장음표시 사용
11쪽
tris Videati alterari vero no tuit nis pinetrii omnino perspicuumst, esseti At purum ita perim Ecidunt meta posses Deceo, qu nunc obtinet, rem peramento: quippe Ostensum est Unam Nemetalcmesse,qua pristin malidui Gididaurnid1,o sicci temperametum. Ideo cla, siquid horum magnopere immuratu 1it,aut phane non videbi aut male U1deb1t aiat. Verum hoc nobis parum adhuc consta modo arte Rufrere orsis: nec oportet aliqu1d ex ηs,quae post sunt inquirent C da, velut scita praesumere: nec ipse ii uius gratia,eor ii, quae de crystallino alibi demostraui, nietio nem ieci,sed claritatis causia eorum,quae nunc sunt dicenda. Videtes.n.oculum probe munus suu obire,ac rursus nequaqua videre atq; illud sanitatem eius,hoc morbis, vel vitium, vel quicquid Ii-het,vocates, nihil n.ad rem propollia refert: qu imus deinceps,quae demu sit eius noXε causa. duersia Thesalum, Iulianum, obmpicum, reliquos Methodicos, de Sanuatis ac Morbi definitione. C A P. T.
VNdGmquies,ad hoc moti c Certe ex indemonstrabili axiomate, de quo in inter oes conue nil prop terea, Q in telligentis euidens est. Quod ergo est id axioma ρ' Nihil absq; causa fieri.
quippe hoc non concesso,non datur aut laesae visionis,aut prorsus amisss,caUsam requirere. Sed, qm id ex ijs est,quae intelligentiae sunt manifesta praesumentes iam aliquam subeise laesionis causam, ad eius inquisitione venimus. Ergo hac causam seu aflec tu alique corporis, seu corpus cer- Em modo affeci um,appellare Pelis,nihil sane ad rem propositam interest.Ιllud oino fateberis,aut morbum ipsum hac esse: aut,si quide morbus est ipsa actionis issio,atactu, qui huic o mit,mor hi causam esse.Existicha hoc loco rursus de note controuersia,ipsum ne oculoru flectu,a quo Visus laeditur, morba vocemus,an ipsum actionis vitium. Verum, siue quis actionem vitiata mor hum dici velit,utim multo prius statuat necesse est, sanitate esse naturaliter se habente actionem: siue affectum,qui actioni incommodat,multo quom ante, qui sim naturam est, siue hunc affectu, me conseruiliae dici velit, sanitatis vocabulo appellet. Sippe committere,ut cum in actioni hus posueris sanitate,in affectibus existimes statuendu morbur aut cotra, cuin partiu costitutie sanitate,in actionis vitio morbu: tu reliquis methodicis, tu vero principe huius insanis Thessalol digna sententia est.Etenim oes sere,qui sunt indocti huius infani Q dogmatis sectatores, anitate esse naturaliu actionu firmitate ac robur aiunt: morbu vero nequau actionis laesione oc infirmital rem,sed atri corporis quenda affect alij corpus certo modo affectu. Qua quasnam,obsecro,ma j ior dementia sit Hocin vel quiuis deprehedat, n6 oportere in altero sanitate,in altero morbiIm,l sed in eode omnino genere ambo const1tui: siquidem contraria sunt,qus in eodem genere pluri mum inter se dissident, veluti candidu,et nigrum: etenim unum est horum genus,color. Ideo *, Gl si contraria inter se sunt sanitas,& morbus, in quocunq; genere eorum, quae naturaliter se habes,l statuetur sanitas, in eode,cum praeter natura se habet,ponetur morbus. in are, si sanitas actio est, i quae sim naturam se habeat, omo moin praeter naturam actio fuerit. Sin aut aflectio quaepiam, aut constitutio naturaliter se habens, sanitas est, & morbus affectio Gstitutio Ue praeter naturami necessario fueritiAc Thesalus quide finire morbum ne aggressus quidem Vsqua est: quin potiust hariolandum nobis reliquit, de qua re vocabulum id enunciet. Quθd enim nihil interesse cesseat. inter morbum re pathos,iam tibi ex ipsius hominis commentarijs ostedimus, in quibus trastati ;tie ambo ponit,transfert Utruq; in alterius locum,ceu nihil intersit, hoc an illo modo loquaris Eius vero sectatores uniuersi sursum deorsum q; aguntur,ratiocinantes,ac se tegentes, Omnia Πῖfacientes, ut Uel obscure loquantur,vel oino nihil, ut Thessalus ipse atq; ante hunc Themiso, quil fundamen tu illis huius insaniae iecit. Quord si tibi ea,quae Proclus, SI Rheginus,8C Antipater,adl l haec quae Eudemus, Mnasiaeus, Philo,re Dionysius in hoc genere prodiderui, dicere velim,viiq3a proposita tractatione,qus 86 scientifica est,ec ipsum, quod utile sit, docere conatur, imprudens excidam. Verum de horum dissidentia licebit aliquando, fortasse etiam in s Uentibus, mentio inem facere: una 43 cum his Menemachi, qui oes eorum res astutius turbavi atq; confudit: & nu Hgacis Olympici,cum q3 hoc etiam Apollonicis: re Sorani,&,qui adhuc vivi Iuliani,quem Vtim li re nos conuenimus,ut uiua Uidelicet hominis voce meras nugas condiscerem: sed necis explica re potuit,ad pathos Sc morbus esset. Cuius rei vel maximu signum est, Q, cum viginti plus annil iam sint, ex quo illu Alexandriae couenimus, scripserit sta iterum atq; iterum institutiones, nami has assidue transponit,transformat 43,nunΦ ijs,quas scripsit, conluc nusquam in earum est aut i sus,quid morbus si prodere, tametsi certe adeo ea,quae nihil ad rem pertinent,in ii s agitet,Vt etiat illud inquirat, Si ne pictura medicis ex usu. Et in, tam multa talia q3 cum scribat, nec dissimula re queat, sicut nec Menemachus) quin methodicae kctae absurditatem clare norit, ne in hodie num quidem die in institutionibus suis usquam scripsit, quid morbum pathos e nominet. Mi hi certe ipsum interroganti,adeo multa obscura ha respondit,ut nihil eorum,quae dixit,pIane: in telligerem, cogerer que illud tantum homini dicere, Q mihi desciscere ab Olympico videretur,
quanquam is auus doctrinae ipsius fuerat. Nam Iulianus hic Appollonidae Cyprii,ille Olympia
pathosque. l ci discipulus fuerat. Ergo Olympicus ut dixi) sanitatem mobum que finire ausus,illam esse af pathos. l sectum dixit, qui absentia sit morbi: Rursus morbum mutationem a naturali in id, quod prae ter naturam si stabilem. Quorum sane utrique permulta insunt a ratione aliena,quq ct Tc Iu
12쪽
Alcino exposui,& nunc summatim dic Quod.n. inquam) confusione facit,id est,ci, Olympicus non illud titi ab lute dicit, sanitate asseclium esse positum extra morbum, sed et illud definitioni ladhest,quem affectum definimus naturalium a stionum costantiam,et firmitudinem haud enim coniicere valeo,in sola ne aetionum constantia, an in corporis asseectu, an in ambobus, anitatenil istatuat: sed forte,ut utiq; cum reliquiS methodicis astalet confuse aliene*abuti Grscorum vocia thus,ita nunc quoq3atac um non ad corpus, sed ad actiones resert: ut nimirum ad hunc modum ldesinitione intelligas: Sanitas asse stio est a stionis in absentia morbi.Porror iustum,arbitro su rat alterum duorum desinitioni adiecisse, aut a filonum, aut corporis, ut videlicet aut ita se habe ret finitio: Sanitas est acteius actionii in absentia morbi: aut certe talis: Sanitas est affectio corpo ris in absentia morbi. Quin etiam,si ambo iungere voluisset,ita quoq; licuisset ut dilucide, sic breuiter dicere: Sanitas est affectio tu a 'ionu,tum corporis in absentia morbi. sauid aut, cum subj-l cit, Que affectum definimus constatiam, ac robur aetionum naturam suam tuentium,utrum ne i lpars haec putada est eius,quod praedis tu est,iungenda cla tota definitio est ad hunc modu Sanitas lest asteci us corporis in absentia morbi,& constantia a filonum,que sim naturam se habent,acro lhur: an ista ipsa per se ipsam perseeia definitio est,ac,quid sanitas sit, doces, put sane no nullis mel B thodicorum placuit, qui sanitate esse dixerunt constatiam sim naturam se habentium a stionum Veru,si haec absoluta est,haud scio,quid doceat ea,quae ante di feta est, que astedium esse sanitatem lprecipit.Quippe illud,quod dixit,in absentia morbi,eiusmodi plane: est,quod vel puer rideat: cu, lii ita definire permittet manifestu sit re morbum fore aste sta corporis in absentia sanitatis: ita vise ldelicet,ut utraq; definitio,non quid sit id, quod queritur, sed quid non sit, doceat. Sed mittamus j inquam) si placet oc lisc,cum sint ad rem non admodii necesiaria. Illud certe praeterire dissimulare non licet,q, in sanitatis explicatione Oia a filonibus tribuantur, vel solis,vel et coinfundedo inuoluendo sta, ac obscure quoda modo miscendo ipsum assee ionis vocabulum, quemadmodufecit Olympicus: in ipsius vero m orbi desinitione, nulla sit a fimnu metio: na illud dicere satis hal palliud bile. At debuerat,inqua,aut tin aetionibus,aut in asse stibuS,Vtruq3 costituere. Quid vero mihi re onderit, re tape tibi ia mi Hiero narraui, ec nuc repetere non erit alienum. Nihil inquit miri
est in aditonti quidem constantia cu robore sanitate poni: in assiceiu aut corporis prster naturam, morbum.Neq3. n.contraria sunt, Ut tu reriS, inquitzest.n.eorum aliquid medium,quod nec sania lias sit, nec morbus. Quo ego sermone audito, iij stupefactus simul ac dolens: fatedum enimest, jC quod accidit. Antea.n.neminem Unquam eorum,qui in ea opinione prorsus sunt stupidi,conue lnera: tum aut primu conueniens merito obstupui,no Q is solus adeo sine sensu esset, sed Q multo lse etiam agrestiores tot haberet discipulos,qui, cum statim in initio doctrinae suae methodicos ita terra1e viderint,ssi a sedia non desciscerent: aui,si Θmo non viderent,prorsus essent attoniti. Nam lquid,quaeso,ad rem,morbum sanitati no esse contrariu propterea, q, aliquid eorum sit medium c lPatet enim hac scratione non fore album nigro contrarium Propterea, , eorum sint media flava, lec fuscum,& rubrum,& pallidu, 8c reliquora colorum singuli: nec calidum frigido, quippe ho lrum quo ; sunt media,tepidum,& temperatum. Ac sapietes istos methodicos, cum nec leui nec lspernendo lapsu sic sint inter initia statim lapsi, speremus ne veritate ullam eorum, quae sequant, lposse intelligere r minime prose 'O: appe, q in arte medica spectans, oia ex his pendere docebise lmus,idq, merito: siade in ijs artibus,q methodo aliqua tradunt, earu constituedaru principia est lfinis ipsius notio. Ac in huius ade notitia, aliis quoq; multis varie est erratu, alijs medicinae sine
esse assirmatibus ut plurimu sanare: alijs, facere,qus sint ad sanitatem coducibilia: aliis,morbo rum causas adimere: aliis,pro se quenq3 Oia peragere: alijs, prout cuiq3 succurrit: ac de his definire seorsum coueniet. Nemo in adeo sumtupiam, Vrinali genereponeret sanitate, 1n alio morbae lD sed vel ad ionibus naturaliter se hahentibus tribuit,vel partium costitutionibus,quos aliqui asse, ictus vocant. Sive aute in ad ionibus naturaliter editis sit sanitas,in iis, quae praeter naturam sunt, lerit morbus: siue in constitutionibus naturaliter se habentibus,in 1jsdem praeter natura se haben- ltibus erit morbus: siue in affectibus, in his ipsis erit di inualetudo. Neq; enim profunda ulla spe lctatione ad hoc est opus: tili sussicit non esse peruersum. Nam quis,obsecro, dubitet, si videre sa- lnitas sit,morbum esse vel cscutire,vel Oino non videre Quis non intellegit, si audire fanitas lesse morbu vel aegre audire,vel prorsus non audire Pari modo, si cocoquere, bona valetudo est, lmale cocoquere,vel plane no c6coquere ivaletudo est.Et si suo alique arbitrio moueri fanitas est, utiq; morbus fuerit re conuulsio,& palpitatio quem palmon vocant,& neruoru resolutio, & tremor: et deniq; quicquid voluntariu mO tu vel penitus destruit, vel et certo mo imped1t. Ad haec, lsi naturaliter sentire sanitatis opus sit,insensibilitas,et dissicili; sensus,& stupor,& dolor fgritudines erut. Rursus,si ordinate respirare sanitas est,utiq3 spiradi desectus, vel dissicultas,morbus est. Atqui,si hi morbi sunt,dubiu non est particularuassectus,exabus haec aedunt,morboru esse cau- lsas nec oportere aut phlegmonen, aut scirrhu,aut erysipelas,aut abscessum,aut ulcus,aut indema . .
morbos dicere. tuo d si hae aegritudines sunt, manifestu est nulli, illoru esse morbin casippe duo lrerum genera sunt nusm inter se similiu,sed omnifariam dissidentirire tota natura disterentium' i
13쪽
sterum horum generum corpUS UOcant, alterum actionem. Ergo oculus, Sc lingua, Bis auris , SI Ecrus, atq; 1d genus singula, Orpora sunt certo modo affecta: Ussus,auditUS,sermo, incessus, aetio nes predictorum sunt corporum. Si itaq3 in certo quodam corporam habita egritudo constitui ill tur, certe in certo quodam a stionum habitu non statuetur: qii, si in hoc morbus cosistat, planum rursus est in corporu affectu non esse. Veru, aflectus ipse causa sisiactio vero id, quod ab affectu corporis emcitur, id vero est, quod Oium maxime re fatendum medico sit, Sc tenendum. Adeo,. quisquis hoc ignorat,iS in re labitur,qus plane est ex necessariis. A qui vel actionis issionem vel
l corporis afficetum,morbum, et quoquo nomine appellat, quana parum couenienter nominat, potest in de rebus ipsis rectam habere sententiam. Contingit aut non ex notum, sed rerum recta lopinione ecta morborum curatio. Iam hoc ipsum multos medicorum ignorantes inuenias,pu
tantes ita in rebus dissidere eos,qui corporum atactus morbos esse censent, ab 's, qui in actioniς vitio eosdem costituunt. Atq; horum omnium errorum quod re sispe iam dictum est,& post dicetur) Unica causia est, Φ,qui inuenire quiduis logice sunt aggressi, non fuere in logica methodo
exercitati: sed timui,veluti ratione cogitatione q3 exercitati tuis ent,ab experientia desciverut: si mul,cum in illis inexercitati fulissent,magnopere sunt lapsi, siquidem millies eos de noibus tantde rebus litigantes inUenio. Rursum, Vbi rem quapiam maximam ignorarint, nome se ignorare Brutantes, veluti in eo, quod nunc est propositum, discernere nequeunt corporis quidem statum causae rationem sustinere: actionem eius,quod ab eo perficitur: sed nec,quod sanatur, id esse cor i poris affectum. ippe comitatur necessario huc naturaliter se habetem naturalis actio: contra, i si a natura recesserit,actio statim praeter natura se habeat,necesse est Porror in hoc totum vertitur: est q; hoc principium ac veluti primum quoddam elementum omnis methodi, quae de mededos instituitur. Caeterum,an hoc ipsum appeIlare morbum oporteat,an actioniis vitium; id est de no i mine dubitare. Dicemus autem aliquid re de notum usu, sicut in aliis prius iam fecimus. erumi nunc de ipsis non dum distinguo,quo videlicet hoc ipsum,rerum fide magis comprobem : o stent dam q3, quodlaam sit huius de medendΦ methodi principium 8c radix. In quo cum at 3 multi exl iis,qui rationales se dogmaticosq3 appellat,tum vero probi isti methodici sunt falsii. Atq; illud a idem iis,qui prudentes sunt, iam quodam modo apparet,nihil esse aliud, quod a medicis curetur,
Φ corporum affectum, veluti proximo libro monstrabitur. .
NVncillud nobis propositum erat,vt ignoratiam eorum corrigeremus,qui, quot in Univer Gsum res sint,quae in praesenti disputatione proxime inter se habeantur, ignorat. Videtur.n. unum genus esse ipsorUm corpoxum, alterum actionum. Ac corporum quidem genus prscede t re actiones,eas gignere: has vero sequi, id q3, si corpora naturaliter se habeant, inculpabiles ac
naturales: stin praeternaturam neaffecta, aut nullas prorsus, aut Omnino certe impeditas. Ter
tium praeter haec genus est caUsarunt,quae hos affectus creat.Nam ,quam rationem habet affectus ad actionem, hanc alterum quippiam ad ipsum assiectum omnino habeat, oportet, illo duntaxati euarians, Q affectus cum actione unaconsistit,nec potest usquam aut proba actio esse sine corpoκl ris naturali affectu aut vitiosa,nis1 cum corpus sit vitio aflectum. Eius aut aflectus, qui actionem l impedix causis possunt quidem non etiam esse: possunt aut & adhuc nunc manere. Ergo diuer omnino ab affectibus causae sunt. Ac tertium hoc iam inuentum genus diuersum est,ec ab actio ne,& eo,qui hac gignit,aflectu. Ab hoc quartu aliud genus est affectusJ- eorum,q,cum corporii ribus 8c naturaliter plex natura se habentibus insint, actioni nec comodant, nec incomodant: l sicut, exepli causis,color corporis ex diuturna in Sole mora niger ex candido factus: aut corra, Ubil versatus in Umbra quis sit,ex nigro candidus aut ruber,totis: aut pallidus, expauefactis. Quippe haec nec actiones sunt, nec corporis affectus, qui sint actionis causis: multo ela minus ipsae cauti, Hquae astectus, qui praeter naturam sunt, creant: sed sentiam Agmata, quae diuersias corporum an terationes necessario sequuntu Muel mur monaturam,sisse praeter naturam, se habeant. Erl go, cum quatuor definita genera iam sint, ex quibus vesnoscendis,uel non noscendis, probe se i cus te incipiendam esse medendi artem monstrabirnus,liceat de caetero cuiuis,prout Volet,ijs nol mina imponere: veluti aflectu Tri rumpi er naturam habetem, cum actionem aliquam
vitiat,morbum,si placet, appellator ipsum vero functionisvitium, insigne quoddam morbi symptoma.Quae alia ratione accidunt,ceu colores,ea quoq3,si Vole appellato symptomata, caeterum
ea distinguat a functionum vitio: ct si illa insignia,morbi symptomata vocet,li sciamiliaria prol pria sta nominet.Quaedam etiam praeter lisc,si volet,nec familiaria,nec propria, sed forte quadami incidentia. Quartum vero ab iis genus statuito, quod sit inlalubrium,siue ut ita dicam) morbifi
carum causarum. A tq; harum, quae quidem in ipsb animalis corpore conssistunt, internas nomianet: quae extrinsecus,externas r nisi malit ut nunc vulgus medicorum insueui illas anteceden etes, has primitiuas vocare., insitis autem pro arbitrio vel hoc vel alio modo nominibus, dum modo clare,et ex usu legentium,nec mutet posteamec transponat eorum usum, sed perpetuo per
omnem disputationem observe quo,& quae dicat, iacile intelligamus, & refutationes redargu
14쪽
A tiones sti omnes ad aliquid clarum distin stum reseramus.Qualiter,inquis,lc ad que modum e nam idipsum quoq; indicandu adhuc arbitror propter stupidos istos methodicos) nempe esto
dicat aliquis,phlegnionen affectum esse praeternaturam: ipsam vero issam phlegmone laboran
iis particulae funetionem morbi insigne symptoma, veluti pedu quidem issumγingressum,oculorum visunt,aurium auditum: ruborem autem,tensionem,& renixum,& tumorem, qui prster lnaturam si ac phlegmonis succedat, diuersum quoddam genus siue symptomatu, siue accide, i ltiumuiue quo alio nomine appellare malit: illud modo sciat,clare q3 definiat, no esse idem genus lcum vitio actionis. Rursus sanguinis redundantia si sorte haec suio internam phlegmones cau- lsam externam vero,& quae hanc praecessit,ciborum abundantiam. Ergo,sicuti ipse exempla sem lmonis habendi clara posui, & quatuor genera distinxi, ac notiones eorum dixi, ita &Thessalo, ' AL causas. i arbitror faciendum fuit, praesertim post tot Sc tantos viros, quos se vicisse praedicauit,nouam so letam condituro.Nunc Uero nec ipse apertum quicquam attulit, nec sectatorum eius quisquam. li elluntur, quae Obympicus, ac Thessitus de ea, quae est interpathos evo toma, Meremiaprodiderunt. 9.OLympicus enim, cum ausus sit definire,'quid pathos sit, non eius, sed symptomatis retulit lnotionem.Ιn summa igitur,nec quid pathoS sit,nec quatenus a morbo disserat,intelligunt eru hoc nos in sequentibus docebimus,simul enim omnia dici non possunt. Veru concessis iisl lidem esse morbum,ac pathos,inspiciamus ea,quae dicit Olympicus. Pathos inquit esst conuersio lcorporis a naturali habitu in eu,qui praeter natura est,permanens. Post paululum progressus ait, lSciedum est differre a symptomate pathos,Φ pathos, Ut pauloante dixi, affectus corporis est prae lter naturam permanens: symptoma,quod huic accidit,quod in iis,quae praeter natura sunt,spe lcialem,ac magis etiam particularem figurationem habet. Haec est egregia interpretatio sapietis lOIympici,qui pathos ac symptoma finire est ausus. Quae sane tot vitiiS scatet, ut mihi in mentet , veniat illud stulti adces,a,negantis inuenire se, quid eius obturet, aut non obturet. Quid enim lprimum ex ipsis dicas,aut quid omittas quippe ola refutare,quae perperam sunt dicta, longu sit.
Num Ois mutatio ab eo,quod secundum natura se habet, ad id, quod praeter natura est, morbum lcensetis,si modo permanentia illi adsit c At vos tum coloris vitia, tum atrophiam.i.affectum, in lquo corpus non nutrit,symptomatis, quaa morbis annumeratis. Quid 'ut ca chymitat.vitio j
ius succus quid cachexia. i.malus corporis habitus quid succi defectus quid vero ipsa redudan ltiar non ne praeter naturam sunt Si ergo permanentia his accedat, inter morbos numerabutur lC Atqui nec ipsi id vultis,Zc merito sane. Etenim supra id,quod praeter naturam sit affectus,adiici l loportet etiam aliqua ab eo isdi actione: nam,quoad illeste hae oes seruantur, etia si millies corpus lsit alteratu mutatum d 3,nullustia eoru assectuu adhuc morbus est. Quod enim curatione deside lxat,aliud plane non est,cb asse Rus,qui vitiat actionem. Siquidem quod primu maxime Α, oium desideramus, id naturalis est actio: propter hanc, naturalem siue affectum, siue constitutionem inominare velis. Videre nanq3,ec audire, Ioquibo ingredi indigemus,non aut oculis, auribus, Iingua,aut cruribus: nli,si videre alia particula liceret,quis oculorum esset usus Et, si alio quouis linstrumeto audire liceret,qu auriu esset Utilitas et Pari modo ec lingua,5 cruribus minime pro secto esset opus,si loqui atq; ingredi sine his possemus. Ac videre quidem,nostra ipsoru causa in digemus: oculis non nostra,sed ideo,ut videamus. Iam lingua,aures, crura non propterea r uirimus, ut instrumentis & mulcis affluamus partibus, sed loquelae gratia, auditus, & incessus. M o M. quippe demortua quavis particula,quae abstindi potes ,veluti di ito, pede, aut summa manu nopatimur hanc ociosam gestare,ac veluti pondus alienum circunis re,illud clare hoc ipso declararietes,haudquaquam nos particulis illis, sed functionibus egere. Veluti igitur totam particulam actionis causa requirimus,eodem arbitroc modo naturalem quoq; eius constitutionem actio D nis gratia desideramus.Sicuti enim supra diximus,causae vicem ad actionem constitutio praestat.
Quae vero constitutionem,unde actio nascitur,necessario sequuntur, sanis quide nobis acciden ria,aegrotantibus symptomata nuncupant. Atq; haec quatuor genera sunt olum, quae in corpore nostro habentur,seu secundum natura nos, seu praeter naturam habeamus,actiones,constitutio
nes,quae has P aecedunt,qus sequunt: his dehinc nomina,qui volet,imponito,singulis seorsum: ec,si Dionem,aut Theonem appellare velit eorum quodlibet, mea nihil refert: illud modo inteuligat seruet q3 ubique,quatuor in uniuersum res esse, quae sitae inter se proxime sint. Et, quoniam huc sermonis veni, videor mihi hoc iuste exigere, ut sicuti nos illis permittimus, quae Uelint,no mina indere,ita illi inuicem nos usitatis re antiquis uti sinant. Alioqui sane graue atq; adeo iniurium sit,si illis soloecismum committere tyrannorum ritu licebit,nabis vel grsce, vel latine, Io
qui non concedetur. Vocanto,si placet,sanitate; psarum functio muconstantiam: quana ostensum a nobis est affectum constuationem partium,cuius ope functum erimu naturam edi mus,hygian,i.fanitatem ab omnibus Graecis appellari. ARAM UIm statuerintlanitatem, morbutamen censento non actionis vitium, sed qui praeter naturainsitassectum. Tanquam ergo nos illos nec graece flatine, .nec dialectice nominantes, non impedimus, ita illi nobis permittantec naece clatine uo dc dialecticenon omnem, qui praeter naturam sit, astis Vsto qui actio e taincommodar,
15쪽
l incommodat, morbum nominare: qui praeter naturam sit, nec tamen actionem obturbet, non Et morbum,sed morbi symptoma.Rursus,sicut illi permanentiam adiiciunt, nec indicant,quot horas elusinodi astedius moratus,morbus sit censendus,ita illi nobis concedant illud permanentiael nomen subtrahere.Nam,si quis siue tribus horis,sive quatuor, siuehors tantia dimidio, toto cor li Pore vehemeter sit arreptuS sic, Ut neq3 sentiat, neq; moueatur,hunc nos apople 'On,siue attoni tum dicimus. AEque,siquis conuulsus toto corpore sit,hunc etiam comitiali morbo laborare, nulla nec horarum,nec dierum ratione habita: quippe nomina id genus, naturae rei, non temporis
modi sunt indicia: non aliter Φ album,Sc nigrum,&calidum,& frigidum: alioqui mirum mehercule sit,si aqua calida,calida non sit,nisi perpetuum diem talis perduret: aut qui sex horis febricitaui non febricitauerit: oportuisse enim ut febricitauerit,durasse messi: quans,quod tempus id sit, quod duratione illam,iusta ne fuerit,an secus, determinet,nemo eoru tradidit: virum ne dierum aliquis numerus sit, an mensium,, an horarum: aut cur durabile dicat, cum licuerit diuturnum dicere: aut cur hoc quidem mutantes non nulli eoru,dissicile solubilem dicant. At certe hoc non generaliter morbi,sed longi morbi proprium est: perinde ac facile solubit breuis.Verum existi l marereserre,aegre solubilem, an durabilem, an diutinum dixeris, non ne extremores ruditatis
i lam illud profecto magis mirum, Q ipsi veluti a graui somno experrecti, distinguere pathos a sl st tomate aggrediuntur: cum auctor stupiditatis eorum in secundo de methodo, sic scribat: l Eademnanm,cum praecedunt,pathe dicuntur: cu succedunt, symptomata: Quauis etiam longet mirabilius hoc ipsum sit,i ea,quae ab illis diculur, utiq; iecinoris phlegmone, si primo statim diel l irrua pathos esse concedere: sin alteri cuipiam secundo, aut tertio die succedat, abire in sympto ma: quans quid diem secundam memoro, cum melius sit hora secundam a morbi inuasione di ' cerer An enim in secundo die phlegmone iecinoris in symptoma migrabit,in secunda ab initioi hohano migrabit, nec symptonia erit: cum illud festem,quod esst,alicui, quod praecessit, superuenire illi omnino competet. At,quod tam celeriter, inquiunt, superuenit, ab eo, quod Uni irruit, non distat.Rursum igitur dieiu ab illo clare oportuit,quot horis determinet,distinguat m, quodi superuenit,abeo,quod una invadit.Ac Thessalus quidem eiusmodi est. Olympicus vero, ceu in arcem ipsam sapientiae euectus, non ita pathos a symptomate discernit, sed pathos id esse,quod AL ut in. ldictum est,symptoma vero, quod huic accidit,mirifice videlicet, ac dilucide essentiam eius inter Pretatus: quippe,quid ipsum symptoma,quod pathos comitatu sit,adiicere ut arbitror ac defialnire oportuitinum corporis aliquis asse us,num Issio quaepiam aditonis,num pariter UtrunqUe llesset. At ille quidem minime id dicit sed nobis videlicet diuinare est opus. Illud vero, quod defi- G .nitioni apposuit,nempe specialem,at 3 etiam magis particularem in iis,quq prster naturam sunt, figurationem habens,qua non excellentiam claritatis habet, atq; etiam nominum graeca Per lepidam interpretationem, c Si magis specialem quandam figurationem,in iis, quae praeter na i itura sunt,symptoma habet,quid ergo esst,quod magis generalem nota habet non enim dixi an sine collatione ad generes magis speciale liceat inuenire. Sin ad nihil omnino referes,magis speciale pronunciat,oppido Φ diligenter,clane q3 interpretatur: quana 8c paucis,'dilucidis verbis
dicere ei licebat omnia,quae circa corpus animalis praeter naturam sunt: veI morbum esse,vel cauiam,vel symptoma. Quibus omnibus cum illud praeter natura sit commune, morbus actioni ossis cit,causa ipsum prscedit,symptoanaeum se ritur, ipsum videlicet natura duplex, alterum actio nis Issio testemma tio quaedam morbum sequens. Verum Ut dixi) siquis omnes eorum errores excutere veli finem dicendi non inueniat: ipse que mi Hiero optime scis eorum nos ne mit Iesimam quidem ipsorum partem refutare conatos.Ergo,si illud tantum adiecero,primum hunc
librum hoc loco claudam: nempe . in ipso statim methodi principio non pauci medicorum sal l . Iuntur,utiq; qui Thessali,ac Themisenis sunt aemul qui methodicos se appellant,insignibus,
ac maximis erroribus: cum his vero no pauci eorum,qui se analogisticos, dogmaticos,ac logicos Η nominat. Siquidem,nisi quis omnes affectus,a quibus actio isditur, inueneritinumerum ipsum morborum,quantus,qualis q3 sit,ad unguem definire non potest. Id cum quidam eorum facere
nunquam vel tentaverint,tyrannorum more,quae ipsis Uidentur, citra demonstratione pronun
ciant. Alij non modo ipsi non demonstrant, sed nec a demonstrantibus discunt. Ac plurima ut scis) medicorum pars,qui nunc sunt in pretio,eiusmodi est: nec id fortasse mirum.Nam, ubi phi
Iosophorum plerique citra demonstrationem credendum sibi postulant,quid de medicis mirere, quibus nec vacat veritatis inquisitioni vacare ut qui mane in salutationibus itaenim appellat P sint occupati,vesperi cibo distenti, ac ebrii. Verum ego Veteris tibicinis exemplo, mi Hiero, vel δρομε ς' . cum musis ipsis certauero: cum alioqui turpe putem, tibicinem, qui praesertim haud magna rem mς- ς, moliebatur,adeo repertum fuisse laudis cupidum: me autem, qui medendi methodum antiquis inquisitam non tamen hactenus exacte proditam, inuestigar absoluere in Valeam,2 ῖα. propier eam,quae hac tempta aleregnat,ignauiam,grauari,atq; cunctari,ae disterre Qi Iare con
zz tra nunc assectus,*antcimihi videor. Non enim proprium vobis,qui me ad medendi artem Iol bis ctidieb, tam ordine perscribendam hortati estis,hoc munus dedico.γ Ac primus liber hic mihi finiatur: in habe.. totius,quod sequitur,operis secundus ad hunc modum deinc β in it
16쪽
Quid sit Morbus, ae quae prima ipsius Fenera: dc quo pacto statuendae sint Indicationes,
quibus uniuersa morborum curandorum methodus,
tanquam fundamentis subsistitia quo immediae adlisiaditur, oprie ici Morbum, quandostadipsum
remouendum inersa curatio dirigitur. CAP. I.
Vae corporibus nostris a naturae sus modo egressis,Hiero optime,acc1dut, eoru quatuor tradite differetiae sunt: Vna1psius functionis vitiate: Altera eius,qui hac peperit,affectus: Tertia causaru,qus ipsum praecesserunt aste cium: Quarta symptomatum,q hunc necessario cosequuntur. Qubdita que vel cucta lisc esse morbum oporteat,Vel horu quaedam, vel certe ex his unu,id promptum colligere cuiuis est. Cum.n.sgrotantibus praeter liqc nihil insit, utim praeter haec morbus non fuerit. Quod ergo reliquum est, autola lisc collecta morbus erit,aut horum quaeda,aut Unum saltem o1no.Sed lenim olum esse collectione,prster id,w neminem Vsqua habuit authorem,et dici no potest.Nam quae,quela,morbi causa,aut quod morbi symptoma erit,si olum pariter collectio morbus cense hitur c Neutrum prosector erit. Ergo duo prster morboS genera relinqui necessum est: alteru causarum,quae hos creant:alterum eoru, quae necessario sequutur, non in homini ossiciunt. Veruin,
si haec abstuleris, reliquu est, Ut in altero duoru saluatur morbus, aut ipsis functionibus afflictis: aut,qui has edunt,aiueetibus.Fuit * ec antiqua sane de hoc controuersia,oc hodie dissidentinter se oes,n6 modo medici,sed et philosophi, alij ipsius actionis vitia, alii affectus undeactio prodit, morbos no1antes. Et dissidere viros in rebus tam obscuris minime est mirum: non intelligere in C eos, q, de note contendat, sane laxatione est dignum. ippe i inter oes conuenit,ad affectum, qui functioni obest,curationis consilia dirigi,quid ad artis ossicia conserat definiuisse,affectus ne
sus submouere oporte non Vitiumsane ionis. Nemo enim ipsa esset ridiculu) sed affectum,qui hanc essicit, veluti phlegmonen, si huius vitio claudicatur: atque hanc & perfundit, SI cataplasma superimponit,& scarificat,& per halita digerisi& omni ratione discutere tentat, utpote cu m hac abolita,reddatur rectus incessus: nec hac submota claudicatione corrigere prorius sit opus,cum nec remaneat quicquam praue functionis,si,qui huic obfuit,prorsus sit amotus assectus: quoad vero huius quicu relinqui necessum est ad portionem eius,aetio nem vitiose edi. Huc 1taq; assectam, seu morbum appellasse,seu pathos, vitium,e,P seu morbi causam,seu pathus cultisve, causam quis velit,id nihil ad curationem nec prosit,nec obsit. Sed, neq; si Theonem aut Dionem hunc vocet quis,modo rite sanet,nec hic quide sgrotanti ossiciat. Quinimmo,siquis prorsus innominato eo,tame quae ex Usu aegrotantis sunt, adhibeat remedia, non solumhic nihil offendet,sed etiam bellissime curabit. Verum, qui alterum docere volet,quae Dipse tenet, huic prorsus nominibus propter res uti est opus. In quoru usu claritas quasi meta spe dianda erit. Nam,qui sic nominare queq; studet,ut qui discit,clarissime intelligat,is optimus prsceptor fuerit. Quoniam igitur ec nos iam docendi munus ingredimur, necesse est alicubi rebus nomina imponamus: an vero dilucide,id vos aestimetis,licet. Ergo affectus,qui actionem vitiat, Morbus appelletur: h unc siquid sequitur,Symptoma: quod illum excitat Causia.
ratione Ueteres messici Nomina Morbib imposiverint, quibus ex si si Morborum ac D tomatum numervi Causae declarentur. C A P. 2.HIs ita distinctis; inspicienda diligenter est nominum diuersitas, quae aegritudinibus im po suerunt ipsorum primi authores. Subinde enim a issa particula sent indita, ut Grscis Pleu εritis,id est lateruancompunctio: Peripneumonia,id est pulmonum phlegmone: Ischias, id est co lxedicum morbus: Podagra,id est pedum vitium: Nephritis,id est renum vitium: Arthritis,id est articulorum vitium: Ophsaalmia, id est oculorum phlegmone: Zc Cephalalgia,id est capitis dota llor:&Dysenteria,id est intestinorum tormina. Subinde ab ipso symptomate,Vt Eilcos,id est te ranuioris intestini morbus: Tinesmos, id est desidendi assidua cupiditas: Spasinos, id est couulssior lPalmos,id est palpitatio: & Tromos,id est tremor: Paralyssis, id est neruorum resolutio: Sc Ap psia, id est cruditas: Dyspnoea, id est dissicultas spirandi, vel inordinata spiratio: Apii , id est Septima Classis. Ebbbbbb defeeius
17쪽
defeeius spiradi: 5 Agrypnia,sd est viral1a:& Paraphrosyne,id est deliriu: dc Comti,id est sepori ESepe ab ambobus simul,Vt Cephalalgia: oc Otalgia,id est auriu dolor: & Cardialgia,id est cor dis dolor:OdontaIgia,id est dentium dolor: Hysteralgia, id est uteri dolor. Sepenumero a causa putata,vt Melancholia, ab Omnibus Cholere, iis qui sunt a Cnido medicis. Hinc etiam fortassis ec Leucophlegmatias hyderos,que aquς intercutis est species, nomen accepit . Non nuquam a similitudine ad aliquid extra positis, ut Elephas,sive Elephantiasis, Cacer, Polypus: Staphyle,id est uua: Leuce, id est vitiligo albil: Myrmecia, id est Formica, siue sessilis verruca: Atheroma, id est tuber cui pulticulae simile quid inest,qua Grsci Atheran dicunt: Steatoma, quod seu imile quid cotinet: Staphyloma,id est oculi morbus,cum in summa tunica quiddam acino simile emi net: Meliceris: Anthrax,id est carbo: Alopecia,id est ares in capite: Ophiasis,id est vitium se Otis formam reprssentans: Sycosis ficus: Satyriasmi,*Priapismi, pudendi praeter naturam
erectiones. Ipsorum vero morborum, quae nec locum affectum nomine repraesentςnt, nec cau
sam,quae eos effecit,perplaca sunt nomina,Phlegmone, Gangraena: Scirrhus, id est durities vix sentiens:Erysipelas: Apostema,id est abscessus: Gedema,qui tumor est laxus citra dolorem: Empyema,id est collectis in thorace pus: Ulcus: Exarthrema,id est luxatio: Calagma,id est ossis fra-ictura: Spasma,id est conuulsum: Rhegma,id est ruptum: Coloboma, id est mutilu,siue curtum: RDothien,id est furunculus: Ionthos,id est variis: Phyma, id est laxaru partiu phlegmone.Quanu horum quoq3 non nulla partim Iocum corporis siue particulam amictam subindicare videntur, partim i pHgrauante symptomate nominari. Quord siquid citra huiusinodi insinuatione est nominatum,at certe ditarentias suas multiformes habet: veluti ulcus tametsi ipso nomine, unitatis solutionem in carnosa parte no indicet, atq; ita afflictam partem uni insinuehat particulares eius disterentie varie sunt nominais,Chironium, lephium,Cancer,Herpes,Phagedaena,Omnia
id genus,partim ab ijs,qui primum ea sanarunt,ut Chironium: partim ab ipsis,qui 'side sunt a dii,ut Telephium: Cancer autem a similitudine ad animantem: Phagedsna a symptomate,lsimiliter Herpes. Verum Phagedsna ulcus omnino est,id q3 depascens,11ue exedens, siue quomodo cunq; appellasse libet: Herpes non semper ulcus est, quoties 43 cum exulceratione est, non Utiq; seruata veteri sede,vicinas partes depascit, sed,sicuti nomen ipsum indica ritu serpentis besticire licto priore loco trasit ad alterum. Cauum vero ulcus,oc sordidum,θc purum,& squale, re quod hypersiarcongrsce dici id est cuius supercrescit caro,hsc magis proprias sortita sunt appellatio nes,non in similiter oes,sed squabile a propria nimirumdisterentia,sicuti & cauum,& supercre 'lscens. At cruetum,& purum,ec sordidum, non a propriis differetqs, sed ab externis symptoma- Glis sunt appellata. Ergo, cum tam impar notum impositio veteribus fueris, multo 43 et magis coeEpinyctida,& Acrochordona,id est pensilem verucam,& Nyctalopa dicant: primum, quod noctu est enatum: alterum, quod summam occupat cutem: tertiit, quod nodiu vis uni auseri: alia q3 seiusmodi multa faciant, nam si omnia numerem, quod ipse fugere iussi) superuacua persequi videar: Id omni modo agendum est et,quem veritatis studium tene ut ab ea,qua nomina imaginationem faciunt, recedens, ad ipsani rerum substantiam se conserat, atq; hanc inspiciat: tum, quot in uniuersum sint Sc morbi, symptomata,& proxims siue intons horum causis, requirat NOS igitur id es is cometariis fecimus,quorum unus de s gritudinum numero est, inscriptus aut est de lMorborum differentia:alter de Symplomatum est differetia.Adeo vero in eo opere causas horuutriusq; seorsum explorare studuimus dico tu morbi, tum symptomatis cuiusq;) ut ad pyssente disputationem nihil amplius desideretur,sed prsparata ola iam sint. Itaq; ne legenda quide, quae hic dicemus,ulli laserim,prius,u in illis sit exercitatus. Quippe,ssius illis in numerosis theoremaxis neglectis huc se cotulerit, nec ipse fructum pcipiet,ct quς recte sunt tradita, temere incusabit. uvidae fren δύο iis Pathos. 'quodomnu Morbi ignotio exist pendeat, qua cor Hri secundum naturam insunt. C.AP. HA C in illis quidem particulatim omnia,tum morbos,tum symptomata, tum causaS inquiro. 'Hic duobus adhuc additis,qus necessaria erunt ijs,qui medendi artem exercebunt, tum me ad usum inuentorum prodendum conseram. Que iam sunt,inquies,duo illa, quae dicere paro c. Certe Unum,quid inter morbum,& quod Grsci pathos vocant,intersi indicabit: Alteru, , sine corporis elementis,eic quibus primum c6sisti noscendis, non possint morbiinveniri, ostendet. Hec igitur nos accuratissime tradere studebimus. ii ea legent, oro, ne prius ad ipsam metho dum medendi se conserant,u 8c ipsi,quot in totum morbi sint,per se inquisierint: que prodita a nobis sunt, curiose inspexerint. Ergo ceu hsc secerint, incipiam, qus promisi. Tres esse in corpore assectus prster naturam ostensum iam est, Causas, morbos, symptomata. Causas,Veluti re dundatiam vel corruptelam:Morbos,ut phlegmonen, Ulcus: Symplomata, Vt malum colorem, & gracilitatem. Diuersa ab his sunt,que immodice a corpore excernuntur,aut quς prster natura retinentur, & finctionumvitia, omnia scilicet coi nomine symptomata dicta, csterum non Vmparticule autem, unde cditur, affectum necessario comitatur. Ac indema quidem & phlegmone
18쪽
A ex ijs sunt, quae absolute esse dicuntur: Eode modo redundantia si ea sit sanguinis, ae corpo
ris pallor. Actio vero ex eorum murier Ton estSue se ab late dicuntur, aut certe non simi liter, sicut iam comprehensa: siquid ariesio temperius otio manente i Iepart q, si artii prosectio lnec sermoness,nec etiam 19 AERIS inuali tam bot sic dicam) fieri essessium obtinet.Cum vero duplex sit motus genus, num in lo qualitate, ius latio,secundum at teratio dicitur. Ac omnisquidem adii inmotus est ac d mnis alteratio, eius, quod alteratur, motus est passivus: patitur nani3,lquod alteratur. Ergo assectus, dum alteratur, mouentur: Cum modo se habet, aliquo omnino in in est praeditum: quo ut in constanti aegre auferibili affectu est, id habitu iam quodam affectu est. Sane alteratur is,qui nigrefit: alteratus est, qui iam obnigruix siue ut sic dicam nigrefactus est. Itaq; alteratio generatio est qualitatis, aut affectus, aut quomodocum appellare velis. Nec, si alterationem esse depositionem, vel mutationem eius, quod prius fuit, dicas, id pugnet cum eo, quod dixi, alterationem generationem esse qualitatis: lcum ambo in idem recidant, nam, Sc qus prior in corpore quatietas fuit, mutatur, S nunc noua gignitur. Quippe eius,qui in Sole versatur,candor mutatur, nigritia gignitur: rursus eius, qui B igni se calefacit,P frigus mutatur,calor sit. oties Verocuiuspiam,quod Qbstantia non siligenerationem Medietin synon idem sermone significamus,sicu u absolute nerarienem pro ferimus.Nam,quae absolute generatiano natur, via erinsubstantiam: quae vero huius,vel ii Ilus generatio dicitur, via est in illius cui sic loquar) entiam, siue subsistetiam. Verum hoc, veluti extra rem,sit dictum. Quod vero propositum nobis in disputationemaxime fuit ferme iam de finitum est,nempe aliqua,in generatior -- 8 alteratione,&,ut semel dicam, in mo tu,ipsam essentiam habere: aliquain ipsi uiniustantieconstantia. Ac sanitas quidem,S morbus, quaecunq3symptomatum causarum 43 affectus vel habitus sunt;ex perminem 1 G1ntanae riuni cis Gumero sintractiones Oes alterationes q3 , in quacunq; re fuerint, in ipse taesectomiam suam possident: ec corpus,secundum quodcunq; mouetur,secunddidem patitur, motus q3 eius pathos,siue passio est. Sane: prisci motus ius, etiam inaci ualiter se habet; nsactivi sint, pathegraece, id est passiones, nominant: sicuti etiam ipsos activos motus, actiones. Eo pacto θc Plato sensuum alterationes,pathe,id est passiones appellat: cum iunioribus aliter nescio quomodo sit visum,ut videlicet de sbio eo,qui preter naturam si Abluid nome riurpent. Ac a Veteribus qui dem passios priuatim de omni extrinsecus motu dicebatur: nunc per abusim etia asse 'ius,qui ex C passione iam prouenere,nec amplius in motu sunt,pathe, id est passiones, appellat, 'non tamen diuturniores,aut aegrius auseribiles.Sed eiusmodi nomenclaturae i iunioribus sunt inuectae. Di ximus autem alibi clisti istus de medicinalium nominum usu: nec illud nobis ad considerationem Propositum nunc est,sed tantum,qutadmodum ipsi utemur, claritatis gratia distinguere necessarium est visum.Nam contrariu sanitati affectum,ὰ quo tedi actionem dicimus, morbum tantum appellamus,siue diutinus hic,sive breuis sit,ssiue momento duret.Ex reliquiς ibus,qui prs Ter naturam sunt,eos,qui hunc praecedunt,cause q3 ratione obline caetr I mimarino pathe:
Si illum sequuntur,si actionum ostensis sunt, oc symptomata, & pathe: eodem modo Zc immodicas vel inanitiones, vel retentiones. Qui vero asseetiis sunt, veluti vitiosus color, supra passio nis 8c symptomatis appellationem,etiam affectus vel affectiones vocamus, ita nimirum,ut simia Cmnium igitur horum comulie id est Q pr tes naturam sunt cavis orta,&4ympi xtis.Proprium aut morbiquidem est actioni incommodare: bymptomaticiam sequi: causis praecedere.Ergo necis,qui morbum esse motum praeter naturam dixit,intellexit, quid diceret: que- admodum in proximo libro docuimus methodicorum non nullos definiuisse, adiecta ex super abundanti, constantia: necis, qui mutationem esse ab eo,quod sim naturam, ad id, quod praeter I naturam, Voluit: quippe quae non magis morbi, o causae ct symptomatis definitio est, quando omnia ea affectus sunt praeter naturam. Verum,ssi breuis spatij sunt,costat acuta esse: sin sgre avelluntur, diuturna. Noson autem,an No adicas,nihilinterest: quemadmodum etiam no inter
est, Pallam , an Pathema dicas. qui pathus,id est passionis,appellationem de morbo dixisse vereres , quemadmodum re Arrhostiari, id est 1nfirmitatem, of Althenian, id APimbecillitatem, ostensum nobis est in iis, quae de medicinalibus vocabulis scripsimus. In quibus illud quoq; tra ditum est, nihil referre, dicere ' valetudinem infirma, an infirmitate valetudinis:γ nam re ipsos, qui egrotant,appellant non solum Nosuntas, Minoegre habentes,' ore Asthenuntasad est pa
rum valentes,& Camnonias, id est laborantes: Reli quum nunc fuerit, ut, cuius causa lisc Oia dixim us,in medium adducto, ad aliquid eoru, quae proxime tractanda sunt, deinceps transeamUS. Id quid sit,rogas c Certe non aliud,Φ quod sispius iam ante dictu est, Primum ac maxime id me dicos studere, id q3 sere proprium eorum munus esse, ut morbos adimat: quippe simul cum hoc non modo actionis vitium statim evanescit, sed etiam reliqua omnia symptomata tolluntur. Si quidem primum ac maxime actionis ipsius, quae secundum naturam edatur, OmneS eg US, propter illam vero re sanitatis: sed refunctionis incommodum amoliri omnes cupimus, ob id Nero etiam morbum ipsum.Csterum non su lani vi sed morbo ipsi, id e flectui praeten
tus: queadmo-idum nec imbeleillitas.Linacc Lin meliorem leictionem vide. tur habuisse.
19쪽
nati Iram,qiii a Ri mcommodat,appl1canius remed1a. Quisqu1s 1gitur eπηS,quae particulis ira Eturaliter insunt, ct quae temere accidunt, Z quς actionis sunt causae,distinguere non potest, quo modo credibile est,ut ipse asse fiunt,ex quo primum actio isditur,inuenire possit c Nam, quς te i mere corporibus accidunt,etia si millies sint alterata,nocere profector actioni non possvn quan diu,a quibus fiebat,omnia naturam suam tuentur. Horum vero si vel unumquodlibet sit altera i tum, actionem quom ipsam statim laedi intantum est necesse, inquantum ab eo, cum secundumi naturam se habere est adiuta. t Tribin Exemplis ostenditur Dignotionem Morbi ac curationem, ex intellectione infectus, i qui secundum naturam inen pendere. CAP. 4.
AC mih i quide res tota explicata iam est,clare q; ostensum, ijs praesertim,qui intelligere vera
possunt,fieri non posse,ut omnium morborum numerii methodo quis comprehendat,nisi idem omnium causarum avi Onis numerum,corpore secundum naturam se habete,norit. Nihil
.ltamen ex iam dictis intelligere adhue possum quicunt vel rudiores sunt, oc ingenio crassiore, vel methodius secte nugis innutriti. Denuo igitur, quod nuncgeneratim dictum intelligetibus
est,illis quoq; speciatim exponamus, unum aliquod ait alterum veluti exemplum sermoni pro ponentes Cur lingua sapores percipit, nec ulla pars alta Num propter colorem, aut situm, aut Fmagnitudinem,aut figura ippe ea affecta, nec commode sapores sentiente, aut colore eiust ad naturam suam reducemus,si videlicet huic actionem debet: aut iam dictorum quodvis,si ab il
Io agendi vim accipit. Quod si propter aliud ab his quippiam,constat,si illo titi tenus ad naturalel
habitum sit restituta,nullo etiam reliquorum fore opus. Nam esto,exempli gratia, densitas certa sororum causa sit,cur succi saporem diiudicet: nunquid horum symmetriam, quae in sanitate V lj situr,tuebimur: rursus q3 ametria,id est a iusto modo recessum,quoties laborat,corrigemUS Esto li si placet mediocris calor causia si cur saporem intelligat: num hic quoq; manifestum est caeteris li neglectis Unam adhibendam curam, ut illud seruemus, a quo agendi facultatem accepit Iam, sill propterea, Φ ita in sicco humido sta attemperata sit, idcirco sentiat, quis non reliquis posthabitis lhuc tantum intendat, Ut neq; iusto siccior sit,nec etiam humidior bis rursus,ssi hoc verum es lnon facile prompte 43 colligat duos esse uniuersos linguae morbos,alteru siccum, alterum humi ldum c Veluti rursum,si per moderatum calorem Sc frigus habet,quod sentiat,quis no hic quoi lduos esse morbos eius intelligat, caloris frigoris q3 a modo recessum NO aliter quom, si propter lienuium meatuum competeriam sensum est nacta, promptum prosector hic quoq; colligere es omnino eam ex horum contrario habitu esse vitiandam: duplexq; vitium fore,densitudine eius - modi meatuum,di raritudinem. Sed num etiam plura dicam,quor stupidos istos induca,ut, si ni hil aliud,illud saltem intelligant,no posse quenquam nec inuenire,nec demonstratione asserere, morborum numerum,qUi non ex ηs,que particulis insunt,tum qiis causae actionis sint, tum queremere accidan norit Num etiam alterum adhuc tertium q3 exemplum adhciam csiaepe nanq; multitudine exemplorum, stupidorum animi veluti 1 somno excitatur. Age igitur ita homines interrogemus : Idcirco te corpus calida,frigida,dura,mollia,lenia,&aspera,omnia deniq; tagibi lia sentit,q, candidu colore est,aut nigrum,aut rufum, aut uno Verbo, Q talis coloris est an pro
pter horum nihil sed aliud quippiam Nominem enim arbitror latere,quin,si quid probe sentie di munere utetur, id tantum illi tuendum custodiendum * sit, ex quo uno probe sentiendi facul ltatem accepit. Nam, si ex eo Q candidum fuit, id dotis obtinuit,eius nimirum tuedi maxima erat lhabenda cura,sicut niari fugiendi.Sin contra ex eo, , nigrum fuit, sentiendi vim habuit,omnes, larbitro alios colores fugere formidare q3 oportebat. Ad eundem modum,ae si inde adeo sentit, l i, flavum, vel rufum est, fugiendi, arbitror, at 3 colores sunt, ceu sensum vel penitus aboletes, vel lvitiantes. Praeterea, si eo, in durum sit, sensu est praeditum,si molle fiat,deterius sentiet: AEque Vt, si eo,q, desum sit,si ad raritudinem mutetur. Iam, si tenuium meatuum symmetriae acceptam sent liendi vim reseri,ubi ab hac recesserit, vitiabitur. Et generaliter,ut sentiat,id tantum ipsum adsit, oportet,vnde sensum obtinuit: ait id tantum corrigatur, unde sensus est laesus, cum a natura re cessit.Num igitur tertio exemplo est opus an lisc abude satisfaciunt Sane prudentibus vel haec lsuperuacua puto,ut qui Uniuersale intelligere sine exemplis possint: rudibus autem,S auersis,N lcontentiosis,ne sit tertium quidem addam exemplum,quicquam fortasse profecero. Veruntame, iquando duo iam dicta sunt, ec inaniter tempus nostrum semper terunt, non fuerit alien unum letianum iis exemplum adijcere. Proponatur itaq; iam, quemadmodum ventriculus male con coquens nobis sit corrigendus. Verba autem faciemus, non solum contra methodicos,sed etiam ll contra eos rationalium,qui non cognita ipsius actionis prima causa, quam continentem etia noli minare sunt solit methodo quadam ac ratione constitui posse artem putant. Esto igitur,quispiali dic at ab iis enim,quae obuiam promptam si, absurditatem exhiben coepisse praestat, quor eos, silfieri potes ad ea, quae confusa magis sunt intelligenda sensim perducamus, o esto, inqua, aliquis li dicat hunc quempiam, qui nunc cruditate laborat,sp multos deinceps dies solo laete est altus,ventris colorem mutasse, album q3 ex rubro reddidisse, idcirco que ventris sui functionem vitiasse. lFortasse iam rides, Sc iure profecto rides. Verrisi scias, quam sit simile re huic de coloribus citra vllam Π
20쪽
A viIam demotam alionem adhibitam quiduis pronuntiare,et tibi de exiguorum meatuum verbi gratia sym metria, aut alio quolibet assectu,non,arbitror,iure ridebis: nam aut in rete risum ver tes aut non in hunc.Nam esto impudenS sit,qui causiam minus probe concoquendi colori imputet,clicat q3,ψ qm ex naturali colore Uentriculus ruber est, nunc vero redditus est plane albus, id circo cruditate laboret, est necesse. Libens sane audiam, quid tu contra hunc obiicias. Ego enim aliam rationem non inuenio,* Vt iubeam,qui ira dicet, prius ostendat,an omnino propter colo rem , iustam ac naturalem actionem Ventriculus edati Tu si quam aliam habes, libri audiam. Sed nec habes, nec habere aliam contradicendi rationem potes contra eum, qui colorem crudita tis ventriculi causam esse dicit, lexiger Vt doceat, quo modo ex naturali colore consecutus sit, ivt concoqueret ventriculus. An igitur huic,qui colori cruditatis causam imputat fides non adhihebitur ante,quam doceat etiam hoc nomine agere ventriculum: tu,cum vel tenuium mea tuum
symmetriae vivo,vel at 3 cuipiam hanc ascribas,credi tibi postulabis prius,a doceas,quo pacto ex symmetria in illo genere agat At non hoc aio,inquit, nec aliud quica esse concoetionis cotinentem causam,sed prorsus id ignorare me fateor. Atqui,si ei, qui colori actionis causam tribuit, ne cesti est etiam,eidem issionem actionis imputet: qui vero tenuium meatuum sym metriam actio
B m s causam dicit,etiam horum ipsorum a iusto modo recessum, eandem vitiare fateatur: tum, qui temperamento quatuor qualitat caloris,frigoris,humoris,et siccitatis,actionis causam assignat, etiam eorundem ipsorum intemperiei oflensam eius ascribat: utique oc tibi necesse erit eo, quod secundum naturam est,prius Prssumpto,ita,quod prster natura est, inquirere: aut,sii ipsum,quod secundum naturam est,non nosti,nec,quod egressiim a natura est, nosti. Etenim vos etiam ipsos laudio contra Empiricos dicere,fieri non posse,Vt,quiid ,γω ---ΠITMuraΠI firmon norir, id noscere id, quod praeter naturam sit,possit.Atm Osco; in*fit,quod secundum natura se habet. Quaero, to rum ne, an parte eius aliquam ' atq3 pars ipsa, quam nosti, est ne actionis ipsius causa, an vetriculo inest ociose Nam quid demum eius nosti situm videlicet,& magnitudine, re conetextum, Sc figuram At nihil horu actionis est causa. Sed nec Empiricos horum quicqua latet: quippe qui Oc se partium dissectione, cum occasio hanc osteri,uti fatentur, re ex illa se haec intelligere, non in actiones usus si, particularum. At noui, inquit, oc actionem: est enim circumplexus
ec attritio. A t,nisi causam eius noueris,nec morbum intellexeris. Nam,si quatuor qualitatu me diocris temperies, actionis sit causia,earum intemperies orio viiij causa eritam vero reris phte
monen,& scirinum,& aedema, SI abscessum,alia *,quae oculis usurpari possunt,solos esse ventri C culi morbos,quamuis ne haec ipse quidem,veluti Empirici,solis ocullis,manibus, ec reliquis sen ssibus apprehendas: sed ad ipsam essentiam eorum ten tas ascendere,atq; hanc diligenter disquire re, Uidelicet non contentus ηs symptomatis, quae sensui apparent. Qus in symptomata Empiri cis definiunt, ac circuns ibunt sua syndromen: sic enim ipsi appelladam censent symptomatum congeriem,qus in affecto sunt loco.Sed nec curationis indicatione ex apparentibus symptoma
tis accipis.Non enim,an tumor praeter naturam: nec,an renitens: ne incudolore: nec,an ruber:
sed,an sit in finibus arteriarum impactio ex coincidentia, consideras: ac curationem Ut ipse fate ris) ad hoc reserens exploras. An non ea est Erasistrati docendi ratio, ubi de febribus agit c sicuti rursus alia Dioclis, alia Praxagorae, alia Asclepiadis c Itaq3 non a symptomatis, quae in phlegmo nes apparent loco, indicatio praesidη his sumitur,sed ab ipsa substantia.Neq; enim,an tumor a natura egressuS: neq3,an renitentiarneqa,an dolor pulsatilis:ie an & coincidentia ct impactio in si nibus pulsatilium, aut obstructio in exiluvenarum, aut putredo aliqua succorum, aut corpuscu lorum ratione conleptabilium, in laxitatibus sque ratione speculabilibus intentio sit, aestimant Quare hi omnes ab assectu phlegmone laboransis partis,non a symptomatis, quae hanc sequun tur,prssidiorum indicationem sumunt. Ad eunde,arbitror,modum, di ssiquis calidum,frigidum, D humidum, & siccum causatur. Verum hic, etiam si ventriculus citra phlegmonen, aut ulcus, aut abscessum, aut alia id genus, eo tantum, ν frigidior euaserit, non recte cocoquat, tamen remediis non destituitur. At,qui phlegmonas,scirrhos,aliaq3,qus oculis Merescet tam res morbos putant,ridicule plane cruditates,quae sine ηs fiunt, ex imbecillitate vetriculi incidere dicunt, ceu afiectum aliquem priuatum seiunctum imbecillitatem esse velint, non autem, velut in suppurantibus,aut scirrho grauatis,aut phlegmone assectis,aut alia quavis ratione laborantibus,inesse
Quippe omnia haec vitia, siue in ventriculo, stiue in iecinore, siue in pectore, siue in alio quouis accidant, illico partem, in qua sunt, ad propriam functionem edendam imbecilliorem reddunt. Sed id no satis illis erat ad indicanda remedia: alioqui frustra inarunt affectus, frustrao ad ipsam morbi essentiam subeunt, tanquam non aliter detur idonei compotes esse remedii. Non igitur, qui imbccillitatem vitium esse dicunt, ubi nullo ex iis, quaeipssi morbos definiunt, affecto Uen triculo animal cruditate Iaborat,η, dum a nobis refellan expectant: scd ipsi se ipsos redarguunt, cum no proprium aliquod,sed commune omnium dicant,quod q3 nec illis ipsis iudicibus,rem diorum inuontionem indicare facile possit. lippe illud, roborare imbecillitatem, nomen na dum,ac Veluti meta potius est,quθ curans dirigit, non curatio: nam quid faciendo iis,qui inuali di ad ac tionem sunt, robur vindices, non dicunt. At in hoc curatio consistebar,&,nisi ventriculi