장음표시 사용
341쪽
nequit, is de ea, si incidenter moveatur. cognoscere pote st; utique si incidens quaestio ita connexa sit cum causa principali, ut haec, incidente non examinata, definiri nequeat. h. l. 3. . Sicjudex datus, apud quem de her ditate disceptatur, super incidente quaestione status
qua principaliter cognoscere non poterat,) rem cognoscit. ead. l. I. Ol. I. C. de ora.judici Menoch. r. de arbit judic. quaest. st. n. p. eq. An etiam de qausa incidente pronuntiare possit judex, quaeritur8 Placentinus posse, eenset, allegatus a Glossographo in I. C. de ord. eun. idque probabile fit argumen .ejus quod dicitur, Duqua re judex cognovitae ea quoq; pronuntiandum esse, I. de qua re. 74. D. dejud. & idquoque aliquotjuris nostri exemplis evincitur, L intra. ap. D. de minor. L 3. D. depravaric. a .g.unde. D. ad Dul.de adult. Sed & in criminale judicium si de re pecuniaria quaestio incidat , judex de crimine cognoscens, cognoscet etiam & pronuntia .hit incidenter de re familiarii. M. g.s dicantur. o. D. creg. d. a. f. unis. l. s. C. d. t. d.ord. judic. Costac in Lsi mus o I . g. r. D. dejudie. Si tamen in quaestionem civilem de qua apud judicem secular m controvertitur, incidat quaestio ecclesiastica ; ejus cognitio remittenda ad judicem Ecclesiasticum, c. latori c. cms'. .e xa. teri AL sint ue. c. tuam. extra. de orae cognit. S/lic h. Costat.
Sententia is actione generali. puta, actione negoti, rum gestorum lata, nocet in omnibus Moesmonibus, ain
342쪽
ductarum. b. L δ. Evictio est de adminiculis emptionis
venditionis. l. pacta conventa. 72. D. de D. de contrahcest. Species d. L η. est: Popilius utilem actionem negotiorum gestorum adversus Curatores suos instituit. Curatores pretium praediorum , quae pro pupillo emerant , ei reputant, compensant. eique instrumentum emptionis tradiderunt. Tum Popilius curatoribus impen- iam sententia judicis reddere damnatus est. Jam evicta fiant illa praedia, venditore non existente solvendo. . Quaeritur, an Popilius adversus curatores habeat re gressum , ex hoc capite, quod emptionis tempore de Ovictione non curaverint caveri ' Rescripsit Alexander, semel finitam litem instaurari non posse, quoniam omi' sat evictionis quaestionem Popilius in judicio non move- verit. d. L M. Cui obstare videtur, quo minor annis XXV. adversus rem judicatam restituatur in integrum,
Respoud et Zasius, Popilium curatoribus dictasse hanc actionem, cum tempus petendae restitutioni in integrum praefixum, jam esset exactum. i
L EX. V. - Α judice i. e. Praetore, aliove magistratu) datus judex, non potest dare judicem, h. l. s. Opp. Is cui pra tor jurisdictionem mandavit, judicem dare potest, L Ir. g. r. D. de judic. Ergo dc judox a praetore datus. Resp. Negatur consequentia.' Ille cui mandata est jurisdictio, datjudicem, vijurisdictionis quam habet d. l. o. unct. d. 3. in D. D. dejuri . A praetore autem datus judex, non habet jurisdictionem, sed notionem tantum, i.
343쪽
. De Iudiciis. 7 Judieandi potestatem solam&nudam, i s. D. de rejud.
idque significatur his verbis h. n. l. i. eum i ejudiciari munere fungatur. Perperam ergo Desiderius Heraldus, eumque secutus Hugo Grotius pro diciario, reponunt, fiduciario. nam & qui mandatam habet jurisdictionem, uetaris fungitur munere, l. r. g. r. D. de . ei. cui manL. est juri . non tamen ei judicis dandi potestas nega tur. Opp. Legatus Proconsulis dare potest iudicem, Idra. D. de H.procons Resp. Non mirum, quia is post mandatum proconsulis propriam jurisdictionem habet, Od. l. ia. σιβq.arg.La.D. 'uis quo appeti. Iudex pedaneus nullam habet jurisdictionem, ut dictum. ide que jure dandi judicis caret. Α Principe autem judex delegatus, jurisdictionem habet: potest enim alium dare judicem, h.l. s. l. un. c. uipro sucuri . Potest exequi,
Et haec sententia etiam jure Canonico comprobata est,e. paseoralis. c. significasti. c. quarenti. extra, de ossis. deleg Caeterum Auth. ad haec. quam Irnerius subjecit d. l. s. h. t. fugitiva est, a re proposita plane aliena, Dixi inflAge Errorum Inerianorum.
- L E X. VIII. Placuit, in omnibus rebus praecipuam esse Iusitia aequitatisque quam stricti juris rationem. Disserunt. AEquitas & jus strictum. GEquitas est benignior & humanior legis interpretatio, sententiam legis retinens,
344쪽
quae μή- dicitur Aristoruli. s. Ethis. ro.jiustriaura, quod i sententia & volim late legis recedens, verbis tantum nititur. AEquitas est naturalip ratio, & humanitas, ipsaque adeo justitia: quam.Tullius ita definitii a. Mib. ut sit justorum insustorumque distinctio, ad illam antiquissimam, rerrum omnium principem eX prestanaturam', atque ad hanc legem hominum leges diligi, quae lapplicio improbos assiciunt, defendunt & tuentur bonos. Ac valde placet quod apud Philosophum lego s. Ethic. Nicomae,.sub finem: AEquitatem justitiam quandam esse, non alium aliquem habitum ait) άυτὸ, ολιικμα, λοῦπιοπνηλ ζια, - τε . o. Unde confirmatur & illustratur quod in h. m. t r. justitia aequitati connectitur, strictique juris rationi opponitur. EX quo etiam apparet, in ea . L contra optumorum & vetustissimorum quos Duatenus laudat ae. H ut. anniv. r. O librorum fidem ineptὰ legi, inquit re quescripta. Nulla proprio aequitas est scripta et omnis est non scripta: L in his iss. D. de C. ct D. Si enim ab eo qui legum condendarum habet potestatem, aequitas scripto comprehendatur &sanciatur, continuo fiet lex, εe nova rursum aequitate opus habet: sicut aequitas praetoria a Salvio Iulianojustu Hadriani descripta, postm dum Ulpiani operam desideravit, qui edictum perpetuum ex bono & aequo interpretaretur; dc in hujus rursum interpretationibus explicandis aestuant hodie quo quot in J Ctis nomen profitentur. Aristoteles etiam aperth de hac aequitate disputans, docet in Rhetoricis, AEquitarem esse jus quod lex scripta praetermisit, uu αυτε η ma. η τοῦ emet u ε- θωμα νη-οιῶ τὸ : Nasura enim ipsius aluitatu es eorre-
345쪽
m Ddiciis. Taio legis , quaterim aliquid omittit: propum quod lex es
tutum. Iterum lis. L. Rhetoris. Te e οὐ δοκεῖ Axatin ν θ, αλ' ἐ-ορθωμα non quidem ex θυιδναι , - μεως ἰ - γκαμψδ ον. μων δ renee quum videtur esse quoddamjustum: aequis in autem vel aquum bonum es justumprater legem scriptam. . In omnibus rebus h. l. δ. puta in testamentis, filio. r . D. de injust. tes. in contractibus. I. si . p . or Lι. vers si totius. vers. ct bane. D. Depos Delictis, L r. S. I. D. M is qMi te m. s. eg. jus in judiciis. l. . D. in eo quod cert. sic maxime tamen injur L po. D. de R.Li. e. in legum interpretatione, aequitatis potior est ra
tio quam stricti juris. AEquitas praeferenda stricto
mi. h. l. l. Opp. l. si expressim. 1s. D. de 'appellati Vadere non debet sententia , quae expressim contra rigorem juru lata est. Ergo valere debet quae secundum rigorem juris lata est. Rigor autem juris opponitur aequitati Resp. Quamvis plerunquα ius ab aequitate separetur, L ..d. ult. C. de edend. in d. I. rp. tamen sic aecipiendimessinis origor, ut:aequitatem quoque complectatur, dejutis tenorem , verba mentemque legum & constituti num significet. P. FasAn d. l. ro. De concilianda autem h. La. cum l. prosemis. σα. g. r. De diuio ΘΔ.lmanum. d. r. C. de lego. sdixi ad mand. l. & pret. a .
346쪽
a. D. Dequib. reb. adeund.ju .eat. Est autem te continentia causae, conjunctio iiive connexio eorum judici rum, quae ita onjuncta sunt, ut pro uno propemodum
judicio habeantur. Talia sunt judicia, Possessorium de Petitorium. judicium de possessione est veluti initium letanquam vestibulum actionis petitoria L exitus. 3s. μ'
de acquir pog. Proinde. j udex qui de possessione rei , c
gnovit, idem etiam de proprietate ejusdem cognoscere debet, ne causae continentia dividatur. d. l. ι o. Op Iudex de alia re quam de qua postulatus est, cognoscere non potest, I. ut fundus. ιδ. D. eom. divid. Propri tas autem res alia est. & diversa a possessione, L 1 a. si . l. sa. D. d. t. de acquir.pos. Respondi d.part. ι .acido tin D. De quo. reb. adeund.jud. eat. Alias praeterea species continentiae causae enumerat Matthaeus Afflictilius δε- cis Is . n. t 3. Inter quas & haec est, si adversus plures agendum sit ex eadem causa, ejusdemque rei nomine,
ut cernitur in duplicibus judiciis, familiae ericiscunda communi dividundo, finium regundorum sint auqem diversis jurisdictionibus subjecti, tunc ad commune tribunal, cui omnes subsunt, vocandi sunt, d. l. t. cta. Non enim consortes plurium loco habendi sunt, is uqui 3 δ. g. . D. de excus tui. Itaque in Supremo Imps rii Germanici Dicasterio, quod est Spirae Nemetum,
judicatum refert Mynsingerus r. Obs addens ead. cem rur. obf p . ex Baldo, asone, Felino, eXceptionem comtinentiae causae ante litem contestatam, Opponendam esse, ad instar aliarum exceptionum dilatoriarum, per c. inter monaserium. de rus . idemque traditum Gallio δ. obf sa. v. ι .
347쪽
Lvx. XI. & XII. Binas has leges ex Basilicis restituit Cujacius p. obfao. Compendium I. undecima hoc est in Basilieti ἀκυβείας των νοριων ο δικα νς c amn ἔτω : πὰ ηὐ νόμωs ρη sim, ο βααπλεως et πάολὸν ζ i. e. subtilitatem legum judex curae habeat, non autem his qua praeter jus dicta aut prolata sunt ab Imperatore attendens. judicem judicare jubet secundum leges, non eX praecepto 6c voluntate Principis, non ex rescriptis ambiatiosis. L. duodecima his verbis est expressa: - s ci χ ντες, - οι Ῥοι δικας- σννάριως τας αρις τεμάτωσαν, &c. a. e. Omnes magistratus σ divini judices compendiose lites decidant, ctc.
L. Properandum. I 3, princ.Hac lege tractatur de tempore intra quod peragenda sunt judicia. Olim causae
criminales anno a die inscriptionis numerando teris minabantur, l. r. se a. C. Theod. Vt intra ann.crim. quaest.
rermin. Sed quia periculosa esse hic posset festinatio, tibi non licet bis peccare, & non temere olim scriptum a nobili Poeta, Juvenali: Nulla unquam de morte hominis cunctatis longa es : Jii st in ianus finiendis causis criminalibus tribuit Memnium, ex die litis contestatae computandum, L s. c. ut intra cert. temp. crim. quaest. term. h. n. l. I. pr. Ad
quam Justiniani constitutionem Tribonianus inflexit Las. g. I. insertis verbis, vel biennio. D.ad M. Turpil Cautis scilicet & compendiose. Sed, ut vetus proverbium monet, Mendacem mcmorem esse debere: sic & obliviosus
348쪽
esse non debuit Interpolator. Atqui Tribonianus novae legis oblitus esse videtur, cum in L reis. 7. D. de mura. O honor. scripsit , reum post annum quam delatus est, .Petere honores posse, niti per ipsum steterit quominus causa intra annum expediatur. Recte quidem hoc scripserat Macer, cujus tempore intra annum sinienda erat causa criminalis, & reus alioqui absolutus, atque ex reis exemptus esse intelligebatur. Sed si Tribonianus juscondere constanter voluit, quod cum Justiniani jure conveniret, hic quoque biennium pro anno supponere
debuit. g. I. Olim causae civiles aut nullo .certo spatio terminabantur, aut legitimo quidem tempore, sed cujus definitio nos fugit. Fallitur enim haut dubie Raguellus, qui annum olim tam causis civilibis quam crimis tibia finiendis praestitutum fuisse, commentatur iacult. C. demetc. liberi. abusus versu Iuvenalis sat. Id. Expectandus erit qui lites inchoet annus Totius postusi, Toto etiam coelo errat jac. Revardus . varior. I. .asserens, etiam ante Iust. civilibus actionibus finiendis triennium fuisse praefixum ι motus auctoritate Sidonii Apol-Jinaris lib. S. episeol. o. Peri um fere tempus, inquit Sidonius , ut decemviraliter loquar , lex de praescriptione triennii fuerat proquiritata: Cujus peremptoriis abolua rubrico tis Omnis in sextum tracta quinquennium terminaba
r r. Sed quis non videt, Sidonium minime loqui determinojudicii sive instantiae, sed de tempore movendae actioni praestituto. loquitur de ptaescriptione, non trien nii, sed tricennii: sic enim legendum esse sequentia .esragitant. nam quid in sextum quinquennium,liud quam in tricennium ' non triennium t Atque ita emendatius
349쪽
legitur tu editisne Iacobi Armoniaciesvita Primus Just.
in causis civilibus terminandis sancivit triennium, a die litis contestatae computandum, h. g. unde colligunt Iason, Zasius, Sichardus ad d. pr. h. t. ea quae fiunt ante litem contestatam, nullo temporis spatio coarctari, atque in annii centesimum imo millesimum extrahi poste. Quam doctrinam cum alia faciunt suspectam, tum cauistio illa, qua actor cavere cogitur, se intra duos menses a tempore libelli porrecti litem contestaturum. auth. libellum. C. de tit. coni. nov. psi. c. r. Observandum illud trennium in quibuscunque causis civilibus d. g. r. Non recth ergo Valla de reb. dub. tract. rs. eXcipit actiones annales & biennales. Supervacuo etiam dubitant Interpretes de causis summariis, cum constitutio nominatim loquatur de causa possessionis, d. g. r. quae summaria & momentanea dicitur, l. I. C. und. vi. l. C. de interd. l. ult. C. bon. l. un. C. Si de mom.possapp. t. De causis executivis idem dicemus, d. g. r. Excipiuntur causae quaedam Civiles, quae citius sunt finiendae, ut Fiscales, quae intra sex , & munerum civilium, quae intra tres mensesjudicandae sunt. Lult. c. de
nem si quis requirat, quamobrem citius Criminales cintra biennium) quam Civiles causae intra triennium, regulariter) sint terminandae, non tam illam adducemus quae Cujacio Placet I 7.ob a quod Civiles sint obscu-
350쪽
riores, quam istam, quod intersit, crimina statim puniri.
nec diu qualore carceris reos assiigi, quum carcer mansio magis quam poena reorum esse debeat, L δ solent. s. l. ys. D. de parn. l. d. l. a s. c. eod. Augustum abolevisse nomina diuturnorum reorum Suetonius narrat. Dixi
in Embum. Tribon. ad d. l. r s. g. s. de Sc. Turpist. Ad judices quod attinet, omnibus haec constitutio data est, non solum delegatis, sed & magistratibus, h. l. 33. g. L. Quin& in Conlistorio Principis observandam esse, recin
tradit Accursius in nov. M p. c. s. ct in nov. a s. c. a. eum
que secutus Matthaeus Amictitius decis Neapol. 3δs. π. . tametsi contraria Baldi sententia consid a T. in . vocs. usu fere obtinuit. My a. Obs. I. Gail. I. Obfις. n. I. Ad arbitros Compromissarios quoque pertinet haec constitutio. Arbitria triennio terminanda : Partim
quia arbitria ad instar judiciorum sunt redacta, partim quia Reipublicae interest, lites apud quoscu n que agi
. g a. Poena litigantium, qui causam intra triennium non peregerunt, varia est : Aut enim semestre tantum spatium stiperest, aut plus semestri. Priori casu si quidem actor terrequisitus, moram fecerit, nec possit ex iis quae jure acta sunt, de causa statui, absolvitur reus, non ab actione, sed ab instantia, sive ab observatione judicii, condemnato moratore in expensas litis. h. g. princ. v q. ad vers sin autem ex gestis. N isi reus ultro velit in se suscipere probandi onus, ut absolvatur non tantii ab observatione judicii, sed omnimodo abactione: