto superiorum globorum infiuxum impcidiret , quod fieret, si globus hoc magnetisino veluti
fraeno quodam non cohibitus, incerta & fortuita flu- eiciatione oberraret , quae omnia alibi fusius a te exposita sunt. Atque hoc primum est. Alterum quod T duri, qD- montium a polo ad polum concatenationem attinώ;
scias hoc factum suille, quia fabricae constitutio id iure veluti quodam naturali requirebat. An nescis in Sphaera materiali circulos ita disponi , ut in polis sese intersecando firmiorem consistentiam nanciscantur. Etsi enim alij circuli ad AEquinoctialem paralleli coimstituantur, i, tamen consilientiam obtinere non possunt, nisi meridianis circulis ad firmiorem partium nexum sibi inuicem committantur ; idem de Geo- cosmi compaginatione dictum velim, etsi in terrena compage non adeo sub Mathematico rigore considerari debeant ; habent enim suas fimbrias & plicas
montium , catenae Boreo notiae, quibus longe lateque distenduntur , neque eadem semper altitudine eminent , sed infra terram Oceanumque suae connexionis commercium exercent i atque haec de situ sussiciant.
90쪽
Terrestra globus non est intus solidus, sed innume. tri eanalibus N internis in. ii ructus.
Ad utilitates declarandas progredior , quas ut intelli gas , nonnulla ad exactiorem Hucidationem praemittam . Nonnulli sane existimare videntur , Geocos mum , non secus ac terreum quendam , atque ex luto a figulo senuita arte compositum globum esse prorsus solidum , nullisque caeteris elementis distribuendis, receptaculis praeditum ti praesertim in intimis & remotissimis telluris visceribus , ubi &verum purumque terrae elementum reperiri volunt, ab omnibus impuriorum partium quisquilijs longe semotisIimum , atque proinde usque ad ipsum terrae centrum densa argilla cretaque constipatum; quorum opinio probari non potest. Nos paulo profundius philosephemur; quomodo enim fieri potest; vi tam ingens Geocosmi corpus nonnisi in externa superficie sua praebere emolumenta; reliquas vero interiores partes ob seliditatem nihil agere , & non
nisi corpus iners, & inutile pondus haberi sibi pensuadeant ρ Scias itaque mi Theodi dacte , globum
hunc terrenum.non tantum quoad cxtrinsecam superficiem, sed etiam quoad interiorem constitutionem , tanta prouidentia a Sapientia rerum opifico conditum fuisse, ut nullus pene collis tam exiguus sit, nullus riuus tam exilis, qui non ob certos fines seli naturae cognitos coni licuius sit . Quemadmodum enim Diuina sapientia inestabili quadam indu stria in Microcosmi, id est humani corporis labri ca rite constituenda laborauit, dum tanta exterio