De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

11쪽

traductionibus, re vulgatam ditione authentica -6. C. Fidei cap ta Biruiorum autoricate consti niti. v et . c. Modus puc, ndi Sanorum Bibliorum. - .l - .t, DL8. C: Multiplex sensus sacrae scripturae. s. C. A Biblitarum conditoribus asserta diuinam habere autorit1-tem ab inductis. relatis asserta pro cuiusq; dignitate cesentur. io. C. Peculiaris inductorum ex solatio in penthateuco cum odidine mansionum Israelitarum. H. C. Introductorum examen in sanctis libris histori eis. Q. C. Introductorum exploratio in S.libris Iob. Psalterii, Sapien

is. C. Introductorum examen in S. libris Propheticis, ' Macha.

ia C. Introductorum examen in S.literis noui Testamenti. t Lib. III. C.i.De collatis alijs sacrq Scripturae autoritatibus, ac ratione hu

e. C. Theologiae scholasticae authoritas.

in . C si sumu, Pontificatus,& Rom.quomodo unatus sit,quid F- clesia, quid eius membrum quomodo vertex adeatur, in amit

uetur,& successoris electio semper Eccbesiae restet. D. C. Iuris pontificis autoritas,ac discriminatio. iir. C. Fidci dec onum authoritas.

I . C. Apollo licarum traditionu authotita diuinarum authori

tierim collatio. . D

12쪽

prooemium in libros tres de saerae scripturae au- toritate a Roderico Dosma Delgado doctore

Theologiae studioso claboratos.calcem trium libroru,quos de theolorica speculatioue cudimus,apposta deluetione collectum est oportere, queda re a deo instituta, per quae uti media ipsi placita generaliter supra coditae naturae vim beatitutidinis finem homines progresti adipiscantur:csse rursus opus eam diuinam institutionem,quam creatae mentis acies nativa per se astequi minime valeat,quae presertim arcanis tradita biblijs habeatur; per numinis revelatione manifestantis certum testimonium comprobari: expedire denique hi iusmodi testimonium, quale dei proprijs indiciss,velut veris miraculis in id editis exhibetur, sumi. Itaque tanti negoth unde hominum salus aeterna pendet, exitus eo

deductus est,utexpendi necessarium ut qualiter divinitus revelata institutio, prout maxime sacris libris continetur, certissimae supremae que autoritatis esse signorum numinis mirabiliu testimonijs ad nostram usque notitia perlatis constet. oniam vero amplissima materia est cum latitudine,tum potius pondere: methodo est op ,qua distincte ,lucide ,ordinate sine confusionis; et erroris periculo latissimum aequor transeatur: dc inprimis autoris,cuius fastigium Pandendum est. implorare opem, quae s ola valet in arduis imbecillitatem humana regere,ac voti compote victrice in fine sistere. Is igitur ordo commodus apparet,ut primo tractetur de

certitudinis ratione, miraculorum signis, revelationis

A prophe

13쪽

PROOEM.

prophetia supera fide ac mitariorum propositione e-

inde de expressi lanctae scripturae autoritate, ac eorum

distinctione quae in ipsa comprehenduntur,& explicatur: lem uin, quo ab alijs astension:bus, & autortatibus collatis discernatur quantu cuique ponderis insit, quatum affensus, fidei, obsequb sit adhibendum. Observandam autem dii xi solitam anabsim, qua semper a notioribus procellus ad minus nota pateat:verum in priorib libris i 3 nthesi suaperpetim anterioribus ulteriora supers ruen tem: at in ultimo preterea etiam pure analyticam simul ab inferioribus sensim ascendentem ad proxima quaeque loca, & eo serie per singulos gradus concedentia reiicientem: ut propria in sede cuncta explorentur: umquam vero styli pariter haud neglecta cura fuit: inter profundae tamen scrutationis in principijs potissime salebras dictionis cultus offensus fieri nequit, uinon obscuretur: sicut & ipsa intentacon oderatio ut saepe cotingit,i namoena est. Facile autem poterit sic affectus lector priora transmittere,atque a calce usque primi libri posterioribus se oblectare, ac tadem intuitus usui esse relicta relegere. Iucunda esse celsa moenia,templa que co- summata solciat, fundamentorum rudimeta non item: cum voluptate procerae arbores explicatis ramis effusae,' viridantibus folijs ornatae decoris pomis onustae spectatur a nobis fructus, ac perfectionis absolutae avidis: radiees deformes videntur. Sed ex ijs quae in imo latent, vis omnis sublimibus fulciendis permanat: eoque prudetntibus non aspernanda iudicantur. Sic erga haec studiosi segerere debent,ut suturum fido E vasit autem opus tribus tesseradecadibus confectum, quali iure dicandum H iei qui per totide ad nostra perpetuam salutem in s auarandam l

14쪽

PROOEM. arandam descendit. Sub eo vero divinae sapientiae ac religionis candidatis noscendum, probandum, emandandum, perficiendum osterimus. Osserimus autem precipuo sanctae catholicae ecclesiae, summique ipsitus praesulis Romani definienti censui q ,ut sub incudem ac limam eius exactissimam revocetur. Iamque nunc quod illinc reiectum sit, respuimus quod fuerit receptum, admittimus, nec aliud ratum habemus. luam quod illius comprobationem dignissimam mereatur.

DE SACRAE SCRIPTURAE

A VTORITATE CERTISSIMAD I VINITUS REVELATA.LIBER PRIMVS.

I. C. EAcademicorum confutatio, , notitia ratio.

Cturi de autoritate suprema sanctis potissimum scripturis exhibi a ,certissima q; testificatione instiationis adeo revelatae vim quavis intellectuale creatam superantis, qua mentiu conditarii salus & beatitudo sempiterna nititur, in primis explicemuS oportet,quo pacto in univcrsum firma notiti qcertitudo acquiratui ut eo gradu supposito scrutari apte sub divina opitulatione supplicitet implorata queamus summae revelationis, indiciorumque ipsius constante, ambiguitatis & erroris expertcm stabilitate. i. Torsit quippe viros ingenio &esuditione. insenesca

15쪽

LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT. CAp. r.

dissicultas adeo,ut Academici asseruelint,nil possc pet, emira cipi nul lique res as leutiendum esse, ac demum sepiente iam L nihil scire:ita illorii perstrinxerat aciem quod pro ve- Pris non nunquam fallis vero similibus decepti mortales comperiretur: e cuius odi nodis vix multo que sudore sacer Augustinus extricare levaluit Potest autem ea secta reselli experimento sensuuin, te quo dubitari non

possit, veluti quin lucem cernimus,ignem urentem thctu sentimus,amplius veronitellectus experta in multis firmitate,de quali sitare, vacillareque neutiquamque

at veluti qum primis disciplinarum principijs plerique

omnes alientiuntur , uti paribus si patia subtrahas addas ve,paria evadere, contradicentia in idem nton pos, se competere,ac proinde non valere pronutiatum quidpiam simul esse verum, ac non verum, nempe falsum: equalibus primordijs alia collecta non absimili con stan . tia percipiantur. Rursus iit ec secta semetipsam si recte perpiciatur explodi c. Quamvis enim quan equatur, nocerta,sed pro babilia vocet. ac uerisimilium nomen vitet, ne cogatur verum aliquid esse fateri, cui aliud similest; veri ac salsi communes notiones certo percipi,diffiteri non valet. Alioqui quo nam modo nihil solide verucapi posse, suadere queat, ni si appareat ad veri mensuram notam,& expensam nil pertingere valere Quod si tenebricones instar sepiae atramentum,qUose tegant, diffundentes dicant, ne rationem quidem veri secertam tenere; sed si ea sit e tali suppositione propositum suumo colligere, neque id certo, ne prehendantur. vertim probabiliter: illud saltem quo ipsorum lentetia sustinetur, quo sublato corruat, affirment firmo assensu necesse est, nihilin cognitionem cadere quod habeat cum salso co

mune

16쪽

mune aliquod signum, unde incertum, quantuvis probabile telinquatur. bienim quicquam aliter, nimirum certe verum deprehenditur,lion iam ita est, nil certo ac vere peicipiquite. Quicquid itaque in notitiam venit; ambiguum certo asserant,oportet,atque ita ut minima ambiguitas in cunctis vere certa contra id quod assc verat deducitur. Sic istud placitu illud publice famosv c

sequitur, ut sese interimat, queadmodu ait Aristoteles lib. Mes le dogmate allcrentiu ,cu cta esse vera, ite que affirmatitiph. viluniversa falsa. Sinaque hoc sit,ctia haecipia oratio extas aliquid universoria fallaestiano vera, sub inde q, no ita est omnia falsa esie. Sin vero prius sit, omnia vera esse,vera quoque redditur adversa elassertio, aliquid inter omnia extans, qua adversus ipsu dogma quispia ferret inquies saltum esse: unde no ita foret,cucta vera esse. Vlterius id vere certu negare hi suspensi cuctatore, nequiret pluriama sensibus,ac menti apparere, sive verm sive falso, sive incerto, ex quibus quaedam videantur vera, ouaedam falsa deprehendi iudicentur.Sienim haud ita certum ei apparentia cognitoni obhci, omnis disputationis causa

tollitur, notitiae vera certitudo.an deceptio eveniat.Uerum enim vero, si vel unum aliquod verum certo est, alia item assimili ratione vere certaiore quid prohibet Mirum prosecto, ac simile monstri cs: desperationem sciendi. quod omnes natura deoderant, hos inducere, quam spem alere, uti potius par erat, maluisse. At quia haec tutius tractare non ipso quesito initio, unde cuncta facile patent,absurdum tuerit,altius sumpto exordiodenotitia dicamus. Experimur plurima veluti laevia corpora,ceu liquores,tersa que metalla. & saxa, in super de animantiu pupillas,praeter proprit naturae specie, alio-

17쪽

orum quoque species proprio in lqvore repr*sentatas attingere. Porro specularia corpora insensilia spccies aliorum sublimiter adiacentium actu exhibent, quum

respectu habito ad aliquod animal appositum ipsas cotemplans ab ipso repr*sentationis signo, contemplantis distatia, & altitudo eam proportione servent quam distantia & altitudo repr*sentari rei, .sicut in speculari optice traditur, & nos explicuimus. Vnde si, ut si ita ulta circunstent animantia, per totum lqvoris aequor va-rbs in punctis discrete reprcsentationes integrq fiant. multq que pro numero contemplantium obiceti uniussi initimi species appareant. Ex quo rursum comprobatur,in sensilia specularia corpora species obiectorum noaliter actu exhibere, quam respectu habito ad animal quod pia conleptans.Na si abique tali respectu, absolute speciem ad aliquod punctum eiusmodi corpus exprimeret, eadem ratione in cunctis redderet,quq sumi sine termino in laevi superficie possunt quq tamen actu infi- lib.n th nita esse nequeunt; forent vero si ex potentia intermina in actum reducerentur speciebus ubique actu es hibitis. Satius ergo est effigies huiuscemocli potentia innumeras dicere,qui in actum non indefinit* prodeant respectu ad contemplans assumpto. As animal sine aliud contenplantis respectu per se absolute speciem obiect( rei proprio in organo relucentem attingit. Atque Eoc est,quo cognoscentia discernutur a no cognoscentibus, itempe insensibilibus, quod illa praeter pro lib. i. priam,aborum quoque speciem absolute attingunt, ut o Cri.& alibi dixim ,hic vero non absolute sed vel nullo mo . do, qualia sunt opaca, & scabra vel respectu ad aliud contemplans habito,qualia livia & nitida sunt. Decla

ratam

18쪽

CAP L. LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT.

ratam igitur habere potestatem est cognoscitivam facultatem obtinere,ac eius actus notitia est,quq ut ad alia ita in quovis ad sui perceptionem extenditur, quatenus inter ea pari ratione includitur. Adhqc notitia cuiusvis

obiectae rei per ipsius simulacrum plerumque fit cognoscentibus impressum, in quo representante obiectum, ipsius speciem attingunt quam in ipso per se non attingerent,quum ob discrepatiam obiectum inesse per se cognoscentibus,sive organis eorum cognoscitivis non valet ob necessarium quippe notiti* dictum attactum,opus est obiectum quoquo modo coniungi cognosceti, quatenus noscenui munere fungitur. Quod obiectu

per se ita noscenti uniretur, quum qu id vis per se pris a-

eius,quam per inferioris vicarium essentie operetur;persectior plane cognitio resultaret: qualis menti corporis immuni cum crepte,tum creanti de se insita, tum etiam

j conditis beatis mentibus deautore obiecto beante ha-ώ. . id betur,ut suo loco fusius explicatum est sedet lucis pcnetrantis in oculis inserta: similiter quc lutei, & viridatis coloris oculos inlicientis,quem rufa, prasina que reve beratione lucis eiaculantur. In ceteris plerisque non modo aliorum sed citam sui cuiusque cognitio per cingiem fit organo congnoscitivo infusammuod corporea presertim ita discrepent vel distantia, vel mole, ut apta non sint suae vicario simulacro coniunctioni notitio necessari V contingenti ad organi meditullium penetra

tum, ubi centrum ac radix cognitionis est, a quo impedimento incorporem mentes liberq sunt. Itaque noscendi facultas obiectum vel in ipso,vel in repr*sentante ipsum estigie attingit, particeps itaspeciei obiecti reddita. Ratio enim essentit cuiusque ipsius species maxime di-

citur

19쪽

citur inde que simulacra, de effigies obicctorum veluti dest ux' ea unde manat, exprimctes, species quasi cognationis iure vocatur,ut alias huius vocis acceptiones suis locis relinquamus. Vtrovis autem modo quid Diana noscatur sive perse,sive per specimen,dum in parile, instar obiecti exacte reddens, in te cognosci ducitur, etiam si non semper directe, sed quado que reflexe percipiatur, veluti quin pons non solum e regione, scd &in fluminis subter labentis argento aequore reflexa effigie ita cospicitur,quasi non aliquo interiecto medio, quod qua-tcnus tale haud attenditur, sed protinus cerneretur.In obiccto vero alio quid piam cognosci fertur, quum per simulacrum, non tamen parile noscitur,sedper speciem obiecti continentis aliud veluti remotius obiectum;ve

lut quin in fluvio viso,qui in se per parilem speciem spe

ctatur, ceu in toto continente redditus Suoque pons, quatenus contentus eth per contincntis euigiem nos itur, in quo id remotius obiectum non quali protinus percipitur,sed quasi alio in obiecto medio exhiberi, atque interlucere animadvertitur. Evenit aute, ut quod in alio percipitur obiecto cognito per eius mediam so

mam continentem, confuse plerumque, ac minuS exacte, quam per parilem effigiem noscatur,veluti qum res distantes in speculo consuderato vix cernimus;ac deum per conditorum vestigia immensa eius sublimitate infinito inferiora speculamur: non nunquam etiam longe persectius, expressius, de exactius quam per parile simulacrum,imo de quam per ipsum simulacri obiectum;uti adeo in se ipso exemplari obsolutissimo, intcrminocsterorum condita conoderantur tanto praestantiusquam in ipsis,quanto eminentius in summa perfectio

20쪽

CAP.L LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT s

ne cunctorum inde derivatae persectiones continentur: Caeterae meotes etiam angelicae, quantumvis vel infimis corporibus antestent, insuperiori essentiae gradu locatq,non ita tamen eorum perfectionem complectuntur, quamvis diversam sublimiorem habeant , ut in se

sint eoru exemplaria similis efficaciae; qua nequeunt crem. i.t o. are, vel producere, uti a seminime manalia. Postent ni- ι.ε. a. hilo secius mentes a copore secretae per infusas a deo spe hq cies aliarum rerum ipsas intclligere indita similitudine ab exemplari autore, a cuius prototypo productae res

deductione similitudinis id quod sunt , adipiscuntur

multo amplius quam ab obiectis simulacra fluentia: ut

nunc omittamus modum iam superius tactum,quo res 'per se coniunctae cognosci queant. C qterum no eodem

modo res in absentia cognoscentis, atque in pr*sentia noscuntur. Si quidem pr*sentia censentur, quae cogniationi alicui osterantur,prout consistentia sint,quasi coram extantia. Quare ut praesens quidpiam sit, extarcopus est,dcin pro ut ita extet, notitiae obhci cognoscentis, ita ut si possibile ponatur non extare, minime sic obhciatur. Licet enim sciamus rationabilem animam lia.i m pos quam adeo creata sit veluti Aprigio collatam, im- mortali duratione persistere ; non tamen id noscentes Aprigh animam velut in praesentia nostra priscntem extantem intelligimus. Si namque deus ab anima illa conservationis suq voluntarium influxum suspederet, quod si liberet,libere posset, nobis inscijs; tunc non extare posita, aeque atque si consisteret,ex immoi talitatis ratione, perstarc anobis existimaretur quo circa quod itidem offertur extans, atque vel per impossibile non extans, ad notitiae pr(lcntiam non pectinet, cum cuius j. B salux