장음표시 사용
1쪽
G A L E NI De Medendi Me modo libri xiiii, Thoma Linacro interprete, denuo ab Augustino Gadaldino non nullis in locis ad graecorum empla rium fidem nuper emendati. l. ΣDe Arte Curatura ad Glauconem libri duo,Nicolao Leoniceno interprete: ab Augustino Gadaldino ad fidem antiquorum graecorum codicum aliquot in locis castigati
Post hunc librum collocari debuerat libellus cui titulus est, Quos,& ndo,& Quibus medicamentis purgare conueniat. qui estin Quinta Claste,pagina lxxxviij. qui libex est cap. xxiij. libra septimi Oribasij ad Iulianum Imperatorem.
In libr Hippocratis de Victus ratione in morbis acutis commentarij quatuor,
Ioanne v asteo Meldens interprete ab Augustino Gadalaino plerisque in locis ad graecam veritatem emendari. . 1O8
DE DI AETA Hippocratis in morbis acutis,nunc primum ab Augustino Gadaldino translatus. Hic liber in tribus,quos habuim us codicibus graecis mantiscriptis, neq; enim adhuc impressus graece est in admodum corruptus legitunita ut quandoq; vel nullo modo,vel vix sensus elici possit. Eius autementio fit si tamen is ille est a Galeno in libro de propriis libris quarto &
De Remedijs paratu facilibus liber ab Huberto Barlado Philhatrio olim translatus, & multis in locis postea emendatus. IS De Remedijs paratu facilibus ad Solonem, Spurius, a Iun. Paulo Cras con uersus, & nuperrime ab eodem recognitus. 161 Liber tertius de Remedijs paratu facilibus, Spurius,Iun. Crasso interprere, re'
Documen tu de Puero Epileptico,Nicolao Leonico Thom o interprete. IT In Librum secundu de Natura humana, Victore Trinouellio interprete. λ ι De Incantatione, Adiuratione,& Suspensione libe Galeno salso ascriptuS.gr 'ce non habetur. 18ΓDe Oculis, Spurius, Demetrio Graeco interprete, a vatijs mendis expurgatu graecum exemplar desideratur. 182. De Renum affectuum dignotione atque medela, Christophoro Heyl inter' prete, Spurius, recognitus, I9IIn librum Hippocratis,de Osficina medici, seu de hs, quae in medicatrina fiut,
commentarij tres, Vido Vidio Florentino interprete. ι97 In librum Hippocratis de Fracturis commentarij tres,eodem interpret 223 In librum Hippocratis de Articulis comentarij quatuor,codem Interprete. 2SI De Faschs, eodem interprete. Oribasius de Laqueis ex Heracle,eodem interprete. IO Oribasius ex Heliodoro de Machinamentis,eodem interprete. IO'
Ηos sex libros quos Vidius olim conuerterat, nuncidem etiam diligenter recognouit.
2쪽
GA LENIM ET HODI Μ EDENDI ID EST
LIBRI QSATUORDECIM Thoma Linacro Anglo interpret
Semo adGraecorum codicum fide;n ab e Mustino Vadaldim aliquot in locis emendati. l
Thessalum ac reliquos Methodicos reprehendit,qui in Sanitate ac Morbo dignoscendo plurimium aberrarunt: docet que Principia methodi, qua Morbustum dignosci, tum curari, debet. Retardatam ea de causa sintse horum librorum editionem, quia ignaui limi ad bonab artes excolendas, .lmaiorum questudia amplexandu,Galem rc ore homines extiterint. C P. D lVanquam 8c tu stpe alias,charissime Iisero, SI alij quidam amici me inunc hortantur, ut sibi medendi methodum coscribam: & ego sane , tum vobis in primis gratificari,ium vero posteros pro viribus iuuare cupio semper in sum cunctatus,ac distuli, id Ela multis de cautis: quas
nuc quoq; satius copinoc suerit prius,* opus ipsum aggrediar, ponere,sunt enim ad ea,quae post dicentur, sane no inutiles. Earum igitur omnium illa prscipitatuit,quota frustra nie scripturum timebam, cu nemo prope dixerim, hac nostra etate veritatis inquisitioni sit de ditus,sed pecuniam,& ciuilem potentia, Sc inexplebiles voluptatum delicias,omnes eousq3 suspiciat, ut, siquis sapientis quodvis studium sectetur,pro thsano hunc habeant: quippe γε primam ipsam re ver qi diuinarum humanarum q3 rerum est scientia,ne esse quidem Oino existiment: Medicinam vero,Rhetorice, lGeometriam, lirithmeticen,Musicen, acreliquas id genus artes esse quidem autumet, caeterum finem earu studiose persequendum minime censeant. Me vero ex iis, qui me unice diligere sunt visi,non nulli stipe increpant, quod plus iusto veritatis studio sim addictus, quasi nec mihi ipsi lusui nec ipsis in tota vita sim futurus,nisi ab hoc tanto veritatis indagandae studio desistam, re lDmane salutando circumeam,& vesperi apud solenaeS cmnem: His enim artibus tum amari,ium lamicitias cociliari,tu vero pro artificibus haberi: nequau lex iis, qus in propria professione sint cosequuti: Nem enim esse, qui de ea iudicent, i Omnes totum diem diuersis studsis transigant, mane quidem omnes simul salutationibus occupati,post autem distracti, ad forum quidem S lites non exigua turba: ad saltationes aute aurigas alia maior: iam vel aleae, vel amoribus, vel balneis, vel ebrietati,vel comessationi, vel demu alicui corporis voluptati deditus sane: non exiguus numerus: vesperi vero rursum omnes ad symposia simul collecti: ubi post,qua vinoyse impleuere, non lyra cithara ue, auialiud musicum instrumentamininem circunis πρ quod sicut olim in eius nodi cogressu tetigisse honestum, sic comm monetingis sadmodum erat turpe sed nec sermones vlli habentur, quales in symposiis agitari solere veteres prodiderui, nec aliud honesium quicquam: immo inuicem sibi propinant, re de magnitudine poculorum certant, utpote inter quos optimus censetur,non qui plurimiS instrumentis musicis,aut etiam sermone philoso l phico uti nouit,sed qui multos, s 43aria mos calic Triccauit, adeo, Vt mihi mane etiamnum ebrii ex his pleriq; videantur:non nulli Vero etiam euidenter adeo Vinum olere, quam si modo hausissent. Eo 43 iure fit,vt,cum egrotare coeperint, medicos aduocent, no quidem Optimos,ut Dote duos per sanitatem noscere nunquam erunt, sed eos, quos maxime familiare habent,
3쪽
qui st; ipsis maxime adulantur: qui re frigidam dabunt,si hanc poposcerint, re lauabunt, cum ius Eseruat,e aucia vilium A mget: postrenio quicquid iubebitur, mancipioru ritu facient, con tra,lvete riss edici ab seulapio oriudi,qui,tanqua Duces militi bus, re Reges subditis, im dperare egris lGerus,nequZquarn Vero Gesaxum, re Tibroriun hrygum,&Thraci empti liorum ritu parere,ZU Obsequi. Itaque,non qui melius artem casset,sed qui adulari aptius nouit, lapud istos magis in retio est: huicq; omnia plana peruia sunt: huic ediu sores patet: hic breuieibciturdiues, plurimu*potest: huic discipuli multi a cubiculis,ubi iam fuerint exoleti, tradun tur. Qtiod Thestatus illa intelligens, non solum caetera Romae diuitibus assentabatur, sed etiam laciem sex mensibus traditura se prosessus,quam plurimos discipulos facile comparauit. Si enim neq; Geometriae,neq3 Astronomiae,neq, Dialeelices,ta 3 Musices,nec ullius deniq; bonaru di sciplinarum indiget, qui medici sunt futuri, quemadmodum Thessalus iste genero1issimus promittebat: nec etiam longam experientiam, re operum artis usum desiderat: cui non promptum
sit artem aggredi,ceu facile medico futuro Atq; hinc adeo fit,ut nucetiam sutores,& tinctores, re fabri tum materiarii tum serrarit,proprio magisterio relicto, in medicinae artis opera insiliant. lNam,qui pictoribus re unguerariis mixturas suas praeparant, etiam de primo loco certant. Atilob hac ipse medendi methodum scribere sum cunctatus: quam utiq3 ct Viri veteres inceperunt, Fire posteri eorum perficere sunt conati. Atq; olim quidem no parua lis erat eorum, qui in Co atq3 dohabitabant, viri videlicet inuentorum multitudine reliquos superaret:quippe geminum hoc genus Asclepiadarum adhuc in Asia supererat,deficiente nimirum, quod in Rhodo ingue ratiCertabant aute cum his honestarem vertamen, quod Hesiodus praedicabat, etiam medici, Mutinaliam incolebant, Philistion, Empedocles, Pausanias,oc horum sectatores: erant cla tres hae lcertatium inter se nobilium medicorum scholae. Plurimos quidem atq; optimos discipulos Coae fortuna contulit: ab hoc Cnidiae nec tamen iri paruo habenda pretio erat,dc quae in Italia nosce- lhatur. At horum nemo nec mane potentium fores ipsos salutaturus,nec Vesperi coenaturuS,sire quentabat, sed sicut Hesiodus cecinit, i Nanque alium ditem cernens,cui deest,quod agatur, αν Ipse solum vertit tauris, re semina ponit. MIta re illi inter se perpetuo certabant,non Vtiq; de aranda serenda ue terra, quippe quae,Vt Ascle spiadarum genere inferiora, sic Ascraeo poetae erant non indecora) sed de Apollinis AEsculapii 4; larte tum exercenda, tum Vero semper augenda,ac pro viribus perficienda. Nunc vero honestum lillud certamen intercidit, aut certe minimum eius inter homines adhuc superest: regnat autem , inhonesi um,nec est,qui hoc auertat,aut malo medeatur,ut Hesiodus, Lis ne te inducat mala deuitare laborem, - υ Dulce malum alterius cui sit. l GHaec enim lis,ut Hesiodo etiam diuinior poeta cecinit, l
In Thellulum arrogantiae atque institis hominem, qui se Hippocratem, a quo Academici Peri lpatetici ac Stoici ratiocinationes de natura mutuati Iunt, gloriatus essiverate. C. P. z. l
I I Vius litis stimulis agitatus ille Thessalus Hippocratem ac reliquos Asclepiadas maledictis
eliq3, 5c contra omne antiquitatem coronatur, ipse m a se victor declaratur. Haec facit tum in eo libro,que de Communitatibus scripsit,ium in Syncriticis: quin in reliquis quoq; oibus cotussi Iiosus esse non desistit, veluti in epistola,quam ad Nerone mittit, his ipsis inter initia verbis usus: lCum nouam sed a condiderim,& quae sola vera sit,propterea,*,qui ante me medici fuerunt, oes t unihil utile prodiderunt vel ad sanitatem tuendam, vel morbos propulsandos. Pergens autem in hi uepistola,Hippocrates,siriuit, noxia prscepta tradidit. Ausus est Sc Aphorismis eius eu summo. is dedecore contradicere. Et, cum ostendat se in Hippocratica disciplina nec a quoquam institutu, lnec eius opera sub praeceptore legisse, tamen non veretur etiam,talis cum sit,palmam sibi ipsi tri buere. Quo magis aliquae esse mes partes videntur quana alias parum assueui improbos acerbe taxare aliquid contra limcob aerum contumeliatii dicere. Quid improbe, quς bona sunt,ca liumniari tentas, Ut multitudini placeas,cum liceret tibi iii veritatis conleplatione excellere, si diligens esses,ac veritatis amator Quid ita ruditatis auditora patrocinio abuteris ad veterum blasephemiam c Num paternae artis socios, impudentissime Thessala, iudices medicor u statues c Istis stilicet iudicibus vinces proculdubio,siue conrra Hippocratem,sive contra Dioclem, siue coqira Praxagoram, siue contra reliquos oes Veteres dixeris. Quin potius viros antiquos, Dialecticos, scientes,qui verum falsum discernere sunt periti, qui minuens ac repugnans distinguere, qui demonstrandi methodum a pueris sunt meditati, hos, inquam, iudices in sessum introductio.
racuriosum esse: deinde, siquis hoc donet, maleslude ea inquisiuisse, ac falsor omnia praeceptu .
4쪽
A Ergo quis 1udex erit c num Plator quando huic saltem iniurius esse minise es ausus. Ego verone discipulos quidem eius refugiam, non Speusippum,non Xenocratem. Aristotelis vero,vel rogem,iudicium subeas,A cum eo Theophrasti. Optem utique Sc Zenonem, & Chrysippum,Sc eorum,qui hos sectatur,quemlibet iudicem eligas. Horum nemo, vir audacissime, Hippocratis de natura hominis scita damnauit: quae tu mihi nec legisse unqua videris: ne si legisti, intellexisse: S , si intellexisti,iudicare certe de iis minime gentium potuisti,ut sub Priminalesanas campente, in gynae si Ituri qec enim puteS HOS, Vel egregium genus tuum, vel claram doctrina, latere: nec te Hippocrati ec reliquis Veteribus in surdo theatro maledicere: sed,qui sis, di unde venias, quo genere ortus,qua educatione VisS,qua disciplina imbutus, prius ostende, atq; ita demudicito,Illud ipsum prius vir audacissime monitus, no esse cuiuis in ulla bene instituta ciuitate concessum,publice dicere: sed,si quis vix clarus est,qui genus possit,& educationem, tum vero eruditionem contionatore dignam ostendere,huic dicere permittunt leges. Tu,cum nihil horu ostendere habeas,audes tame,homo generosissime,Hippocrate accusare: facis q3 in nugacibus libellis tuis Graecos sedere iudices: sers autem ipse sententiam, nec illorum expectas: et palmam tibi ipsi das modo de omnibus medicis,modo de omnibus in uniuersum Graecis.Haec enim insignis in
B dacia sapientissimi scilicet Thessali est, omnes se medicos vicisse,sed seipso limator e iis ago
nothem,seipso luctice: post hos etiam reliquoS Graecos in certamen prouocaste, Rhetoras, Geo metras,Grammaticos, Astronomos,Philosophos: inter quos costitutum, ac lanificis elocutione usum,censere se omnium primum este: quippe medicinam reliquas omnes artes praecellere,se vero medicos omnes superasse: quod unu forte sortuna recte collegit. Si enim medicina est omniuartium praestantissima,in ea vero Thessalus primas partes obtinet, Vtiq; omnium hominum ita sit primus,ac Socratem & Lycurgum praecellat, eter 'clyomnes, quos Pythius vel ut viros bo nos, vel ut sapientes, vel vimus arum ministros, Vel Ur Iouis famulos, vel denim ut alio quolibet munere diis gratos laudauit.Agedu igitur Thessalo hymnos decstero omnes cantent, scribat victoriae carmina: dc publicum orbis theatrum constituatur: accedito 4, aliquis,qui canat eu,qui in textrina sit altus,vicisse Demosthenem,Lysiam,& reliquos Rhetoras: superaste Platonem, Socratem,& csteros Philosophos: palma eripuisse Lycurgo, Soloni, & aliis legislatoribus: victore denique totius hominum generis coronatum esse, Rhetorum, Philosophorum, Legislatorum. Nam,si Geometras,etiam re Grammaticos,ac Musicos nominatim post tantos titulos comme morem , contumeliosus in hominem videar: ubi enim Lycurgus, Solon, Plato, Socrates,& PDC thagoras dant manus, num pulchrum etiam sit Hipparchi, Archimedis, Aristoxeni, Aristarchiae aliorum quorundam id genus meminisse, hominum ut Thessalus dicat nullius precij c Sectquis tam magniloquus poeta nobis existet,qui haec canat Quis nuc dabitur Homerus, qui hexametro tono hanc Thessali victoriam celabret ' aut quis Lyricus, qui veluti Pindarus alte in dithyrambis canat,qui que,sicut olim Bacchi,ita nunc Thessali praeconium esserat An horum potius nullum requirimus,sed eorum,qui iambos scribunt, Archilochum aliquem, aut Hipponactem, aut ex Tragica scena quempiam,qui sic hominem compellet rci Ouiesce dum miserrime in stratis tuis, υ mnque haud vides,quae te putas nosse Probe. Orestis mihisomnium narras Thessale. Qual a id theatruest, in quo tu vinces Hippocratem cini iudices erunt Di nam praemia proponent Vaene, primu Platonis suffragium legamus u sortasse enim hunc iudice non reiicies. Atqui ille haec ad verbum ait: Animae igitur natura apte G puras intelligi posse,no cognita totius naturar Immo,siquidem Hippocrati uni ex Asclepiadarure genere fides est habenda,ne corporis quide naturam absq; hac methodo. Recte ais amice: opor
σι tet Iamen cum Hippocrate sermone conserties,num cum eo cocordet, sstimemus. Sane quid
α D Igitur de natura considerare,quid est,quod Hippocrates recta q3 ratio dicit Num ad huncnioduμ de cuiusq; rei natura primum illud perpedi oporter, sisne, dequovolumus velipsi scientes esse, M vel alios iacere scientes posse, simplex, an variassipedi habeat Mox, si s implex lit, facultas eius ς to ta s stimata est,qua videlicet ad quid agendu obtineat, aut qua ad patiendii ab alio sit sortitum. α Sin plures habeat species,his enumeratis,quod in una feceris, id in unaquaq; exigere Oportebito nempe quid illa facere per suam naturam sit apta, vel quid ab alio pati. Audistin vir bon lato
nem simili methodo animae naturam inueniendam esse censere, qua corporis naturam Hippo crates An adhuc vis,multas hominis dictiones ex multis librorum eius locis deligam,in quibus ille Hippocrate omnia,qui ante se fuerunt,maxime admiratur ' An potius, cum id alibi fecerim
nempe in eo opere,in quo de Hippocratis Sc Platonis placitis disserui) illucqui id scire volet,remitta, ubi,ut arbitro clarissime ostendimus,in plurimis maximis q3 rebus horu hominum inter
se consensum: atq3 alio me conserens,alium tibi iam aduoce in testem, coetum nempe Peripateti
cum,qui oc ipse Hippocratis physiologiae principia confirmat ' Quin de hoc quoq; proditum a
me in aliis comentariis est: quorum unus de elementis secundum Hippocratem inscribitur: post hunc alii tres de teperametis: mox alii duo,alter de inaequali intemperie, qUi etiam ad tractatione de Moerametis pertinet,alter de optima corporis costitutione: deinde etia tres de naturalibus i tima Clastae anaaa a sti cultatibus.
5쪽
aetatibus: hos igitur siquas Ieget, clare perspiciet rationum Hippocratis de natura Aristotelem Et interprete esse.Quin etia de morboru dissera mine,quot hi,qui sint, ac de symptomatis pari nio; dq,praeterea de horum Utroruq3 causis,primus omnium, quos nouimus,Hippocrates recte principia dedisse videtur: post eum vero Aristoteles fusissime ea est interpretatus.Haec ita esse intelli get,qui commentarios nostros,quos de singulis horum scripsimus, legere non grauabitur. Qual re,si Peripatetici iudicium exercebunt,Hippocrates arbitror vincet: Thessalus, Ut impudens et nequam,eiicietur.Sin Stoicis philosophis in cofessum admissis iudicium permittetur, ex iis pia r. de Nati hu. citis,que ipsimet statuunt,Hippocrati palmam dabunt: quippe li calidum,frigidum, siccst,& hii l f midum primus Hips crates inuexmpost eum Aristoteles demonstratione alseruit. Eade Chrysippi sectatores parata cum accepisseniorumme t hinathsed omnia ex horu mistura constat re cosirmat,atq3 hsc inter se mutuo agere ac pati,artificem natura esse.Omnia deniq; alia Hip-l pocratis dogmata de natura recipiunt, nisi Q in re tenui est illis cum Aristotele dissenssior quippel Libila Alimel cu recte Hippocrates amrmet totum licorpus esse ut graece dicitur) συπιτνουν συρρουν, quasi co U ος ς μωi l spirabile& consturile dicas,omnes animalis particulas mutuo a te assici, recipiut quidem hoc Mi viriq3, dissident tamen in eo, 3 Aristoteles qualitates tantum in se mutuo transire, omnino q3 mi sceri: Stoici non has modo,sed etiam substantias ipsas existimet. Quo daute hoc definire medico Fl superuacuum sit: qu0dq; ad medicinae opus Unde sit,si tantum concedantur ea,quae ab utris 3
sunt demonstrata,item Q quaesitates virtutes q; in mistis totae sint totis permisis: hsc dc antea me sunt demonstrata,ec ,si res poscet,nunc demonstrabuntur. Quare ec Platonis,&Peripateticor; l ec Stoicoru iudicio,Hippocratis physiologiae victoria dabitur. Immo vero ex phystiologia on nes ante dicti sapientiae professores ostendunt neminem posse morbos commode curare, qui cori Poris Universi naturam non perspexerit. Nunquid igitur,si de palma sub horum sapientiae pro 1estarum iudicio certasset Thessalus, vicisset, qui omnis suae physiologiae Hippocratem auctore habentet Quid autem,si Geometris, Astronomis,Mussicis,aut Rhetoribus iudicium cocedet, putemus ne hos Hippocrate praetermista ath vlli palmam daturos Ego sane nec alium queuis pri mas esse laturum arbitror,omnium si, minime impudetissimum Thessalum,ut quo nenio Geo metriam, Astronomiam,Musitan,ac Rhetorice magis dehonestarit. Itaq; hac salte ratione apud
hos in parum amico theatro certaueri veru hos sortassis in theatrum minime inducet, utpotei quos ipse prior inimicos reddiderit,sed iis sapientis professoribus dutaxat, qui in Dialectice sunt :periti, ut qui vers falsis 43 orationis iudicandae facultatem exercuerint, iudicum partes concedet. l Atqui,si Platonem, Aristotelem,ct Chrysippum, coli parum in hac facultate exercitatos transibiGmus,quos nam,qUsso,alios inueniemus uare si nec aliarum artiam professores iudices admiti tet: nec,qui in Dialectice csteris omnibus sapientiae professoribus praestiterunt, illi susti agabun i tur: qui tandem erunt,qui eum vicisse iudicabunt ' Si illi frequens theatrum constituenti' inti victorem renunciabunt Qui deniq; coronabut c Ipse videlicet se ipsum: id quod in illis egregiis
libris suis feci in quibus se ipsum iudicauit, ronauit,victorem que de Iarauit. duersius Thessalum, qui nulla methodo duos in totum morbos, Fluxu ciliceto Clausum fleuerauit. CAP.
AT fortassis illud sibi gloriae memoriar st, inter homines occasione fore est arbitratus, si opti.
mis viris lacessitis nos sibi respodere cogeret Verum ita Zoilus celeboro in q; sit, qui Homeri statuam flagra in t:B ISalmoneus, Iouem est imitatus: reliqua ha flagitiosoru homi num non exigua turba,qui vel melioresnon sunt reueriti,vel in deos ipsos fuerunt colume ioli. Verti hi non bonam de se opinionem reliquerunt: nec aemulatur quisqua, qui compos sit metis,l nec Homeromastiga Zoilum,nec demente Salmoneum, quavis maledicis Zoilus in admiratiol ne sit,& Salmoneus sacrilegis. Sed quid hos memoro cum re qui loculos praecidui, similia per ditorum studia,& proditores proditorum suspiciat: nec est prorsus quispiam,qui proprium cce Hi tum,in quo palmam mereatur,no desideret.Adeo si Thessalus inter coquos, tinctores, lanificos i sistores,textores,ac fullones, de victoria certans scripsisset,utiq; retulisset de Hippocrate victo riam,& nemo nostru ei repugnasset. Nunc,cum omnes homines iudices facit ex horum autem l numero sunt & Plato, ct Aristoteles,ct Theophrastus,ct Chrysippus: nequasi omne punctum sciliis feret,sed alicui fortassis prouocare ad aliis iudice licebit. Quana enim Hippocrates certare l cum Thessalo,utpote indignose,nolet,at forte Erasistratus non negliget,multo q3 minus Heroi i philus,atque his etiam minus Asclepiades: alii 43 multi iuniorum medicorum,quibus est ad coni tentionem natura propensior, minime impune abire contumeliam sinent, qua pariter omnest Graecos Thessalus aspergisised producto in medium homine omnes eius libros crassissima ignoi Tantia refertos Grscis ostendent: Qui tot ac tantis libris scriptis,ec tot nugacissimorum versuum i millibus effusis, nusquam in ullo operum suorum demonstrationem ullam asterre tentauit, sedi tyranni ritu duos tantum esse in omni victus ratione morbos iubet, ri clausum,l non intelligens se differentiam quandam morborum dixisse,quam utiq; prisci ut ostendemus
t Probe norunt.Ceterum nemo tam rudis fuit, ut disserentias morborum ipsos esse morbos put
'et: ac remediomni indicationem ab iis sumeret substantia ipsa praetermissa. Atqui hic Thessali .
6쪽
A partius scil1cet error,quem Ues puer in liberalibus disciplinis altus statim aduertisset: hic,inquam, lparuus error ed insolentiae hominem evexit,ut niagnum & praeclarum aliquid inueni Ile se puta .ret: perinde ac siquis,cum omne animal rationale elle,aut irrationale dixerit, non animalium dis
serenuas,sed aliud quippia dixisse se putet,cum.f.huic illud quoq; similiter sit dietum, Omne animal mortale est, vel immortale.Quippe Oppositio,que in singulis differentiis notatur,coniunci a
de omnibus speciebus dicitur. Omne enim animat,aut mansueta est,aut ferv. Omne animal, aut lpedatum est,aUt apes.Omne animat,aut cornutum est,aut cornuuexpers. Nec est inter differen t ' itias inuenire oppositionem vitam,quae sit altera prestatio aut potior,nec quς magis omnibus in lsit particularibus. Verum non conuenit,cum de animaliu numero quaeritu unam disserentiaris loppositionem respondere.Hoc enim paeto duo erunt animalia Universia,nec ullum magis rationale vel irrationale, i mortale Uel immortale, aut ferum vel mansuetum, aut reliquarum opposi stionum quaelibet. Quord siquis differentiis omissis ssicut planc ratio exigit equum, boue, cane, lhomine,aquilam,apim,formica,teonem,& OUem respondeat, reliqua m omnia per species ani lmalia connumeret, constat hunc querenti,quot sint in totum animalia, reeteres odisse. Quin,si lmulta quidem sermone animalia memoret, testetur aut enumerare se omnia non posse, sic quoq3lB commodissime respoderit.Similis agitata questio de morborum numero, 8c omnibus antiquis medicis est,aliis septem eos in totum esse affirmantibus: aliis plures his pauciores ue dicentibus: omnibus tamen ad species,quae in substatia,non quae in differentia essent, respestum habetibus. Nemo enim ita erat indoctus,aut Logicae speculationis 'rudis,ut disterentias specierum pro stibit ηλιαιρεσc- stantia loquendo usurparet: quemadmodu Thessalus iste,qui eg)-o exiliens, tantis viris malledicit,ipse nec genus habens,quod reserat, nec educationem, nec eruditionem,qualem illorum quis'; quorum alius Aristotelis,alius Platonis, alius Theophrasti, aut deniq; alterius cuiusqua leoru, qui in Logica cotemplatione fuere exercitati, familiaris fuit. Veluti igitur rogatus quispia,
quot sint in uniuersum vocis elemeia,si duo ea esse responde ritiquippe aut vocalem Omnino,int consonantem esse,quicquid vocis sit elementum, is verum quidem dixer1t,caeterum ad quaestio nem non responderit: Ad eundem modu,arbitror,siquis omniumorboru numerum mprehendere studens,specie quidem Ullam morborum, veluti phlegmonen,scirrhum,vel cedema,referre non curet,solas autem disserentias memore siue clausum & fluidum,siuerarum densum, siue lduru dc molle,siue tensium 8c laxum,verum hic quoq; dixerit,minime in ad quaestionem respon lderit.Primum nanq3 in eo error est, Q no omnis differentia generi addita, ad speciei costitutione lC aliquid coducit,sed quae ex generis propria diuisione nascitur: quippe he demu differentiae sunt, j
qui species constituant: reliquae oes,alienae.Etenim animalis propriae differetiae sunt,mortale et limmortale,rationale δέ irrationale,masuetum Sc ferum,alia q3 id genus. Molle Uero ac duris, gra lue leue,rarum ec densum ,magnu ec pari ammali ditarentis non in sed substantiae. I taq3, etia si cum animali, vel molle vel durit,vel densum vel rarum,vel magnum Vel paruum coponaS,ad speciem costituendam nihil sane plus contulerint: sin vel rationale ec immortale,vel rationa
te θύ mortale animali adieceris,efficitur ia illic Deus,hic homo. Ita vero, Sc si ronali animali duas lillas disteretias peculiares addideris,quae sunt gressile ec bipes, sic quoq; speciem quampiam esse
ceris, nempe homine. Vnde fieri non potest,ut ullius rei specificas differentias inueniat, qui eam 'definitione,siue subsi aliae ipsius oratione,ad unguem no circus cripserit. Alius deinde error inci t In cod. ι dere solet iis, quibus parum exercitata ratio est, Q cum unam aliqua differentiarum oppositionet da graeco uete: in sacrint, specie aliqua propositi generis se putent inuenisse: ceu paulo ante de vocis elementisi ra haec dictiqest dictis. Siquidem, qui vocalem dc consonantem dixit, non dum omnia humane vocis elemetal n'--πηr, et dixit, sed duas tantum primas 8c generales differentias. auo d si Vocales rursus in longas, breueS, lancipites e diducat: tum consonantes in semivocales,&mUOS: item 43 tum longas, tum breueSi nubia, D vocales bifariam,ancipites vero trifariam: sedet mutas primuin aspiratas, tenueS,ac mediaS:d in rursus tripartito harum singulas: mox semivocales propria ne frustra multis morer sectione secet,ita quatuor Sc viginti elementa Vocis,qua Graeci utuntur,inueniat: quippe id im dixisse, Qelcmentoria VociS quaedam vocales sint,quaedam consonantes, no dum omnium elementorum lartificem,aut plane scientem auditorem reddidit: sed, si quis,ubi in longas,breues,& ancipitcs di l
sic sane artifice auditore de omnibus vocalibus esiecerit: item cla de cosonis ad eundem modum. lItidem,siquis tradere de morborum numero instituat,quot hi in uniuersum Gint, non debet,arbi liror, is in prima statim differetia subsistere,sed diuisse ea procedere, donec ad aliquam infimarum lspecierum,dc quae amplius in aliam distrahi non possit,perueniat.Id vero, in haud cuiq3 sit prona lprum,sed ei duntaxat,qui in diuidendi methodo magnopere sit exercitatus,intelligere quis'3 po jeterit, primu si omnia legerit, quae de eo genere methodi in principio Philebi a Platone sunt pro ldit dein si Sophistam etiam re Politicu legerit. Iam vero dissicilior adhuc res videbitur, siquis . lprimum Aristotelis librum de partibus animalium legerit. Conatur enim in eo libro Omnes ani lmalium differentias enumerare: at,ubi multas dubitationes mouit, vix tande suspeete ac timide lPro nuciare quippiam audet.Et,cum Aristoteles dc Plato tantam tam q3 dissicilem rem esse cen- l
7쪽
suetinu gencra in proprias disterentias exacte diuidere, ac post hos Tlaeophrastus , re alii philo E
sophi ration Iri si solitarimniau mi,u ne apud illos quidem satis adhuc constante, homo: l udac1ssimus Thcssalus ab Iule,citra q3 vllam rationem adla ibitani pronuncians, credendis sibi. censet duos in totum eisc in Vicius ratione morbos,ec eos quidem simplices, ac primos,ec Veluis . clemetareS: nam Tertium ab his ratione gigni ex ambobus positum. At si ulla methodo haec,
sicut laetas,inuestigasti,cur hanc nobis non dixisti: Sed contra plane, o pro grauitate nominis, ' quod tibi arrogas homo temerarie,atq; a metiaodo alienissime, rem pronunciasti: qui ne princi lj pium quide ipium Vna attigeris,a quo coepisse necesse sit eum,qui reete cuiuslibet rei species, oc li disterentias peculiares sit inuenturus.De re enim qualibet, o puer,unum Principium oprimum, i ut nosse id oportet, de quo proposita quaestio est, aut prorsus est aberrandum, Plato quodam loco i Di it,non ad diuidendum modo quiduis, ab ipsa quaesitae rei essentia nobis esse inchoandum cen li sens,sed etiam in omni disquirenda re eiusmodi temper principio utendum.Ergo hic quoqῖ a ll hitror par erat,Vbi,quid morbus sit, quid symptoma, & quid passio, diligenter prius dixisses acti dein qua conueniant,disterant 4; ipsorum lingula,definiuisses: sic demum tentare in proprias eali disterentias diducere, secundum eam, quam sapientiae proses res tradiderunt, methodum: ausill siquam potiore ea,quae ab iis prodita est, explorasses, hanc ipsam prius astruere: tum illud ostenia Fl dere,ac Graecos docere,hunc,qui in textrina sit altus, imperasse Aristotelem & Platonem in me thodis logicis,humo aflixisse Theophrastum Sc Stoicos in Dialectice, clarissime ostendisse octeorum sectatores 1 ne primos quidem morbos, qui essent, unu nouisse: dico ec Herophilum illulDialecticum,ct discipulum eius Philotimum,& praeceptorem eius Praxagoram,qui ab Ascaelapio originem traxit,ec qui cum his re ante hos fuerunt,Erasistratum, Dioclem, Mnesitheum, Dieuchen,Philistionem,Plistonicum, ipsum deniq; Hippocrate. Porro simplici verbo dicere
oes in victu morbos esse duos, non methodo, non demonstratione, non ratione Ulla probabili,s non lenimento aliquo,non alia re prorsus rationib- adhibita,praetera eiusmodi in veteres bl l sphemia,id facere, imperaris homini&est,non docetis. Esto vero taceas, qua logica methodo in lsistens,hec inueneris: at certe, unae saltem de veritate sermonis iudicasti adhibitum aliquid oportiuitiNam inueniendi eius,quod quaeritur, logicae methodi facultatem praestant: At, quae fidem
liis faciant,qus recte sunt inuenta,duo sunt apud oes homines instrumenta,nempe ratio,& expe trientia.Quippe ad eum,qui interrogauerit, Cur huic febricitanti frigidae bibendae potestatem seceris,duplex responsio est: Altera,quae ortum naturam ha febris docet,ac de morborum temporibus disteri tum ad eunde modum aquae frigidae natura explanat: ubi hec proposuit, conatur do- Icere in hoc morbo,atq; hoc tempore aqua frigidam congruit remediu Aser Altera de nullius ho rum natura sollicitabad experientiam confugit, nempe Q in tali morbo atq3 tempore sepe frigida profecisse viditaDebebat igitur opinor re Thessalus vel experimenta, ves ronem assertioni suae probationem adhibuisse,no,sicuti tyrannus, imperare, ac sibi citra demonstrationem crededum lexigere. At quam inquiunt) audire demonstrationem postulas ita enim contra nos interrogat leius sectatores: neq3 id iniuria,Vt qui nec eo Una peruenerint,vi notionem demostrationis tens irent,cum nec Geometriam,nec Arithmetice,nec Dialecticeia,nec Res lutoriam,nec deniq; lo gicam ullam speculationem attigerint. Quocirca respondendum his ita est Nimis sero,quid de limonstratio si discere postulatis: nec fieri potest,ut breui tempore speculationena,quae subtilitate lmentis desiderat,assequamini,praesertim qui nec subtiles rationes audire sitis assueti, & peruersi li in diuturno errore versati.Sed istos mittamus,ut qui ne intelligere quidem,quae verae disciplinae li sint, valeant ' nedum ipsas discere,aut recte iudicare. , I iquis, μητ' Metho immim lae in 'gnaquaquefacultate deritatis: quam ab od
in des neque Tos vero una cum iis,qui exercitati sunt,& demonstrationem intelligunt,ec natura sunt sa- Hserant avorse gaces, neq; enim Thesi alios asinos docere profitemuo ad id, quod propositum nobis ab li initio est,accingamur: ac statim una cu ipsa medendi methodo tradenda,etia causasipfas,Vnde er li rarint medicora plurimi,qui tradere ea sunt nati, ponamus: quippe adfirmiore veritatis fide lj id quoq; non parum conducere videtur. Ac primum quide illud cauebimus, ne simul de ambo li bus tum methodo,quae rone nititur,tum experientia,qus ratione no Utitur, agamus. Non enim de omni remediorum inuentione nunc loqui statuimus, sed titi de ea, quae haec methodo explo rat,ita utiq3,ut de Empirice ipsa re a nobis in alio opere est proditum, ab ipsis Empiricis medi Cis,quos vocant,plurimu claboratum. Atiu Vtinam Rationales oes medici propositu ita preme rent,nec experientiam rationem miscerent,a 3 in Vnuni confunderent, sed quam ii traq; Vim habeat,quantum q3 ad propositum artis finem conduca seorsum traeiarent, atq3 perpenderent. methodo quippia inquirere inuenire q3, ex aduerso opponitur ei, quod est sortuito temesa
j re reperire. Ut autem minutae Adam & Ordine ita, ut in disquisitione aliquid primum
I A ' sit, liquid secundum ueti termIm,ct quartum, atque ita dereliqUiSomnibus deinceps, quoad de li niti Id ipsi moles, risio estvmp tuna ,sit peruentum. Ac Empirici quide rationabiliter li fatentur nec inueniendi,nec docendi, Ud ipsos ciue necessarium ordinem: nam nec arte Vllara
8쪽
A tione ue exper1entiam niti: immo vnias sertune fauorem ad ea,quae quaerit,inuenienda require 1e. Qtri Uero rationem inuenetionis suae auctorem Ilatuerunt,ac Ordinem: Unam q3 Uiam, qine ad liinena ducat, proposuerui: iis fuerat quidem iaccessarium a primo aliquo auspicatis,de quo inter fomnes homines coueniret, lictrasire ad reliqua. C eterum trancrationem non sequitur pleraq3 lmedicorum pars, immo principia quoq3 ipsa controuersa sumit, necilla demonstratione confirmat: tum ad reliqua simili modo transit legislatoruma italans as vcrius uel aemonstrans. Curae lomnia inde adeo his accidunK. nihil prius de demo nitratione sun t meditati: sed stimulec inqui lsitis insistunt,& ad eorum fidem demostratione uti audent, simile prosecto quiddam qs molien- lles,qui sie haeram,atit cubum,aut conum,aut cylindrum, ali meis gentis 'm iri aggrediuntur, lcum in omnis Geometrics ac Logisticae rationis sint ignari,imo Veronec cubiti patinive, auspe ldis mensuram praeparatam habeant: ac deinde iis,qui vel demonstratione ab ipsis exigunt, vel ta lcere censent,irascuntur. Veluti enim in illo ridiculus erit is,qui rectanguli trigoni,cuius alterum l exempli causio latus circa rectum angulum quinque si1t pedum, alterum duodecim, dicat aream lnon esse triginta pedum, sed Dadraginta, nec eius rei demostrationem ulla asterat: ita hic quoq3 iridiculus est,qui quicquam amrmat,quod demonstrare non possiti go, sicuti in demonstratio lB ne de triangulo neq; enim recedendum nobis ab exemplo est, quesindoctos istos methodicos i ldisputatione nostra iam abegimus ipsum, quod propositum est, ex duabus his propositionibus scolligebatur,vna,que spatium id, quod lateribus pedum quinque re pedum duodecim contine- liur, sexaginta pedu essici dicit: altera,que triangulum dimidiis eius esse spatii proponit, atq; osten i dit: harum utraq3 rursus ut demonstrationis fidem recipere aliis propolitionibus egebat: mox il lle aliis,quoad peruentum ad primas esset hae vero nec ex alqs,nec per demostrationem, sed eX se lfidem faciut sic arbitror et in ijsoibus,qus inmedicinarunion an ad primas. mdemonstra- lhiles propositiones, & quae fetidem am; omnia e perducenda. Ac,si omnes de mededimethodo lic dicere aliquid instituissent, prorsus,sicuti inter Arithmeticos, Geometras. 86 Logi
sticos,ita inter ipsos quoq; conuenisset: quippe apud quos discere ab ipso statim initio licet, quid
quoq; nomine,quo Vsuri sun significetur: quasvraeterea propositiones indemonstrabiles quae. laxiomata vocat) ad disceptationem sint sumpturi: veluti lineam esse longitudinem citra latitudinem: superficiena,que longitudinem latitudinem q3 tantum habeat et triangulum esse hoc qua dragulum illud: ac reliqua ad eunde modum. Ab his,ubi axiomatae huiusinodi usurpada sibi esse Praedixerint, quo d scilicet, quae eidem surreequalia; inter se etiam esse aequalia: dc, si aequalibus C squalia sint adiecta,tota fore equalia: postea demonstrare theoremata iam tentant, nihil extra ea, ique a principio praesumpserunt,adqcientes. Pleriq; tamen medicorum,sicut ipse scis Hiero cha rissime,interrogati, unde iam principium inuentionis suae sumpserint, tantum abes Ut indemostrabilia principia,& quae Oibus hominibus in cofesta sint,prese u ine quo sibi ipsis conso na respondeant, inueniat: sed surim acdeorsu utipi more agantur, contraria quisq3 in pro gressu sermonis 's,qus ab initio statuerusiasterentes. Siquidem sapietissimus iste Thessalus, cu lapparentes esse comunitates dixisset,paulopost non solum non alium quenquam priorum medi lcoru vidisse eas asseuerat, sed nec ipsum,qui primus eas peperit,Themisonem. Huius naq3Vnius lcste monstrosas illas comunitates fatetur,ceu patris legitimos filios.Post hos vero, qui secuti sunt loes,& inter se,& ab ipso Thessalo dissentiunt,nec easdem communitates tradentes, nec omnino linter se vel in uno concordantes. Id quod Lepenumero tibi, ipsis etiam Methodicis presentibus, lostendi: fortasse cla aliqri maius ocium nactus, de incclia statia eorum scribam. At nunc tin saltem nae νωνία .ad rem proposita sumi expedit, Oportuisse eos, praesertim sectς auctores, exposuisse prius, de qua ire 61ngula nomina dici vellent: sicut Empirici faciunt,qui apparere ea dicunt, qus sub sensiim ldunt nosci Uero,que memoria tenentur: apparere simul dc nosci, quae Oc ante aliquando sub sense lD sum venerunt, Sc nunc simili modo veniunt. Num igitur ita ipsi quoq; apparere commUnitates ldiciant, ceu sensu cognitas an, ec quae ratione comprehendimus, apparentia nominant si Em- lpirici nanq; non admodum concedunt quicquam ex iis , quae sola ratione nosci videntur, appa irens dici. Rursiis veteres philosephi duplex esse genus apparetium decernunt, Vnum, quod ip l si Empirici comprobant,nempe eorum, que sensu aliquo noscuntur, veluti albi nigri, duri mol liis, calidi frigidi,& Limilium: Alterum indemonstrabile, oram n irum,quae intelli gentiae pri imo occursu patent: veluti,qus eidem sunt aequalia, ea etiam inter se esse aequalia: &, si aequalibus lsqualia addantur, rota etiam equalia si eri re, si ab squalibus squalia demas,qus restant,etia equa lIta sere. Huius esse getaeris aiunt, & q, nihil citra causam fiat, & q, omnia ex ente quopiam, Cc cx co,quod omnino non si t, nihil fiat: simili modo,nihil corrumpi in id, quod ante penituῖ non sit: item,quod affirmare vel negare de quoq; ssit necesse: aliaq; id genus non pauca, de quibus ira l logicis tractatibus agitur,& ipse in commentariis de demonstratione, quam potui, dixi clarissi- lme. De his inter eiusmodi pra ncipia,huiusmodi logica nucupamus, quidam Philosophorum ltcndunt,a 3 ambigunt hi tamen haetenus saltem sunt modesti, Q omni demonstrationi fidem lsuam abrogant,intelligentcs arbitror) tametsi id non dicant, illud saltem se certo scire nihil om nino demonstrari poste, si lonicis principiis fides non sit adhibita. At,qui eo usque rudes amen- l
9쪽
tes q3 sunt,ut ne id quidem intelligere queant, hi demonstrare quidem conantur, caeterum qim, E qualia ve, & quor, demonstrationis principia sint,nec noscere,nec querere Volunt,nec aliis docentem audire sustiment: sed absolute pronunciant, Sc verba loquuntur,qus nec quid significent, ipsi clare explicare valeant. Merito igitur eorum aemulis centum voluminum opera scribuntur, partim inuestigantibus,de quo quodq; dici nome Thessalus voluerit, partim nihil tale inuenientibus,cui Omma ab eo particulatim dicta consentiant. Nam,qus demum apparentes ills comunitates lint, aut quo modo apparentes, dicere non possunt, ne si iterum atq; iterum totidem libros scripserint: quippe quod apparet,aut sub sensum omnino cadat, oportet, aut sub intelligentiam, uno semel occursu utrunq; sine ulla demonstrationis ope: quod vero intellectui se uno occursu non exhibet,pro tinus id contrOUersum est,ac demonstratione eget, nec artem Ullam a tali principio incepisse conuenit. Haec ii in logicis methodis exercuissent, re ipsi ea intelligeret, & tempus nostrum frustra non contererenLN unc,qm inexercitati rudes q3, per amentiam audent demon stratione uti prius, quam, quid ea si didicerint, necesse est cum similibus sui, oes aberrent, pror sus 43 nugetur: aceos,qui rect e demonstrant, minime intelligant, sed tempus inaniter consimat. Ergo cum his nequaquam, Vt cum rationalibus animalibus, vel disputalidum amplius est, vel iisdem impense contradicendii prius, quam didicisse, quae nam res demonstratio sit, velint: θί quae Flenus exercitatum esse oportet, qui ea probe sit usurus. De descriptione Nominμ Mo hac de Methodo Nominum recte imponendorum. C P. F. id Ecum vero Omnem deinceps sermonem conseram,ipsis usus methodis, quas in commenta riis de demonstratione tradidi. Quippe non sola principia omnis demonstrationis esse ea, quae tum sensui, tum intelligentis manifeste se exhibent, sed etiam in omni re quaerenda nomen ipsum assumi in disputationem oportere, in illis docuimus. Nunc neutrum praecipere statui, nec
quemadmodum inuenire, nec queadmodum demonstrare conueniat: sed ijs, qui iam didicerat, δέ exercitati sunt, simul aliquem laboris opportunum fructum reddere, inuenta nimirum no re nutre,quam nunc instituimus: simul,siqui sunt, quibus artiummim tardi est, quae circa animu lhominis versatur,ipsos quom in minoribus prius exercitare conuenit. Quippe id tenaciter ser uare in omni methodo oportet, ut in ea te multis stipe leuioribus problematis prius exerceas, maioribus manum admoueas. Hoc igitur nobis verae disciplinae principium esto: quod utiq; sta ltim inter initia facturi fueramus, tum artem ipsi inquirentes, tum M s prseuntes,qui adhuc per i luersi non essent. Quonia omnis morbicurationem inuenire proposeum est,necesse est morbo rum numerum priUS sciri. At,qm fieri ne F vva di nentias generi filius; aut species inuese Gnias,ipso,quod diuiditur, non plane explorato,oportet prosecto nunc etia, quid morbus sit, nam tremus,quor sic diuissione eius rite adeamus. Qua igitur ratione id methodo inueniamus Qua na lalla,nisi ea,quam in libris de demonstratione praecepimus nempe ut de notione ipsa prius con lueniat, cum sine hac, propositae rei substantiam inuenire non liceat. Ipsam vero notionem, quae lomnibus in consesso sit, sumendam diximus,ut quae aliis principium iure non dicastur. Quae igi itur est de sgrotando omnibus hominibus confessa notio, oc de qua maxime subieeta re verbum fhoc sgrotare enunciant. Nunquid, ubi citra offensam olum corporis partium actiones obeunt, loc valere se tunc dicunt, Sc ininime medicis egere putant: Ubi vero naturaliu corporis altionum lsenserint quapiam Vel male geri,vel prorsus no geri, re sgrotare se illa parte corporis existimant, lcuius actionem laesam vident,d medicum de remedio consulunt Ego sane omnes homines ita lvideo tum morbi, tum sanitatis,nomen Usirpare. Q Uin etiam eam,quam dixi,notionem oes Ob- lseruant,non in his modo nominibus,sed etiam nihilo minus in omnibus,quae cum his coniugaὰta sunt, tum nominibus, tum verbis.Quippe cu Sc valere illum existimet, cui nullias partis actiossit vitiata: Sc aegrotare, cui sit vitiata: SC Ualentem eum nominent cuius Smnes corporis partes actiones suas secundum naturam edant: & egrotantem,cui male assecta pars aliqua sit. Nec quis quam omnino Grscorum aut alijs nominibus Utitur, aut de alia re enunciat iam dictorum nominum quodvis id quod diffuse in medicinalium nominum interpretatione ostendimus. Atque hoc saltem mihi per omnem disceptationem memoria teneri maxime velim ,nominum quidem interpretationem ex Grscorum me consuetudine facturum sicut in commentari)s de demon stratione dixi ipsius autem rerum. uiae tum inuentianem,tum inquisitionem, tum demori istrationem,no ex iis,qus multitudini Videntur,immo ex sumptionibus scientificis, que lemmata linece vocant: de quoru inueniendi ratione in illis est proditum. Ergo accepto eo, quod omnes lconfitentur, principio, nempe illud in medendi methodo propositum esse, ut aegrota corpora insanitatem vindices: id vero est,ut naturales partium a filones,siqi S itat timet, comisses quod deinceps est, inquiramus, quot numero in totum res sint, quae loco inter se sibi sunt propinquae: necubi aliqua,procedente sermone,Vel pro morbis accipiamus, cum sint his similia: vel .p sanitate,cum ad huius natura prope accedat. Proponamus aut claritatis causa particulas aliquas,in quis ihus confirmetur,quod dicimus,ac Primum quide ante ceteras oculum. De hoc igitur o1bus ho lminibus non medicis modo, sed etiam atris quibuslibet conuenit, eius opus esse, ut videat. Seu vero opus,seu actione inter loquendum dicam,in praesentia saltem non refert. Ad eundem mo
10쪽
A dum, nec, si qu1s aspicere, oculorum esse opus dixerit: nec,sisquis aspe flum, aut visum, aut lnem,aut quomodocunt aliter nominet,quicquam refert: quado etiam,ssiquis soloecismum conrmittens nominet,ad rei ipsitus scientiam nihil id afferat incommodi,'oo In-- 3 inmori pronunciet,clare explicet,in ho Em praeci uia ctrine Vis est. Nominetur igitur oculus pars cor poris: neq; hic referat, partem ne, an particulam quis dixerit. Quicquid enia otum completa que integrat,id totius videlicet corporis,quod complet,parricula siue pars nominatur. Est enim
pars ex us, quae ad alliquid dii mri, meparytisum intem sata dicitur: aeque prosecto, ut totum BC integrum per relationem ad partes re particulas proprias nominatur: est q; sicuti de trum ad sinistrum, re sinistrum ad dextrum, ita re totum ad partem, dc pars se habens ad totum. Ergo,siquis hac seruata notione malit partem dicere,Φ particulam: aut siquis contra, particulam potius , Φ partem: is mihi ad rerum inuentionem impedimento non sit, caeterum imperitum se linguae latinae prodit: quemadmodum certe, siquis integrum a toto secernat, is quoq; linguae ltinae est ignarus. Dictum vero alibi Ut scis) difliise de nominum usu est. Ac nunc, quantum satis ad rem sit propositam,adnciam,illud duntaxat indicas,non oportere nominibus seduci, nec, qui in ης dissentiunt, hos statim in rebus quom ipsis dissentire putare. In quo genere omnes ut uno B verbo dicam) non medicos modo nostrs tempestatis, sed etiam philosophorum plerosq; parum exercitatos vides: ut quorum paucissimi nominum diuersitatem i rerum diuersitate distinguere norint. Verum huius quoq; rei methodum in Logicis speculationibus tradidimus: cuius oppori ltunitas,si quando alias, Utiq; nunc quoq; ad usum Venit. Quae na igitur fuit ea methodus Nemipe ut a rerum incipias differentia, non autem nominum: tum ostendas quatuor, exempli gratia,
esse res, quae in vicino sunt postis: post deinde,Vt demonstratione confirmes neq; plura est nemipauciora, quae in proposita disceptatione contineantur: postrenio Ut accommodato rerum cuim lilio nomine sic reliquum sermonem absoluas, nec mutas dehinc, nec transferens nomen ullum, lsed, ut rei ipse ab initio imposueris, de eadem perpetuo usurpans. Quippe ita re dilucida doctri lna emcitur,atq; a cauillationibus, quas homonymia parit,libera:&,quod frustra est additum,ia lcile deprehenditur,&,quod deficit, cito inuenitur: quae consonant dissonansque,maxime in leiusmodi explicationibus, exacte discernuntur. laminum Adtio P Io exemplo sus, γοαιὶ quid Lagio, ω Aluratio,
FRgo illud repetamus denuo.Visus,oculorum actio est: locutio,lingus: incessus,cruru. Ipsa X rursus actio, motus est activus.Ia horum ru motus prioris habitus est linutatio: Actiuus, qui a se editur: Passuus, s ab alio quopia extrinsecus posito eraeitat: veluti volatio, actio est aialis tvolatilis: & incessus aialis grestitis: quod aut ab alio sic agitur, ut locu mutet,id utiq; non agit, sed patitur.Egit naq3,qui ex Piraeo Suniu comeauit, quippe motus active est id est ex se ipso,& pro
pria natura: contra,passus est,qui ex Pireo Sunium nauigauit utpote qui naui vectus est. At,qm lmotum prioris esse habitus minationem diximus: ea vero immutatio dupliciter fit,nempe aut in qualitate, aut loco: Vtiq3 mutatio,qus in loco agitur,latio dicitur,quae in qualitate,alteratio ita via delicet ut latio sit immutatio, vel demutatio, vel mutatio prioris loci de industria.n.multis sum usus noibus,maxime.f.insinuare studens, , licet unius rei multas definitiones emcere,quae voci bus ini,non et notionibus differao alteratio vero, vel mutatio in qualitate, vel demutatio eius, qprius fuit, qualitatis, vel immutatio in qualitate, vel trasmutatio qualitatis,uel quocunq; aliter au lditori quod dicitur,clarum fore speraueris, quippe huc tibi varietas terpretationis sit utilis. Er lgo villo nam redeundu ad ocula est actio partis est: oculus vero ipse aialis est particula, na par ticulam,an partem dicas ut prςdiximus nil, ii refertiInstrumetum vero as in animalis parte, quae persecta edere actione pomi: veluti oculus visione, & lingua loquela, 8c crura itionem.Ad D eunde modu Sc arteria,& vena,ec neruus, tu instia, tum partes aiaIis sunt. Pro hoc nanq; notum usu non a nobis modo,sed etiam veteribus definito,ocidus quidem Sc pars Halis, oc particula,ct instrumentum vocabitur: cornea vero tunica,particula quidem ars vim instrumentum. lSimili modo re qus rhagos des,& quae arachnoMdes,& quae amphiblestrocides rasce dicuntur, lquippe quarum lingulae primu q uide ac maxime oculi particuis sunt: quia is et faciei pars est, litidem oc illae faciei sunt partes, sed secunda quada ratione: ita vero & totius corporis partes sunt propterea,v secies ipsa totius corporis est particula. Homoeomeres vero, id est similaris pars,esst, lsicut ipsum clare indicat nome,quae undiq; in similes diuiditur particulas: veluti in oculo vitreus lhumor,& crystallinus,& tunicam propria cuiusq; substatia.Porr6 hsc latius indicata sunt in dis lsectionu cometariis. Hic vero ea tin dixisse sat est,quorum ad id,quod instat,meminisse est opus. lEst aut opus ostendere in singulis particulis plura inesse, quae inter se dissideant, nec tia a medicis
sint percepta: hoc autem utile esse praediximus ad nomina nobis recte utenda, utique cuius causal nunc id tractandum suscepimus: inlicabitur autem ec ad ipsam nobis propositam methodu ma lxime necessarium.Est enim instrumentum oculus,actio vero visio : una ex particulis eius simila ris,ac primum visionis instrumetum,crystallinus humor: sicuti in libris,ubi de ijs egimus, mon stratum est: id nanm est,quod alterari debet ab aliquo extrinsecus Occuri sinum colorum,Vt an