장음표시 사용
21쪽
PROOEMIUM XIII dignus SSc, cuius ab iis Viris, qui possunt
et auctoritate pollent, Studia o labores benevole iuVentur et fulciantur. Praeterea multis in adnotationibus meis
reperient etiam Lexicographi et Grammatici, quae in libros suos utiliter transserant. Sed ne longum sat et de his et de ceteris editionis meae dotibus ego quidem alios potius, modo eam sine invidia usurpare voluerint, dicere malo quam ipse praedicare; et de quibusdam alius fortasse dicendi commodior locus erit. Itaque nihil iam esse addendum duco, nisi quod nuper in prooemio ad lo Frid.
Grono vi Notus in Terentium profeSSUS Uul, imperitos et malevolo conSores, quale ego nonnullos e discipulis atque ex ipsis adeo collegis meis Xpertus Suni, nihil a me curari, neque eo ulliun unquam ad suas calumnias, quibus apud bonos multum sibi, niihi
nihil nocuerunt, responsum laturos Sse, )neque ullis machinis essecturos, ut me Videant labefactarier. Numque maiorem vim habet bonae mentis conscientia et ita in optimis studiis fideliter constanterque tranSRCta, quam ut necesso putem in aliquas cogitare solas terras, ubi nec Pelopidarum nomen nes acta audiam immo Si qui Squam St, cui placeat patria mihi profecto nunc Vel maximo placet; utpote in qua videam tam multo OSSE,
' Prudentissimum est enim et verissimum, quod de talibus hominibus, aliena laude dolentibus, abhinc annos prope trecentos scripsit Ioannes Nicotius : Huiusmodi ego homines a lacessitis ulciscendos minime esse censeo, quibus ipsis invidia, quami Serrime peruruntur, satis superque perenni stipplicis est.
22쪽
deantur, non Videri, quem pellini, Vulgurem
o inediocrem hominent. Quippo inVidia tanquam ignis Summa petit intacta invidia esse Solent media. )Proborum vero et intelligentium iudiciumvirorum, qui sunt ita temperatis modernitis quo
mori biis, ut Summum S Voritatem Summa cum
humanitate in omni negotio iungere Sol cant, quique in censura sucienda quid homini, quid
litteris deho Mur, nusquam Obli, i Scantur, II Cnomina sua palam profiteri unquam rubo Scant quemadmodum magno Studiorum me- oriani commodo magni Semper facienditii deero ri, ita eosdem quam ob SerVuntiSSimo rogo
23쪽
nique oro, ut, qua ConSueVerunt, humanitato
et indulgentia tunc quoquo librum uellii excipiant, et si quid in eo linus recto tractatum Viderint, meniore illorum, quae in Var Leci Vlli. 25. scripsit Murctus Ostor, benevolo corrigere ac siiuul illud Diihi eliatu ut suo etiam Secum recordari velint, qui haec ediderit esse hominem variis distentum ossiciis, tribus otiam muneribus publicis ii sini- gentem, ut nihil eorunt Soleat praetermittere, quae ab religioso et honesto homino praestari poSSint.
Honesto autem homini quum id quoquo
agenduin Sit, ut grato animo agnoscat aliorum do e merita: ogo temporare inihi quidem non OSSUm, quin, antequam Satis longi huius prooemii in eiu sucium, Viri sumino reverendi eiusdemque doctissimi, Gilii . ΗΕΝR.
ΗΛRDILII Uracensis, raeclarum in me lanc-que Singillarem voluntatem Itieritissimis laudibus celebrem. Qui quidem quum ni inodendis uret operibus quum maXimo Orsari didicisset, ultro ad me humanissi ineque datis litteris, prudentissima consilia Sua mecum communica it et tot tamque Xquisitis me instruxit opibus, ut quas es debeam gratias, facile ideam, qua ager POSSim Plane non reperiam. Sed plura praedicare ipsa movetat modestia viri opituli cui ut qua in plurimi aetatulatores contingunt, id ero est quod
opitinarum urtium et litterarum causa elici menter optandum videatur. Nec Vero minores gratiae debentur Viro
24쪽
XVI PROOEMIUM clarissimo atque doctiSSimo GEORG. EXOTu. Koculo, Scholae humanae Collegae Adiuncto meritissimo, qui hoc dedit meis precibus,
ut Indices utique necesSarios conficiendos Susciperet, et ab hac acceSSion perutili novam continendationem libro meo parari voluit.
Scrib. Lipsia ipso brumali die A. 1333.
25쪽
im post depulsam seculo XV. barbariam, una cum bonis literis vera eloquentia revocari coepisset quicunque bene di
cendi scribendique laudem appeterent, de Livii praecepto, quod quintilianus X. 1. pag. 493. g. 39. cx eius epistola ad li
lium scripta commemorat Legendi Demosthenes atque Dcero tum ita, ut quisque est Demostheni et Ciceroni simillimus unius Ciceronis imitandi studio et inter se contentione
me Rulin keniana editione operum Mureti Lugd. Batav. p. San uel et Iohann. Luciit mans 1789. V Voll. . Operae pretium est cognoscere Danielis Wytten bachii relationem in Hiblioth. Crit. Vol lil. art. l. pag. 112 sqq. quam , quum liber ille non sit in
multorum manibus, integra in huc transcribendni a nobis putavimus :
Muamquam facultas inquit ille se bene Latine scribendi et bonorum Auctorum lecti inter se coniunctae sunt, ut illa sine hace i Stere non possit reperiemus tamen saepe, ea multis in Ominibus, multis etiam aetatibus, a se invicem disiunctus fuisse. Inde a renatis literis usque ad medium fere seculum decimum Septimum, Simul cum lectione scriptio florebat. Nemo erat literatus quin bene Scriberet plurimi adeo aliarum disciplinarum studiosi ac scriptores eandem Scribi nil laudem et sequebantur et asSequebantur, Theologi, Iure consulti, Medici, hilosophi Secuta sunt tempora artesiana et Molliana. Ili, quos diximus, aliarum disciplinarum Studiosi, literas et Iectionem fere ΘgligEhant scribendi quidem Voluntatem retinebant, Successu eius carebant Literati, qui illis temporibus non multi, Sed magni tamen aliquot fuerunt, ita Scripserunt, ut scribendi laude nullo ni Odo uni superioris aetatis hominibus conferri possent. Nostra iam aptat literae ac lectio aliquunt a magis coluntur, non item Scriptio. Haec a multis ac varie negligitur. Non de iis loquor, qui Graecarum Latinarumque iterarum cognitionem Supervacaneam iudicunt, ipsusque re e versionibu8, qua VOCant, Ercipi volunt. Neque etiam de iis loquor, qui earumdem linguarum ILI ET OPIL VOL. I. cn - ED TOM. IV. 'fl
26쪽
is exarserunt. Tum allero, ut ita dicam, Latinitalis aureae sedulo in Italia exorti sunt, qui primum honeSto, OX ob Servilem quorundam imitationem invidioso nomine, Ciceroniani vocarentur, lenibus, Sadoletus , logianus , Maioragius, Ma-
ad legendum cognitionem quidem necessariam iudicant, usum tamen ad Scriptione in nullum esse Statuunt quippe mutoris esse nil communem intelligentiam momenti patrium cuiusvis populi Sermonem. Non est hic locus huius quaestionis. Loquor de ipsis Latine scribentibus, quique in vita cadomica docendo versantur, utque adeo bene Latine scribere aut volunt, aut posse debent. Horum alii ipsas literas, alii ullas disciplinas profitentur. Iam ab aliarum disciplinarum professoribus quis adhuc bene scribendi facultatem nut postulet, aut exspectet quum eum ab ipsis iterarum I ODS-soribus et interpretibus negligi videamus Nam et eloquentiae, quae praecipua est pars facultatis bene scribendi, a literatis etiam hominibus negligitur de quo neglectu operae pretium est audire Virum Summum I. A. Ernestum, in Praefatione ad opuscula ratoria: In quo, inquit, me nihil spero cogitasse, quod sit ab his temporibus alienum quibus iteratores doctissimi, et studiosissimi quique humaniorum literarum, tantum doctrinae famam petunt, eloquentiae parvam rationem ducunt: cuius facultatem illi principes iterarum, qui ante haec duo se via fuerunt, ut Veteres taceam, Ou nium maxime e etendam, eiusque laudem ceteris docti hominis laudibus longe anteponendum iudicabant. Atqui eloquentiam lubenter iis remitteremus, Si nil genus dicendi probum et idoneum ad Veterum Auctorum interpretationem adferrent. Nunc in hac ita versantur, ut nec perspicuitatis ad intelligendum, nec suavitatis ad delectandum rationem habeant ut saepe, quid velint , non appareat ut ipsi multo sint difficiliores intellectu, quam Auctor, quem interpretantur. Oninino, quo quisque melior est Veterum interpres, eo erit ipse Veteribus similior et quo est similior Veteribus, eo se ultius
insinuabit in eorum ingenium, mores, rationem quamcunque intor pretatur Auctoris sententiam , eum Sensu intellectuque ipse suo percipiet ac suscipiet suscΡptum non rationis ignorantia obscurabit, nec rigescere ut sordescere sinet, sed inceram ac recentem in animos legentium transferet, eosque eodem sensu intellectuque replebit. Talis est facultatum scribendi et interpretandi coniunctio talis fuit interpres arcus Antonius uretus, unus post Te nutus it strus Optimis, quos interpretabatur, Veterum simillimus. Itaque recte ac vere Rulin Lenius instituendae novae editionis hanc secutus est caiisam, quam in praefatione Prodit, pag. Vll. vlli, in iiiit, et hic - - sermone barbaro et lutulento. Huic Pro commendationi prudens addita est cautio: Etsi, inquit, nemo dubitat seri solebat. Equidem saepe animadverti, homines, qui primum ud Ciceronis lectionem accedunt, magis capin delectar scriptis uret et similium: non quod horum ratio minus utina, ideoque facilior sit sed quod ratio materiaque Ostrae aetati nostrisque ingeniis magis aptae sunt. Horum nos lecti O, quasi lamia Diuirit, ad Veteres ducit est lite veluti rati αγινα, Neu gradus et ditus, ud Veteres, sed pii rus ille castus siue, unde nil sordium ad ipsa porum sacraria adseramus. Certe, si quid ego ad scribendi facultatem profeci quod, pro re ninguit trilin P, Iiguum Sse, non ignor : est si quis pri feci, hoc magnam partem debui lectioni per uin Mureti quae me ad Ol scent iri nitru Sua,itate deliniebat, exemplis augebat, et ad Ciceronem alliciebat. μ' ο
27쪽
nullus, Palearius , Sigonius, alii, quorum ii locus non capitriae n Sionein Sed liorum uinium lumini tuis, dici viae potest, quantum offecerit M. ΛΝToΝ1Us Ungius, ea felicitate Tullianam exprimen eluquentiam, ut, ni Si res, qua tractat, recentiorem scriptorem proderent, ipsum Ciceronem a te legi putares. Cuius facultatis praestantia, non ab una doctrina, aut a
singulari quodam imitandi artificio, quod ceteros sesellerit, scd ab aliis caussis, repetenda videtur. Plinius Caecilianus, ut hoc utar, et doctrina abundavit, et lingua Latina adhuc satis integra Scripsit, et, ut ipse latetur, nihil aliud, quam Ciceronem imitando effinxit Nec lanien ulla vel in Epistolis, vel in Panegyrico periodus, quam Cicero pro Sua Ullet agno Scere, reperitur. Aliud exemplum aetas suppedita tucccntior. Paulus Ma iiinutius nec eruditione, nec Latinitatis scientia uret cedebat, Ciceronis imitandi studio fortasse vincebat, quippe tota vita id unum egit, aut optavit, ut Ciceroni quam intillimus videretur. Sed is quoque magis secutus Ciceronem, quam S SUCuius est, et in hoc imitationis genere iacet cum Murcio coni-
paratus quid ita Nempe uret naturae beneficio idem, quod Ciceroni, obtigerat ingenium : Plinio et Manutio diversa ingenii forma. Ab hac indolis similitudine luxit illa Muret in
qualibet re exprimenda felicitas, Venusta in narrando , lupos in iocando, aurium denique sensu in oratione numero Se tru-niator habenda est gratia Rullii Lenio, qui in aliis multis occupati O- Dibus hanc peram Muret navavit, ut eius libros, quorum Omplures tum Dre evanuerant, Omnes Colligeret, EX Optimis et untiquissimis editionibus integros Sinc rosque repraes niuret, iisque dendis plane criticam rationem adhiberet. Iam libros, qui in unoquo
Superest, ut de Rullii Lenii brevi annotatione, quam titulus huius editionis profitetur, dicamus. Est haec, sine dubio, praecipua huius libri dos. Annotatio subinde quidem materiam ac Sententias attingit, saepius tamen Latinitatem animadvertit. Nam, quo similior Antiquis est uretus, eo magis Perae pretium erat cavere ne quid huic similitudini deesse videt Ptur. Itaque subinde Rullia kenius ipsa in Scripturum Murset reprehendit et corrigit non quidem in habitu Orationis; nam hoc nil naagis Latinum esse potest: Sed singularibus in nominibus, verbis et formis de quorum vi, bonitate aut pravitute, iam post ducentos annos certius statui potest Grammatica ratione a viris doctis culta et aucta, codicibus etiam diligentius excussis, et hinc editionum exemplis emendatis. Otulae paucis vel bis absolvuntur, habentque in illa brevitate mirificam suavitatem, doctrinae, et Pgantiae, perspicuitatis. Possumus omnino hanc Mureti vhnkenianam editionem omnibus et seris elogantiae studiosis Omni udurμ, ut subsidium instrumentumque, cum iudicandi tum seribendi, liuiae gregium. h IROLSCHER.
28쪽
enda. Ompar natura Murelum sponte in Ciceronis vestigia deducebat ut dispar anuli uin invitum et reluctantem alii trahebat ut non sit mirandum , nos Murelinis libris, semel in inarius Sunilis, ita teneri, ut eos vix deponamus Manutianis autem, quamvi terse et polite scriptis, quod anxium imitandi I studium produnt, cito satiari duo minus dubitamus Murcium cum ingenio, tum arte scribendi, vere Ciceronianum dicere; quamvis ipse, nominis invidiam veritus, sic se appellari nolueri l. duin etiam Var. Leci. XV. 1. ut aetatis suae Ciceroniano ureret, profitetur, se interdum ab Appuleio, Cassiodoro, Sidonio Apollinari, et similibus, verba loquendique ge-nstra Sumere quae professio non vera , sed simulata videtur
Caspari Scioppio de Stil nisi pag. 4. 5. ut sic ureliis
latebram paratam haberet, si quid sibi, cuius nullum idoneum auctor in laudare posset, excidisset. Scioppio se non in Stomacho quodam opposuit Iacobus homasius Praelat ad ration. pag. VIII. Sed Scioppianam rationem frustra oppugnari, hoc argumento intelligitur. Nimirum, si verum est, quod Muretus ait, se ne labentis quidem Latinitatis voces et locutione refugere, eaS, neceSSe est, in eius libris reperiri. tqui lantum abeSt, ut quicquam ab istius aetatis scriptoribus mutuatus sit, ' ut Seneca quidem, laud paulo meliore Script0re,
quo mire euin delectatum fuisse scimus, multum traxisse Videatur. Sed, age, Murcio allide loquenti, ut tempori Serviret, Opponamu Muretum Sincere et ex animo loquentem, Praesul ad erent Tom. II pag. 653. Alterum vitium est, quo
Transalpini multi falendum enim est laboramus: quod
cum in Latini sermonis elegantia Iceller pulchrum piatCrains, non tamen fer callemus, quo ad eam itinere contendere oporteat itaque de nostris pauciores hactenus, quam vellem, ea literunt, qui se ad Ciceronis, Terentii, Caesaris imitatiouem componerent. Pervolutabant sine ullo discriminsomnes Omnium Scriptorum libros, et eae omnium commistione
Darium quoddam et multiforme pro suo quisque ingenio diacendi genus e Dingebant et paucis interiectis i Semper Latini
Sermonis uritatem magnum quoddam et praeclarum bonum esse duri semper eam eae illorum, quos Supra nominavi, CDque finitimorum Scriptis, velut e purissimis fontibus hauricn-
dam sum ratus. Vide quae diximus ad Var Leet. l. c. duod1luretus de Transalpinis homillibus dicito ilSi ininus huc per-
29쪽
l in at, tamen me lmonet, ut quod Saepenumero miratus Stim, hic expromam. Satis constat, laudem bene Latine scribendi iam inde a renatis literis penes Italos fuisse ei duo quidem in studio, me alia praeSidia coinmemorem multum diu. vabantur mi patriae linguae similitudine, it vivendi sub coelo Lalino conditione, ct inde orta cum corporis, tum ingenii temperatura Nec eam laudem aetate no Stra consenuisse. documento sunt disertissimae rationes Iacobi acciolati et Hieronymi Lagoniai sini,' quibus apud alias nationes perraro similes reperiuntur quo mirabilius debet videri, ipsos Italos in hac bene scribendi arte a duobus Transalpinis Superato esse . . Alter est Muretus, ortu Gallus, Me quo iam dudum loquimur. Ille Petrus Ioannes Perpinianus, malione Hispanus qui nisi in medio spatio corruisset, ipsi uret palmam eloquentiae dubiam fecisset quanquam lateor, utrique doctorum Italorum, VII tanquam Corradi, Nasseii. Manulli, consuetudiuem profuiSSe.
Sed hi missis, caussas, quae nos impulerint, ut Muretii pera, in unum corpus congeSta, ederemuS, age, re iter explicemus. Etsi nemo dubitat, quin iuventus, ad Latinam loquentiam in sermanda, in veterum Scriptorunt, maxime Ciceronis, lectione conlinenda Sit, utile tamen St, unum allorumve o disertis recentioribus cognosci, ut eius exemplo via alioque
imitandi Deilius ' intelligatur Cui consilio quis potest esse
accommodatior, quam MuretuS Nec tamen eundem in scholas recipi velim, et tanquam classicum Scriptorem praelegi adolescentibus: ut in i quibuSdam Germania in Scholis, puero,
fieri ' solebat In primis autem in Murelo iterum edendo pectavi id , quod iam dicam. Nulli et hic et alibi produntur libelli critico genere quibus adolescentes ingeniosi mendaliones et Coniecturas in Graecos Latinosque Scriptores exponant In eorum plerisque eruditionem, acumen et Solertiam viii
admiror Sed idem partim tam ieiune, partim lom inquinate scripti sunt, ut fastidium et nausea legentibus oboriatur 'mos igitur Tritices studiosos Nureti eXemplo d0cere volui, JoSSem Illud non utile solum esse, sed etiam necessarium, mihi ili-dμ in vel maxillae Dei suasum est. CL Mytten buch supra pag. vlli. ex tr. ei longum est Q li ac studio, in recentiorum scriptis Latinis ponendo, hic quidem disputare itaque id Θ, quae de eodem Prud 'ntissime scripsit uniptiti in prae init ad thrum titilissimian , trio in Odi lit sic inscriptum: Avqςuben et um eberseteten aus dem De vis chen in Late tuis che etc. iit.
30쪽
I mendaliones non solum mundo Xquisitoque orationis genere explicari, sed etiam, in Summa tenui late rerum, aliqua Suavitate, quae lectores teneat, condiri omninoque turpissimum esse iis, qui clerum elegantias aliis enarrent, ipsos uti sermone barbaro et lutulento. ' Non est inter retentiores, si Latinitas spectetur, uret Scriptor emendatior. Vel sic tamen ei non sentienti quaedam minus Latina surrepserunt quaene iuvenes, quibus hanc ditionem comparavi, tanquam probe dicta arripiant, sed idem, quod vir in paucis Latine doctus, Lagoni arsinus in Iulii Pogiani pistolis edendis secit, ut in talibus locis, quid Latinitalis ratio postularet, breviter monerem. Etsi vero nullum consilium erat, omnia ad vivum re-IX Sucare, quaedam tamen mani se Ste vitiosa a me praeterita esse, sero animadverti. Ita, quod legitur om. I. pag. 145. caussa discnSSa, pro caussa cognita, cadentis, vel potius iacentis
Latinitatis est Eodem Tonio I pag. 376. bis scribitur, po-
Rulliationi adnotatio nos grammaticas primum in se et, Od. Misceli Crit. Ol. l. P. I. pag. a. stlq. tum in ulm Lenii pus li-lis vid infra ag. 19. adn. . repetiit Fri dem annus, Dim ullis
etiani de suo additis ex quihus quae non dis Onvenit Pi t. in librun meum re copiae sunt. Itidem usus sum rasti P Matilii aes hs rvati inihi is des ii rum libris vid infra pag. 22. dia . . et . His viris, quos honoris causa nomitio, me multum debere gratus profiteor FR.