장음표시 사용
241쪽
Misi modi ea cuius his verbis: Transmutatio autem bene habet' non modica: γ sed ορθω ,i.recte, traiisserenda E,--φ4Φ-- -Deinde,quid adverbiu hoc ορθῶς ind1cet,non paucis ostendit, sed ad summam subducens I colligens q3 dixit,Non igitur intempestiue net fortes Uasorum inanitiones moliri: neq3,cu mor hi vigent feruorem q3 haben sicibum dare: neq; repete la uc Vel illuc in to to negocio,quiccb muta re licet. Dare dc ambiguitatem soluere iam anticipat, quam nupcr enunciauit sermoni consentiens. Aduciet,impraesentia aliquid, cum inquiet, Coniicere autem oportet ec robur, ec mor hi cuiusq; modum, re caetera quae his succedunt: quae in sequenti dietione explanabo.l 36 Coniseri autemoportet oe robur, morbi curusque modum hominμ item naIuram,atque aegrotantIs m ωIctu Co suetudinem, non m cita solum,Perum quopsti Otionibus.
l l Conuenienti in acutis morbis vietus insi itutions,quam docuit, AI roboris cosiderationem, &l morbi modum, praeterea Sc hominis naturam,consuetudinem hi ipsius,adiicere iubet Hippocral tes. Nempe summa, qua astruit, est, Non permutandu esse victus specie prius, Φ signa coetionis
manifesta sint: id aut net,sis,quot diebus ad vigore morbus Uenturus sit, praecognoueriS. Verum,l cum vietita,quem manifestabo,pro maioris nunoris te ratione permutari possit, ψ laborates in i ter se differant virtutis tum robore tum infirmitate, naturali item temperameto, & morbi modo, Fatque antecedentecosuetudine,si ad ea respexeris, po teris artificiose tum magis tum minus in spei l cie vidius coniicere: speciem victus in telligo,) si videlicet vel oxymelite, vel meliciato,aegris regere debeas: aut sola aquam bibenda ad usq; coctionis notas dare: aut piissiana, aut piissanae solumi cremore: deinde si bis semel die. In vietu ergo tum magis tum minus per ea,quae dixit, mjcere oportet. Nam, si aegrum piissanae cremore indigere coperias, iam tibi costat, quantum de eo sis Propinaturus: co simili modo de Oxymelite,melicrato,& aqua. Veris,quemadmodu ad speciei victus inuentione, operaepretia est,ut cognoscas,an robusta Uel infirma sit laborantis facultas, quot
item diebus morbi coetio sutura sit: si1c re considerandin quantu vel robusta vel imbecilla fueriti nempe in virtutis tum robore tum imbccillitate magis δέ minus valde discrepat. Sic morbi quoque disserentias conincere oportet. Neque enim satis est cognoscere,qubd pleuritis,vel peripneumonia sit, sed di quali, nam ea sit, gnoscere oportet in dolore,febre,& sputis. Nempe pleuriti l l dum, qus cu dolore sunt,aliae quide magis,aliae vero minus, tales existunt: febrem q3 vehemetem habent tum magis tum minus particulares pleuritides. Sed non parua quoque est in 1js, quae ex- puuntur,disterentia, ut in prognostico est dictum. Cuigit particulatim in dietis distereti js varieti aegri,fieri nequi ut in Empiricorum appellatis syndromis reperiatur disciplina. Neq;. n. eorum G. qui in virtute comperiuntur, excessuum distisentiae scribi possunt, neq; febris vehementia, neq;l sputorum quantitas, neque in particularibus coloribus dissimilibus 4; eductionibus magis mi li Musq;.Verum cuiusq3 rei Virtute intellecta, oes inter se coparare, summam unam ex ipsis colli li gere oportet. Qua quide in re tum meliores tum deteriores reperiutur medic quant eadem dialdicerint. Nempe,qui perspicaci magis pollent ratiocinio, iis, qui hebetius habent, evadunt pro- lhatiores: laboris item amantiores segnioribus,exercitatiores q3 minus exercitatis: atq3,qui memo li triam tenaciorem habent,ijs, qui minus ea Valent. Ex particularium igitur olum virtute colligere ll ia unam summam uniuersam victus formam singulorum 3 ciborum qualitatem comodius eae li Nam imbecillitas saepius quidem,sed paulatim cibadum indicat: fidem que rei huic facit, v aeger his cibari suetus sit. Facultatis aut robur contrarita indicat: nam, si1 in homine semel cibari suetol videatur, semel ipsum cibare oportet: quod indicant ambae coniecturae. Sic Sc corpus bene dimal hue ad cibationem stimulat: quod aegre dimatur, ad contraria agit. Quod item tenues habet sic t lcos,id cibandum indicat: quod his non constat,contrarium commonstrat. Atq; in singulis,quae dicta sunt, magis minus q3 proportionaliter sibi Sc auxilioru usum tum auget, tum remittit. Sed de huiusmodi, omnia in methodo medendi deinceps Sc ordine ita exarata sunt, ut tum citissime Hl Gdiscere,ium facillime ad memoriam reuocare possis: fieri siquidem nequit, ut libro uno prssenti bene omnia scribat Hippocrates,atq; ordine doceat: praecipue q3 cu ipse primus horu inuentionem sit molitus. Qui in haec ab Hippocrate tum transuersiim tum inordinate scripta didicerit, totam q; suam vitam in eam,que ex operibus docetur,meditationem exercitationem q3 deuouerit, is re lucem re ordinem doctrinae adiicere poterit. Quord si Zc pluribus libris fecerit,quanta futuora sit claritatis eorum,quae docentur,exuperantia,liquido patetiNemo ergo animo despondeat,si hoc in loco confundatur scoporum multitudine astatim circuseptus. Nam si, i particulatim horum unumquodq; a nobis in methodo medendi demonstratum sit intellexerit, atq; ad illam tras latus sedulo singula didicerit, ea sanὰ, quae nunc inordinate dicuntur,liquido cognoscet: specula tione q3 in ipsis artis operibus exercens, veritatem ipsius laudabit. 3γl cibo m orem adiectioni intendendum multo minus: nam subtrahere omnino ,s enumero expedit,)bi aeger Adicereposui, donecmo i deor matururrit. Quoniam victus cuiust species ex iis,quae antea dixit,inuenitur: atq; indrique in ante simipta dictione dicuntur, coniicere operaepretium sis, Ut in singulis Victus formis quantitas reperiatur:
242쪽
Α praesenti di Rione Iciborum autem adiectioni intendedum multo minus: nam prorsus subtrahe re saepe numero expedio cognoscens praesidiorum singulorum quantitate artificiosa egere con iectura: artifidiose autem coniicere Viri esse,qui Vires omnium, quae in arte sunt,didicerit, memo xiae mandauerit atq; diligentia omni adla ibita sese in operibus artis exercuerit: paucos q3 tales exi istere: Iure optimo, quae praesenti, inquam, dictione dicuntur, adscripsit, in quantitate ipsa ad id, quod minus sit, procedendum esse magiS,Φ ad id,quod exuperat, ubi quis a iusto modo abscedit, admonens. Nempe,quod plus est, noxas interdum inemendabiles facit: quod vero minus est, si pile emendatur. Nempe, si virtus labascere videatur, cibi exiguum ministrare possumus: U rum, si in ventrem absorptus fuerit cibus, quod superfluit, si alias, multo magis in acutis morbis tollere est dissicile. Nam prorsus subtrahere, saepenumero expedit, ubi aeger iussicere possit,do nec morbi vigor maturuerit. Rursum praefatae dictionis partem hanc 'auumpsit, nOS familiaris sed i Ehuius scopi admonens, qui tum hic, tum in Aphorismis habetur: h li Nempe,sii aeger ad morbi usquevigorem sine cibo sum re posse videatur, in omni ciborum abstinentia eum re potu solo imoderaberis, cum tibi videbitur necessitas. ctionis partem 3 s si In quibus autem id aciendo i scribet r. sumpsi, ut qui Quod praedixerit Hippocrates commonstrata Vniuersali victus ratione in hoc libro se transi moriam iso turum ad caeteras omnes acutas aegritudineς, liquido constat. Vertitamen opus huiusmodi non care familiare reperitur. Nempe,qus in hoc libro a balneorum consideratione q extant, siquis,Veluti in typo ab iHippocrate scripta, qui sibi haec ad rememorationem praeparauerat, in domo reperienS post Viri aphotismis. &mortem depropsit, forsan ratione quidem hoc fecit,verutamen ut libe , digna Hippocratis men ita vide elegisse
te non sunt: sicuti neq; ea,quae de morbis affectibus inscripta sunt, quanquam multa in sis bone scrip ta sint. Sed super ea re in iis,quae in ea scriptae sunt expositiones,disceptabimus. 39 Musta autem alia ist, quae dictasAnt,germana q-scriberepotest. C ' συγγρα
Rursus ad eum reuertitur sermone,quem multis certii ratum 3 secit eXemplis,mutatione co' o . .. kia suetudinis languentibus noxam afferre demonstrans: sed,qm a sanis in eos transiit, '' Ob id, quae se Masistitissimilia sunt&congruentia bene, , δελφισ/4 α i germana dixit. Quod aut postea dicturuSest,ser sui Minonis huius testimoniu existit,quanquam no simile,non cogrueS,nec germanu,Ut ipse appella- amis, πο
uit,sed id quod pervestigas. Patebit aut tibi mens Hippocratis in sequetis dictionis expositione. est
Hoc autem verim Ocacius te timonium. Neq;.n.rei,de quaplurimM Uermo,germ uis existi lib. . si. tia. ledres ipsa commodi'mum est documentum. Nepe quicumper morbi acuti exordia eodem, quo laborare coeperunt Di AE R d comederunt, ut possero die, alij qui ks, alij cI ceon serpserunt. Sane haec onmia deteriora quidemserat, ' amsi modo assis cibaretur quis sed, quae hoc tempore peccatafiunt,ea minuo multo laedunt quamsit primi quid m diebus, ger rana ui et duobus deliribus 4 a quμ inleve exinani uerit,mox qua reo detquinto talia mini trauerit. Adhuc ta me dete- xit rege, marius erit, si omnibus his diebus das ante exinaniuerit,m sequentibus diebus itapauerit 'rius, quam morbus matu- na similia m- rus reddatur. Nempe ho acto mortem plurimis liquido affert, ni t morbus omnino beneficus fuerit. mae dero in te gens. principio committuntur adicia,ea non similitem his, domantibus renituntur, sed facilius domari posunt. s 1 Ante ab iis,quae bene valentibus ex consuetudinis mutatione contingunt, ad languetes ipsos
per similitudinem transiit: transiturus aut re nunc,atq3 ipsum, quod nunc instituitur, lare ii b ' io ...i. here est demonstraturus. Sed quid nam id fuit c sane Q neq; a principio neq3 primis diebus rime , vis
cruciatos aegros, cum prope Uigorem iam Peruenerint, replere oportet. Tota aute dictione Vuls f. mahά ostendere grauiorem cotingere aegris offensam,cum prope Vigorem erratum sit, Φ si in morbo- ὸIT ,ὸi, ὸ quarum principiis quippiam delinquatur. Inquit enim, Quae hoc tempore peccata hunt, ea minUS plurimuιmihi Diadunt, quam si primis diebus,duobus vel tribus,Vasa quis integre exinaniuerit, mox quarto Vel fumo est sim quinto talia ministrauerit, S i atq; etiam ante, i morbus uel graeco verbo inqNit) ety arsibi re& φρῖosed rei F- datur. Quod Viaeπειρον appellet πεττε, υδρον, i. quod ad maturitatem est perductum , hilarne1 hya et tera. omnibus JHorbos praeterea l. beneficos dixit, non quidem maleficos morosos q3, JUOS ὰλ Greci ac κοηθεις vocant, ted ἐυτρέ-ς,i qui sacile ad bonum vergunt. Scimus etenim veterumul denda ex ann
ios ita uti dictione, ita quoque oc Hippocratem,Vx libi ςst dictVm a. a
i m cne mavsmum reor esse documentum, quodprimis diebin quavis Forbitione nequaquam eos tuemui, qμμ limbis Διὸ ius buffuturum est, Pr paulo posis bitionibus quibusvμ ti debeant. erit, si omnιν' Sermonem hoc in loco eundem dixit, quem saepius antea enunciauit,nutrire scilicet 'rbitio. nibus ab initio praecipiens eos,qui ad vigorem Vsq3 sum re citra piissanae ingestionem non POL ρ sunt. Nam eos prope vigorem nutrire compellemur,cum ad tenuiorem Victus formam, etiam sit is tibis di
antea plenius cibati fuerint,transeundum sit, tinus ita pau riseri quam v Πυθμυοθεν eris,qui hordeacea diuturmiseana,qiadaei iladentur Dorant duobus )dtribin diebin antea morbus,utgraminanitu Uohaere incipiant: mi' etiam,quisolo Ptuntur cremore,quὸd orberes laedentur,inteli ut cum Arbia cρ Cr c. exinanitu HI
243쪽
ionem non recte inchoatum. Sed tunc cirruent, ign--ως immitisionem,si aegem ante mutitionem incirbiptii Esenim hordeacea orbeat, cremore ut uetus. Omnia igitis haec magna testimonia sunt,medicos non recte aegrotan
res ad ista inducore,quippe qui et in quibus morbis non oponet dasa exinanire,ijs qui sorbitionibus cibari debet να 'Iam, aeniant:m contra, in quibM oram munitione ad opbitiones transeundum non sit, in illis transtantii Adverbium hoc πυ-οθεν,- παισε sci id est omnino,Vel-- β:, id est ab initio, Hip-l pocrati indieat. Nam medicos ignorare ait,quando primum vel ptissanam vel cremorem egrotisi dare oporteat: bene tame scire,sii ante morbi militonem piissianam hordeaceam dederint, se aegrui laesuros. Sequentem autem dictionis huius seriem, quae eadem ex eisdem saepius dictis ostendit,l de industria ob claritatem transgrediar. , Et erunq; απαρτὶ , ident exquisite. Inlredum autem hoc tempore, intepiam'alto,ex da orum inanitionet adsorbitiones transi si bi se is orbitionibus ad serum inamitionem transire expedit, isi ita ex morbi acerbal tione conte ital Hoc adverbium μαρσὶ Sc apad audiores atticos,8 apud Hippocratem, est in usu prol l τιου ο - id est exquisite re absolute. In quo significatu re nunc est usus Hippocra- Fl l tes,demonstrare volens medicos in illo maxime tempore permutare vicctus rationem ex abstine j tia cibi ad sorbitiones, quo ad abstinentiam accedere oportet: atq; hinc manifestissime ostendes,l l cum morbi vigor adest, tunc tenuissimo de necessitate vie uesse utendum.
44 Interdum autem cruda tum a capite tum a thoracis loco attrahuntur biliosae miliae que his accidunt, ob quis non coquitur morbus: pertristes que γ' amari hisunt, desipiunt,mcisti disiurrentes luci splendores oculis objciuumr,aures implentuo ο, rigent extrema, inae crudescunt: 'uta tenuia fiunt,sset, colore ncero, exigua: se doreς circa cosi, anxietates inquietationes qή: irisus ostendens,m ea quae uersumsit, aeras lation frequens, et sis magnus: Apercilia quadantenus amplificantu deliquid animi sunt, otium a pecto re rete liones, manuum
Glia graturi Vniuersa haec contingere ijs ait, qui perperam ciba ti sunt a medicis: qui primis diebus exicca e panicΨώς. tos egros, die tertio vel quarto vel quinto vel sexto repente ad edulia non peracto morbi vigore permutauerunt: quasi peracto morbi Uigore, conuenienter eos victum permutasse dicat. Quod igitur dicebat, Permutare quidem oportet sanorum vicitum in morbis, neq; tame temere id agendum,iam patere ex predietis arbitror. Nempe,ca una quide corporis conditio salubris sit: altera, G quae t morbi initio ad statum usq; extenditur: mox ec tertia, quae ad persectam usque morbi soluitionem sese prorogat: deinde & quarta, quae totius conualescentiae tempus adusq; sanitatis habietum occupat: in nulla harum quatuor conditionum permutationes vici us insignes facere opor ret,nisi prius in alteram conditionis speciem peruetum sit. Qui igitur sgros morborum exordης l 1n omni ciborum abstinentia seruant,sii ad vigorem usq; talem victus peciem seruare possint, nemo eos culpaverit: quod si facere nem possunt ob interlabentes aegrorum vires, cp perperam ine dia Vratitur ia 'οταρ hec σαντες, id est exiccantes egros,palam est Oibus. Hoc autem verbo abstinetiae importunitatem plus iusto corpus exiccantem euidenter demonstrat: Vb1 etenim, quo rcm l pore prope vigorem tenuius cibandum fuit,in eo cibum dare coacti sunt,q, aegros abstinentia imi moderate exiccauerint,est manifestu,quod vocatur Ob id igitur modo cibandi huici succedere ait symptomata multa, ec praua: quae omnia continuata recenset serie i biliosis crudisi lexorsus. Nempe biliosa cruda ita appellauit, quoniam re excrementorum coctionem appellat, i quan* mutata nutrire non possunt,ut bilis utraq;, re qui graece dicuntur. Veruntamen, quoniam Sc talia euincit natura, cta quidem vocare consueuit Hippocrates excrementa huius modi, quae a natura ipsa evicta sunt: cruda vero, quae non sunt evicta. Ob id re pus in phlegmo Hnis, quae concoquuntur, fieri ait, quant pars nulla ex pure alimoniam accipiat, veluti accipit ex crudis appellatis humoribus re pituita: quae reliquum persectionis assecuta ct prorsus cocta,cor pus nutrire possunt. Sic igitur biliosorum humorum cococtio existit,ut sanguinis,qui in phlegmone est,in pus migrantis,intelligentibus nobis coctiorus nomen in suo uniuersialiore significa to. Est autem uniuersalius, cum natura causis fortior fuerit,permutauerit que eas pro suo robore. Quae igitur, veluti in corpore inanimato, putrescunt, nihil ad permutationem conserente in inato calore, a concoctionis ratione degenerant: hoc sane aliquando contingit etiam aquosis iisl schoribus, qui per urinas excernuntur: atq3 ob id incoctas Urinas concoqui dicimus,quant cor pus ex coctis vrinis ali non possit. Gene ali praeterea hoc concoctionis significato utimur,cu vel l catarrhum,vel eoryzam, vel fluentes eX hiS ichoras,vel eos qui ex oculis manant,aut incoctos auti coctos esse dicimus. Ad hunc modum re bile vel crudam, vel incocta, via coctam esse pronunciamus. Cruda quidem flaua admodu est oc acris 8c male olens: cocta autem 5c paIlidiorreminimumale olens. Bilem igitur incoctam ait ad yetrem de necessitate cons uere, quae ob prauam vicitis rationem tum ex capste, um ex thorace trahitur, id q3 cum fame aegros necant, nullo utili selatiui ventri praestantes, atque cum ex inedia ad validos cibos prope vigorem intempestiue transeunt. l Recenset
244쪽
λ Reeenset deinceps & symptomata alia, quae prauam Ob Victus Gnem oriuntur, In primis quidevigilias,quae longa inedia,cibos mintempestiue eXbibitOS consequuntur, quae utroq; note medi corum culpant vietus rationem, QUO d aut Uigilias morbi apepsia i. incoctilo seu cruditas conse quatur,manifestu sane existit,si somnos concoctio sequi debeat. Cetera pertriites, inquit,fiunt iiii ob longa inedia, tum ob Ualidurepentinu alimentum,quo grauatur Venter,grauatus q3 laguidost reddit cic moestos. Adde, dc amarOS fieri ait,quippia manitestepraefato consimile adstruens: ut enim sunt, qui ex melancholia tum lan uidi tum moesti sunt, sidalii quidem s pius acriter excandescsit, tan* collecta in stomacho bile. vel sane,cum amaros fieri air,eam, quae 1n ip rum ore ex tali bile fi amaritudinem indicat. Desipientiae & acres excandescentias ec bilem amara vel in stomacho,vel in cerebro collectam,consequi natae sunt. Incerti Sc discurrentes lucis splendores, qui
ες graece dicuntur, OculiS fiunt propter eam,quae a Vetre est, exhalationem, δέ propter is anguinis, qui ad caput fertur, abundantiam: atque ex his prius quidem ex importuna interdum fit ciborum oblatione, alterum autem propter iudicatoriam sanguinis eruptionem, vel delirium limminens. Consimiliter re aures sonis implentur, tum propter eos, qui a ventre sursum serun itur vapores, tum propter flaruosum spiritum, qui in capite ipso oritur. Corporis extrema, quae B sunt pedes re manus prompte perfrigere, male habente Uentris ore, haudquaquam nos praeterit, lutpote cum vel propter togam inediam Vehementer a mordentibus mordetur ichoribus, vel ob importunam cibi multitudinem grauatur. Patitur autem Vtrunq; ex ea,quae antedicta est,ineius ratione,qua medici, aegros primis diebus Vbi fame exiccauerint, tunsicum tenuiter cibandum sit, lad frumentacea repente transeunt edulia. Ob eandem rationem neq; eorum,qui ita cibantur, uri lnae concoquuntur. Nam mea,quae citra Vel cremoris piissanae,Uel melicrati,vel oxymelitis obla- ltionem fit, exiccatione,sanguis propterea,* non purgetur,bilescit: propte qa subita ad esculen lta permutationem venter compatiente ipsi facultate Vitali grauatur. o fit, Ut stomachicae ap lpellatae syncopae manifesto nobis indicent facultatis vitalis ad os ventris condolentiam. Hoc si quidem tum magis tum primum ex importunis tum inedijs tu cibis affligitur. Ob id igitur spu ta 8c tenuia,ec falsa,ec exigua,& synceris coloribus fieri ait, & sudorem circa collum duntaxat, &anxietatem inquietationem 43,& spirandi dissicultatem. Incoctus siquidem manet morbus pro pter excessum Utrunq3, longam scinediam,oc intempestiuam cibi oblatione. Apepsiam aut ipsam consequuntur jputa comemorara veluti di circa collum sudores, virtu te re ob famis anginam Iani guescente,dc ob cibu intempestiuum grauata. Consimili modo ec απορία id est anxietas inquie C talio 43 comune est utrisq; symptoma, re ob longa inediam,quae ventrem ichoribus replet, & pacibum intepestiuum grauante.Verum spirandi dissicultas,qua spiritus offendit, ob cibum intemi pestiuum magis, ob indigentia,Oritur. Na spiritu inter inspirandum 86 ostendere & quasi sisti, i tum angusti tu conuulsionis est nota: latio etenim, q sursum finexpiratione facit. Tali aut spiritui contrariu tum in i secundo tu in sexto de morbis populariter vagantibus libro percurrit in quiens, it Duplex intro reuocatio Veluti aspirantibus. Quod aut ob cibum intempestiuu-non ad penuriam talis fiat spirandi difficultas,patet ex sermone Hippocratis spiritu frequente vel ma una valde perpera cibatis fieri astarentis:fit siquide frequens magnus q3 acto in angustia septot transuerso ab ea,q in ventre cotinetur alimonia,cu Videlicet neq; Victa,neq; probe a ventre cose i cta,inflatione parit. Nempe tunc ob septi trasuersi angustia de necessitate minus aeris inspiratur, i li quanin thorax se ea,qua prius dilatabat, dilatatione dilatet. Ergo, quod nunc aeris deest priori, ut' linspirabatur,id deficiente diminutum q3 respirationis Vsum facit,atq; ob ea rem animal maiorem l l respirationem facere cogitur, vel frequentiore,Vel Utranq3. Dictum autem abunde de spiradi dif- l l ficultatibus Oibus, in libris de spirandi dissicultate: ubi tum harum tum aliarum dissicultatum spil trandi causas una cum propr is demostrationibus scripsimus: Ueru,quantu ad praesens attinet,hsc lD sussiciunt. Ait preterea Sc ex prepostero cibatu supercilia quadantenus amplificari. Verum id hi j lfariam scriptu invenitur. Nempe in quibusdam exemplaribuS singulari numero ad hunc modu, i lοφρυc Hωωσιος ριετε 'σα,id est supercilium quadantenus amplificatur.Ιn ceteris vero pluraliter, lόφρυες Hsινωσιος μετεχου cra, i. supercilia quadatenus amplificatur. Significatur aut ex ea dictio r lnei supercilia ipsa quodam modo euelli vel retrahi. Ficq3 illud interdu quide ambobus conuul μὰ lsue intentis,aut altero solo: interdum aut Sc altero resoluto. Deinceps ait deliquia animi fieri,ser ad laetus trahi lmone ad symptomata reserens,p que Sc Vestiu reiectiones fiunt ardetibus egris. Interdum aut re creda modo ip imanus totae tremulae fiunt,plus aucto malo. Concussio aut labri inserioris,morsum in ore vetris is sepercilia, vehementem significat. Go fit,Vt tale symptoma, Vomitus acrium humorum etia signum sit. mini in initi sapparin ini,dilmum Aemens indicant,atque magnae ex parte aegri moriuntur. l interpres, Dod
Dicta, inquit, symptomata si circa morboru initiu fiat, delirium vehemens denunciat.Mo iac' inititi nunc intelligere oportet totu illud ips, in quo non du existunt concoctionis nots. Nepe iurisi. At in librix de iudicationibus dieium est nome principi; Sc plura significare: Sc significatu, quod Asia, ι
nunc dictum est, secundum eam esse diuisionem, qua morborum tempora diuidentes morbos ipsos constare ex principio, augmento, Vigore, di declinatione asserimus. Ergo, cum nuper dia
245쪽
l diasymptomata,vbi prope morbi vigorem apparent,1udicationem futuram falubribus inmor, I
l his significent: sane, si in principio fiat, iudicationem quide non denunciant, nihil enim in print cipio iudicari potest sed delim notae existunt. Scriptum autem&de his abunde inlibius de iuditi cationibus, ex quibus torum, qui de his est, sermonem perdisces, cum illic plenior sit, q; ut nunc
j omnino percurrere oporteat. Sed sanc, Ut in caeteris, ita in his summatim persirringere fatis crita Ergo,quoties natura ad excretionem properat,estatu digna in corpore fit permutatio,ob quam symptomata huiusmodi cummanitellissimis coctionis signis apparer.Verum, Cum perturbarioi essicitur similis, nullo a natura ad inseitatium excretionem facto apparatu, tunc periculosissimal est signum. Dictum iam&caeteris in commentarus de id est iudicatorijs symptomatis,l qualia sint,&quae nam ipsorum natura, dc quo nam pacto ab iis disterant, quae ἐπαφ-ομβρα u li superapparentia, Vocantur, quo in genere erunt 8c ipsa coctionis signa. Nempe re prognostica, li Sc librum de humoribus, dc aphorismos,iam ante hunc librum exposuimus. Sanc semper de his li eadem dicere ad eum spectat, qui prolixioribus uti con sueuit sermonibus. lautem evadunt, hi Petium abscessu,)ele naribita fluxione, delpuris crasi expultrone evadunt,uelque aliter. iCum mori ipsos dixit,non simpliciter dixit, sed magna ex parte ascripsit: quapropter, quo aapaci o quidam ex ipsiS seruentur, dicere sequens erat. LIos nunc percurrit,atq; quosdam ex ipsis seruari ait, aut per sanguinis eruptione, aut per abscessum,aut puris abudecocti expuitionem, si lmul ex iis,quae retulit, egros in huiusmodi symptomata incurrere ypter multitudine significans. l
quesane horum sta peruos dicto medicos, qui re oportet, in scant erue, quae in morbis contingunt, rimum imbecillitates, oe quae ob Pasiorum manuionem, quae ob aliam quampiam iritationem, quae ob laborem,s' ab acumine morbiliant. Quas item natμω ns ira habitus que singulis, diuumspecies omni enauabrefaciat: quam - tignitae salutem, ' morIem ignoratae, itarant.
Quoniam de aegri robore imbecillitate hi sermonem fecit, qui victus scopi sunt non contem lnendi ob id nunc sermonem de imbecillitate repeti t,quibus lisc fat modis,medicos cognoscere ldebere asseres: Nempe. Q quaedana fiat Ob Uasorum inanitionem: hotam cabulum it εν λαγγ ια lid proprie Sc primum significat,atq3 ob id άσιτια L ciborum abstinetia, γωνεαγγ α i. VasOru ina initio,ispius dicitur, tanquam nomine generis etiam in specie homines omnes uti consueuerint. lAlia autem ob απονον i. laborem seu proprie disium, Vt dolori idem sit, seu,ut quispia dixerit, ma G Iam assectionem,qua in acutis morbis aegri male assiciuntur. Aliam prsterea virium imbecillita liem ob aliam quandam fieri ait tritationem. Nam, sit morsum dixit Uel ventris, vel intestinorum, lsymptoma hoc subdolorum nomine intellexisse est visus. Verum, si vel vigilias vel oris ventris assectionem dixi non proprie interpretari Visus est. Caeterum Virtus exolui videtur, θύ ob eua,l cuationem,quae fit vel sanguinis eruptione, Vel Uomitu, ideiectionibus,vel sudoribus, di obl5 lgiorem,* par sit, inediam, ec propter tum dolorem aliquem, tum vigilias,tum assiduas purgati di ventris suscitationes: atq; et cum Os Vetris ita affligatur, Ut syncopas minetur, id q3 vel propter lgrauatis alimonte multitudine, Vel contristante quanda ipsius qualitate, nempe hec Virtutem ce llerrime tu fatigant, tu distatuunt. Oes igitur hae virium ostensae ex manifestis quide fiunt causis: il sed alis ex 'non manifestis: Ut qn absq3 manifesta Vacuatione, vel Uigilns,Vel inedia, Vel oris vetris , s si sensu, aegri ad talem subtrahuntur corporis assectionem,quam in prognostico scripsit Hippocra
Q. 61.a&b poris conditio sit quidem ob vigilias,&Ob excretionem quadam,quae multa sit, & ob inedia: fit quoq; ec absq; his, cum s corporis humores tenues fuerint, Sc febris calor acris. Nam euapo rantur, qui ita extenuantur, per insensibilem euacuationem. Caeteris aut Sc ob intemperaturam principis unius partis assectae imbecilla redditur facultas. Primum siquidem assecta prima labo irat,deinde aflectuum participatione-reliquae duae. Didicisti.n.Unam esse in nertiis facul talem, quae principium habet cerebrum: alteram in arterijS, cuius principium est cor: tertia vero in ve nis,quae ex hepate oritur. Ergo partis Unius, quaeuiS illa suerit, intemperatura propriam interdus acultatem violauit, cui astedius Participatione consenserunt reliquae duae facultates. Velocissi nise igitur fiunt corde patiente mortes: deinde astecto cerebro: tardissimae ab hepate prodeunt. Vtin.partes hae intemperie assectae maXimam facultatis unaquaeque suae ostensam incurrunt: sic partes aliae principio unicuiq3 propius apposita ,si sorti inremperatura affligatur, virtutum prin generis quid cipia ad sympathiam agunt. Sunt etiam aliae,quae quamuis propius appositae no sint, ob genera hἡΗ, tamen communitatem, Vel quandam affectionis Proprietatem,partes virtutum principia co
G. - PM 3ο- ς cum vero proprie animalem appellatam, desipientias Vel conuulsiones. Vterus interdum dc ap
nccas quas non spirationes prope dixeriS : interdum S neruorum contensiones.Verum singula haec completa ab omnibus cognoscuntur: cum vero fiunt, θί sensim increscunt, medicos pie xost latent. Quae sane non, qn ob magnitudinem aurilio iam carent, tunc cognoscere oportet,
246쪽
A quod vulgo contingit, sedct cum incipiunt, ei fiunt: hoc siqvidem optimum est. Quord si fieri non potethtatem omnino,cum increscunt,dignoscere est necesse. Sane: hsc omnia Hippoσates lsignificasse mihi videtur,cum inquit, Quas item natura nostra habitus singulis affectionu spe
cies omnigenas fabrefaciat: ubi naturam,temperaturam dixit: oc habitum,struem corpo is como positionem q3. Nam,qui raram eX natura habent texturam, tum evaporantur, tum syncopam fia. cile incurrunt: qui vero densiore constant textura, hi in morbis cunctantur, diutius q3 trahunt.
Sic autem re partes non nulli habent, alias quidem frigidiores, alias calidiores, alias sicciores, ocalias humidiores: sed omnibus peculiare temperamento malum. 8 Maim siquidem malum e I, si ob laborem acumen morbi imbecillitatoporrexerit quis potum visorbitionem
copiositorem, vel sculentum, imbecillitatem eam ex Pastrum inanitione contimsse arbitratus. Neq; sane calumniam effugere potes qui imbecilgitatum ex Pastorum inanitione non cognoscit, emit se MEL. Periculum siquide aliquod adfert erreatum hoc: sed Age minus,quam alterum,atque risu dignum magis. Nam, si messicus abus de lebeius aereuinte fieri cognouerit que e quae contigerunt,dederit q; tum edendum tum babendum, quod alter Petuerit, uprae si idium attulisse existimabitur.' Talia autem maxime ab liue dirupreantuν homini bin, qui res ad nigrum Pertunt. Nepe,qui aegrum interui sit det medicus uelplebeius, hunc a mortuus citasse ipsis Piritur.
Oh dolores sepius egri sine pulsu reddistur, animi qa deliquia incurrunt, & nullo pacto queut
moueri: similiter 8cob morbi acumen.Sunt aut,quibus non ob haec virtus offenditur, sed ob va sorum quomodolibet facta euacuationem. Sive igitur ob euacuatione sensui manifestam,sive obeam,que per halitum fit,discussion siue ob inedia,virtus labefactata fuerit, qui ita affecti sunt,ci hari qua celerrime expostulant. Contra aut,qui ob dolorem,vel morbi acumen paru valentem ha thent facultatem vacuatione interdum magis,a repletione,indigent:immo,qui cibu his exhibet, lmaximu affert detrimentum. Verum,qui ex Vasbrum inanitione imbecilles sunt, hos siquis diae ita tenui presserit, laedet, quant non aeque euidenter vel celeriter. Ignorare autem, si aeger sit im hecillus ob vacuationem magis,* ob dolorem,probro vertitur. Cstera dictionis manifesta sunt. Scribemus autem Ohorum notas,quibus singula dignosci posisti l
Rursum Sc hic pollicetur Hippocrates sicuti paulo ante,se Iibrum alium quendam de morbis
acutis scripturum. OD Similiaporro ijs, quae Pentriculo contingunt, haec existunt. Namsi corpus totumpraeiter confiuetudinem Ῥalde l quieueri non confestim robustum magis evadit: quod si diutius octatum ad labores se repente Perterit, uile proferiis imum euidenter operabitur. Ita de caerem corporis partibus est exictimadum. Nempe pes,m caeter quae a lpraeditae sunt partes,laborare non consseetae, tale quippiam patiuntur, si post longum tempus ad labor subito lse derrant. Haecparientur oculi dentes, ' quicqui huiusmodi est. Praetereas cubilepraeter consuetudinem lmoue m durum alorem facit. Quod item sub diuo est,praeter Hirum corpus indurata Rursus ad institutu rediit Hippocrates absoluto de virtutis imbecillitate sermone, que perdia lgressione a pristino mutauerat institutor ait q3,quae nunc dii similia quoda mo esse iis,quae ven- lui contingere dicta sunt. Nepe scopum dirigit ad summa eam,in qua mutationes subitas magna llanguetibus aikrre Issione astruit. Quod aut hoc in loco scribit,huiusmodi est. Vt veter diutius lomnino ociatus functione perficere probe non potest, nisi prius sensim rursum assuescat, re suas lexerceat operationes: sic corpus uniuersum singulae q3 aliae partes.Deinde Sc partes aliquas seriel continuata no1atim comemorat: atq3 tande in sane sermonis,eius,quae in cubili fit,mutationis mellione fecit, astruens sane: & tunc, quod ab initio de consuetudinis mutatione est ab eo propositu.
s I ri Sed hopum 'omnium exemplascribere tu fuerit. Nam siquis inlcus nes admodum insigne, neque diade misim lAlth 414, 3. O tibia acceperit sumit q; homo, i nes admodum disticulter neq; ualdeprompte ulcera sanentur: rima retinus lφ 'ε7δ φ eurituri,t nequaquam crus tollat: hoc sumpacto De inflammatione manebit, citius se sanitati resti liuetur,quam si oberrans curetur. Quod si et quinto et exto Pelsuperiore ady- diesurrexerit, atque ambul e Po lluerit, mastis laborabicquamsi ritatim ab initio oberrans curatussisset. Porro sim stum m repentesiefatigau rit, multo magis Llorabit, quam si ita curatus in diebus huiusmodi si efatigauerit. De repentina adhuc mutatione, ut antea in exemplis aliis, ita*nunc in vicere sermonem si lcit Hippocrates. Nam,si quispiam inquio ulcus in tibia habens, qui re quiescere Zc iacere indi, lgeat, quiete ambulet hoc enim significat πλανωμος k id οιτο, id est oberras curetuo laedetur quidem prorsus, sed minus, quam qui primis diebus quieuerit, deinde subito circa quintum vessextum,vel diem etiam άνωτέρω, id est superiorem, tertium Videlicet vel quartum, ambulare ec perit. Sunt, qui vocabulum hoc ἀνωτε. de sequentibus dici diebus existiment, septime scilicet octauo ec nono: quod si ipsis placebat,eos principiu dictionis p εoc ξ ἄξωτε , Sc no ανιδωερο per α & ν,scribere oportebat. Quare aut,inquiunt, tale fieri non Valet UIcus, ut sinon paru istatur, iqui septima vel octaua ambulare coeperit, oc antea quieuerit: Si grauiter, dixerim, si ulcus m ignum fuerit, vel laborans fuerit unus ex illis, quibus incus dissiculter curatur:*magis, si ambo
247쪽
concurrerint Quod si neq; Vlcus magnum fuerit, neq; laborans fuerit, cui dissiculter vicera cu- Erentur: curetur autem conuenienter, nam & hoc subaudire in sermone oportet: iam circa septi
l mam aut odiauam bene habebit, re ambulare citra laesionem poterit. Quam ob causiam sermoni adiecit, Ulcus neq; admodu-id est notabile insigne tu, neq3 valde id est vile, simi plex scilicet ἔυηθες vocans. Fuerit ei; item homo,cui non admodum dissiculter ulcera sanetur. Is 1iquidem,si nihil aliud circa curationem erratum sit,solum quia mediocriter ambulet 86 incederet indigeat,laedetur,quidem: sed non ita grauiter, ut si primis diebus quieuerit, mox tertia vel quar ti in Vel quinta Uel sexta obambularecoeperit. Qui vero magnum ulcus habuerit, re is sit cui Assi l culter ulcera sanentur, non mediocriter sed grauiter laedetur ab in itio obambulans : veluti quil paruum ulcus habuerit, atq; is sit cui facile admodum ulcera sanentur, si primis diebus quieue rit, quinta vel sexta ambulare coeperit, no grauiter sed mediocriter offendetur. Ob eam igituri causam Hippocrates de eo, qui in Vtraq3 oppositione medium obtinet,sermonem fecit. Opposia ij tionem autem dicit tum eam,quae in magno & paruo ulcere comperitur: tum eam, qua homo dii citur δεσελκα re ἐυελκης, id est cui tum dissicile tum facile ulcera sanantur. Qtiord nihil reserat dicere insigne ulcus,vel magnum,palam est. Nempe i. insigne,propter loci naturam li tale fit: magnum vero virtute perficitur, etiam si sectione corporis paruum sit, vel in a sectionis Fl magnitudine insigne fiat: Dηθες vero,i.vila,quod simplex est & paruum Vel propter loci natura, i quae vilis oc abieeta est,uel propter sectionem ipsam paruam faci am,dicitur. s il omnia igitur haec inter se sebitam omnem supra modum huc inc mutationem no mantum Inferre perpetuo I
In exemplis singulis praesentis sermonis metionem facit Hippocrates: quapropter 86 nunc in exemplo,quod de ulcere facit, idem est executus. Nempe τελεος, id est perpetuo,idem signi l ficat,quod & αῶ, id est ubique&semper. ls 3 Multiplex itaq; in dentre est tilia Nam si ex multa Pasiorum inanitione repente quidplus iusto ingeratur: simi
l bito adorium ignauiam H destiuerit. Oportet autemstilta entrem a ciborum cssare multitudine: alioqui iasio in
corpore fet, in torim corpors Vauitas. Quod primum omnium demonstrare decreuerat,id de subitis in vetre mutationibus fuit.Dei Sinde ab hoc ad generalius,quod Sc uniuersalius dicunt, transiens, de repentina omni consuetudi lnis mutatione hucus 3 percurrit. Nam, cum specialiora in generalioribus, re particularia in vitia uersalibus,contineantur,vetris q3 permutatio cum subita Oium mutatione demonstrata sit, nunc rursum ad ventrem reuersus,mutationu,quae in eo fiunt,differentias edocet. Ait Ionge grauiol rem in vietus mutatione esse laesione, cum ex multa inedia repente plus modico ingerit, qj si ex multo cibo ad inediam transmutatio fuerit. Simile huic fieri in to to corpore deprehenditur. Na lminus laeduntur,qui ex motione ad quiete subito transeunt,* qui ex quiete ad motionem demia grant. Rursum & hoc in loco permutationis intepestius emedationes correctiones 43, veluti de
in prsmissis,adscripsit,quana id ad prssentem non videatur pertinere speculationem. Quae auteadscripsit,haec sunt: citi ex motu quide actione 4, in ocium segniciem 43 traseunt, eos ἐλλινυς ν,α Aph. μ. Exti id est cessare Θc toto quiescere corpore praecipit: quod ide huic sen tetiae existit: li Vbi fames, labo
μ*-- g randum non est.Verum,qui ex multa fatigatione ad quiete transeunt, eos pauciora ingerere tu het, quod est & ventriculum quiescere. Quoniam,qui toto corpore non laborans consueta ingeret, is multitudinem subalet: qua efficitur ratione,Vt totum corpus gravetur, laboret q3. Πονος autem,id est labo nunc Hippocrati laesionem indicat, multis specialibus laesionibus genus existes. H
De murisione in Pi tu,quae in haec Pel illas plurima sum locutus: quod re dera haec nouisse comodi I usiit, cuadola um adi de quo nunc a ituri moe in mosita acum ex desom inanitione adforbitiones troeunt. Transeund 7 quide, Peluti lascipio ego: s de orbitionibuου haudquas ureta prius,ue morbin ad maturitateperductis fuerit, aut signu aliquod aliua apparuerit,ut intestinta uacuat iuvesproritatoriu,ueli hypochiari qualia scribetur signa. Ruris sermonem totum in summam unam coegit Hippocrates. In habentibus quidem si militer ictum haudquaquam permutare praecipiens: Verum in iis, qui ex sanitate ad morbum transeunt,permutare quidem, non tamen Ut csteri permutant. Deinde compendio quodam vi ctus scopum in acutis morbis decluauit. Nam, si morbus maturuerit, transeundum ad cremoris piissanae exhibitione prscepit: &,si adhuc incoctus fuerit,non transeundum,nisi sors an sympto ina aliquod,quod vires prosternat, apparuerit, Vt Vel vacuatio ventriS immodica, vel aliud quipiapiam,quod proritet. Communi autem proritationis nomine comprehendit omnia, quae quouis modo virtutem ad infirmitatem agunt: quo in numero censentur Sc morsus, quem acris humor
siue in intestinis siue in ventriculo re praesertim ipsius ore parit, re vigilia, oc ira, Oc moeror, oclumbrici hesminthes,qui ab intestinis ad Uetrem usim ascendunt, oc cutis totius aut membri alicu
248쪽
A ius,qui nocte aggrediatur, pruritus: Ha Ut virtus non selu Obstitationem, verum quoq; ct pro pio vigilias, oluatur. Praeterea inquit, Vel in hypochondxiis qualia scribentur signa. Nam Sc lipsa dandam vel non dandam comonstrabunt alimoniam. Fieri liquidem potest, ut intelligatur lvtrunq;: sed alterum magis pro sermonum intelli nita.Nempe praecipiens a piissana abstinen ldum ante u morbus maturueriticu scilicet iner sussicere possit,adiecit,Nisii signum aliquod apparuerit vel in intestinis vacuatoriu aut proritatorium, Vel in laypochondriis qualia scribetur: tanu lct haec cremoris exhibitionem anteu morbus maturuerit, admoneant. Forte hypochondria dici quae vehementer exaruerunt,& squallida admodum existunt. Talia nempecontingunt&mortiserae facie de qua in prognostico dixit, i Naris acuta,Oculi cocaui, re collapsa tepora. Nem I.Progno.6.&pe is signora concursus hypochondrium habet ita contra fium, ut quempiam ex inexercitatis sal I Q bla tanu reuulsum videatur. Veru contrahi Vehementer ob siccitate, & propter phlegmonen re uelit,idem non sunt,siquidem exuperascorporis siccitas tensione septo transiuerso & hypochondrio pariat maiorem.Sed maxime aniniaduertas distinguas 43 a siccitate phlegmonen,q, sanatio non una sit,oportet. Nempe,qui hoc ipsum ob phlegmonen habet, tenuissimo egent vi 'iu: qui vero ob siccitatem,contrario, ubi sispiustule pauculum exhibemus pussanae cremorem. sue I Foriis digilia otus cibos que tum crudos tum inco los reddit: verum e quae in alia fit tra mutatio,corpus dis solui excocitionem que oe capitis Vauitate arit. Sspius existimaui librum hunc in typis repertum,post mortem FIippocratis esse publicatum. Non secus etenim,quam hoc paeto,sacta esse videtur inordinata sermonum compositio. Nam i Eoaehius quae ab Hippocrate inueniebantur exempla,haec in libro ad fide uniuersalis seripta sunt, alia qui ertit, indem in facie,alia in tergo. Neq; enim Unicuique tum adscripto tum addito suum assignare ordi nem potuit. Ergo, quod ab Hippocrate impresentia dicitur, id manis ste inordinatum existit. Neque enim hoc in loco ascribendae rei huius occasio fuit,sed certe paulo ante,cu de ea, que prae se orer consuetudinem ad contrariu fit,mutatione exempla scripsit.Nempe illis adscribi debuit Quae '' qetenim ad vigiliam insueta fit mutatio, incoctiores tum cibos tum potus emcit: ad somnum Veta ro multum, eum que studio quodam accersitum segnitiem corporis re capitis grauitatem. Qua enim dixit id est excocstionem,& di lutionem, re capitis grauitatem,verbo Uno coni iunc' comprehensam que manisestat roboris exolutionem. Commonstrat autem & nomen il ἐφθοτητος, id est excoetionis,quae ob calidam humiditatem fit,non ob siccitatem. Nempe vigilia lC per halitum digerere & siccare,non,quae in imo sunt, coquere nata est: somnus vero humectare, lspiritum que re effluuia cohibere.Non igitur absque ratione in eorum, qui plurimum praeter co lsuetudinem dormiunt, corpore halituosa redundant excrementa: atq3 ob eam rem tota ipsorum lconstitutio excoctis similiter exoluta redditur. l
DE VICTUS RATIONE IN MORBIS ACUTIS COMMENTARIVS TERTIUS
Exponit Vini, Mulis, Oxymelitis, Aqu ct Balneorum facultatem.
D a V I N o Vibus autem ,mum dulce dinosum que magum m nivum, melicratum que m aqua oumeb insigniantur n morbis acutis,distinguere oportet. lNon inordinate solum, veru quoq3 et diminute vinoru catalogum secit. Est siquidem una ipsoru differentiam colore: altera qualitas in gustatu facit: tertia consistentia respicit: quartam odor progignit: et quinta in virtute reperitur.Qus ergo in colore est, ea inalbu, nigrum,fulvum, oc flauum,oc rubru diuiditur: verum cum Sc aliae, quae medium obtineant, sint dissi irentiae,sane Ut in colore,sic in uirtute permistae reperiuntur. us aute ex vinorum gustatu est differentia,ea in dulce re austeru diuiditur: Sc ex his mediii,tum quod nulla,qus manilasta sit, habet qualitatritum quod ex utraq3 costat qualitate: praeterea & in i quod acre appellitatur eru,qus in consistentia reperitur disserentia, in aquosum secatur oc tenue, & in ualde crassum, & in horunaediu,atq; in e quae mediu hoc oc extrema interiacent. At sim eam, qus in odore est,alia quidehoni odoris sunt,sia vero non boni odoris existunt,sedoc serientem quandam ec insuaue nacta
249쪽
sent qualitatem:alia nullo pacto odorem habent, sed sunt aquae instar ino ra. Differentia vero Ein facultate est,ob quam aliud quidem potens, aliud vero imbecillum, aliud medium, atq; aliud
quod medium hoc oc extrema interiacet. Vinum potens Vehementer celeriter hi corpus calfacit, caput in serit: imbecillum contrario agit modo: quae Vero medium obtinent, nota evadunt, si ab extremis disi inguatur.Potens,Vinosum appellatur: imbecillum, aquosum. Nempe,in quo vinui aquam euincit,id cum in aliquo Vehemetissimum esse videbimus, iure vinosum appellabimus: sicuti oc contrarium, aquosum, quod aquae maxime in omnibus simile existit tenuitate scilicet. ct colore,& odoris carentia,& non manifesta calfactione. Hae igitur in vinis secudum propriam naturam reperiuntur differentiae. Sunt,qui his adiiciant eam, quae ex tepore desumitur,disserentiam: qu vetusta quaedam sint admodum, alia recentia,ct alia, quae in medio horum consistant. Sed, , disterentiae huiusmodi eorum sint,quae extrinsecus accidant,palim est. Nempe,quatenus tempore actiora Sc calidiora fiunt vina,atq3 Una cum his tum colorem,tum substatiam, tum odorem mutantieatenus differentiam aliquam in vinis temp us facere videtuLQu6d si nihil horum immutetur,neq; ab aliquo Vinum Uetus dicetur,nem recens: immo nem nuncita dicunt, tanquavini ipsius annis opus prima ratione habentes, sed tanqua simul cum annis facultatem commoni strantes.Non enim ob tempus vina vel iuuant vel isdunt,sed ex propriarum differentiarum mu Ptatione id habent. go,cum de vinorum agimus differentiis, temporis mentionem facimus pex accidens, non propri neq3 primum. Caetexum inter proprias vinorum disterentias qusdam
iuuant isdunt qa propria ratione: aliae no per se proprie q3, sed per accidens: Dulcedo quidem ec
j austeritas propria ratione,sic tum potetia tum imbecillitas,tum tenuitas tum crassities: Sed dita rentiae,quae tum colore tum odore desumuntur,no primum, sed per accidens: quoniam vinoriis hic quidem re aquosa Sc alba Oc fulua re nigra, alia aquosa Zc inodora ut aqua, vel instar aroma j iis unguenti beneoteritia. Si igitur vinorum hae sint disteretiae, quae oc secundum propria viri tutem Sc per accidens numerentur,ia tibi constat de eo tum ordinis tum numeri, qui in praesenta dictione sit defectu. At, si in sequentibus omnium, quae commodae sunt, differentiarum nimi nisse Hippocrates videtur,veniam eius inter exponendum desectui dabimus.l Vinum dulce nosio minus caputVaua minus que mentem ferit atque quouis alio facilius per intestina desinidit: lienem tamen iecur que tum est: picrocholisi que nullo pacto est idoneum, nempe sitim facit, superius que intestinum inflat: non tamen inferiori profatus ratione est inimicu, etsi non admodumpenetret, quia dulci Pim es , flatus, fled diutius circa hypochondria moremG ad Vinum dulce secundum gustandi qualitatem nominatur, qua Sc austem & acre, ut aquosum praetermittamus, quod non omnino ab adstringendo excidit : tametsi penitus exolutam habeat astringendi qualitatem. Nam, si ipsum aquae comparaueris, percipieS manifeste ex ea compara tione gustum huiusmodi vinorum,eorum esse, quae modicam nacta sunt astringentiam. Aquo sum autem vinum appellant homines, quod aquae tum colore tum substantia 11mile est: perspi
cuum siquidem, ut aqua,splendidum re purum, re substantia tenue videtur. Protinus aute dc fa cultate aquae simile existit,neq; imbecillum caput seriens, neq; infirmos neruos, quando nequi dem manifeste calfacit.Sed de vino hoc rursum tractabitur. Dulce igitur vinu hoc quidem mo 'do ab ea, quae in gustu reperitur, qualitate est nominatum, sed multis numeris ab aqua & colore re substantia recessit. Neq; enim tenue exquisite neq; album vidisti aliquando vinum dulce: sed plus minus dictis recedit, oc neutrum horum habet. Dulcia autem vina maxime sunt theraeum ec scybelites,crassa utraq3 dc nigra.Dulcia quoque Sc ea,quae in Maeonia sunt, therinum oc caryinum tanto dictis 8c crastitie dc nigritie superior quanto dulcedine inseriora.Preterea,quod hol psema & siraeon a Graecis, oc a Latinis sapa, appellatum ex coctomusto coficitur, quo dulciust vino perficitur,eo colore nigrius 8c substantia crassius apparet. Quarto autem de simplicium
medicamentorum viribus dulcem omnem saporem a caliditate, quae non immoderata Oc velis
linens sit,fieri demonstrauimu*: sicuti& acrem in vehementer calfacientibus, acrimonia siquiadem horum est inseparabilis.In ussi vero vinum dulce mediocriter calfacere videtur,sitim q3 facit propter tum caliditatem tum crassitiem.Ita sane Sc mustum,quo diutius in igne versatur, eo tum crassius tum vigrius tum dulcius evadit: quaquam supra modum coctum amaritudinem contrahat,quo modo re mel ipsum,quod,quanquam omnium dulcissimum sit, longa tamen coctione amarum redditur. Se ut iam retuli, de qualitatibus omnibus gustabilibus in quarto de simplial cium medicamentoru viribus est tractatum: atq3 hoc in loco, ut in aliis super Hippocratis libros expositionibus,non demonstrationes, sed conclusia tantummodo recenseo. Cum igitur vinum dulce viscus calfaciat,sit , ut dictu est, substatia crassum, particulares ipsius lacultates, quas πο- tum commonstrat, secundas qualitates consequuntur: color siquide sua ratione nullo pacto vesiuuare vel Isdere potest. Ergo vinum huiusmodi pro substantis crassitie tarde meat: quapropter tantum abest,ut ex obstructis partibus aliquid adimat,Ut etiam obstructiones adaugeat. Atq; ob id si hepati affecto maximum asseri detrimetum, praesertim st, ubi vel Phlegmone vel scirrhus ip- A li 1.L i Lium occupauerit. Sed moderatius laedit, ubi vel ab humorum crassitae viscus oppilatur,vel pro μδ-3φ' ἀ
250쪽
A pter imbeciIlitatem assicitur, Uti in assecrionibuS, que proprie hepatice nuncupantur. Post hepar talia I a vinis crassis isditur: non tamen pulmo,quado in bronchiis crassum habet humore. Nem ' pe in hepate ex amplis poris vasis ad angusta strictaei 3Vasorum tum gibbae tum simae proceditur
extrema perquς eoru omnium, qua in corpus rotu digeruntvir, transmeatio fit at in pulmone
contrario euenit modo: nam per Venas multas digestu confectum sta in amplam bronchior primo minoru,irruit capacitatem: arq3 ab his ad maiora excipitur, secum & crassos tollens humores,quibus non calidius solum,uerum quoiu re tenuius existit. Scis autem pulmonem ipsum ab humoribus crassis viscosis 43 per tusses expurgari: nam, qui aquosi sunt,ec exquisite tenues, aere qui tussiendo extra mittitur,circumfluunt. Aer etenim tanqua manus quaedam existit, quae sum sum crastas humores secum ferat: sed crassitiem humorum talem esse Oportet, ut ab aere sursum
ferri possit,ecno,ut lutum,bronchus illita esse Scinfarctam. Ob id sane viscosos humores tusses
non expurgant: nempe manet, & interna, Visci insta occupant bronchia. Ergo,que ad eductio nem eorum,qui in pulmone continentur,crassorum humorum futura sunt idonea n1edicamenta,moderatam humiditatem habere debent. Qu6d si Viscosi humores fuerinr, non humiditate solum est opus,verum quoq; Sc ea, quae ab acidiS fiat succiS, detersione. Ob eam rem melicratum B quidem ad crassoruni humorum expuitionem est conuenientissimum,oxymeli vero ad viscoso rum.Pos: melicratum piissana est,atq3 ab ea Vinum dulce,si coctis iam tum peripneumoni tum Pleuritide propinetur,amplius non vexatis inflamatione corporibus. Quod si vinum huiusmodi epotum sitim faciat, ad expuitionem minus idoneum redditur. Verum, ut uno absoluam ver bo,uinum dulce in acutis morbis ad expuitionem tum propter dictas operationes, tum propter
commune uinorum Omnium rationem,qua uireS roborans, idoneum existit,& maxime iis, qui iquaevis humida,quae tum in thorace tum in pulmone continentur,expuunt. Didicisti aute hu lmida illa uaria tum substantiis,tum qualitatibus, tum uirtute esse,in prognostrico, ubi sputorum lexposuit disterentias. Nullum sane: bonu aliud, uinum huiusmodi habet febrientibus propina rum: minus tamen uinoso, quod uehementer calfacit, isdere poterit. Commodu prsterea aliud nihil habet praeter antedicta,nisi uentris pernieationem modice iuuet. Ob id igitur Hippocra ltes,ubi a minus ledentibus,quae multa sunt,doctrinae exordium secit, ad iuvameta ipsorum,quae Pauca sunt,circa finem sermonis transit. Percurramus igitur,quae recenset,dictiones ipsius perse lquendo. Vinum dulce minus,quam sortia potentaeque, mentem ferire ait, id est minus deliria lprogignere: sortia siquidem uina uehementer calfacientia caput humoribus uaporibus 43 2c tali lc ditate replent. Vina igitur dulcia,quo magis a uehementi caliditate absunt, eo minus cum caput lgrauansitum mentem laedunt. Sed facilius per intestina descendere ait, reuiscera tumefacere,1. Hiscerum tumores augere.Sed de his dixi paulo ante. Praeterea dulce uinum non idoneum esse
ait picrocholis,id est qui amaram bilem sibi aceruant. Nempe medici ολην, id est bilem, simpliciter re pallidam &flava dicere consueuerunt, μέλπιναν uero χολὴν, id est nigra bilem hoc toto appellare, oc non χολην, id est bilem simpliciter: sed lisc quidem acida est: amara aute, quae flaua. Ob eas res picrocholos appellat Hippocrates,qui redundantem habent huiusmodi bilem. Per mista autem aquosis ichoribus&liquidissima& pallida videtur: sola uero cum existit, & crassa re flava est. Quae autem huiusmodi bilem procreant, sunt calida & sicca temperamenta: ad cuius
generationem idonei sunt ae dulces omnes humores. Quo fit, ut omnium horum maxime melhilescat Q dulcissimum sit: deinde dc dulcia uina. Non solum autem, Q caliditas multa tales hu- lmores amaros reddit,propterea dulce uinum febrientibus, praesertim ubi calidi Sc sicci temperatura suerint,idoneum non est: uerum quoque Sc Q crassa sint huiusmodi uina, neq; per urinas uelociter descendant,neque cito dimentur transpirensque: quo fit, ut biliosos humores neque se . cum agant, neq3 excernat. Solis ergo his unum inest bonum,q, uentrem emolliant: quod si non lD fecerint,omni pacto nocent. Praeterea re siticulosa sunt, hac re, i, facile hilescant,commonstratia. FIatuosum quoq; uinum huiusinodi esse asserit. Nempe incalescentes crassi humores flatum sibi similem generant,tum uaporosum, tum crassum: quod autem tale est,inflationes parit. Quapropter ex tenuibus uinis non prodit flatus, quanquam interdum quippiam generetur, quod Sc te nutum sit partium Sc aerosum,non nebulosum uaporosum q3. Csterum Vulce uinum inferio ribus intestinis non esse inimicum ait,quanquam tarde mee qui ab ipso est, flatus, moretusque circa hypochondrium. Ea autem occasio est,ob quam non admodum turbet inferiora intestina, quia circa hypochondrium moretur,donec persecte coctum dc tenuatum fuerit: q, si semel cocta
fuerit, commeabiliorem tenuiorum que partium habebit naturam. Qua igitur ratione a super nis ad insernas expellitur partes,eadem ab infernis extra mittitur. Vrinati siquidem hoc minus, quam dinosum album, omnino mouet. Quod nam uocauit uinosum albu, siderabimus:nam antea uinosum uinum tum esse, tum
appellari diximus, quod iure optimo aquoso opponitur. Valenter igitur ipsum 86 calfacere,ct caput replere, deiipientias Procreare,& calorem febrilem augere,est oper pretium. Sed uinuhuiusmodi albu non est,neq; cum nouum existisineq3 cum uetus: quando ne quidem aliud quip