Opuscula et carmina latina;

361쪽

ranea et ainbulairice, si fas est ita loqui, cena coniuncia 14 fuit calamitas an fortuna dicam. Nam cuni chori cantica,

fabulis Aeschyli, Sophoclis, Euripidis et aliorum intexta

mercenariis istis cantoribus abnormi saepe cantu ineptius proferrentur, id quod inde a Menandro, Philemone aliis que eius aequalibus in comoedia plane inValuerat, ut chori Prorsus exularent, irrepsit etiam in tragicarum fabularum actionem. On canebantur, sed saltabantur tantum chori

τα μέλην ). Sed mox succedaneam illi repererunt artifices scenici delectationem. Fecerunt id per totam Graeciam, quod statim a primordiis ludorum ad Atticam normam constitutorum apud Romanos secisse perhibetur Livius Andronicus, qui, verba sunt Livii historici VII, 2.), merum circanendum ante tibicinem cum Sta IutSSet, canticumegit aliquant magis Digente motu, quia nihili ocistis HS impediebat. Inclo ad manum cantari histrionibus coe

ptum, diverbiaque t tum ipsorum Doci relicta. Fuit

de iis, qua in Asia minor oppidatim ludos colobrarunt, est apud Strabonem XIV, p. 952. C. Huc referendi sine dubio Scenici Asiaticiani iii Inscriptione Viennae in Gallia reperta v. Bimar docia Basti in emol- ros de Acad. des Inscripti T. XIV. Ηist. p. 709. et illii Ioyage dans Ies departemerit dumidi T. II p. 21 sqq. EX DD.J; et pertinet ad illos, Attalistas dictos in Inscripti Asiaticis histiuilii, proverbium a Lia

Ciano memoratum γλιευς ων, τρωγωδους sit σθ' osco, ut seudol. 10. T. III. p. 170. lura odit ex Inscriptionibus Falconerius ad Inscripti. Athlet. p. 19. seqq. Adde Thesaurum Muratorii p. DXLV, 3. et Salmas. ad Scripti. H. Aug. T. I. p. 140. Observandum enim, συνοδον gen Perde sodalitio numini alicui conssecrat dici, ut anti lutoribus temporibus θίασος Hinc doctorum hominum in Museo lexandrino contubernium a Strabone XVIII. p. 11 3. D. appellatur si νοδος Apollinem enim habebant praesidem, ut Bacchici artifices Bacchum. De regibus artifices istos sce nicos ad ludorum solemnia convocantibus exemplum habes illustre Antigoni apud Diodorum XX, I 08. . IL p. 284. Mess. Utinam exstaret liber Menaechmi περι τεγνιτιον , quem aliquoties laudat Athenaeus, v. c. XIV, 4. p. 635. B. ' Vel e Luciano , antiquiores ubique mores inducente, multa huius rei peti possunt exempla. Formula fuit in Sh παδειν hoc ad Cantores, tragoedos pertinuit μηδε προςκρουει ad saltatores . Utrumque pPel labatur ἀσχημονεῖν. V. IIemsterhus ad Lucian. Figrin. c. 9. Intelligo fabulas palliatas, quas e Graecis vertere et sermone a tino docere coepit Andronicus. Nam sabulae Graecae Graeco sermone Graecis artificibus in scenam Romanam liberae reipublicae temporibus raro admodum, et tantum vanae ἐπιδείξεως gratia inductae isse Videntur. Exstant tamen exempla M. Fulvii obollat bollo Aetolico apud Livium XXXIX, 22. et L. Anicii post triumphum de Illyriis actum . . . 587. de quo spectaculo mira narrat olrbius XXX, 13. . IV. p. 478. seqq. Schwe h.

362쪽

Andronicus Graecus homo, Graeco, quod tumῬοreret A.

U. C. 39 I. scenae artificio imbuius Excesserat iam iumevivis Aristophanes, exaruerat fere Vena Tragicorum apud Graecos, dramatibus suis Siciliam impleverat Dionysius iy

rannus. Non molitus est ergo rem Graecis antea inusitatam Andronicus, sed traduxit morem a Graeca scena ad Roma

nam Atque ex his principiis rei scenicae apud Romanos 15 statim intelligitur, cur chori a scena Romanorum in palliatis fabulis, sive tragici essent, sive comici argumenti, Semper exulaverint. Scilicet notitia scenae Graecae tum demum ad Romanos eruenit, cum e Comoedia choros iam

proscripsissent ipsi Graeci. Hinc multa in theatris Roma norum, quae Variis adhuc difficultatibus impedita fuerunt,

facile expediri ei ad liquidum perduci poterunt ) Sed ut

' Hinc, ut ad pauca tantum digitum intendam, omnis actuum et cenarum ratio in Plauto et Terentio, tot controversit, editorum agitata, explicanda est. Tenendum os illud Donati ad Andriam quando scena Macria est ab omnibus personis ut in ea chorus Dei tibicen audiri possit, tibi actum nitum esse debemus agnoscere. Quod de choro moVet grammaticus, ad veterem scenae Atticae ritum p ἐπεις οδια ut Aristoteles appellat vid. 0ctam miningi notam ad Aristotel. P. 212 seq.), re ferendum est. Sed addit ut tibicen audiri possit. Hic observandum, actorem principem totius rogis apud Romanos mimica gesticulatione X- Pressisse canticum ad tibicinis modos, et hoc chori loco fuisse. Quod sino diligenter animadverteris, multa luce perfusa esse intelliges, quibus SpiSsne hactenus offusae erant tonobrao. Sic patebit, quid sibi velint verba in didascaliis erontianarum fabularum parum intellecta. Egit in bivius Fuit is Ambivius rogis coniici conductor et ipse πρωταγωνι στής. Iam vero si dicitur ille ogisse fabulam Terentii, accipiendum illud est de χειρονομία et gesticulatione mimica, qua cantica Livii An dronici more, expressit Ambivius. Porro si in adem didascalia traditum legimus, modos fecisse Flaccum, .ntolligitur pythaules sic appellabatur, qui solus cantico accinebat, Qt opponitur choraulae, quod docte Proba vit Salmasius ad Scripti. H. A. T. II. p. 82b.), qui Ambivio cantica Sat' tanti accineret. Diserte enim Donatus, vel quicunque antiqua illa, et Silacinias passim assutas tollas, doctissima fragmenta de tragoedia et O moedia compilavit, Donati commentariis in Torontium praefigi solita, diserte, inquam, Donatus diverbia histriones pronuntiabant. Cantica Ter temperabantur modis non a poeta, sed a perit Musices factis. Deinde, si hoc tenemus, non erit, quod valde sollicitos habeat et exercitatos in Plauto et Terentio legendo abnormis Et, ut nobis quidem videtur inepta Saepe temporum divisio, ubi, qui modo loquutus fuerat, actor statim redit in scenam transactis iam domi rebus omnibus, quae, Si ad

nostram temporum scenicorum describendorum rationem exigantur, tam brevi temporis spatio intus peragi non potuissent. Conserat alisluis, ut unum saltem Xemplum afferam in Terentii Heautontimorumen finem Cenae Secundae actus quinti. Hic Menedemus abit intro, filio Chremetis Patris nimiam, ut erga illum ossset, ostensurus. Loquitur interea Chreme duo versiculos, quibus absolutis iam prodit Menedemus una cum filio Chrenietis transactis, quae intus coniicienda erant. Omnibus. manifesto

363쪽

ο, unde deflexit, revertatur oratio, apud Graecos etiam 16 illa, quam diximus, aetate res mature eo deducia est, ut actoreS, qui antea cum recitatione et cantu nam modulate Pronuntiabantur Omnia χειρονοsticii et Varia gesticulationis σχη ιατα Pte copulaverant, iam plus tribuerent artificio mi mico, et cantica, ad quae ipsi saltabant, aliis pronuntianda relinquerent ). Hinc novae vocabulorum ortae sunt significationes, et bipartito divisus grex scenicus. Qui canebat, i. e. modulate paeonuntiabat Verba fabulae,iroprio Vocabulo

cantica, ἔσματα iam appellata, fuit tragoeilus, Latinis cantor Salmas ad Scripti. H. A. T. I. p. 433.); qui gesti

bus Verba exprimeret, vel ut Latini dicebant, ac manum Saltaret, Secunda ageret GronoV. Observv. ad Scripti.

hic apparet, haec omnia 1n unum temporis articulum comprimi et coarctari non potuisse, nisi absurda et temporibus parum congrua mXisse Videri vellet poeta. Atqui omnia plana sunt et expedita, si sumas, hic canticum intercessisse ad tibicinem saltatum, seu expressum ab actore primario. Habuerunt iam in veteri scena Attici διαυλιον. Vide Schol. ad Aristoph. Ran. 1282. Sed hic ad tibicinis modo gestum faciebat comoedus, quo reserenda esse puto verba notatu dignissini in Plauti seudolo Ι. 5. 160. ubi servus, intro concessurus, ad spectatores tibicen os interea delectauerit. Sed hinc etiam intelligi posse puto, quid in scena actitaverit Roscius ille, summus aetate Ciceronis artifex, et gestuum mira arietate et veritate laudatissimus, quid Aesopus, quid alii tragoedi et comoeditunc temporis nobilissimi. luit Roscius, ut ex oratione Ciceronis pro eo novimus, gregem histrionum , quibus ipse monstraret gestus et artem histrioniam. Quotiescunque igitur peram Suam aedilibus aliisque ludorum scenicorum editoribus locaret, ipse, quod sumimum in arte eius habebatur, egit cantica ad tibicinem, diverbiis sive dialogis gregi suo relictis. Maxima difficultas est in voco cantici recte intelligenda. Loca, unde ad illam enodandam proficere possumus, docte collegit acutissimus u os Ne flexions critiqites surcia Poesie si fur a Dein tui T. III. p. 174 seqq. quem multa Sagacius investigasse, quam qui hoc argumentum tractarunt omnes reliqui, magna cum voluptate saepe deprehendi. Multa tamen re

stant enucleanda.

' Scilicet quod do antomimis proprio dixit Lucianus de altat. c.

30. . III p. 286. παλαι αυτοὶ καὶ δον καὶ ωρχουντο, deinde Vero cum spiritus moventium se difficilius commearet, turbaretque cantum , Commodius visum esse alios illis succinero, αλλους αυτοῖς παδειν, Pertinet haud dubie ad omnem rationem scenicam et in tragoediis quoque Comoe diisque fuit tralatili more receptum. roκριτης, ut bene esγchius, proprie est ὁ ἀποκρινόsιενος προ τον χορον, et haec antiquissima huius vocis significatio e primordiis rei scenicae apud Atticos repetenda. Mansit haec in scena Graeca, ubicunque tragoediae et comoediae exhiberentur etiam posterioribus aetatibus. Sic in loco luculento de Euripidis Bacchis apud Orodem Parthorum regem in triclinio actis Plutarch. in Crass. c. 33. T. III. p. 459 seq. Iason, τραγρο ὁιων υπ0κριτής, cecinit, id ενἈgavon. f. Aelian. V. H. III.

364쪽

sae Secundarius, ποκριτ' ς), ὀρχηστής, Latinis altator, histrio Salmas ad Scripti. H. A. T. II. Ρ. 830. Seq.)dictus fuit. Sic Suetoilius aliquoties distinguit cantorein et saltatorem in Calig. 54.), vel quod eodem redit, iragoedum I Petra pocritam in Neron. 24.). Nec haec a Romanis de-

nium inducta, sed aliquot seculis ante per universam Graeciam iam usurpata esse, idoneis demonstrari poterit argu

Quarta aetas, quam ab initio fere eculi Augusteiusque ad interitum imperii Romani deductam ad minimum

Se Seculorum Patium complexam esse existimamus, infinita

Pantomimorum artificia et incredibilia plane portenta nobis venditat. Nam cum inde a Sullae dictatoris aetate Athen.

VI, 1 Ti. 261. C. Plut in Sulla s. . ΙΙΙ. . 23 . ubi

λυσιο)δος idem qui ιαγροδος, antiquissimam pantomimi spe ciem referi), omnia undique cenae ludibria Romam con-ssi Xissent, et insanis mimorum mimarumque ' studiis plus

7 et sic sexcenties apud Lucianum. Sed cum cantor, stans verba sunt Gellii . A XX, 3. caneret ea, quae histrio mimice saltaret, hypocri tuo vocabulum de histrione saltabundo et gestibus cantico respondentibus utenti usurpari coeptum est, atque ex hoc more, qui sequiore aetate invalii it, Xplicanda etiam est notio vocabuli a scriptoribus Hellenisticis et ecclesiasticis de homine sublestae fidei usurpati. Cogitemus Horatia-uum p. I, 18 14 ut credas partes mimum tractare secundas. di, Si lubet, A. Donnaeum in Praelecti ad Demosth de Pace p. 67.' Mimarum antiquissima vestigia in mulieribus Doricae stirpis acchanalium ponapam Nynapharum, Horarum et Gratiarum specie comitantibus deprehendere mihi visus sum. Locus insignis est apud Platonem Logg. VII. p. 376. T. VIII. Bipont ubi ad ambiguas et proscribendas

omnino e republica sua saltationes refert τα βακχεια καὶ τα ταυταις ἐπομενα, ας υμφας, καὶ Τῶνας καὶ Σιληνους κτλ. ἐπονομυάζονται, in mysteriis usitatas. Hi non sermonem esse de Atheniensium Ompis,

in quibus virgines talia nunquam saltassent, sed de Siculis et Italicis, quas oculis usurpaverat lato in peregrinationibus suis, confirmari potest e Xenophontis γmposio c. 7. p. 159 Lach. ubi Socrates ad praestigiatorem Syracusanum, qui saltatriculam in convivium induXerat miris contorsionibus corpus rotantem, εἰ ορχοῖντο προς το αυλον χηματα, οἷς Xάριτές τε καὶ Πραι καὶ νυμφαι γραφονται. Aperta hic lentio tulierculae Sicultae, gestibus deas istas ingentis. Idem apparet ex epistola Hippolochi, ad hixuni convrvalem Graecorum tempore Alexandri cognoscendum apprime utili, quam servavit Athenaeus IV, 2 p. 130. . ubi Hymenaeum in nuptiis Carani canunt saltatriculae διεσκευασμέναι τροπον Νηρηῖδέον αὶ ε υμφων. Scilicet e pompis Bacchicis, in quibus sal intriculas eiusmodi Dearum personam sustinentes saepe cernere S in Vasis figulinis Magnae Graeciae, ad theatra Capuae et inde Ruinam etiam trai Siere, communi mimarum nomine insignitae Insanierunt in eas Romanorum proceres. Ecquis ignorat Arbusculam, aut Cytheridem Antonii

Saliarunt ἐπειςοδια Intermezzi vel exodia in ludis scenicis, hinc embo-

365쪽

APUD VETERES. 343

satis incaluissent magnanimi Romulidae in proclivi sui Py-18 Iadi Alexaudi in odio mini et Bathyllo Augusti et aecena

iis insigni favore ad funamum artis histrioniae fastigium provectis, e Omnibus saltationibus, quae hactenus Xculiae et in Scenam produciae fuerant, unam illam constare Italicam iragicis, comicis et satyricis gesticulationibus apte et Sol

liariae dictae ' ut Copiola illa apud Pliii. VII, 48. vid. Salmas ad

Script M. A. T. II. p. 530. seq. qui tanteii tenter nobis obtrudit suum empolaria. Notissima est et scriptorum ecclesiasticorum censura famosissima lascivia ludorum Floralium, ubi exacto exodio postulare consuerat populus, ut nudarentiι mimae. . Nolo patrocinari en renatae isti ludorum licentiae. Sed facere tamen non possum quin moneam, nudam hoc quoque loco, ut sexcenties apud Graecos et Latinos. de homine dici, qui superiore Veste qua amiciebantur veteres. deposita tunica tantum interiore indutiplocedebant. Minc explicanda est nuditas illa Lacaenis tantopere ab Atticis scriptoribus exprobrata, a poetis laudata v. Heyn ad Virgil. I. Aen. 316. etesiati ad Properi III, 1 am quis unquam in animum inducere poterit, luellas Lacedaemoniorum γυμνας παλαίειν sic enim legendum Vlut Lycurg. I . p. 213 Leop. institutas, plane nudas fuisse. Imo tunica tantum cinctae fuerunt substricta et super genua desinente, mi Sic fierent φαινομηρίδες Rem oculis subiectam habes in statuis marmoreis, quas Vulgo Victrices in stadio appellant, rectius saltantes dixeris idct pulcherrimam statuam in useo io, Clementino T. III tab. XXVII. Et acuto hoc imonuit de lauis echerches surrae Grec T. II. p. 3I0. seqq. Saltabant mimae illae palla versicolori Ovid. Fast. v. 356. byssina vel Coa amictae, dissusa, usque ad talos defluenti Sed saltato Cantic exuera iubebantur vestes superiores pallam, peplum Iuta, ut tunica interula tantum Indutae. χιτωνίφ Ἀχεσαρκέ' Athen. XIII 6 p. 90. F. singula membra Spectatorum oculis contrectanda praeberent. Apposito ad hanc rem Hippolochus in pistola iam supra laudata apud Athenaeum IV, 1. p. 129. . e sambucistris Rhodiis, quas nudas intrasse triclinium refert, 1μοὶ χεν δοκεῖν γυμναὶ, πλὴν λεγον τινες εχειν χιτωνας. . Conserendus etiam locus impudentissimum saltatricularum certamen pulchre depingens Alcipii ronis Ι, 39. p. 118. ὁ ζωνιον λυσασα κτλ. Caeterum longe saepius hae ορχηστριδες καὶ μουσουργοί nam haec duo fere seni per coniunguntur in aedibus privatorum hominum, in conviviis et nuptiis Occurrunt, quam in theatris, sub prioribus certe imperatoribus. Vide Lucian Amor. c. 10. . ΙΙ. p. 407. In nuptiis duravit mos usque ad Chrysostomi tempora, quod patet ex momilia eius XII ad Coloss. Om VI p. 255 seq.ed Ducaei, qui cum saepius loquatur de naidis meretriculis in scena saltantibus v. c. Homilia VII. ad Matthaeum T. I. p. 76. D. γυναῖκα γυμ νουμενην), nunquam tamen mulierem plane nudam intelligit. Sequiore aetate hac quoque theatrorum lascivia nil impudentius et si ei latius cogitari potest Uno si quis haec Vesidorol. epigrammate in anthologia Graeca facile acquieverit Analeci. T. ΙΙ. p. 207. III. ubi τριβακον περὶ πασσαλον ορχήσασθαι v. Alberti admosycli T. II. c. 1 13. . est turpis'

simum illud κελητίζειν. Hoc unum addam tria millia auatricum quais secul quarto Romae quaestum fecisso pserhibentur ab Ammian Marcellino XIV, 6 nequaquam ad imas tantum et scenicas mulieres ut interpretati sunt du o. Ne flexion T. III. l. 300. et Gibbon Histor of the Decline of th H. Emp. T. V. p. 400. d. Masil.), sed ad omnia prostibula, quae fidibus et saltando in conviviis sui copiam laceroni, puellas Gaditanas , Aegyptias et referenda ess .

366쪽

Ierier compositam SalmaS ad Scripti. H. . . II. .

832. Seqq.), eam is Sam ob cauSam, quod omnia saltationum genera ad imum Suum transferrent, Pantomimi dicti

quae vox tum demum cum nOVO inVeni in usu esse coe

pii '). Quo studio, tanquamieStiser aliquo Sidere, Suhit amatae sunt et magis magisque refrigeratae fabularum

ad veterem illam normam compositarum recitationes et actiones Scenicae, omni Voluptate ab auribus ad Oculos mi-

r0grante' ). Atqui habuerunt hae quoque antomimorum aries momenta et incrementa temporibus suis diligenter distinguenda ). Habuit hoc ars in ipsa levitate operosissima, ut atrimis inventoribus et inchoaretur et omnibus nu-' Suida s. v. ρχησις παντόμιμ O ' ταυτην ὁ υγουστος lactio ἐφευρε. Tacitus . Ania. 5 . Indulserat ei ludicro Augustus, dum Maecenati obtemperat, sus in amorem Lathylii' etc. videatur docta

Lipsi nota, et quae Ios Scul e monet ad Euseb Chron. p. 169. EX

'' Luculentus in hanc rem locus exstat in Libani oratione pro sal tatoribus filiae, ut hoc obiter moneam, una omnium optime declarat totam pantomimorum disciplinam, laudatissimo Luciani de saltatione libello multum praeferenda T. III p. 391. Reisk ubi diserte affirmat, fuisse tragoediarum scriptores, dum vigeret tragoedia, egregios in theatris populi doctores. Sed cum illae in museis delitescere et plane obliterari coepissent, bene actum esse de multitudine, tuo pantomimorum saltatio in locum illorum successerit διδαχη τοῖς πλήθεσι παλαιων πραξεων. Atque Cum his amice Conspirant, quae de orbe universo fabularum et historiarum a pantomimis expressarum copiose tradidit Lucianus a cosmogeniis initio ducto usque ad Cleopatram, de Saltat. c. 37. T. II p. 290. Quid mirum igitur, cenam tragicam fere Contemtam iacuisse et spretam a Romanis, quod pulchre observavit Viciandus hi observationibus ad versionem theotiscam Epistolarum orati T. ΙΙ. p. 119. seq. nec praetermisit Naden ius de causis neglectae apud Nomanos tragoediae P. 45. Seq. Hinc, qui tragoediam scripsissent, ipsi επιδείξεις faciebant conductis otoxornatis ad hanc rem amplissimis aedibus. Plin. p. VII, 17. Dialog. de Clar orat. . . et ΙΙ. '' Sic cum ad lino parum attendore Octav. Ferrarius in doctissima dissertatione de mimis et antoni imis et seorsim edita, et Thesauris Salongriano olenianoque inserta, multa temere miscuit, nec a Burettio in Commentariis cadentia Inscriptionum Parisinae, qui pleraque sumsitu errario, satis accurate distincta. Subtilius haec accuratiusquo distin xit dia os in observationibus saepius iam laudatis . III p. 262-292. Sed torum haec sub examen revocavit et omnium diligentiam superavit doctissimus Hispanus , Vincentius Nequentio, qui dissertatione anno Superiore Parmae edita: coperta della Chironomia si dei P arte di gestire con e mani, multa de pantomimis ingenioso disputavit, quos triplices fuisse putat, vel ubi plures inimi sabulam tragicam aut comicam desaltarent, vel ubi unus tantum totam exhiberet fabulam, vel ubi secundas acoro gesticulation cantor fabulam canenti. Bene haec, et secundum fidem vetorum. Sed noc ipse sibi cavit a permiscendis iis, quae temporibus diligenter secernonda suissent.

367쪽

APUD VETERI s. 345meris conguminatissima Persectissimaque relinqueretur. Nam

qui primi illius doctores erhibentur, Pylades in tragicis, Bathyllus in comicis et libidinosis gestibus Plui Symp. VII,

S. p. 566 a Basll. Ailien I, IS P. 20. D, E cum Comment. Salinasti ad utrumque locum uno eodemque actu totam soli saltarunt sabulam, ab una persona ad alteram effingendam mira arte transeuntes ορχησις πολυπροσωπος). Stupen dum hoc agilitatis et versatilitatis opus cum auci vel eclon/o, ut Seneca appellat Quaest. at VII, 32.), et disciplina illorum reliquerant enim Scriptos ea de re Commentarios artificum profecti attingerent, Varia, quibu SitPPlerent tanto operi, mimorum commenti Sunt certamina et porientosa scenae ludibria Sic, postquam archimhnu ab solverat saltationem, Prodierunt Plures, qui secunctas illi facientes in eodem argumento ingeniose elaborarent nam Laureolum, cuius meminit Sueton. Calig. 57. ad pantomimum, non ad imum, quod Vulgo faciunt, V. c. Zieglercle mimis . I . retulerim). Sic bestias secundas facere archimimo docuerunt, et quae sunt alia id genusirodigia. Sed illud inprimis iam secundo seculo invaluisse videtur, ut 20 cui negotio unus olim suffecerat, id partibus inter plures pantomimos et pantomimam' divisis toto grege Peragerent.

Nobilissimus est locus de Paridis iudicio apud Apuleium e tam . . p. 253. Elmenh Pantomimi ipsi in exhibendis deo

rum heroumque incestis amoribus et sibi et adulteriis et spectatoribus turpissime indulgentes mature Summa flagrare coeperunt infamia, cinaedorum moechorumque nequissimi

appellati ) Hinc in Immpa illa diaboli, qua patres et

' mas Constantinopoli inprimis impenso amatas suisse et laudatas, docent epigrammata in Analoci. T. III. p. 10 . . clamant homiliae Chrysostomi, in quibus illud portentosum, quod natasse etiam in Euripis, et publice cum pantomimis concubuisse traduntur. Plura de his nobis nar rabit Mulierus, alaiensis, Vir doctissimus, cui pulchre iam successit opera in scriptoribus illius aetatis sacris excutiendis. '' Hinc Aristides, quom refutaro conatur Libanius in oratione pro saltatoribus, dixerat παντας ορχηστας ἡταιρηκέναι p. 361 6. et sic saepe in illa oratione παρανομος ἀφροδίτη illorum commemoratur. Hinc pretium sceleris paciscitur aliquis συγκοίμησιν ορχηστου T. I p. 69, 5.

Neish. Sed pleni sunt Luciani, pleni Tertulliani, Libani aliorumquolibri his foedissimis agitiis. in passim eneruati, seminati audiunt pantomimi quod ridiculo de vera castratione accepit u os estexions T. Id. p. 270 Seq.

368쪽

scriptores ecclesiastici iam spectaculorum genus designant ), agmen ducunt ursisSima pantomimorum Sal taliones, quibus Christiani etiam saepe Sermone Sacros postposuerunt V. Chrysost Hom. 1 in latin p. 2. A. Pro-IOg in Evang. Iohannis p. 8. atque adeo, quod vix fidem inveniat, ad mortem martyrum in tumulis eorum mimice exprimendam Augustin. Serm CCCXI in natat uiri Cypriani ridicule abusi sunt. Caeterum tria praecipue animadvertenda, quae a viris doctis arum Perspecta mulium caliginis et errori offuderunt interpretibus. Primum: O

tam modorum et instrumentorum in cena concinentium a

tionem istis antomimorum saltationibus rorsus immutatam esSe. Nam cum antea simplices tibiae accinerent theatris, ingens iam intonuit instrumentorum, cymbalorum, sambucarum et tibiarum e multis calamis compositarum συ-

ριγγ- concenius et et αυλοῖς καὶ κυιtβΩοις Lucian de Sali z2 T. II. Ρ. 307. addit cantico ' Ἀασιιατι, saepissime obvio in Chrysostomo et Libani oratione pro saltationibus V.C. P. 381. 27 τῆς OPD 6εως ινεκα ταασματα ευρηται. cf. p. 382. II.), unde spectatores fabulae desaltandae argu-21 menta intelligerent. Ad eiusmodi choros regundo mesochoro opus fuit scabillis illis ingentibus, quae commemorat et excusat Libanius T. ΙΙΙ. p. 385. Neish.; vid. quae docte de ποδοκτυπιῶς diaputat Calliachius in Thesauro T. 11. p. 59.

Seqq. Deinde saltasse pantomimos ut plurimum alla indutos tenuissima, pellucida, in mimis graVioris Tgumenti, et quae ad Olympunt spectarent; nec impeditos eos esse veste sinuosa et diffluente, cum omnia Chironomiae dexteri tate constarent. Qui picturas aliatricum Herculanensium

viderit, in his non haesitabit amplius nec dubitabit, vel in hoc muliebrium pallarum habitu vide Libanium l. l. p. 376. seq. esseminatam cerni mollitiem, qua male audierunt pantomimi. atqui fuerunt haud dubie saltationes petulantiores

' Vide loca patrum a Millesio diligenter collecta ad γ rilli Hierosolγm Cateches Mystag. I, 4. P. 280. d. Xon. '' ortum hoc canticum ex πορχήφιασι antiquiorum saltationum. Locus classicus est apud Athen. XIV, 6 p. 628. D. In his multa argutatus est di Bos in Observationibus suis. Saniora tam dederat doctissimus Candiota, Calliaehius de ludis scenicis c. Ib Thes. Salleng. T. II. P. 763. Seqq.

369쪽

et hilariores, in quibus ad praestigiatorum in rotandis 1luctuantium membrorum gyris αυιιατα rODiu accederent. In his vestimentis arctius adstrictis illos usos plane nullum est dubium. Deriique multum a Vero aberrasse, qui nimis

anxie inhaerentes formulis quibusdam de digitis loquaci bus, articulis octilibus, et id genus aliis tot linguae,

quot membra iro in epigrammate totam fere pantomimorum artem adumbrante, ubi Vide, quo laudat urna an nu 1i Anthol Lat T. I p. 622. fuisse peculiarem aliquam digitorum loquelam, signis artificiosis constitutam, temere iudicarent ). Subobscura, quae reStat, quaeStio, quando haec pantomimorum ludicra et reliqua, Si qua Suseressent, Spectacula Cenica plane cessaverint, nondum expedita et ad liquidum deducta est. Attigit eam literator Francogal

reptionem urbis a Tolita faciam Ρ Chr. n. 546. ea pertinuisse censet. Sed in Hygantinorum historiis inferiore etiamnum aetate multa eius rei passim inveniuntur Vestigia. Atque haec quidem in arva quasi tabella delineata lectorum oculis Subiecisse sufficiat. Quod Si quatuor aetatibus, quarum rimas tantum duximus lineas, unam ali 22 quam notam insigniorem imprimero collubuerit, prima choro caruit alternis iambis intexto, altera et chorum habuit ei diverbia seu mi asιβiζοντα Ρte inter Se Connexa et copulata, tertia chor Passim neglecto canticis inimica arte exprimendis magis magisque delectari coepit, quarta et chor et canticorum recitatione valere iuSSis, Omnia ad gestum et aliationem retulit.

Eiusmodi signis non ex natura ductis, sed arte et disciplina constitutis nimium tribuit, quom supra laudavi, Nequenno in dissertations de chironomia Veterum Italice scripta, recte resutatus a doctissimo Mil lino in i bello menstruo, bonae frugis pleno, Magazin Encyclopedique 3meon. T. III. p. 338. Nimirum et illum praeter alia loca de digitis loquelitibus s. χερσὶ ταμ φώνοις in Antipatri epigrammate de Flade An lect T. II. p. 116. XXVII. in primis in fraudem induxit locus saepe lai datus Augustini de Doctrina Christiana ΙΙ, 25. ubi saltante pantomimo Praeconem pronuntiasse reser Carthaginiensibus, quid saltator vellet in- imore. Sed scite iam monuit Engelius noster dein au inerminii T. II. p. 33. interpretatum esse praeconem tantum singula saltationis argu menta, non Signa uniuscuiusque σχηματισμου ignaris illius artis noli intelligenda.

370쪽

DEUS EX MACHINA

HORAT. . . 191. Nec deus intersit, nisi dignus vindice nodus laciderit

3 Tempus adest, quo in Publica gratulatione verbis rite conceptis prosequendi Sunt adolescentuli aliquot, scholae Vimariensis alumni et ex umbraculis nostris in Academiae, quo confirmatis iam ingenii viribus provolare cupiunt, lucem et pulverem dimittendi. Gaudebamus Sane OVam hac re nobis oblatam esse occasionem scribendi aliquid et commentandi de literulis nostris, quae circumstrepentibus undique noVae SaΡientiae, e coelo scilicet delapsae et post hominum memoriam unicae, raeceptis ObSOlesceret aula tim et sordere incipiunt hominibus ad saeculi ingenium et si dicere fas est, Socordiam otiose sese accommodantibus. Sediarum prospere successit illud gaudium. Pertracta-Veramus nuper in scholis nostris Graecis Aeschyli Eumenidas, et forte, ut sit in enarrando Scriptore, in qu omnia ad liquidum haud facile perduxeris, incideramus in eum sermonem, ut quo habitu et ornatu σκευὴν Graeci vocatabant Furias suas, ortetitos scilicet Phasmata et ad terro rem incutiendum nata factaque, in cenam produxerit pater Tragoediae et choragii apte instruendi mirus artifex, diligentius anquireremus. Hic cum aquam mihi haerere, nec facile veram istius ornatus notionem concipii osse in animo intelligerem, discipulis amplius me hac de re cogitaturum

et quando commodum Sese Osferret Occasio prolusionis scholasticae conscribendae, hunc potissimum locum rei Scenicae apud Veteres, quem accuratiu excuterem, me Sumturum esse romisi. Ego vero iam circumspicere praesidia,

' Prodiit haec piolusio imariae a. 1800.

라틴어 텍스트