Opuscula et carmina latina;

341쪽

hiberentur sabulis, diligenter hoc a poeia obserVatum esse arbitror, ut, quaenam in unaquaque tabula artes essent Primae, quae Secundae, quae tertiae, accurate indicaret ). 10 Et cognoscere hoc oterant spectatores statim ab introitu Personarum in Proscentum. Tres enim Polluce teste, in loco iobilissimo fuerunt ortae, singulis actoribus ita assignatae, ut rimarum artium actor prodiret e media,

secundarum dextrorsum, tertiarum sinistrorsum Conspice

retur ) Hoc magnum habuit ad universae fabulae de-11

Stobaeum Serm. XXXVII. p. 117. quo cum in errorem Inductus sit ipso

Valesius in docta nota ad ausac nos ad Harpocrat. p. 117. aliiquo bene multi, non pigebit adscribere verba Comparatur Fortuna cum poe- tria, τε μὲν ποωτολογου τε δε στερολογου περιτίθησι προσωπον, καὶοτε με βασHεως, τε ὁ ἀλήτου sic enim legendum, non αυλητου μ ουν βουλου δευτερολογος το πρωτολογου προσωπον. Hi Primum falso opinati sunt, πρωτολογον et δευτερολογον plane eundem esse, qui alibi πρωταγωνιστής dicitur et δευτεραγωνιστής. Sed in prioribus vocabulis ordo tantum spectatur, quo persona in scenam prodit. Sic umbra Polydori, ut hoc exemplo utar, πρωτολογος est iniecuba Euripidis et sic saepe convellit cum προλογω), sed ridiculum foret, eandem appellare πρωταγωνιστήν, cuius partes in fabula Euripidis haud dubie ecubaosuerunt. Veram hanc esse vocabulorum illorum significationem apparet ex usu forensi oratorum Atticorum, apud quos δευτερολογίαν, τριτολογίαν de causidico, qui secundo, tertio loco verba facit, usurpari iam a Budaeo in Comment. r. p. 162 10 adnotatum reperimus. Atqui Oratores

illi, qui secundo vel tertio loco dicerent, Iubscriptores Romani appellabant vid. Manutium et Iotomannum ad Cic. divinat in Vorr. c. b. nequaquam inferiore loci habiti sunt aut in breviorem se gyrum redigi fassi sunt, quani qui primo loco causam rarent. Sic pulcherrima inter emostheneas oratio Leptinea, δευτερολογία tantum fuit. Vid. Wolfum in doctissimis Prolem. p. XXXVIII. Quod Si verum est illud, πρωτο-

λογον et δευτερολ. non confundi apud antiquos in re scenica nam in usu forensi permixta esse ista vocabula, ex Ulpiano et Libani satis constat cum πρωταγ. et δευτεραγ concidat etiam Oportet error, quo abreptus ipse olim contendi, poetam interdum meliori actori imposuisse personam secundarum, vel tertiarum partium. O certe non sequitur e verbis Bionis, qui id tantum affirmare videtur, poetam eundem actorem modo

statim in scenam producere, modo ad finem sabulae talos in Euripidis Hecuba appo iam laudata partes sunt olymestorish; modo regis, modo mendici partes illi imponore. Respexit, ni fallor, Telephum, Oeneum, Bellorophontem, aliosque id genus heroes, quos pannis obsitos miserabili specie in scenam induxerat Euripides, salse risus ab Aristophane Acharia. 14 seqq. ' Huc rosero fragmentum Menandri apud Stobaeum, quod non extat in collectione Clerici, a Valesio laudatum ad Harp. p. 117. IIράττει δ' oKολα αριστα πάντων, δευτερα ὁ Συκοφαντης, ὁ κακοήθης τρίτα λεγει Sic, quod Donatus monuit ad initium hormionis Terentiani, in illa fabula palliata primas partes tenet Phormio. Luculonius Pollucis Iocus IV, 2 . sic se habet. Cum tres sint

in scena portae, media porta aut Pertinet ad regiam , aut ad cavernam,

aut ad domum praestantiorem aut quicquid primas in fabula absoluit

342쪽

320 in Ac TORIBUS PRIM SECUND. ET TERT PARTIUM scriptionem et Seliein ilitelligendam adiumentum et cum semel a poeta dispositum esset et in ιδασκαλίαις fabularum perscriptum, nunquam mutari potuit procedente tempore. Nam habuerunt haud dubie etiam theatra instituta maioribus de manu in manum tradita, a quibus deflectere nefas, unde facile intelligitur, eandem rationem, quam inierat Poeta, cum ipse rimum docere fabulam suam, in distribuendis Partibus Servatam esse muti is seculis os ab Athenodoro, Thessalo, Polo Theodoro, aliisque actoribus, quos uni Versa celebraVit Graecia. Enimvero haec partium distributio, si rem diligentius Pensitemus, magnam vim habuisse Videtur in finibus cito nis scenicae constituendis regendisque, quam longe seVerioribus legibus adstrictam fuisse, quam quibus nostri hodie histriones Oehcentur, ex omnibus antiquitatis monumeniis manifesto apparet Ac dolendum Sane, iam Pauca, eaque

partes παν Ο πρωταγωνιστου του δραματος. Bene monuit Vir Doctus in Observationibus ad versionem vernaculam huius loci Vitruvio Hodian T. I. p. 277 adiectam, sermonem hic esse de triplici fabularum apud Graecos genere. ii Tragoedia medius in scenam introitus plerum que refert aedes regias, Vel ubicunque commoratur actor, qui primas partes sustinet, V. c. in Euripidis Hecuba tentorium Agamemnonis, unde prodit Hecuba, cuius primae sunt in illa fabula partes. In dramate satyrico speluncae aditum resert Sat ri enim in silvis et speluncis habitant. Sic in uno, quod superest dramate satyrico Euripidis in media scena aditus patuit ad antrum Cyclopis, et cum Cyclops ipse primum ex antro prodeat, primas partes in illa fabula fuisse Polyphemi, non lyssis satis apparet. In comoedia domus senis vel amatoris vel servuli in medio sita esse fingitur, quae pertinet ad actorem primarum partium. Sic in Eunucho Terentii, Graeca Menandri fabula, armeno, qui notante Donato primas agit partes, statim ab initio fabulae prodiisse putandus est e porta media, quae fuit ianua aedium erilium, O οι κου ενδοξου, ut Pollux ait. Iam audiamus reliqua ollucis Deaetra porta ad illius aedes spectare sngitur, qui secundarum partium est actor, δεξια os δευτεραγωνιGTOυντος καταγωγιον. Sinistra porta ad vilissimam pertinet personam, ὁ ευτελεGτατον IF προσωπον Ecquis non videt, hic sermonem osse de actore tertiarum partium, cuius ευ τελειαν pulchre descripsit Demosthenes pro Coron. p. 31 . seq. d. Reish. aud dissimilia in eadem re tradit Vitruvius, ubi verba facit de cuneis V, 6 p. 190 Gallan Unus medius Sc. cuneus contra se alvas regias habere debet et qui erunt dextra ac sinistra, hospitalium designabunt compositionem.' Bene ibi Gallanus hospitalia . ξενωνsς de aedibus minoribus explicat, regiae utrinque adiunctis. Nam tragicam inprimis scenam poctant verba Vitruvii, quod ea esset omnium praestantissima. Adeat, cui liber in promtu St, Novelli, pictoris Francogalli, praeclarum Itinerarium, quod inscripsitfoyage pittoresque de Sicile Τ ΙΙ. p. 38. ubi in parietinis et ruderibus Tauromenitani theatri tres portas, de quibus hic sermo est, sagaciter indagavit artifex divinandi peritissimus.

343쪽

vix leviter a lumbrata, moris istius scenici relicia esse Vesti gia. Nam si plura nobis et certiora innotuissent, nos multa in te in usum nOSirum convertere Otuisse, nullus dubito. Ponamus certe ea, quae in Iagare licuit, et quae inde colligi possint, VideamuS. Primum igitur est illud, quod e Cicerone nobis constat in loco valde commemorabili in clii inat in Verrem c. 15. ubi Caecilium siduciam suam in accusando Verre collocasse ait in Allienum quendam, qui, Iesiciente Caecilio, artes eius impleturus, sed, ut conSulat existimationi oratoris principis, aliquid tamen remissurus sit in contentione. Sequitur iam

comparatio Allieni cum actoribus Graecis Ut in iactoribus Graecis feri Didonius saepe illim , qui est Securicla

rum aut tertiarum partium, cu n poSSit aliquanto cla

rius dicere, quam Se primaraim, multum Submittere, ut ille princeps quam maximo cancellat sic faciotollic nus tibi serviet, tibi lenocinabitur minus aliquanto

contenuet, quam poteSt. Videmus, quanta cura et sollicitudine id egerint, ut qui πρ6παγωνιστης CSSet, non gestu tantummodo, et omni omnino actione, sed voce etiam et modulatione carminum, reliquos antecelleret. Nimirum hoc in primis reputemus oportet, Onanem sere actorum Iau

dem in vocis contentione et claritate positam fuisse Let de

' Luculento id probat locus Luciani de ali. 27. . IL p. 285. ubi

de cantor i. e. Retore fabularum, μονης τῆς φωνης πευθυνον παρεχων αυτο, ' τα γαρ αλλα τοῖς ποι τεις μέλησε. Ad queni locum recte Observat Gesne rus, tragico actori nil ait neque ad laudem, neque ad turpitudinem imputatum esse praeter vocem , prout bene Vel male pronuntiaverit versus poetae Adde prout clara, aut fusca Voce declamaret. Propterea incredibili fere contentione vocem excolebant tragoedi. Locus classicus in hanc seni est Cicoronis do orat. I, 9. , Tragoedi Graeci annos corriplures sedentes declamitant , et quotidie, antequam Pronuntiant, ocem cubantes sensim caecitant ἀποπειρασθαι τῆς φωνῆς, Poll. IV, 88 de Hermone actore eandemque cum egerunt paulatim colligunt.

Et fastidiosissima in his erant auros spectatorum. Refert Cicero de Orat. I. l. Aesopum nobilissimum illius aetatis tragoedum, si paulum irrauserit, explosum osse. At in moratu dignum etiam, quod extat in Psolido-Ρlutarchi libello de X rhet T. II opp. p. 84 . . Demosthenem drachmarum myriadem pependisse Neoptolemo actori, Cui operam dedisset in declamando. Noc poetiitebit consuluisse in hanc rem O Ctam notam Gesneri ad Quint. XI, 3 7 et quae do vociserationis, Cui histriones Operam assiducti navarent, exercitio, μελλας appollat Aristotelo in loco luculsent Problem. XI, 22 docto collegerunt Mercurialis Art. Gymn. III, 7. P. 206. seqq. et acutissimus Bosius surcia poesi et la petiiture, T. III. p. 257. Seqq.

344쪽

12 huisse illum, cui primae aries assignatae QSSeni Consum

matissimam et ut Quintiliani Vocabulo utar XI, 3. 62.) se

curiam Ocis claritatem Stendere, quae, quo magis X splendesceret in theatro, Obtudisse vocem et submisisse re

liquos. Cogitemus et illud, artes rimas in fabulis non

semper ita fuisse comparatas, ut vastiore voci hoatui'ercellendae essent aures auditorum. Otione saepe tactione cernebantur, intrinais si essent, quod Latini appellabant, motoriae, non Stataricte. Cum igitur πρωταγ63- νι6τῆ Saepe Oce temperatiore opus esset, quae iucunditatis lenocinio ermulceret, non asperitate extunderet ), necessario submittebant Ocem actores reliqui, ne importuna claritate obstreperent actori principi. Iam vero facili Coniectura assequi Possumus, non solum in Oce, sed in omni actione inserviis se et quasi lenocinatos esse primarum partium personae histriones reliquos' ). Nam ut in pictura una aliqua igura ita expressa sit Oportet, ut plane emineat, et vel lucis fulgore alliciat vel toto habitu rapiat oculos spectatorum, reliquae ornamenti magis causa adduntur, et ut

ancillulae et pedissequae comitantur figuram illam prima riam sic in arte histrionia effulgeat et enitescat actor prima 13 rum partium, reliquorum quasi satellitio tantum et comitatu stipatus. Egregium Prosecto artificium, quod, si a Francogallorum theatris discedas, in quibus idem a peritissimo

quoque bSerVaium OSSE Ovimus, vix alibi in recentiorum ludis scenicis reperi RS.

Accedit aliud, quo probe diiudicare posSumus, quam acuta et subacta fuerini Graecorum in partibus fabularum

' Nam actores illi primarum partium non semper grande aliquid eligebant, quod pulmo animae praelargus anhelet, ut cum orsi loquar. Audiamus Ciceronem de Oss. I, 31. Scenici non optimas, sed sibi accommodatissimas ab illas eligunt. Qui voce freti sunt, Epigonos Medumque qui gestu, Menalippam, Clytenmestram semper utilitis,

quem ego memini, Antiopam: Non saepe ac, opus Aiacem.' Scio de theatris Romanorum hic Sermonem esse, quae iamltum disserunt a Graecorum usu scenico. Sed tragoedos tamen in tabulis e Graeco fonte ductis Graecorum etiam disciplinam Observasse, alibi copiosius ostendam. '' Quod ipsum cum maximam delectationsem asserret spectatoribus, invaluit paulatim mos, ut unus Ctorum recitaret versus, iter geStu X- Primeret versus, qui secundas arere illi priori dicebatur, vel simpliciter Saltare, vid. Lucian de ali. c. 30 T. II p. 286. Inde paulatim processerunt pantomimi apud Ronacti Os.

345쪽

recto aestimandis iudicia. Reges tyranni et id genus per-

Sonae, qua Vulgo Speciosissimas utant et sui ima cupidi tate consectantur nostrae aetatis histriones non contemnendi, in Graecorum cena plerumque agebantur ab actore infimo,

vel, si fas est ita loqui, tertimrio. perte hoc ostendi potest e nobilissimo loco orationis Demostheneae, quae defialsa legation inscribitur. Acriter ibi pungit orator

Aeschinem adversarium, quod ab illustriore histrione mercede conductus scenae Peram suam addixerit in tertiarum

Partium ersonis, quas quantopere Vilipenderint veteres, dilucide apparet ex Demosthenis in eundem Aeschinem di cieriis in oratione pro Corona ). Atque in ea oratione, cui nomen est iacialsa legatione Orator ab Aeschine Creontis tyranni Thebarum partes sustinente Versus ex Antigona Sophoclis recitatos esse fingit V. 174 seqq.), quos in clandestinas Aeschinis machinationes callide detorquet. Quem quidem aculeum ut eo altius infigat in adversarii animum, animadvertere iubet auditores, hoc ita in more positum esse,

ut tertiarum partium actorε regum et tyrannorum EXOrnen

tu personis. En Verba ipsa P. I, II. Q. Reish. iijτευγαρὰν που τουθ ο τι ἐν απασι τοῖς δρέα ιασι τοῖς τραγικοῖς, ἐξαιρετον ἐστιν Ασπερ γερας τι τοῖς τριταγωνι6ταῖς, στους

' Aoschinos in iuventute histrioniam secerat. Hoc per se minime ignoni iniosi in Athenis. Novimus enim e Demosthene de fals legat. p. 442. Neish Aristodemum, actorem primarum partium, legatum missum esse ab Athoniensibus ad Philippum regem. Cf. Barthelem Iisyage d j. n. T. VII. p. 277. Sed illud turpe, quod Aeschines ad primas partes genitas nunquam adspirare potuit, sed in tertiis, quae vilissim cuique tradebantur, haesit, L Fabric Notit tragicorum s. v. Aeschines. lenae igitur sunt Orationes 'ro Corona et de falsa legatione dicteriis, quibus adversarium hoc nomine oblique carpit et suggillat Demosthenes. Sic aliquoties eum appellat ακρον τριταγωνιστην p. 270. II. 297, 26. Neish cui respondet altera appellatio αυτοτραγικοπίθηκος p. 367, 25. Simia enim sui restiquorum actorum histrio tortiarius. Reliqua loca suppseditabit Inde Reiskii cum docta nota Taylori in separatu Critico . 448. Unum tamen locunt, paulo

Obscuriorem, Silentio plane praeterire non possum. Ubi exprobrat vilissima in scena ministeria p. 31 , 10. c. 79. p. 516. Hari. haec quo lueextant dicta in Leschinem μισθωσας σεαυτον τοῖς βαρυστόνοις πικαλουμένοις ἐκείνοις υπ0κ9ιταῖς, ιιιυλα καὶ Σωκρατει τριταγωνίσTFtς Εα- ρυστονους Hesychii glossa Xplicat κακοδαίμονας. Intelligendi idolitur actores , voce subrauca et duriter elisa iram simulantes Diam, ut Quintilianus ait, in ira Dor est aspera et densa et respiratioti crebra XI, 3. 62). Sic apud Pollucom IV, II . actor occurrit βομβων, περιβομβων. Digna etiam notatu, qua sequuntur apud Demosthenem, de actore poma in scenam coniecta sublegente et plagis a spectatoribus male mulcato Multa de his errarius de acclamationibus veterum.

346쪽

enucleabit scriptor vetustissimus ilia lΡiani ad h. l. commentario. Non ignorabant scilicet periti in arie histrionia artifices, qui Vilioris conditionis actoribus ista iradebant agenda, quam invidiosus esset fastus ille lyrannorum in cena Sese traducentium et quam parum idonea universa illorum oratio ad movendos deliniendosque auditorum animos ). Hinc intelligitur etiam, quid Lucianus sibi voluerit in loco Superius iam laudato in eoo om. c. 16. tibi eundem Ciorem modo regis superbi, modo humilis servuli partes sustinere, observat. Scilicet utrumque pertinebat ad tertiarum partiuni actores, licet interdum in comoedia servi etiam essentiri marum artium ' ). Notandii in porro in loco illo Demosthenis diserte commemorari, in eodem Sophoclis dramate Antigonen ipsam, primas nimirum fabulae partes, actitatam esse a celeberrimis illius aetatis actoribus Theodoro et Aristodemo Atqui de hoc ipso Theodoro scite monet Plutar clius in raeceptis politicis T. II. D. Sis loco saepius iam laudato, illum tertiarum artium actori τα τριτα λεγοντι, respexit Plutarcim verba Demosthenis in Oratione nostra P. IS 5. saepe obsecundasse et submissa voce Suffragatum esse, Si tyranni specie, diademate et Sceptro Ornatus, PTOdiisse ille μισθωτος, mercede ipsi illi Theodoro auctoratu S.' Ulpianus ad h. l. e vetere scriptore, qui θεατρικας ἱστορίας Ollegerat, haec habet Personam tyrannorum των δυναστευοντων, ideo impositam esse deterioris conditionis actori, quod turgida illorum et in

flata ratio aninio parum ioveret. In Graecis exemplaribus postrema Sic leguntur: πειδεῖ νηTTO FGτι παθλὶτι κα καὶ περογκα. OVimus, quid

OTκον 3ppellet Longinus . VIII, 3. tibi di sorto an4rmat, orntionem illam tuniidam resectu destitui. Nec consuluisse pigebit doctam dissertationem Gatacheri do hac voce in Advers. Post thi in c. 3. p. 1 - 26 opp. ubini ulta exempla Collo it de usu huius vocis in astu rogi notando Caeterum hic quoque Observent lectores, quod ab aliis iam monitum fuit, et poetas in scribendis, et histriones in agendis tragosediis Omnes nervos intendisse in O . ut regiam potestatem in contemtum et odium adducerent, irBmque in tyrannos accensam inuis inagisque instantinarent. Scilicet ingenium populi talibus spectaculis avide inhianti probe callebant, qui Vilissimo cuique partes regum tradentps, minas illorum et vana terricula'nient omnium idibrio et risui exponerent. Cic. pro Flacco . 27. Quis tinqitam Graecus comoc Iiam Scripsit, in qua servus rimari ni partium non Lydus esset IV Scilicet is est,

qui ri γε μῶν θεραπων appellatur a Polluc IV, 149. Sic in Terenti Eu

nucho et eautontimorumeno Parmenonis et Syri, servorum, parte Prima fuisse , o Donati didascaliis satis constat.

347쪽

Atque lilia qu0que discimus, quid appellatu in Si tunc teni-poris, At SC DUirC pCVSONaC. Addamus iam ieilium, quod de eodem lieodoro nar 15rat Aristoteles Polit. VII. T. p. 562. F. qui Sapientissimum

illud praeceptum inculcaturus, videndi mi ESSO, C teneri iuventutis animi Obscenis sermonibus contaminentur et, ut Sin Jerum Vas, incrustentur, non inscite in arte histrionia

υποκοιτῶν habes hic fortiti rum ac fore, so Oiκειο υἱιεν ων των θεατ ον cci gr96παις ἀκοcci ς. Icilesius, qui auuari bcrat. p. II 8 e h. l. colligit, Theodorum semper πρωτπGIν στλὶν fuisse, haud Scio an mentem philosophi recte ceperit. Nam qui potuit in omnibus fabulis primas par i CS agere, Si rimus semper prodiret in cenanti Scilicet vulgari errore captus fuit etiam Valesius, πρωτολογον et πρωταγ-u6τVP eundem fuisse existimans. Ego locum Obscurissimum vix aliter explicarii osse puto quam Si ita Sta tua mus , Theodorum , regis histrioni conductorem ei qui partes qua ipsi libitum esset, posset eligere, modo primas modo Secunda Sum Sisse, id tantum Spectans, ne quis prior progrederetur ). Sic, ut Xemplis aliquo utar

Sophocle petitis, in Antigona et Oedipo utroque rimas habuit, in Aiace secundas, quod Ulysse ibi initio fabulae

cum Minerva sermones Conserens inducitur.

Atque Ilaec quidem hactenus. In animo erat evagari latius et iransitu acto ad cenam Romanorum, quid isti primas gere et Secunda appellarint, copiosius de clarare Sed ii in capiunt hanc disputationem angustiae' Commodum succurrit alto locus Aristololis de odoni lieodoro Rhet III, 2. p. 700. . ubi do voce eius ad uiamiam Veritatem Composita honorificum perhibet testimonium t Do illius του λέγοντος εοικεν ἐναι,αὶ δὲ aliorum c. actorum αλλοτριαι. in illum iungis iucunditate, quam robore vocis placuisso, intelligimus Captorum peculiaris disserta tionis argumentum est, dis Mitrer do insercenariis histrionum gregibus, quorum magistros Theodorum, olum, Thessalinii et id geniis inclytos actores fuisse, ubi carot Apud scriptores, qui res Graeciae post

AleXandrum M. exposuerunt, saepissime Tων περὶ τον χιονυσον τεχνι'

των nomine Oppidatim circumeuntes et festis diebus ludos scenicos in illis oppidis exhibentes occurrunt. Grego isti appellati sunt συνοδοι Vid doctam notam Cesselingit ad Diud. III, b. p. 251.

348쪽

libelli Alia igitur nobis circumspicienda erit scribendi op

QUATUOR AETATES REI SCENICAEAΡLD VETERES

Quam superiore anno de actoribus Prm artim , SC- Cuniliarum , tertiarumque partium in fabulis Graecis conscripsimus Prolusionem, Virorum Dociissiinorum, quibus hanc subitaneam Plerumque ei Vere αυτοσχεδια6st ενην SCTipturam non plane displicere praeter Spem sane et exspectationem accepimus, hactenus suffragia tulit, ut multa ia-men non Satis enucleate exposita, multa silentio praetermissa esse, quae adhuc ad liquidum perducenda sint, nobis signi scarent. Et sic se res habet profecto Copia, non inopia nos perdidit Circumfusi sumus ingenii locorum, quae ad rem ludicram seu scenicam eierum pertinent, farragine a Casaubonis, Butengeris, eursiis, errariis, Calliachiis, aliisque heri multis diligenter conquisita et undique consti-Ρata. ulta delitescunt in veterum monumentis nondum enotata et excerpta; iura nostra quoque aetate a viris eruditissimis delibata, sed accuratius longe uberiusque Pertra

ctanda' ) Quid multac divitiis ipsis opprimimur, et quid

' Prodiit haec prolusio imariae a. 1798.

'' Sic ut unum laudem, cuius nuper admodum copiam mihi factam esse laetor, gestus scenicus a Vir Cl. Laden, itoniensis cademiae Prosessore, peculiari dissertatione pertractatus Κiloniae 1798 32 p. in . longe latius patet, quam ut inlitibus, quibus in illo libello circumscribitur, arctioribus contineri possit. arum equidem tribuendum esse censeo picturis illis e codice Vaticano a Mainardo, Bergor et Cocquelinio editis. Exstant se Codd. Terentii cum picturis in bibliotheca reipublicae Francogallicae Parisina, quas vel e enagio in omnientatione Super Terentii eautontimorumeno adversus edetinum cognitas habent Viri Docti. Sed an pingui ista omnia expressa sunt inerva, et Pictorum socordia ita depravata, ut in gestibus diiudicandis cauto admodum et cir-CumSPeCte nobis versandum sit. Nec sigilla multum iuvant, quae e Musco Borgiano laudat Badonius. Multa istiusmodi delineat et descripta reperin in per Ficoroniano et inprimis in Collectione copiosissima Comitis

349쪽

potissimum eligamus, in tanta copia recte exputare non POS- sumus. Atqui in nulla re magis luxuriavit exultavitque Versatile Graecorum Romanorumque ingenium, quam in fabularum actu et in re cenica identidem ad mores ac palatum Sae-3culi deflectenda, immutanda, attemperanda. TemPoribusllaec omniarii sunt secernenda et dispescenda. Cogitemus ab Aeschyli et Epicharmi aetate usque ad Chrysostomum et qui aetate illum exceperunt, Scriptore utriusque linguae ecclesiasticos, in quibus multa passim de labe saeculis leth

bus e theatrorum contagione adspersa occurrunt, Plus mille annorum intercessisse spatium. Quot quantasque hoc temporis intervallo praesertim in rebus hidicris et nugis, quae nullam in se nec legem habent nec regulam, mutatione a vicissitudines evenisse probabile est et consentaneum p Scripserunt maiore nostri, qui multisariis sagarum incantamentis veneficiisque cupide nimis inhiantes deludi se et irrideri istiusmodi deliramentis parum intelligerent, Proteum infer-ncilem, Ob multiformes, qui volumine isto continebantur, daemonum praestigia sic appellatum Itidem nos quoque, si otium suppeteret, et titulus libro, quae res Saepe magis excruciat Scriptores, quam ipsum scribendi studium, anquirendus eSSet, commentarios de re scenica Veterum titulo exornaremus Satis festivo, Prote scenici nomen illis praefigentes: Nam quo constringaS Protea nodo hic quo que exclamare OSSemus. Sed non est, quod laboremus de iitulis opellae nostrae reperiundis. Prostat adhuc et legi tu non sine Pudore nostro in nundinalibus chariis, quibus in mercatu Lipsiensi hornum ingeniorum proventum quotannis celebrare solent et venalem protrudere bibliopolae, tua sciaticus noster, duobus iam abhinc annis PromiSSus, neC-

dum profligatus et iret , dimissus. Scilicet ut dies diem

docet, hic quoque curae quotidie succrescunt Posteriores,Caylus Scilico res tota repetenda esset ab ποκρισει rhapsodorum, qui gestibus adiutabant recitationem carminum Homericorum, percensendi Ssent Omnes gestus ad Contemtum admirationem, minus, risum Compositi, d tuos declarandos laetissimo exuberavit provonti lingua Graeca et Romana, distinguendi gestus tragici comici, mimici et, ut tota res oculis quasi subiiciatur, cena aliqua Plautina vel Terentiana gestibus, quos abactoribus adhibitos esse divinando assequi possimus , signanda. Quantus labor in quam tenui argumento l

350쪽

oi quo diutius diligentiusque in Graecis Romanisque Xemplaribus, unde adiumenti aliquid vel lucis ad rem scenicamillustrandam me etere posse intelligo, evolVendis excutiendisque versor, e plures mihi iniectos esse Sentio scru-Ρulos, O arctioribus me irretitum haerere dissiculiatum laqueis 3Iulia, quae confidenter posueram, mihi retractanda, et mea, quod aiunt proverbio, vineta mihi ipsi caedenda esse quotidie deprehendo. Itaque facile me veniam tantae procrastinationis impetraturum esse per ab idoneis harum rerum arbitris, robe gnaris, talia non Posse uno impetu profundi, et saepe Amplius saepe non liquet pronuntiandum esse, Priusquam tibi ipse satisfeceris, et religioni, qua prudentissimus quisque maxime tenetur,

quantum in te est, ConSulueris.

Atque ut eo melius appareat, quam late pateat cam Pus, in quem indagatori harum rerum Paul sagaciori descendendum sit et ubique fere ab integro ineunda ratio:

age, miSSis, quae de Secundis partibus scenae Romanae OS Prolaturos esse, iam superiore prolusione indica-4 veramus, alii scilicet et opportuniori tempori reservanda, primas tantum totius rei scenicae apud utrumque populum ducamus lineas, et in tabella quasi leviter insormatas temporibusque suis descriptas Proponamus, additis, ne plane asymboli hodie ad has antiquitatis scenicae lautitias accessisse videamur, ad marginem obserVationibus aliquot exinteriore antiquitate depromtis. Re tota diu multumque perpensa et sub examen iterum iterumque revocata inde ab incunabulis et primordiis rei scenicae apud antiquissimos Graeciae populo usque ad ByZantinorum aetatem, quum Christianae religionis cultus

totum pervasisset orbem Romanum, quatuor eius aetates constituere ad easque Omnia, quae in Veterum monumentis de theatro et orchestra memoriae mandata legimus, referre posse mihi videor. Singulas aetates notis quibusdam signare, quibus facile dignosci possint et secerni inter Se iton alienum erit ab huius scriptionis consilio Ad prisnam

igitur Ctatem revocanda esse puto omnia, quae in Variis

et innumeris fere Graeciae Siciliae Italiae populis dierum sesiorum Cereris in primis ei Bacchi in honorem celebrato

라틴어 텍스트