Opera : Tatiani et Hippolyti

541쪽

cONΤRA MAEREssis. 5bbhi qui per praeconium Apostolorum ejus ab Oriente et Occident credentes in eum, cum Abraham, Isaac, et Jacob in regno coelorum recumbent, Orti Cipantes cum eis epulationem unus et idem Deus ostenditur, qui elegit quidem Patriarchas, visitavit ver populum, Gentes Vero advocavit.

CAPUT XXXVII.

Honrines liberos esse, et eligendi facilitate Proeditos nec Proinde quosdam natura bonos, quosdam natura malo GSc.

I. Illud autem, quod ait Quoties voliti colligere filios tuos, et noluisti veterem legem libertatis hominis manifestavit: quia liberum cum Deus secit ab initio, haben

tem Suam potestatem, sicut et suam animam, ad utendum sententia Dei voluntario, et non coactum a Deo. Vis Dima Deo non sit, sed bona sententia adest illi semper. Et propter hoc consilium quidem bonum dat omnibus. Posuit autem in homine potestatem electionis, quemadmodum et in

Angelis etenim Angeli rationabiles Duli hi quidem qui

obedissent, juste bonum sint possidentes, datum quidem Deo, servatum vero ab ipsis. Qui autem non obedierunt, juste non invenientur cum bono, et mori lam poenam PCrcipient: quoniam Deus quidem dedit bonigne bonum, ipsi vero non custodierunt diligentor illud, neque pretiosima urbitrati sunt, sed supereminentiam bonitalis conten ipserunt. Abjicientes igitur bonum, et quasi restiuentes, Crit Omnes justum judicium incidunt Dei, quemadmodum et Apostolus Paulus in ca epistolain iis est ad IIomanos os lisca tus cst dicens ita si An divitias bonitatis ejus, ' patienti: P, et longanimi tutis contemnis, ignorans Iu Oniam bonitas uici ad poenitentiam tu adducit Secundum tituti duri , t iam tuam et cor impcdnitens thesauri χas tibi uitu ipsi ira Di

542쪽

s in die irae et revelationis justi judicii Dei. Gloria autem

et honor, inquit, omni operanti bonum . medit ergo Deus bonum, quemadmodum et Apostolus testificatur in eadem epistolari et qui operantur quidem illud, gloriam et honorem percipient, quoniam Operati sunt bonum, Cum possint non operari illud: hi autem qui illud non operantur, judicium justum excipient Dei, quoniam non sunt Operati bonum, cum possint operari illud. II. Si autem naturaliter quidam boni, quidam ver malis acti suissent, neque hi laudabiles essent qui boni sunt, lales enim facti fuerant; sed neque illi vituperabiles, et ipsi enim tales suorant instituti. Sed quoniam omnes ejusdem

Sunt naturae, et potentes retinere et operari bonum, et potentes rursum amittere id, et non sacere juste etiam apud homines sensatos quanto magis apud Deum alii quidem laudantur, et dignum percipiunt testimonium electionis bonae et perseverantia: tilii Vero accuSantur, et dignum percipiunt damnum, eo quod justum et bonum reprobaverint. Et ideo Prophetae quidem hortabantur homines justitiam agere, bonumque perari, sicut per multa ostendimus quia in nobis sit hoc, et propter multam negligentiam in oblivionem inciderimus, et consilio egeamus bono propter quo bonus Deus praestavit bonum consilium per Prophetas. III. Propter hoc autem et Dominus o Luceat lumens Vestrum, dicebat, coram hominibus, ut videant bona factas Vestra, et clarificent Patrem vestrum qui in coelis est . Ε Attendite vobis, ne sorte graventur corda vestra in crapulu, et ebrietate, et sollicitudinibus saeculatibus' Ε Sint lumbi vestri praecincti, et lucernae ardentes, et vos similes hominibus exspectantibus dominum suum, quando revertatur a nuptiis, ut cum venerit et pulsave , rit, aperiant ei. Beatus servus ille quem, cum venerit

543쪽

dominus ejus, invenerit ita facientem 4 Et iterum is Ser- vus qui scit voluntatem domini sui, et non facit, vapula, bit mullas . , Ε : Quid mihi dicitis, Domine, Domino, et non facitis quae dico Et iterum Si autem dicat

servus in corde suo : ardat dominus meus; et incipiat Caedere Conservos, et nacti ducare, et bibere, et inebriari: veniet dominus ejus in die qua non sperat, et dividet eum, et partem ejus cum hypocritis ponet Et omnia talia, quae liberum et sua potestatis ostendunt hominem, et quia consilio instruat Deus, adhortans nos ad subjectionem sibi, et avertens ab incredulitate, non tamen de violentia cogens. IV. tenim ipsum Evangelium si noluerit quis sequi, licet quidem ei, non tamen expedit Inobedientia enim Dei, o amissio boni est quidem in hominis potestate laesionem autem et damnum non quamlibet infert. Et propior iocri ulus ait et Omnia licent, sed non omnia expediuntq; ne libertatem reserens hominis, quapropte et oinnia licent, non cogente eum Deo; et id, hora e cuit, Ostendens, ut nou ad velamen malitiae abutamur liberiale non enim hoc expedit. Et iterum ait 4 Loquimini veritatem unusquisque

cum proximo suo . nil Omnis sermo multis de oro Vestro non exeat, ut turpi itido, aut Vaniloquium, aut scurrilitas, quae ad rena non pertinet, sed magis gratiarum actio ' sit : aratis enim liqvnudo tenebrae, nunc au

tem lumen in Domino inuasi filii lucis honesto ambu , lato non in comessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus et in libidinibus, non in ira et ulo'. Et iec, quidam suistis, sed abluti istis, sed sancti sicuti estis in no , mino Domini nostri '. Si igitur non in nobis osset sacero haec, aut non sucere, quam causa in hab obiit Apostolus Ot

544쪽

multo prius ipse Dominus, consilium dare, quaedam qui dem sacere, a quibusdam vero abstineres Sed quoniam liberae sententiae ab initio est homo, et liberae sententiae est Deus, cui ad similitudinem factus est semper consilium

datur ei, continere bonum, quod perficitur ex ea quae Stad Deum obedientia. V. Et non tantum in operibus, sed etiam in id liberum et suae potestatis arbitrium hominis servavit Dominus, dicens is Secundum idem tuam fiat tibi propriam idem hominis ostendens, quoniam propriam suam habet Sententiam. Et iterum Omnia possibilia sunt credenti'; η et: Vade, sicut credidisti fiat tibi'. at omnia talia suae potestatis secundum fidem ostendunt hominem. Et propter hoc, is e qui credit ei habet vitam aeternam qui autem non credit Filio, non habet vitam aeternam, sed ira Dei

manebit super ipsum Secundum hanc igitur rationem, et suum proprium bonum ostendens Dominus, et sui arbitrii ac suae potestatis hominem significans, dicebat ad Hierusalem si uoties volui congregare filios tuos, quem admodum gallina pullos suos sub ascellas, et nolitisti P Quapropter relinquetur vobis domus vestra deserta q. VI. Qui autem his contraria dicunt, ipsi impotentem introducunt Dominum, scilicet quasi non potuerit perficere hoc quod voluerit aut rursum ignorantem natura ChoiCOS, ut ipsi dicunt, et eos qui non possunt accipere ejus incorruptelam. Sed oportebat, inquit, eum neque Angelos tales secisse Ut possent transgredi, neque homines qui statim ingrati existerent in eum quoniam rationabiles, et examinatores, et judiciales acti sunt, et non quemadmodum irrationabilia, sive inanimalia, quae sua voluntate nihil possunt sacere, sed cum necessitate et vi ad bonum trahuntur,

545쪽

CONTRA ILEBESEs. 559 in quibus unus sensus et unus mos inflexibiles, et sine

judicio, qui nihil aliud esse possunt praetorquani quod facti

sunt. Sic autem nec suaVe QSSet ei quod CS bonum, neque

pretiosa communicatio Dei, neque magnopere appetendum bonum, quod sine u proprio motu, et cura, et studio provenisset, sed ultro et otioso insitum cita ut essent nullius momenti boni, eo quod natura magis quam voluntate tales existerent, et ultroneum tiberent bonum, sed non

Secundum electionem; et propter hoc nec hoc ipsum intelligentes, quoniam pulchrum sit quod bonum, neque ruentes eo Quae enim fruitio boni apud eos qui ignorant Quod autem gloria his qui non studuerunt illud Quod autem Corona his qui non eam, ut victores in certamine, consecuti Sunt pVII. Et propter hoc Dominus violentum dixit regnum caelorum et qui vim faciunt, inquit, diripiunt illud ullo est, qui cum vi et agone vigilantos instanter, diripiunt illud Propter hoc autumo Paulus Apostolus ait Corinthiis

si oscitis, quoniam hi qui in stadio currunt, Omnes tui s dem currunt, sed unus accipit bravium. Sic currito, ut comprehendatis. Omnis autem qui agonigatur, in omnibus continens est illi quidem ut corruptibilem accipiant co

ronam, nos autem incorruptibilem. Ego autem Si curro, non in incertum sic pugno, non quasi acrem caedens; scit lividum socio corpus meum, et in servitutem redigo, ne sorte, aliis praedicans, ipso reprobus ossiciar Bonus igiturigonista ad incorruptela agonum adhortatur nos, Uti coron mur, Ct pretiosam arbitremur coronam, videlicet qua per gonem nobis ac tui Piliar, sed non ultro Conliloni. Et quanto per agonem nobis advonit, tanto est iretiosior quanto autem pretiosior, tanto eam semper litigamus. Sed nequo similiter diliguntur ea quia illi lv laiunt, qua ui

546쪽

illa quae cum multu sollicitudine adinveniuntur. Quoniam igitur pro nobis erat plus diligere Deum, cum labore hoc nobis adinvenire Dominus docuit, et Apostolus tradidit. talias autem esset videlicet nostrum insensatum bonum, quod esset inexercitatum. Sed et videre non in tantum nobis esset desiderabile, nisi cognovissemus quantum esset malum non videre : et bene valere autem male valentis experientia honorabilius ossicit et lucem, tenebrarum Compartitio et vitam, mortis. Sic et coeleste regnum honorabilius est his qui cognoverunt terrenum. Quanto autem honorabilius, tanto magis diligimus illud : et si plus illud dilexe

rimus, clariores erimus apud Deum. Pro nobis igitur Omnia haec sustinuit Dominus, uti per omnia eruditi, in omnibus in suturum simus cauti, et perseveremus in omni ejus di lectione, rationabiliter edocti diligere Deum io quidem mctgnanimitatem praestanto in apostasia hominis homine Butem erudit per eum, quemadmodum et Propheta ait : Emendabit te abscessio tua praefiniente Deo omnia ad hominis persectionem, et ad efficaciam, et manifestationem dispositionum Duli et bonitas ostendatur, et justilia perficiatur, et Ecclesia ad figuram imaginis Filii ejus co- aptetur, et tandem aliquando maturus sat homo, in tantis muturescens ad videndum et capiendum Deum.

Cur non tib initio perfectus factus est homo 21. Si hoc dicat aliquis : Quid enim non poterat ab initio

Deus persectum secisse hominem P Sciat, quoniam Deus quidem cum semper sit idem, et innatus, quantum ad ipsum est, omnia possibilia ei. Quod autem actu sunt ab eo, secundum quod postea actura initium habuerunt, secun

547쪽

llii in ioc o ni in ora osse portuit eo qui su secerit: noc nim poterant insecta esse, quae nuper uacta sunt. Propter

luod autem non sunt insecta, propter hoc ot idoo dosiciunt a perfecto. Secundum enim quod Sunt posteriora, secundum hoc et insiliatilia et secundum quod insantilia, secundum hoc et insuela, o inexercitata ad persectam disciplinam. Quemadmodum enim mater potest quidem praestare per clam escam insanti, ille autem adhuc non potest robustiorem se percipere scam sic et Deus ipse quidem potens sui homini praestare persectionem ab initio, homo autem impotens percipere illam : insans enim fuit. Et propter hoc Dominus nostor in novissimis temporibus, recapitulans in semetipso omnia, venit ad nos, non quomodo ipse poterat, sed quomodo illum nos videre poteramus. Ipso enim in sua inenarrabili gloria ud nos venire poterat : sed nos magnitudinem gloriae ipsius portare non poteramus. Et propter hoc, quasi insantibus, ille qui erat panis perfectus Patris, lac nobis semetipsum praestaVit, quod erat secundum hominem ejus adventus ut quos a mammilla carnis jus enutrili, et per talom lactationem assueti manducare et bibere Verbum Dei, o cum qui est immortalitatis panis, qui ost Spiritus Patris, in nobis ipsis continere possimus. II. Et propter hoc Paulus Corinthiis ait ilia vobis po-

tilin odi, non escam nondum enim poteratis escam

percipere id est, cum quidem adventum Domini qui secundum hominem, didicistis nondum autem Patris Spiritiis requiescit super vos, propior vostram infirmitalom. Ubi enim olus, o discordia, ait, in vobis, et dissensionos, nonne carnales estis, et secundum hominem ambulatis G, Hoc est, quoniam nondum Spiritus Patris erat in ipsis, liropter imperfectionem eorum, o infirmitatem conversa tionis. Quemadmodii in igitur Apostolus polorat dare os ni

548쪽

qui biiscumque enim imponebant postoli manus, acci piebant Spiritum sanctum, qui est osca vitae ' illi autem non poterant accipere illud, quoniam infirmum adhuc et inexercitabilem sensum erga Deum conversationis habebant: sic et initio Deus quidem potens sui dare persectionem homini ille autem nunc nuper factus non poterat illud accipere, vel accipienS Capere, vel capiens conlinere. Et propter hoc coinsantiatum est homini Verbum Dei, cum esset perfectus; non propter se, sed propter hominis infantiam sic capax essectus, quemadmodum homo illum capere potuit. Non igitur erga Deum impossibile et indigens, sed circa eum qui nunc nuper factus est homo quoniam non insectus

erat.

III. Erga Deum autem virtus simul, et sapientia, et bonitas ostenditur : virtus quidem et bonitas, in eo quod ea

quae nondum erant voluntarie constituerit et secerit; sapientia vero, in eo quod nplo et consonantia quae sunt secerit. Quaedam autem propter immensam ejus benignitalem augmentum accipientia, et in multum temporis perseverantia, insecti gloriam reserunt, Deo sine invidia donante quod bonum est. Secundum enim id quod facta sunt, non sunt insecta : secundum id vero quod perseverant longis aeonibus, virtutem insecti assument Deo gratuito donante eis sempiternam perseverationem. Et sic principalitatem quidem habebit in omnibus Deus, quoniam et Solus insectus, et prior omnium, et omnibus ut sint ipse est a Usa reliqua vero omnia in subjectione manent Dei. Subjectio autem Dei, incorruptelae perseveruntia est in corruptela autem gloria insecti Per hanc igitur ordinatio nem, et hujusmodi convenientiam, et tali ductu factus et plasmatus homo secundum imaginem et similitudinem constituitur insecti Deiri Patre quidem bene sentiente, et ju-

549쪽

COXTRA IEREsus. 545bonio Filio oro ministranio, et ornaanto Spiritu vero nutriciato, et augenio homine Voro paulatim proficiente, o perveniunt ad persectum, id est, proximum insecto fieri. Porsocius enim est inscctus hic autem est Deus. Oportuerat autem hominem primo seri, et sactum augeri, et auctum corroborari, et corroboratum muli iplicari, et multiplicatum convalescere, convalescentem vero gloris cari, et glorificaliam videro suum Dominum Deus enta est qui

habet videri : visio autem Dei ossica est incorruptelae 4 incorruptela vero proximum facit esse Deo . IV. Istrationabiles igitur omni modo, qui non exspectanti 'mpus augmenti, et suae naturae infirmitalem adscribunt Deo. equo Deum neque semetipsos scientes, insatiabiles et ingrati, nolentes primo esse hoc quod et acti sunt, homine passionum capaces sed supergredientes legem humani generis, et antequam fiant homines jam volunt similes esse sectorii o, et nullam esse disserentiam insecti Dei et nunc lacti hominis, qui plus irrationales sunt quam mula animalia. Haec enim non imputant Deo, quoniam non hominos facit ea sed unumquodque eo quod factum eSt, quoniam factum est, gratias agit. Non enim imputamus ei,

quoniam non ab initio dii facti sumus, sed primo quidem

homines, tunc demum diici qua in vis Deus secina dum simplicitatem bonitatis sua hoc fecerit, ne quis eum putet invidiosum, aut impi' stantem. AEgo, inquit, dixi, Dii estis, o filii Excelsi omnes Nobis autem potestatem divini-

latis bajidare non sustinentibus Vos autem, inquit, sic iit homines moriemini; s utraquo reserens, ct illud quod osthonignum sua donationis, O infimitatum nostram, Ot quod ossemus nostrae polestatis S Mundum enim benignitate iii suam bono dedit boni ina, o similos sibi si uae pol statis hominus fecit secundum autem providontiani civit homi

550쪽

iuim in spinitalem, et quae ventura essent ex ea secundum nuto dilectionem et virtutem vincet faciae naturae substantiam. Oportuerat autem primo naturam Opparere, post

doinde vinci et absorbi mortale ab immortalitate, et corruptibilo ab incorruptibilitate, et fieri hominem secundum imaginem et similitudinem Dei, gnitione accepta boni et

mali.

CAPUT XXXIX.

Bonum a malo discernendi facultatem homini inditam esse, ut sua Moluntate et electione niam Mi coactus Dei mandata peragat, quo af eo persciatur, malaque rebellibus parata a se alteriat.

I. Agnitionem autem accepit homo boni et mali. Bonum

est autem obedire Deo, et credere ei, et custodire ejus praeceptum; et hoc est vita hominis quemadmodum non obedire Deo, malum; et hoc est mors ejus Magnanimitatem igitur praestante Deo, cognovit homo et bonum obe dientiae, et malum inobedientio : uti oculus mentis utrorumque accipiens experimentum, electionem meliorum cum

judicio faciat, et nunquam segnis neque negligens praecepti sati dici et id quod ausor ab eo vitam, id est, non Obe

dire Deo, experimento discens quoniam malum est, neque tentet quidem illud unquam; quod autem conservatorium vitae ejus est, Obedire Deo, sciens quoniam bonum est, cum omni intentione diligenter custodiat. Propter hoc etiam duplices habuit sensus, uirorumque agnitionem habentes, ut electionem meliorum cum disciplina faciat. Disciplinam nutem boni quemadmodum habere potuisset, ignorans quod est contrarium P Firmior est enim et indubitata subjacentium apprehensio, quam ea quae est e suspicione conjectura. Quemadmodum enim lingua per gustum accipit experimentum dulcis et amari, et oculus per visionem discernit quod est nigrum ab albo, et auris per auditum disserentias