장음표시 사용
361쪽
herie. recit. Duos in judice Sales esse oportere, alterum Scientiae, alterum conscientiae. Sic & Phocylides in ignarosjudices: M Amri vita, οἰδαημονας ἄνδρος ἔοαγ1ς:Vult nempe, admittendos numquam adferendajudicis,qui imperiti ignarive. Rationem reddit Augustinus tib. I p. sis civit. Dei, e. st. Ignorantia judicis , inquit, plerunque est calamitas innocentis Quod & semper in omni bene constituta Republica observatum. Et ut non fuerit ante, Iustinianus certὸ juris morumque imperitum a judicandi ossicio removet nov. δ . pr. NeqUe enim putavimus convenire, inquit, ut illi judicum nomen gerant, qui & legum sint imperiti, & in rebus gerendis nullum habeant usum, nullam experientiam. Et paulo post, Cum vero erunt, qui nec magistratum gerant, nec n his in ministerio sint, si iidem non a se jus accepturi sint, sed aliunde emendicaturi rectam judicandi rationem, an non magnum ea res detrimentum Reipublicae asserat, si his tradamus lites disceptandas, ignorantibus quid facto sit opus, sinamus autem quaerere alioS, a quibus discant, quid se in judicando pronuntiare oporteat' Quibusque occinas illud Venusini vatis : Ducitur, ut nervis alienti mobile lignum. Magistratui tamen, juris imperito leges nostrae juridicinam arrogant, cum asse L .sores habeat, qui legum & morum praestent scientiam . l. a. D. I uod qui quejur. in alter . idque Romanis fuisseu su rpatum testatur Amm. Marcellinus lib. as. cis nem: ubi agit de Persis. Adjudicandum, inquit, usu rem tectati desinantur se integri earum alienis consiliu
362쪽
indigentes: unde nostram rident eonsuetudinem, quae iu-terdum facundos, juroque publici periit imos pos indocto, rum collocat terga. Hinc non multum abludunt mores hodierni passim recepti, quibus inferiora tribunalia a Pensionariis suis, ad solem Jurisprudentiae saepenumero non satis percoctis, nimium qUantum pendent.
Sportula sumptibus in didiersis judiciis faciendis ,
S de executoribus litium. HIc titulus est de Sportulis, quas reus conventus
executoribub litium silve viatoribus conventionis nomine praebet pro ea quantitate quam actor libello complexus est o aliisque sumptibus litium, quos in diversis judiciis utraque pars facit&erogat injudices advocatos, apparitores, notarios, eXceptores,scri niarios, vel introducendaru & eXercendarum cognitionum cau- , vel pro exceptione 6c editione actorum, relationis, sententiar, &c. Et his quidem sportulis Justinianus ceratum imposuit modum hoc tit. constitutione Graeca. Hodie ex more regionis sportularum modus est aestimandus. Azo in Summ. C. h.r. Glossa in auth. eratur C. de M. coni. Pac. pae h.r.Gudelin .dour. novis .c.s. in . Confer Stat. Frisib. s. tit. 3. Et cuj us postulatu citatio fit, sportulam viatori solvere debet pro ratione laboris & itineris magnitudine, recuperaturus eandem si triumpho
363쪽
ne sedateis iudicibas. t 3 I s
De etymo Sportularum videndi Alciatus 3. Dissunct. ι7. Cujacius, Pacius parat b. Etiam quae in auspieiis
consulatus, aliorumque magistratuum in vulgus spar guntur munera, dicuntur Sportuis Symmach. lib. IX. vis. ult. Sportulam conpulatus mei se amicitia nafra ct honori tuo debeo. Hane in solido misi, orans ut benigno animo solennia insicii mei libamina suscipi. s. De Iustini quoque Augusti consistatu Corippus, lib. Dona Kalendarum quorum es ea cura parabant sitia, ct turmis implent felicibus aulam. , Si Convectant rutilum θortirique capacibus aurum. Ab his enim storiis nomen Sportularum. Glosis: Sporistula, m, Ni λδο α EXecutores litium, qui male versantur in ossicio, per collusionem aut sordes. mulctantur: quin dc militia exuti corporales patiuntur Poenas, pro qualitate admissi, l. s. h. t. T 1 T. III.
nex Pedanem, quem& datum, & delegatum, &specialem dicimus, est vir bonus, quem disceptat rem causae litigatoribus dedit is, quiJus dandi habuit. Pedaneus apedabus dictus, ut stignificetur is judex , qui judicet seciens quidem, sed tamen ex imo loco ita, ut humum calcet pedibus. Xαμαδεια. te appellatur Justi
bo vim pedanei judicis commodE & admodum significanter expresserunt. Voce judicis absolute positI ple-Υ y α runque
364쪽
actore in bonorum possessionem mittendo, b. . Ipse iudex exequetur sententiam, siquidem jurisdictionem habeat. Sin: fiet relatio admajorem judicem, h. g. verbώsve per relationem. Vid. l. 1 f. pr. ct g. r. D. de re uae Regulariter sententia lata, parte altera absente, nullius est momenti, l. r. g. item cum. 3. D. Eua sent. sin. ρο- pesi. Excipitur casus h. g. si absiit post litem contestatam Per contumaciam, l. 7. C. I uomod. ct quanZjud. d. nov. I 2. c. R. Cf. ι δ. obsso. Etiam, inquam, post litem contestatam absentes,citandi sunt legitimis edictis: si non comparuerint, proceditur μονομερως ad sententiam, h. g. Hodie autem post litem contestatam omnes termini habentur peremptorii, summotoque absente ab eo quod die constituto agi debuit, pergitur ad sequentia, Stat. His lib. s. tit. I δ. artic. I. Imb. 1. Insu. forens. 3q. detin lib. . c. o. g . Contracto eremodicio causa adhuc cognosciqtur. h. g. Eremodicium contrahit seu reus seu actor,
qui litem inchoatam deserit. Dictum est eremodicium quasi ερ in Ami, desertum judicium. Duae sunt agendi sermae, utraque parte praesente quod est cognitionaliter sive ε λαγώαν) & una tantum parte praesente, quod est ριονορι ως, sive σ μι- μοῖραν. A bsentia litigatoris Dei praesentia suppletur, propositis terribilibus scripturis, h. g. Codicem Sacrum Iustinianus vocat
Scripturaι terribiles, i. e. venerandas, phrasi Graecanica : quomodo Lucretius horroris verbo venerationem .
significat lib. .. Vel terribiles dixit Imperator, quia terrorem incutiunt judicibus, qui contemta religionα judicant.
S . Posteriore casu, quo amplius quam semestres ,
365쪽
spatium superest, jubet Imperator in sola expensariimdatione & absolutione forsitan praestari poenalem sententiam: non autem mortem litis & condemnationem
in absentem introduci h. g. Per absolutionem intelligitur absolutio ab observatione judicii: judex ergo hoc casu de causa ipsa statuere nequit Accurs Hotom h. &Dd. communiter. Cujacius vero p. ob . Giph. h.p. t I, intelligunt observationem abeXpensis. g 6. Victum victori in expensas litis condemnare debet judex: ni secerit, ipse eas iusseret. Nec excusabitur, si dicat, a victore omissam fuisse clausulam salutarem,
omni metiore modo, &c. Item. Cum expensis. h. g. l. mmquem. Ist. D. h. r. Condemnat autem, non omnem qui
victus est, sed eum qui improbis, temereve litigavit. LI. Ip. g. Inst. de poeta. rem. litig. l. qui solidum. r. g.
etiam respubliea. D. de leg. a. l. pen. g. r. C. de fruct. O lit. p. v. Pa. e. Io. EXcusatur igitur, qui Justam&pr babilem habuit litigandi causam d. nov. δα. c. I o. quam parit non solum negotii varietas de quaestionis obscuritas 4 e. ro. sed & ambigua juris controversi interpretatio,' discrepantibus Doctorum sententiis s. h.n. in 7. ct seqq. H. Pap. quaest.277. Gude . . dejur. novilsc. ιs. Facti haec quaestio est, ex circumstantiis judicanda, Quando probabilis litigandi causa esse videatur. Duar. com. ad iit. D. dejudie. fol. I sis. Quantitas autem sumptuum jurejurando victoris& taxatione judicis manifestatur, h. . v. g. d. nov. δa. Neque id tollit nov. II a. e. a. qua illud duntaxat adiicitur, ut cautione de decima litis interposita, reus victor decimam ab actore consiquatur, etiamsi minus expenderit: non etiam vetatur quantitas
expensarum decimam excedere,si pluo fuerit erogatum.
366쪽
Horam. s. antiq. Rom. e. s. Porro an etiam in Causis e Lminalibus victus victori in expensas sit damnandus, rede quaestionibus cognatis aliis, opportunius alibi dic tur ad tu. c. de fructibus ct sit. expens. g 8. Si judicum negligentia triennium lapsum sit,magistratus quidem decem. minores judices tribus auri libris mulctantur, h. g. Quae mulcta aerario Principis privato insertur; exigenda per Scholam Palatinam eod. g. i. e. per apparitores Comitis rerum publicarum & privatarum. Hoc amplius, remoto judice alius in locum ejus sufficitur: senectus, si quidem minus anni spatio superust, intra annum: sin amplius, intra id spacium, quod superest, causam terminare debet, b. g. in D. g 9. Si per Advocatos steterit, quominus intra triennium lis finiretur & terminaretur, duabus auri libris mulctantur. h. g. Advocatorum technas & moras graphicis depingit Ammianus Marcellinus lib. xxx. Si
quem, inqtiit, semel intra retia ceperint, eas ibus mille im- - pedicant,per morborum simulationem vicissim consulto cessantes: utque pervulgati juris proferatur lectio una, septem vendibiles introisin praeparant, dilationum examina sinisgi a contexentes, ctc. Tria praeterea Iustinianus adspergit h. f. I. Advocati causam semel suscepam usque ad terminum litis peragere jubentur: nisi vellex, vel aliajusta causa eos impediat. h.g. II. Salaria Advocatis Praestanda h. g. Quo tempore ρ Recte Alciatus scripsit adl. s. C. depact. Peti quidem post praestitum patrocinium salarium, tamen nisi pro singulis actibus numeretur, dcnegare posse Advocatum operam clienti,arg. h. n. g. insin. ve m. ne per hujusmodi machinationem
367쪽
Advocatum in locum prioris surrogare, eod. g. in .gult. Si culpa tutorum, curatorum ve triennium exintractum fuerit, causaque ceciderint minores, stutoribus vel curatoribus ex eremodicio condemnatiso tutelae judicio adversus tutores curatoresve, ac si substantia eorum non sufficiat, in integrum restitutione adversus adversarios eis consulitur, h. g. Opp. Praescriptiones temporales non currunt adversus minores, adeoque restitutione non erat opus, L ult. C. In quib. causin integr. restit. nece si non es. Resp. Haec t.properandum. rs. non loquitur de praescriptione temporis, sed de lite triennio ipsojure exincta. Cf. in I. I. g. r. Ol. e milius.
II. D. de minor. Raguest. Argentr. not. ad consuet. Pr, tan. art. a σε, iit. de prascriptionib. adv. minor. n. I. EX-
posita hac Iustiniani constitutione, quaestiones aliquot affines breviter solvendae sunt. I. Qui regula juris: Li- tis contemtione actiones perpetuantur l. p. g. s. D. de jurejur. I sρ. D. de R. I. conveniat cum hac constitutione, qua actiones civiles triennio perimuntur ρ Resp. Instantia sive exercitium judicii a lite contestata usque ad sententiam , sepa andum ab actione. Instantia German. Geris sandi triennio perimitur, h. l. 8roperandum. 13. Achio, quae tempore, vel morte rei erat interitura, semel inclusa iudicio per litis contestationem, salva manet, Scexercetur, licet postea dies ejus exierit, vel reus decesserit, d. l. p. d. l. II p. ct ιε . eod. l. omnes. 26. D. de O.
ct A. L aδ. g. s. D. h. t. Solo triennii lapsu causa nemo cadit, aut litis damno coercetur, cum litis contestatione actio temporalis perpetuetur: perpetua prorogetur in annos XL. l. sin. C. depraescr. yo. ann. Triennio perempta instantia, actio moveri iterum potest, si sic. nulla litj-
368쪽
gantis arguatur culpa. Instantia, inquam , judicii continuati, finitur triennio, d ais . h. t. Judicio vero post
litem contestatam aliqua ex causa interim abrupto, lis intra o. annos potest repeti, d. l. D. cujus tamen' Constitutio non caret absurditatis nota: ita enim futurum est, ut actio personalis ad LXX. etiam annos porrigatur, de in actione in rem melioris sit conditionis, qui mala fide perpetuo rem tenuit, quam bonaefidei possessor, cujus bona fides per litis contestationem saltem fuit sollicitata: ille enim XXX. annis rem acquirit: huic praeter tempus elapsum, XL. annorum praescriptione test opus. Suboluit hoc Cujacio, qui ob id ad eam actionem in rem, quae XXX. annos durat adversus malae 'fidei posse rem, hanc l. D. restringit, IJ. ob cap. reprehensus a Giphanio ind. l. . II. An consensu Judi- cis & litigantium hoc tempus triennii prorogari possit' Neg. quia publicae utilitatis causa id constitutum est, ne lites pend fiant immortales h. l ri. r. l. a. si sed quia veremur. C. d.jurejur. propi. cal. praes. contra Donesium ass.com. in D. Opp. l. a. 9 si judex. a. D. h. t. ubi judice dato ad tempus, intra quod litem dirimat, potest hoc tempus judicis & litigatorum arbitrio prorogari. Resp. Hoc eis licuisse, absonum absurdumque videri non debet, quia nullo certo spatio olim actiones terminabantur, aut legitimo quidem tempore sed cujus de- finitio nos latet, ut supra ostensum. Primus Justinianus triennii metas finiendis iactionibus civilibus praefixit. h. n. LII. ad quam, suspicor, Tribonianus respexit aio d. l. a. insertis his verbis :)ns sterialiter Prineipali Rj ioneprorogatio fuerit inhibita. Opp. L ult. g. ult. C. de R cmp. appellat. Dies appellationum fatales expressa par-
369쪽
tiunt conventione prorogari. possimi. Responsonem suggerit Od. l. ult. verb. Legum austeritatem IN HOC CAs V volumus pactis litigantium mitigari. III. Ait haec triennii observatio tollatur jure Canonico P Resp. Quia nulla constitutione nominatim est sublata, eam etiam jure Canonico probatam exstimamus cum SichV-do adpr. h. n. ιθ. & Zasio ibid. n. oo. Diss. GDOctDd. in h. n. l. Is . Per c. venerabilis. ao. extra, judit.
cujus tamen capit. specialis videri possit ese ratio, quoniam per subterfugia & cavillationes reorum Cerviensium triennii tempus erat extractum. IV. An Statuto vel consuetudine constitutio h. l. abrogari possit 8 Non potest: utique si vim statutorum ex jure Romano aestimare velimus, arg. laus publicum. 3δ. D. depact. junct. l. bona. I s. D. de V. L/g. divus Hadrianus. D. desepulch. viol. L pen. D. ad L. Rho . dejact. Is no 'eciali. st C. de teisam. Contra add. pr. n. a . Accur es Baiadum in L praescriptione. c. in contra jus vel utilis. pubi. Hodie plane constat, neque causas civiles triennio, ne que criminales biennio terminari necesse esse. Giphan. h. Imbert. ι. Instit. forens. II. cur. s.sent. quos. II. n. s. UPU. I. Obs. r. ct s. obf. . α ι. obf. I
LEX. XIV. Judices,lite apud eos comestata, in leges jurare debent,
i. e. se non aliter judicaturos, quam legibus cautum sit. Codicem Sacrum etiam a primordio litis ad finem usq; ante se positum habere. h. 0r. Veteri instituto ad aram quae Puteal Libonis dicebatur, judices jurare consueverunt. λrgumento est locus Horatii in epist. ad Mecarnat. X x a Forum
370쪽
Forum Putealque Libonis Mandabo siccis. Et Persii sat. . Si Puteal multa cautus vibice fagesin. id est si peieras. i Quem tamen versum viros Doctos hactenus non inteliauxisse, scribit Claud. Salmasius lib. s. de Trape v. foen. p. ssio. Ab Atheniensium judicibus in hunc modum olim jurabatur: ύ-, ου P ἄλλο m- - : 1-
μω θ τοῦς κ δους νομM: i.e. non recordabor injuriarum qua mihi illata fuerint, neque alii rei cuiquam fides A me adhibebitur: sententiam autem feram ex praescripiis legibus. Irnerius subjecta Auth. hodie. existimat, novistimo jure minores quidem judices in leges jurare: majores autem, se facturos quod justius de melius visum fuerit. Verum inepte eam Auth. consarcinatam esse CX nov. I. in .ct nov. s. i. g, t. ostendi in SIEM. Error. Irnerianor. psi . XI. Quid si non juraverit judex' Regulae juris congruit, ea quae ab eo acta sunt, nullius momenti esse. l. non dubium. I. C. de legibus i. prolatam. . C. de stentent. se interloc. Hodie clim ad universitatem causarum dentur judices, non jurant in singulis causis, sed in auspicio muneris. P. Fab. l. a.D. de O.j. Moris nac. h. Tulden. h. n. s. in D. g i. Advocati etiam jurant post litem contestatam de causa fide atque integritate omni peroranda, quin&deserenda, ubi certamine procedente animadverterint, . esse improbam. h. g. An autem in locum Advocati, desperatam, conclamatamque causam deserentis litigatoralium surrogare queat, dubitatur'. Neg. h. g. Ne melioribus contemptis, improba advocatio surrogetur, ait