Opuscula et carmina latina;

281쪽

Omnia prius experiri, quam arma, SapieIitem decet. Qui scis, an quae iubeam sine vi faciat rv. Di vostram 26sdem Quanti egi sapere nunquam accedo, quin abs te abeam doctior. THR. Thais, primum hoc mihi responde cum tibi do istam virginem,

Dixtin hosce mihi dies soli dare te λ Η Quid tum

19. Omnia prius v. consilio, quam armis sapientem decet. in hac lectioine plerique Codd. apud Rivium, Muretui et Guyetum Consentiunt. Guyetus qui sapientem e glossemate irrepsisse putat omittit etiam Goth. B.), omnem rationis nervum, qui situs est in sapiente, incidit. Nonius S. V. armis et caeperiri eandem in quam consentiunt Codd. octionem ex hibet. Alii Codd. t Edd. Aldinae logunt experiri verbis misso co consilio Benti in cod. antiquissim biblioth. Cantabr. reperit scriptum quam armas. His vestigiis veram lectionem indagavit Omn. . ., quam urma,

s. d. Arma experiri habet Stat Thob. XI, 338. Sic dicunt ius, vim, gratiam eaeperiri v. Corte ad Sallust Iug. 31, 5. I. accedo ad te Cod. Goth. . aliique, probante Mureto. 22. Thais, mihi primum . resp. Goth. B. 23. hos dies mihi soli dare, sicut coniecerat Guyetus, Xstat in Codd. Harii o Bentioli, et sic dedit aerii e Cod. Bemb. et Donato. Consentitielmstad Vulgata lectio est mihi hos dies. Benti malit legere hosce mihi dies, ut dies sit monosyllabon , nam in Bembini lectione mihi invenuste in pedes geminos dispescitur. Lucian. D. Meret. V. p. 323. quam o frequens lauto Structura, sin. II, δ. 43. Cas. ΙΙΙ, 6 16. v. 9. Sententias loquitur prae formidine nebulo, quod in persona militis quam sit ridiculum, bene ad h. l. docuit Donatus. Sententiae eiusdem argumenti passim prostant E sophistarum Graecorum declamationibus nonnullas laudavit Lindenbr. cf. Eurip. Phoeniss. 18. et Ialche Nuer ad Herodot. p. 10, 65. Hinc forsan colorem duxit Sallust Iugurth. 20, 5. de Adherbale, a Iugurtha lacessito prius omnia paι de crevit, quam bellum sumere, ubi vid Corte. v. 20. 21. Hic aperta adulation grassatur in stolidum Thrasonem parasitus, sive ut ad similem conam Menandri respiciens lutarchus loquitur in bello περὶ κολακ καὶ φίλου c. 20 p. 53. d. riegel. λω τῶ XVκτῆρι IPyηται. Caeterum hic quoque locus multorum imitationibus sere in proverbium abiit. Unam e multis laudasse sufficiat Symmachi p. IX, 82. Quod ait Comicus noster, nunquam te adeo, quin abs te doctior abeam, id ego de epistolis tuis iuro memoraverim, quae multis salibus

sententiarum et versuum farciuntur. VV. 23. hosce dies i. e. proximo elapsos. Sic Cic. de Petit. c. b. Per hos annos Petron. c. 38 p. 163. intra hos dies i. e. proximos, modo

282쪽

Tuu. Rogitat qui mi ante oculos coram amatorem adduxit

tuum.

27 H. Quid cum illoc agas THR. Et cum e clam te sub - 'o duxti mihi. . Lubuit Hn Pamphilam ergo huc redde, nisi si

CH. ibi eam reddat, ut tu eam tangas, Omnium GΝ. Ah, quid agis: tace. 28ΤΗn. Quid tu ibi vis: ego non tangam meam Θ CH.

Tuam autem, surcifer p

24. mi ante oculos, mi dederunt aeritus et Benileius, quod versus postulet monosγllabon coram mittitur in Goth. B. - rogas, Helmstad. 25. quid cum illo agis Goth. . . edit Argent illoc ex antiquis exemplar receperunt aerii et Benti et sic est inmeimstad. quid eum illo tit agas legit uretus Clericus A. Crit. VI, 1. . emendat quin cum illo agas. Caeterum omnes Codd. tribuunt haec Thaidi, et sensus probus inde licitur, si haec ad Chremetem et reliquos dicta esse putes. Vid. notas. Bipontini interpunctione interposita sensum efficiunt plane alienum serie Verborum, quos sequitur Noosius in versione. Bentleius haec a milite dicta esse censuit, et contra Codd. fidem delevit Thaidis perso

nam. Guyetus more suo totum versum insititium esse arbitratur. - clam

subduxti te mihi o Codd. et Donato aeritus 26. nisi i Odd. et impressi plerique. Sic Goth. . . nisi si Di Codd. plusculi et editio anni 1469. arius delet si, quod cum exstet in pt. Codd. Bentleius alterum Mi liminavit, quod irrepsit e scena superiore v. 1 . Vis inest iam τῶ eripi. 27. eam tangas e Codd. suis dedit enu vulgati habent illam, quod ut cum metro conciliarent varia commenti sunt aeritus et Harius. eam est etiam in Goth. A. et Helmstad. - quid agis, sic Codd. antiq. Vulg. ais. 28. Quid tu tibi is Codd. Leid Lips. elmstad et edit. antiq. tribuunt Chremeti. Sed merito vituperat enti. - tangam eam Cod Lips. v. 25. quid cum illoc agas non Thrasoni, quod nuper censebat Schmiederus V. l. sed Chremeti dicta sunt. Sensus est: quid cum homine tam stolido agas, cui amatoris partes parum convenire, tibi non

Subolet.

v. 28. furcifer. Incongrue, ut imperitus adolescens, liberum Servilibus conviciis exagitat. V Donat Verissima haec est observatio, quicquid contra disputat Loeclervs Nusquam alibi apud Plautum et Terentium in ingenuum et liberum hominem istud dictum occurrit. Nec iuvant Ciceronis loca in Iasin. 6. et pro Deiotaro, . qui ab iis, qui de con- vitiis apud Comicos obviis scripserunt ut eisnerus in Sylloge nominum contumeliosorum p. 15. excitari solent. Nam in priore Vatinius, Perditissimus mortalium, opponitur Caesari et surciferi convitio, quo de industria utitur orator, ad servilem conditionem detruditur. In alter sermo est de Philippo, accusatore Deiotari, et servo medico. Apparet igitur, apposite illud tribui Chremeti homini rustico, et quid loco personi V dignum sit, parum pensi habenti. In Graecis Menandri sui co πίτριπτε, μαστιγία, aut aliud iusdem fari Ge.

283쪽

GΝ. Cave sis nescis cui male dicas nunc Vii O. CH. Non tu

hinc abis ΘScin tu ut tibi res se habeat C si quicquam hodie hic tui 30

Faciam ut huius loci dieique meique seni Per memineri S. GN. Miseret tui me, qui hunc tantum hominem facias ini 29 micum tibi. CH. Diminuam ego caput tuum hodie, nisi abis GΝ. Ain vero Θ CH. Canis p

GΝ. Siccine agis HK. Quis tu homo ei quid tibi vis pquid cum illa rei tibi est pCH. Scibis: principi eam esse dico liberam. Hii Hem. οCH. Civem Atticam. THR. Hui.

29. cui nunc maled. . Cod Goth. . et plerique antiqui. In multis deest. 30 turbae coeperis ieceris Goth. A. et plerique Codd. turpe typographi vitio Blponi hic hodie Goth. B. 32. facis Goth. B. 33. hodie post diminuam Goth. A. abis hodie Lips canis vulgo Omnes tribuunt Gnathoni. Sed unice vera est coniectura Guyoti hoc convitium a Chremete dictum esse affirmantis vid notam 3 . sic agis. Od. indelabr. Goth. . sic ais Goth. . quis homo es tu quid illa cum rei tibi est, coniectura Guyeti ib. ut Cod Lips. qui v. 31. Tota phrasis occurret apud Plautum Capt. IV, 2 20. Sed nolim cum estertiovi affirmare, sumsisse eam a lauto Terentium. Uterque Comicus in eadem re facile in eandem sententiam incidere potuit. In Graeco fuit forsan υτε χαίρων ταυτα τολμζσεις Aristoph. Ἀχαρν. 563. v. 33. canis in asseclam et parasithun impudentissimum longe melius dictum est, quam in Chremetem a parasito, qui canem illum appellare vix ausus esset. Sic Cicero aliquoties asseclas et assentatores Clodii canes

eius appellat v. c. ad Att. VI, 13. VII, 3. in Pison. 10. s. P. Fabr. Semestr. I, 9 P. 67. v. 3 . Collegit iam animum miles inter rixam Gnathonis cum Chremete. Nunc demum quaerit ab eo, quid tandem sibi velit Sic solent iactatores. V. 35. civem Attieam. Quo etiam negotium ei potest fieri, qui se pro domino gessit in civem. V Donat. Secundum leges Atticas cuivis licebat asserere liberali causa civem in servitutem redactum. Qui civem in libertatem vindicaret, rem deferebat ad olomarchum ut Romae ad praetorem et fideiussoribus datis, pollicebatur, iudici se staturum. Hoc dilucide apparet e Demosthene in eaor. p. 1358, 15 Reisk ubi tephanus ereptam sibi eaeram, ἐλευθερίαν κατηγγυησεν προς τω πολεμαρχι'. Appellabant hoc ἀφαιρεῖσθαι εἰς λευθεριαν Lysias in Pan-cleon. p. 73 , 21. Reisk quod ad philosophos ditiorum astu emancipatos scite transtulit Lucian de merced cond. c. 4. T. I p. 658. Reliqua dabit S. Petitus 6 L. Att. II 6 3. p. 257. Ed WeSSel.

284쪽

30 H. eam sororeis. THR. Os duruiti CH. iles, nunc adeo edico tibi, Ne vim facias ullam in illum Thais, ego eo ad Sophronam Nutricem, ut eam adducam, et signa Ostendam haec. THR. Tun me prohibeas

Aleam ne tangam CH. Prohibeo inquam GN. Audin iii hic furti se adligat. di Salis ibi est: THR. Idem hoc tu ais Thais p TH.

Quaere qui respondeat.

Titii. Quid nunc agimus p Gx. Quin redimus. Iam haec libi aderit supplicans

38. ut signa ostendam haec, eamque adducam Goth. B. 39. prohibebo ex antiquis Codd. aeria et Benti prohibe Goth. . et . Utriuiivis probum, monente Benileio. hic furti te adligat Goth. . et sic legisse Videtur Eugraphius. Idem e coniectura suadet Salmas ad Solin. p. 767. . . et explicat reum te surti efficit, furem te manifestarium probare conatur. In Donati scholiis, quae nunc misere trunCata et consarcinata habemus, utraque lectio apparet. Hinc liquet, iam in antiquissimis Codd. fluctuatum esse in hac lectione. Utraque bonum sensum sundit. 40. In Gothan B. verba satis tibi hoc est tribuuntur Thaidi, in aliis Chremeti. Sed Chremes iam discesserat Benileius interrogatione pronuntiandum et Gnathoni tribuendum esse censet vid. aeria ad h. l. Vulgati sine interrogatione legunt satis hoc est tibi. Harius ad fulci endum Versum sat hoc tibi est. Benti eius delet hoc. f. horm V, 9. 58. Idem verba sequentia, idem hoc tu ais, Thais, a Gnathone continuata esse putat. l. redeamus, omnes fere libri. Sed redimus ex Vetustissimo Cod rostituit Benti observans quin, si inchoat sententiam, semper indicativo iungi apud Terentium, et sic est apud Plautum Men. II, 3. 22. quin nos hinc domum redimus. Atque haec norma Optimorum

scriptorum vid. N. Heinsium ad vid. II. m. 19, 59. et Drakenb ad Liv. I, 57. 7. v. 36. os durum impudentiam exprobrat vid. Ernest in Cla v. Cic. s. v. Bi pontini, Dacieriae argutiis capti, de osse duro hic nescio quas

nugas proferunt.

v. 39. hic furti se adligat. Furtum erat, si Chremes puellam alienam sibi vindicaret, quae civis non esset. Et commode interpretari possumus de plagio, ἀνδραποδισμω , cui θάνατος ' ζημία, Xenoph. Mem. I, 2. 62. ubi vid. Ηindelib. ανδραποδιστὴς enim secundum Pollucem III, 78. non tantum is est, qui liberum hominem in servitutem abripit, sed etium τον ἀλλοτριον οικέτην ἀπαγομενος. cf. Vales ad Harpocrat. . .

Petit de L. Att. p. 639. et V DD. ad Aristoph. Plut 52 I. alligat se. alligare de omni negoti dicitur, quo quis obstrictus et illigatus tenetur. EXempla habes apud Dralceiab ad Liv. XXXV, 46.1. Sic Cicero pro Flacco C. 17. Scelere se alligare, in καταδίειν p. Herod. ΙΙ. 17 . IV. 68.

285쪽

nium lilieruIN.

Nolunt ubi velis ubi nolis cupiunt ultro Hii Bene 32

GΝ. lam dimitto exercitum p Mn. Ubi vis. Gre. Sanga, ita ut fortes decet Milites, domi focique lac vicissim ut memineris. 45 SA. Iamdudum animus est in patinis. MΝ. Frugi es n. 33Vos me hac Sequimini.

4. Iam dimitte exercitum, Goth. A. B. ita deest in Goth. A. 45. ο-mique focique Goth. . et edd. Vetust unde migravit in omnes fere recentiores edd. Sed Cod. Benabin et Codd. Benti habent domi focique, quod meliorem numeruuii habere docet aeria. Recepit e Codd. Benti as sentiente risciano p. 719. 46. I os me hac sequimini. Sangae tribuunt haec verba Codd. oecteri, Lips et VIIIarii, II Bentieti, et editio anni 1 69. Sed bene observat entleius Thraso exit, et par est eum Prae

cedere.

v. 42. Huc forsan pertinuit ramentum Menandri, quod e fabula κόλαξ laudat Athen. XIII p. 587. E. ex emend. sentiet in mendat in Menandr. p. 38. ρυσίδα, Κορωνην , Ἀντικυραν, Ισχάδα καὶ αννιον ἔσχηκας οραίαν σφοδρα. Consolatur ibi Struthias militem ob contumeliam a Thaide acceptam , alias meretrices, quas morigeras sibi habuerit, enumerando. Notim ubi velis cet. Omnes iam compararunt locunt Horatii ΙΙ. Serm. 3, 258. et Theocriteum illud de Galatea διαθρυπτο - μενη et dolicias facient VI, 17. Καὶ φευγε φιλέοντα, καὶ ου φιλεονταδιωκει. leni sunt epigrammatum Scriptores eiusmodi sententiis. Martiat. V.M. Insequeris fugi , fugis insequor, hac me mens est, Velle tuum nolo, Dindyme, nolle volo. cf. Nam ire ad IV, 42 p. 354. Nicarchus in Anthol. T. III p. 65. XXV. d. Iacobs Eῖ με φιλεις, μισεῖς με, καὶ εἰ μισεῖς συ φιλεις με. Vocabant hoc Attici ἀκκισμὸν et ἀκκίζεσθαι, tuq Lexicon angermanens in sic Xponit σημαίνει τόν τι θελοντα και προσποιουμενον χη θέλειν Vide, Si tium est, vhnhen ad Timaei Gloss. s. v. p. 18 ed. OV et Vorvili ad Charit p. 287. Lips. v. 4 . Quaestio Gnathonis in memoriam nobis redigit lepidissimos versus in fragmento Alexidis, ubi graphice depingit istiusmodi parasitum apud Athen. VI, 8 p. 238. B est στρατιωτηλάγαθος εἰς περβολην υνὶ τὸ σιταρχημα δειπνον υτρεπες. V. b. domi 1οcique. Mire in coquum, qui lacum curat hi domo, quia milites hi sortiter pugnant, qui sunt memores domoruni V Donat. Intelligit, quales Tyrtaeus celebrat περι η πατρίδι μαρναμενους. Versabatur Oetae in animo notissima formula pro aris e focis pugnare. Ut

hic domi focique, sic apud historicos belli domique. v. Drahenb ad Liv. I, 35. 12. v. 46. Dignum coquo ποταγμα. crebantur passim npud Graecos eiusmodi γαυμματα μαγειρικα, do quibus vide Athenaeum XIV, 22.

286쪽

in fabulis nostris in coquorum locum successerunt caupones et propolae in deversoriis , quorum dicteriis opellus in suprema cavea delectatur. Adscripserat Gruterus codici suo, quo usus est esterhovius, sententiam sintilem e latone Contico scilicol ο νους ἐν καm λφ. Sic loqui amant Graeci. Damocharides in lithoi. T. IV. p. 39. ac selem voracem ait εν περδιξιν Ιειν νοον Frequentatur in primis Comicis in vetere comoedia Sic Cleomenes νουν ἔχει ἐν Ιελοποννήσc in fragmento pud Orphyrium'. 'Aπ. III, 21. p. 121. Cantabr. Aristoph. in ἰρην. 668 ὀ τους ποτ ην ἐν τοῖς σκοτεσιν. Alia dabunt Salmas ad Solin. p. 133. . . et ster ad Aristoph. γπιτ 71 Imitati sunt Latini Plaut. Men. IV, 2. 15 de sycophantis et litium sectatoribus mens est in iteretis. f. eSterhOV. ad h. l. qui hic quoque, ut sero ubique, pluscula debet schedis urinannianis, quarum apographon excutero mihi licuit.

IV, 7. 13. Idem hoc iam Pyrrhus actitaυit. 34 Temporum rationibus bene subductis, facile apparet. Menandri militem vixdum provocare potuisse ad Pyrrhi, inclyti Epirotarum regis, in ordinanda acie prudentiam Menander primam fabulam docuit, Archonte Philocle sic enim loco Dioclis Archontis nomen scribendum Olymp. XIV, 3. . Chr. 320. obiit olymp. XXII, 3. . Chr. 290, quod e scholiis Aristophanis et marmore Grute riano rite consecit Corsini Fast. Att. T. IV. p. 53 76. Atqui Pyrrhus Demetrium regno Macedoniae exuit olymp. XXIII, 2. et ab

eo inde tempore laude militari ita florere coepit, ut exemplar, quod intuerentur alii duces, haberi posset. Non ignoro equidem Virtutis bellicae igniculos emicuisse in eo iam in memorabili illo ad ΙΡ- sum proelio olymp. XIX, 4. Plut in yrrho . . . III p. 6. Hult διεφάνγὶ λαμπρος ἐν τοις μαχομένοις eundemque i intestinis discordiis cum Macedonibus magnam sui admirationem inie cisse. Sed nondum ita inclaruerat, ut Menander in scena Attica militem gloriosum eius exemplo se venditantem traducere OSSet. Verba idem hoc iam Pyrrhus factitavit, expertum iam et victoriis rei militaris insigni peritia partis celebratissimum imperatorem manifesto declarant. Haesit ad hanc difficultatem eruditissima semina, quae Comicum nostrum totum pendere a Menandro et Graecis primum in notis suis iterum atque iterum inculcavit, et ver3m 35 interpretandi Terenti viam monstravit acteria, sed parum 'lside Se expedivit emendatione proposita, qua versus structura Pl'ne n-befactatur et convellitur vid. Vor. Lecf. ad h. L Ego semper in ea sui sententia, Terentium hoc quoque in loco, ut passim in aliis

287쪽

EXCURSUS I. 265

captu Romanorum magis sese accoinmodaret, deflexisse a Menandro, et ea OSutSse, quae fortius percellerent aut suavius assicerent togatos spectatores sabulae pulliatae. Aut egregie sallimur, aut Menandri miles ad magnum Alexandrum, egregium utique aciei instruendae Rrtificem, facinus suum retulit. Fecit Menander milites cum Alexandro sese comparantes; λλ' ' λεξανδρωδες et Ida τουτο laudavit Plutarchus e Menandro in vit Alexandr. c. 17. T. IV. p.

274. in fragmento, quod militis gloriosi iactantiam ita redolet, ut e sabula militari depromtum esse cuivis pateat. Et sic in hac ipsa fabula, quam transtulit in Eunuchum Terentius, in Colace, militi, qui capacissimis poculis ingurgitasse se in Asia gloriatur, subiicit alter 'Aλεῖ ανδρου πλεον πεπωκας apud Athenaeum . p. 434. C. ex emendat. Bentiet in mendati ad Meriandri reliqu. p. 37. Nec mirum hoc videri debet cogitantibus, quod ex historia illorum

temporum inter omne constat, quanta aemulatio incesserit διαδόχους et Omne omnino duces post mortem Alexandri, ut illi forti tudine, magnanimitate, imo vitiis etiam, vultu et corporis specie

similes haberentur. Hinc spiritus sumsit ipse Pyrrhus, a Macedonibus Alexandro collatus apud Plui. V. yrrh. . . ΙΙΙ. p. 12 et 36oris lineamentis illi similis esse cupiit. Vide lepidam historiam apud Lucian advers. Indoctum c. 2I. T. III. p. 1I6. Norunt idonei operum utiquae artis aestimatores, quam difficile sit vultum veri lexandri in marmoribus, gemmis et numis a successoribus eius, aliisque bene multis discernere, quod ingens omnes lexandri similitudinem sibi assingendi teneret cupiditas. Sed Romanis multo magis innotuerat Pyrrhus, in bello Tarentino acerrime cum illis conflictatus. Is cum in universum ob insignem acie instruendae prudentiam et egregia in arte militari inventa immortale nomen Sibi pepererat et librum ea de re composuerat, δεῖγμα, ut ait Plut in Pyrrh. . . III. p. 12. τῆς περ ταξεως καὶ στρατηγίας ἐπιστημης cf. Guischard Memoires militati es fur e Grec et les Romaliis T. ΙΙ.

p. 113.), ita ut teste Hannibale apud Liv. XXXV, 14 nemo elegantius eo praesidὶ disposuerit tum praecipue Romanos multa in arte militari docuerret, in primis castra metandi subtiliorem rationem. V.

Frontin. IV, 1.14. cum Oudendo ii nota Polyb. I, 20. T. I. p. 268. XVIII, 11. T. IV. p. 64. edit. Schweigh. Quae cum ita sint, non

est quod miremur, Terentium, auribus Romanorum inservientem, Alexandro Menandri yrrhum succenturiasse. Atque hoc ipsum, ni fallor, indicare voluit Donatus in scholiis misere nunc corrupti et luxatis, quae si integra haberemus, plus haud dubie ex iis prosl-ceremuS, quum X Omnibus recentiorum observationibus et commentariis. Verba eius ad h. l. sunt Hoc totum quasi in palliata, edconcessum poetis fuit, unde si quis hariolando sensum commodum efficere potuerit, nae erit mihi augur Apollo. Puto excidisse nonnulla, facile ita supplenda: Hoc totum quasi in togata, non in palliata sed concessum poetis. Exigere potuit doctissimus grammati-37cus Terentium ad Menandri fabulas, et quae togatorum in gratiam

288쪽

266 PMCiMEM NOVAE AEDITIO IS TERENTII. mutasset Aser, statim deprehendere. Sic in aliis etiam Romanorum captu sese accommodavit Terentius. Ut unum commemorem Ιu- nouem Lucinam implorant puerperae, ubi in Graecis, ποτν Εἰλει-

tre pressit in h. l. vertendo interpres Britannus, qui ante Colmannum Terentio hanc operam navavit, chardita. IS accommodate ad aetatis suae intellectum verba idem hoc Pyrrhus factitavit, ver tit: his res alway the rench ii g's way. Novimus ex historicorum illius aetatis monumentis, Ludovicum XIV. in expeditionibus ad Rhenum et in Belgio susceptis, quibus ipse interfuit, pariter post principia sibi cavisse, Guillelmo Britannorum rege huius nominis It hi, quoque nomine valde inseriorem.

Nec Romani, nec Graeci eos milites, qui cives eqsent, pro ridiculo et delectament habuerunt in theatris suis. Milites gloriosi et stolidi

saepissime in Nova comoedia Graecorum obvii fuerunt ξεναγοί. Militiae mercenariorum repit Graecos primordia et incrementa. Militum istorum mores et vitia a Comicis derisa. Quibus personis, quo vestitu inducti sint in scenam Fabularum Menandri, in quisitis partes fuerunt istorum militum, recensio Thrasonismi vestigia in theatris recentiorum P0Pulorum.

. Miratur frater effingi in libro lectu iucundissimo, quo fratris nulla unquam inter Germanos oblivione obliterandi vitam, quasi in tabella, nobis proposuit, additis, quae ad scripta eius spectarent, multis doctis lite observationibus G. E. Lessing Leben T. I. p. 237.)militis personam in comoediis Veterum semper in risum iocumque conversam, et iactηtoribus Stolidis, ventosis, ineptis impositam esse.

Exemplum laudat utriusque Comici, Plauti et Terentii, qui in ea civitate, in qua virtus ipsa a sortitudine militari appellata esset τ)μ ρετε ν λ/ὶ τῶ λὶς αν ὁρειας vos ατι προσηγορευοντο itit. in Coriol. c. l. T. II. . 59. s. Casa ub ad Athen. p. 99 40.), gloriosorum militum Vanitatem et Iieptam magnificetitiam spectatoribus deridendam propinaverint. Sed riserunt magnanimi Romulidae Grae culos tantum in sabulis palliatis, et haud scio, an reliqui poetae, qui togatas scribebant aut tellana exodia, impune laesissent populum, milite aliquo aut centurione Romano, qui multa de rebus 39 gestis suis deblateraret, in scenam inducto. Quin ipsis ludis tellanicis, seu scis Vulgo appellatis Cumpanos milites, feroculos illos et insita gentis suae vanitate inflatos, in scena Romana ab ingenuis adolescentulis, qui hos ludos actitηbant, acriter perstrictos esse et exagitatos e narrationibus aliquo Livii satis probabili coniectura

colligi posse putaverim ) Sed Nomanum militem, misi dicteria

' Livius his narrat certainina singularia Campanorum equituin Romani adversarii, quem ultro lacessiverant, occursum turpiter vitantium,

289쪽

militibus gregariis in duces triumphantes coniecta et in theatris sor

san repetita huc referre velis, vix unquam attigerunt poetae Omici in scena Romana. Idem, ni fallor, in imore positum sui in vetere, quam Nppellant, Comoedia apud Athenienses. Omne omnino Ordine in ea civitate, in qua aequo iure uterentur omnes cives, infimi, Supremi, dicacitate sua appetebant et insectabantur illius aetatis poetae Comici. Quod si quis eques, aut Ordinum ductor, ut ipse στρατηγος in bello, quod tum Graeciam univerSam collidebat, Peloponnesiaco vel armis ad terrorem hostium OmpOSiti nimis praefulgeret, vel ostentatione et verborum iactantia invidiam sibi constaret, nullum sane dubium est, quin, quae erat licentia veteris Comoediae, nominatim hominem perstritigerent, vel obiter tantum mentionem 40 eius faciendo, vel partes aliquas in subula illi demandando. Ιnsigne huius rei exemplum est Lamachus, unestissimae illius Atheniensium adversus Syracusanos expeditionis una cum Nicia et Alci binde dux, cuius cristatas galeas, clypeum γοργονωτον, et reliqua terriculamenta sale satyrico perfricat Aristophanes in Acharnensibus

v. 566. usque ad finem sabulae. Obiter eundem perstringit in Pu 1290. Sed in his quoque, qui animum diligenter adverterit, n-cile intelliget, non imum aliquem Lamachum, O militarem inctantiam male audientem, sed in genere militarem istum spiritum, nil nisi proelia et arma crepantem et paci insensum carpi a poeta, qui pacis se studiosissimum profiteretur in illis fabulis, et ut in Socrati perSOna Omnes sophistas, in Euripide tragicos vellicaret id quod pulchre iam docuit effingius in ramus. Hamburg. n. l. T. ΙΙ. p. 305.), Sic pupugisse hic omnes τειχοιιαχ0υς et γοργολοφας. In universum autem hanc militarem μεγαλaὶγοριαν nequaquam displicuisse Aristophani, vel ex iis manifesto pi,dret, quae Aeschylum

disserentem acit in Nani 1015 seqq. 1039. ubi Lamachi honestissima sit mentio, et quae magnifica in equites contulit elogia insubida cognomine 59, 607.

Sed longe alia ac diversa ratio sui illorum militum, quos αλαζονας finxit recentior Comoedia, sive οἱ νεωτεροι, ut Pollux aliique Grammatici appellant novae comoediae scriptores. Sti proeliatores et gloriosi milites, quos Philemon, Menander aliique eius dem aetatis Comici traduxerunt in scena, non fuerunt cives Attici,

sed ut hic Thraso in Terentii nostri fabula IV, 6 21. appellatur 41

peregrini. Quid multa fuerunt ductores manus mercenariae; qui conductitium militem militatum ducerent in Asiam, aut quocunque tandem a regibus aut civitatibus bella gerentibus, praeda ac lautis

et cum risu totius exercitus aufugientium, ubellii aurea XXIII. 6. Φ7. o Badii XXV, 18. Addit ibi proverbium rusticum, o priori illo certamine in vulgus propagatum cantherius in fossa. Ad si ipsum locum, et videbis, quana pulchre Omnia cohaereant, si certamina eiusmodi ridicula Romae in ludis scis, i. e. Campanis, saltatu, et exasperat in Riu panos populi animo iis ludicris novas irarum faces subiectas esse statuas.

290쪽

268 PECIME OVAD EDITIO XIS TERENTII. simis stipendiis propositis, invitarentiir fuerunt, ut Graecia appellavit, ξεναγοὶ et μισθοφορουντες. De his igitur pauca praemittenda erunt, priusquam ad personam militis gloriosi in Comoedia

Graeca recentiore ObViam progrediamur.

Origines militaris μισθοφοριζες et ξενοτροφίας in Ionia et coloniis Asiae minoris quaerendas esse, ex antiquissima Graeciae historia, Si hoc ageremus, acile demonstrari posset. Colophonii proverbiis huc spectantibus in vulgus noti sunt v Strab. XIV. P. 952. . . Samii Naxli, et Milesii opibus et mercatura florentes, in bellis navalibus et pedestribus saepe conductitio milite usi sunt ).

Procedente tempore, cum ersarum imperium istius orae incolas Sub iugum misisset, mansit mos milite Graeco conductitio bella gerendi apud satrapas Persicos, et regulos Cypri, Ciliciae, Aegypti, ingenti saepe pecunia et magnis sumtibus militem peregrinum alentes. Illustrissimuli huius rei exemplum est Cyri minoris expediti adversus Artaxerxen ratrem milite e tota Graecia collecto suscepta et a Xenophonte, qui ipse Clearchi suas huic να- βασε intereSset, memoriae prodita. in multa, quae in aliis hi-42 storicis frustra quaeras, de tot hoc μισθοφορίας instituto, e Xenophonteo libro probe perspicimus, ab iis, qui antiquitates Graecorum militares scripserunt, Nastio etiam et Schwebello, plane prae termissa et neglecta. Dum haec in Asia gerebantur, per aliquot saecula tyrannis obnoxia sui Sicilia, insula Graecorum coloniis usquequaque bSeSSa et occupata Tyranni isti, perpetuis bellis in finitimos et cives grassantes, mercenario milite plerumque utebantur. Eodem praesidio non solum fines suos tutabantur, sed finitimas etiam regiones et insulas ditioni suae adiiciebant opulentissimi an liquioris orbis mercatores, Carthaginienses, qua de re docte nuper

et acute disputavit Heerermis V. Cl. Ueber die Politi uni denHande de alten other Ι, . p. 182 seqq. At in ipsa Graecia

Spartani primum conductitio milite usi dicuntur v. Xenoph. 1ππαρχ. e. IX. p. 208. Leuit.), mox et ipsi magna mercede peram suam Persarum satrapi locantes. Quando Athenienses illis uti coeperint, satis certo definiri posse puto. Locus notatu dignus est in ultima,

quae quidem aetatem tulit, Aristophanis sabula, in Phit 173. Tri 'ἐν Κορινθι ξενικον Ουχ υτος Plutus c. τρεφει ubi

ex niditissimis scholiis multa, quae huc faciunt, peti poterunt, partim etiam a Suida s. v. si ενικὸς T. II p. 644. excerpta vid. 3ylor. ad Lys. πιταφ. p. 121. 75. d. Reisk. In bello, quod hic commemoratur, Corinthiaco, lymp. XCVI. gesto, prinHιm ξενικον con scripserunt Athenienses, cui praesecerunt Iphicratem, aetatis suae' Cogitos ὀκτακισχιλίαν ἀσπίδα axiorum apud Herodot V, 30.

Huc reserendum etiam proverbium παλαι ποτ' ἐσα αλκιμοι Μιλησιοι,

Iambachio in dissertatione de Mileto eiusque coloniis Hal. 1790. p. 19. non satis liquido patefactum.

라틴어 텍스트