장음표시 사용
451쪽
A GROEBELIO TENTATO. 429tes discipuli operam darent praeceptoribus assiduam, dispersi per urbem Oblectamentorum Irritamentorumque Plenissimam riVatis quoque intra domesticos parietes studiis honestissima quotidie animi ingeniique quaererent pabula, PenSa, quae eXtra ordinem lectionum publicarum per mantissam adhuc illis imperata essent, subsidiis literariis undique conquisitis pro captu aetatis suae subtiliter admodum tractarent, disputationibus et sermonibus Latino sermone agitandis et linguae facultatem sibi compararent haud contemnendam et ingenium ad quaslibet quaestiones examinan das disceptandasque exacuerent subigerentque, denique nil non facerent, ut otii quoque illis concessi probe constaret ratio caVerentque, ne unquam laboris taedium obreperet satietasque. Atque haec inprimis deberi Groebelli Recto toris plane incomparabilis, industriae et Vigilantiae a collegis eius amice cum illo conspirantibus sustentatae, non O Ium iis, qui Dresdam incolunt, sed quotquot bonis literis favent in Saxonia doctorum hominum ad antiquiorem seVerioremque disciplinam conformatorum nutrice felicissima, omnibus patet liquetque Scilicet res eo iam perducta est, ut Scholae Crucianae fama volitet ubique Per ora Virum,
adolescentulique, qui quotannis hinc ad ampliora Academiae Lipsiensis spatia emetienda in panegyri dimittuntur publica, Lipsiae quoque industriae et probitatis laudem iam diu sibi Pepererint egregiam dignique habeantur, ut praemiis Stipendiisque in re Plerumque angusta adiuVentur ornenturque prae caeteris. Quae cuni ita sint, Groebello nostro Praeter scholas in Gymnasio habendas honae frugis plenissimas, tempus ad veteris Graeciae Latiique auctores edendo emendandosque aliasque, quibus magistri scholarum otium Oblectant suum, curas hilologicas Vix SuPPeiere posse, Perse apparet. Crevit in immensum coetus scholasticus, mu-entibus undique pueris, qui huius disciplinae miro Severitatis et comitatis temperamento conditae fructu impertiri cupiunt, et traduntur in manus eius adolescentuli illustri loco nati a parentibus hanc publicam bonarum artium ossicinam, aemulatione iuvenum laudis cupiditate incensorum mirifice serventem, cuilibet pueritiae custodi privato longe anteponendam esse probe intelligentibus. Mos omnes in arctiorem
452쪽
gyrum strictioris disciplinae redigit et, ne inluant otio,
niaXimopere cavet Groebelius, ensorum domi perficiendorum exactor diligentissimus, discursationum et con enticulorum, si quis forte iis irretitus haeserit, eXplorator Oculatissimus Nil impedit tamen, quo minus, qui in Philologiae viridariis uberrimo proventu quotidie propullulant eianorescuntque, osculos sibi ipse quoque magno cum delectu decerpat et ad coronas, si quando usus Venerit, nectendas seponat, illud infixum habens in animo, bonum rectorem ingentia rura spectare libenter et laudare, Parva colere. EnimVero, quando ineunte Vere lustratio studiorum publica indicenda et orationum a discipulis, qui postquam adoleverunt et ad maturitatem ervenerunt, AEVOlare cupiunt, infrequentissima civium Omnis ordinis et SeXus Corona Pronuntiandarum solemnitas tabulis publice ropositis concelebranda est, nunquam hanc Opportunitatem de rebus ad antiquitatem spectantibus disserendi praetermittendam sibi esse ducit, locum tractat Ciceronianum vel Horatianum, cui vel interpretatione nova lucem astandi, Vel emendatione Iabem, quae aliorum aciem effugerit, elui posse sibi persuasit. Sic decem iam amicorum discipulorumque manibus tenentur
specimina observationum in auctore classicos Romanos, hac occasione elimata, in quibus nemo cordatus ne acumen,
quo pollet, ingenii, nec lectionis multifariae, qua abundat, copiam unquam desideravit. Ultimum cum anno Suseriore ab illo proponeretur, i decumbebam equidem in Iectulo valetudine adversa it in conflictatus et languore 'Olutus. Arripiebam tamen clibellum quem raucior amicissimus ad me perferri iusserat, legebam magna cum Voluptate quae subtiliter admodum et argumentorum bene inter se cohaerentium nexu robabiliter disputaverat, sed re Penitius perspecta aggentiri coniecturae speciosae sane et facili non poteram. Itaque subiit animum cogitatio coniicere in chartas, quae me in illa examinanda franderant, mi quae Scrupulum iniecissent, ad stili acumen exigerem. Statim igitur chartis, quae succurrerent, illevi excitaturus animum hoc commentandi studio et taedium diuturno languore contractum expulsurus Scripsi epistolam ad Groebellum meum, quae assensum inhiberent,
453쪽
R GROEBELIO IENTATO. 431nperte eloquutus 'Iulium tamen abfuit, ut quae oblectandi animi causa scripsissem, cum aliis communicare in animum inducerem, nimis me fastidiosum fuisse, ut Solent,
qui aegrotant, et iniquum in Viri Eruditissimi iudicio aestimando ratus. Nugas seniles, ut sunt, esse existimavi et reposui in scriniis Atqui postulaverat nuper a me Virrium me Venerabilis, im/nerui nus, ut symbolam conferrem quantulamcunque ad Ephemeridas scholasticas ab ipso editas. Condixi. Sed mox Oenituit romissorum temporis angustiis inierclusum. Μonuit Leskius, redemtor libri illius honestissimus, standum esse promissis Vellicavit idem-tidem auriculam. Hic cum loculos meos excuterem nec, quo Operae retium facerem, reperirem, incidi in epistolam illam iam diu in latebris delitescentem. Depronis in vitiis, sed ne plane bonam copiam eiurarem, aliquid certe faciendum esse arbitratus. Veni igitur a Groebello, quicum antea iam communicaVeram illam epistolam impetrata, ut publici iuris facerem, quae inter nos transacta erant nullis arbitris admotis, transscribendam dedi et ephemeridi bus illis inserendam transmisi. Tentavit nimirum Groebe-lius in prolusione, de qua Sermo est, Horatii verba Ι. d. 3T, I . in quibus de Cleopatrae fuga turpissima in proelio Actiaco ita loquitur, ut pavore et terriculamentis quasi Panicis, id est inanibus, exagitatam, a Caesare claviano autem Vero demum timore perculsam esse affirmet mentem
lymphatam Mareotico neclegit in Deros timores Caesar: agnum hic scrupulum iniecit Groebello mens Iym-Ρhaia vino areotico. Primum enim contendit non bene convenire ebrietati timorem, quod inter Omnes constet, qui paulo plus adhiberit, Omnem abiicere ex animo aegritudinem, fieri audaculum, uniere cornua, trudi ad proelia in-eriem. Deinde Vix credi posse affirmat, Cleopatrae hanc quoque ebrietatis notam inurere Oluisse Poetam, quam generosae indolis et magni animi seminam in hac ipsam de laudibus extollat magnificis, nec apud Dionem, ubi proscindit illam convitiis Caesar, nec in aliis auctorum locis hoc quoque illi opprobri datum esse, quod in compotationibus ipsa quoque in se ingurgitaverit Prodigiis illam ante com missum proelium illi oblatis perturbatam in fugam se de-
454쪽
432 DE LOco HORATIANO disse Vulgarem esse apud historicos famam. De vino altum ubique silentium. Itaque ex omnibus his difficultatibus facile nos extricari posse, si levi unius literulae immutatione Iereotico refingamus in areoticae. Nam cum vilipende rent Romani Aegyptios eosque propter vitia et superstitiones, quibus inquinali essent, valde despicatui haberent, Cleopatram quoque simpliciter Aegyptiam mulierem appellare illos consuevisse, id quod exemplis probat, quae facile augeri potuissent. Atqui perinde esse, Aegyptiamne illam
appellaverit contemtim Poeta, an areoticam, quod eadem plane significatione, qua Aegyptii nomen, Saepe Occurrat apud artialem aliosque Romanorum poeias. Sic tolli omnem difficultatem et structuram verborum impeditiorem
secundum regula Sanae grammaticae melius Procedere.
Nil mirum profecto, valde arrisisse hanc loci difficilioris medelam roebello nostro, cum in eandem emendandi loci rationem, quod Groebellum fugit, cum illa scriberet, incidit ineunte iam saeculo superiore Bouhierius, Francogallus, Praesul supremae curiae Divi Onensis, dissertatione et observationibus in Herodotum scriptis celeberrimus, e cuius
schedis, Divione in amplissimam bibliothecam Parisinam illatis, emendationes Observationesque Bouhierii, quas literis ad amicos scriptis inseruerat, primum in lucem edidit amicissimus, cum in vivis esset, illinus in libellis menstruis Magasin cncyclopocliquo dictis, deinde in nuni
fasciculum collectas prelis iterum subiecit librarius Parisinus,
de Lanco. Ι igitur in magni Henilei illustratione huius
loci parum acquiescens pariter tentaverat iam, iisdem fere rationibus inducius, eandem emendationem, Mareoticae
legendum esSe suadens, non Mareotico ) Nec dubitamus
' Remarqile inedites di President Bouhie - gur quotque passages 'Horace, publiees par G. Prunello, bibliothsicaire doci'Universite de Monipellier, a Paris, che Delance 1807. 10 pagos in . Einendatio loci nostri extat in illo libello p. 45- 7. Groebelli ingenium animumque ab inani gloriolae aliis surreptae cupiditate alienissimum qui non norunt, e Boettigeri verbis eo facilius ad suspicionem de plagio aliquo literario deferri possent, quo lubentius, qui ipsi nil proferre valent, aliis Sua reperta invidere solent. Illis igitur a Groebello iussus sanctissima fide intorposita testor, Bouhiori librum et, qua de loco Horatiano ibi Proposita legitur, coniecturam per Boottigeri demum epistolam ipsi innotuisse. Quodsi raesulis Divionensis scrinia compilare voluisset, CautiO-
455쪽
idem aliis quoqtie venire Oiuisse in mentem, quamquam Groebellum nostrum, quo candore est animi, nemini hanc emendationem sublegisse, quοVis pignore contendere auSim. Atque haec quidem praemittenda esse duxi huic epistolae, cum prolusio illa, quod dolemus et quod saepissime usu venit in huiusmodi prolusionibus, bonae frugis plenis,
Sed Cum VotaVerint, ViX uspiam retrahendis, aucis ad modum extra arctiores, quibus hae scriptiones circumscriptae sunt, limites innotuisse consentaneum sit.
sticam celebrandam invitasti, et ibi quoque exosculatus sum ingenii, quo Polles, acumen Demonstraturus enim naevum insidere loco Horatiano, qui in Ore est Omnibus emi
nique adhuc suspectus Tibi iniecit scrupulum, fecisti sedulo, ut, quam ipse Sub odoratus esse ibi videbaris, fraus aliis quoque suboleret emunciae naris hominibus, magnaque industria et lectionis copia collegisti, quibus sulciri constabilirique posse coniecturam Tuam existimares, Pleraque Omnia. EnimVero, re diu multumque Perpensa, saCere non Potui, quin emendationem, quam ProPOSuisti, ingeniosam hercle et argumentis satis idoneis innixam moratio frustra Te obtrudi statuerem. Quod quidem ne invidiosius aut arrogantius a me dictum esse Videatur, lubet expromere paucis quae mihi, cum legerem proluSionem Tuam commodum Venerunt in mentem et quibus rationibus inductus
secus pinari et Horatium a labe quam Tu illi abstergere
rem certe sese praestare debebat, quam, quod fecit in Observationum in scriptores Roman classicos specimiii IX. p. 15 disertis verbis indicare, se de hoc loco Horatiano conlocturam istam propositurum esse.
Nimirum hic quoque ad Iacobsi praefationem lectionum Stobensium digitum intendisse liceat. EDITOR. J
' Ad examen publicum invita Gro bellus. Praemissum est ob Servationum in scriptores Romanorum classicos Specimon .iresdae 1828. Locus tractatus extat Od. I, 37, 1 .
456쪽
43 DE J.OCO HORATIANO conatus es, Planeturum esSe Statuerein expedire, ab re non alienum eSSeluta l.
Pupugit antimum ab initio statim illud, quod Benileium
ipsum, cum mutata Critici persona, interpretis munere sibi fungendum esse censere in loco dissicilior explicando,
sucum fecisse Omnibus, qui post eum interpretarentur Horatium, aperte pronuntiasti. Nam cui non hac aetate, ο ι νυν βροτοι σμεν, a tanti viri sententia in Horatii vera mente indaganda nisi gravissimis argumentis expugnatum discedere religio est Tu vero tanta auctoritate Parum Permotus affirmas, magnum Benileium allucinatum esse in eo, quod Mareoticum de in intelligendum esse putaret, et rerum Tuarum Satagis, ut temulentiae et ebrietatis mac
Iam absterga mulieri Aegyptiae io aliis flagitiis contamiliatae. Atqui aut egregie fallor, aut Verum hic quoque vidit Criticorum, qui unquam Vixerunt, erSPiCaCiSSimuS, nec ulla opus est emendatione, dum bene expendas Henileianum illud: Urbiane et iam ire dictum CSt. Lymphata fuit Cleopatra, h. e. Vani terriculamentis et intemperiis nescio quibus exagitata ab initi pugnae Actiacae cum sexaginta navibus suis aufugiens Antonium, quo Victo ipsi quoque pereundum esset, essumdedit. In vulgus notum, quid Romanis fuerit mens lymphata Lympha Nympham sonat pronunciatione dialecti Aeolicae, unde Romanus serim maximam artem derivatur. Rustici fuerunt Romani a primordiis suis, Sermo ruStiCUS , SVPCrstitiones rus merum olentes rusticorum hominum mentem in
Vaserant Faunorum terroribus et ludibriis, quibus mentes illorum percussas fuisse sexcentis probari potest locis, addi derant nympharum e fontibus subito prosilientium et, quos corripuiSSent, Secum abstrahentium, hasmaia, quibus conspectis ad Vesaniam adigi homines vulgaris erat Opinio.
Rem omnem expedit locus in Festi Excerptis nam Festus ipse periit s. V lymphae P. 210. edit Dac., Lymphae dictae sunt lvmphae. Vulgo autem memoriae Prodituin est, quicunque Speciem quandam φασιrest elante, id est effigiem 3mphae viderint, furonia finem non fecisse, quo Graeci νυμφολήπτους vocant, Latini lymphatos aΡΡellant. V Notatu digna verba illa finem furendi non sa-
457쪽
ciunt. Scilicet metu si lymphati ad id insaniae adacti homines, ut larere nunquam desinerent Furore correpti dis-CurSabant, donec exanimes conciderent. Qui phira desiderat nam haec Omnia ad nauseam usque iam inculcata sunt, postquam Daniel. Heinsius haec scite exposuerat in commentario bonae frugis pleno ad Horat. I. Serm. 5 98.), adeat, Albertum et quos laudavit ad Hesychium S. V. sic Oλο πτος, T. II. c. 693, 3. His praemissis inspiciamus locum nostrum, in quo cum lymphatam fuisse Cleopatram clamaret poeta, non potuit quin l)mphas quoque sontanas cogitaret, etymon Vocis sectatus. Iam Salse irridens, indigna-hundiis quasi et stomachabundus a lilii Mareotico Sensus plenus fuisset, etiamsi hoc non adiecisset. Sic tinniewic besesson clavon, dicturi essemus Sermone CruaCulo. Iam subit poetae in mentem venit, rem aliter eXΡlicari vix POSSe, quam confugisse illam ad expellendum ex animo PeSSima quaeque Praesagiente metum ad calices meraciores vini generosissimi in vinetis regiis prope AleXandriam nati, Mareotici. Optime ossius in Versione auci aequiparanda:
Vides, Vir amicissime, non temulentiam Vinosae com- Ροtatrici exprobrare voluisse poetam, Sed hoc tantum egisse, ut urbane causam Se tandem reperisse comminisceretur, qui factum sit, ut repentino et quasi θεηλciτ6 timore perculSafugam capeSSeret, meniis Parum COMPOS. Re aliter X-Ρlicari non potest scilicet Paulo plus adbiberat. Sic intellexit Benileius, qui merito reprehendit interpretes, de vera ebrietate nescio quid somniantes. Et quis neget Cleopatram indulsisse quoque vino in conviviis sumptuosissimis cum Antonio accumbentem, qui novus scilicet Dionysus extant num cistophori cum capite Antonii hedera cincto et Cleopatrae imagine, quos illustrans docte Antonii insaniam alterum Bacchum ego esse fingeniis tractavit Echhelius in
458쪽
D. X. Vet T. VI P. 64 sqq. cf. Fabricis ad Dion Cass. L. 5, . 607, 23. comissationibus et compotationibus miri-
sic tum quoque, cum Venerem suam Cleopatram amΡlecteretur, delectatus est. Vero igitur consentaneum Si,
Cleopatram Perpolasse quoque cum Antonio, quippe quae omnem pudorem dudum deposuisset et pedes quoque in Cou-vivio Antonio perfricandos daret palam et in conspeCtu Omnium, quod Plutarchus narravit. Et diserte idem refert historicus, Cleopatram novas quotidie architectatam esse
delicias, quibus effascinaret mentem Antonii die noctuque hoc unum gens Καὶ si συνεκυβευε, καὶ III ,κcὰ υνεθήρευε, καὶ γυιtνα si ενον εν π Ol - θεατο hic excidii νοπλος, nam quid novi, si tantum speciaSset, nec Viri ipsa quoque arma induisset, altera Pallas scilicet, quae nupserat illi iam Athenis Plutarch in vita Anion. c. 29. T. VI p. 98. Huilon. Idem alibi loquitur de παροι- νιαις, quibus una cum Cleopatra indulserit Antonius. Non abhorret a Vero, sando accepisse Horatium ab iis, qui illam nefandam luxuriem et libidinum volutationes penitius cognoverant συνοδον cistist ητοβεων lut in Ani. c. 28. . 96.), propinasse illam etiamnum ante pugnam Actiacam Antonio
suo Vinum areoticum pNam cogitemus et illud, vinum illud exquisitissimum haud dubie in cellis regiae Alexandrinae eodem loco et numero habitum fuisse, quo Falernum et Caecubum in Italia. Parum sera sui vini Aegyptus, sed areotides albae iam illa aetate, quod constat e Georgicis Virgilii, probe inno-iuerant Romanis comparandae forsitan cum in illo gene rosissimo, quod hodie in remotissimo Asricae promontorio Bonae Spei nomine insigitit auro contra carum habetur, γ' - moin). Ad lacum areolidem sitae erant vineae hoc vino nobilitatae prope Alexandriam Locus classicus de hoc
Vino est apud Sirabonem, qui floruit sub Augusto, lib. XVII,
καὶ διαχεῖσθαι προς παλαιωσιν τον αρεωτtν οἶνον. Plura ibi ex aliis interpretibus excerpsit Almeloueenius. ProVeniebat idem in tractu terrae taeniae instar in mare ProCurrente prope illum lacum, quod αινιωτικον ProPterea P- Pellabatur et odoriseriam habebatur, χρωιιατ οδες. id quod
459쪽
constat ex Athenaeo I. Ρ. 33. D. Sive c. 60. P. 126. Schweigh.
Atque ex Athenae quoque coniectura SSequi POSSumus,
vinum illud a J Iaronea Thraciae oppido, Vini generosissimi feracissimo, huc propagaium fuisse. am quis ignorat vinum Maroneum in Odyssea Iam illud quoque apparet, Romanos, qui legerent in illa Ode vinum Mareoticum, probe intellexisse, de in sermonem esse, quod Aegypti regina
saepissime ministrasset Antonio, Circes Poculum, quo ipsa quoque incantatrix tandemierierit. Ponamus vero Horatium dixisse Mareoticae, quae Tua est coniectura, Vir eruditissime, num putas illa aetate, qua hanc Oden composuit Lyricus Romanus, Mareotici nomen in genere iam it servulgatum fuisse usuque tritum apud Romanos, ut simpliciter poneretur loco Aegyptii Ego vero
vatile dubito Aegyptia saepe audit Cleopatra, quodiluribus locis Tu demonstrasti et pluribus adhuc e Plutarchixit Antonii doceri potuisset. Et cum contemtu quodam hoc dictum quis neges Sed num Mareoticam quoque Sisimpliciter appellasset Horatius, id intellectum fuisset aetate Horatii ab aequalibus, anceps haereo. Nam quae Tu Martiale, Statio et aituliSti exempla, argumento sunt, illorum Poetarum aetate, spatio septuaginta annorum et quod eXCurrit iam praeterlapso, invaluisse usum nominis illius ita,
ut quilibet Aegyptium intelligi in universum hoc audit sta tim deprehenderet. Nam influxerat tum Nilus in Tiberim, deliciis Alexandrinis inhiabant Romulidae et vini Mareotici
indoles et ingenium ii illustraverat solum nativum, ut iam Memphiticum, Niloticum, Mareoticum et Alexandrinum sere idem sonarent. Sed quis affirmaverit, idem iam usu venisse Horatii aetate, qua Aegyptusitimum inprovinciam redacta est. Nam non repentina ista pestis ingruitiopulo togato Pedetentim serpsit et incruduit iste morbus, nec subito factum est, ut Aegyptus Romanis paullatim omnem deliciarum nequitiarumque suarum labem affricaret ).' operae protium fecerit sane, qui vitiorum contagia, quemadmodum e colluvie illa Graecorum et Aegyptiorum, qui AlexandriΘm confluxerant, paulatim manaverunt ad Romanos inde a Iulii Capsaris temporibus diligentius, quam adhuc factum est, descripserit. Haud pauca, quae ad lianc rem faciant, constipavit, ut erat sollers et assiduus in his conqui
rendis. sed in digerendis negligentior, Polyhistor Gottingensis. Meiner-
460쪽
Caeierunt Salis constat, iotan illam regionem, vini
proVentu, Ρalmetis et hortis secundissimis mirifice olim dita- iam, Procedente tempore multis iam abhinc saeculis una cum lacu exaruisse et vix ulla hodie illius extare vestigia, quae qui penitius cognoscendi investigandique studio tenetur, consulat, Si otium est, raeter Larcherii indicem eo graphicum, Francogallicae versioni additum T. VIII p. 319. indagatorem rerum Aegyptiarum sagacissimum, qui Ara bicos quoque Scriptores diligenter excussit et historiam illius regionis subtiliter admodum ac pererudite conteXuit, Qua ι romerium, Momoire geographique sur Agypte T. I. p. 37, 3So. Cui addendus nunc est excursus de conditione Aegypti, cum Turcae illam invaderent, in Hammori nostri Historia Osmanica, immensae lectioni Opere, Volumine iertio. Quae cum ii sint, veniam a Te, i humanissime, Protea, quae tu Te est, humanitate et comitate, me facile
impetraturum esse Spero, Vel Si PateriS, lane confido, si satis esse eXistimem acquiescere in lectione antiqua, nulla codicum varietate unquam labefactata, aucorum Viroruna doctorum, quod scin us dubitatione adhuc in controversiam adducta ei sensum si rem recte rePutaVeris suu deni egregium, urbanitate et sale Horatiano conditum et,
dummodo historiam illius temporis vel potius iragoediae
istius, qua Orbis Romanus contremuit, funestissimae totum choragium recte tenueris, Onderosissimum. Dicam, quod
sius in libro e variis dissertationibus, quas separatim ediderat, Conflato: Geschichte des Versalis de Sittet de Nomer in dem ersten Iahrhun-derle . Chr. Geburt. Sod promiscue es dit omnia. Iaiorem a nobis gratiam iniisset, si per singulas regiones eundo et tempora accuratius distinguendo veram contagionis illius imaginem ob culos nobis posuisset. Multa, quomodo ex Aegypto profecta ad Romanos penetraverint cum C taplo illo uteolanensi, recentioribus Francogallorum inprimis curis, in
suibus eminet Letron nius elucubrata huc advocari possent. In partes Vocandum etiam Opus uisivum, fama nobilitatum, Praeneste olim effossum et in aedibus arborinis conservatum, quod nuperrini illustravit Rο- manus archaeologus, doctissimus ea. Praesto sunt picturae noni uillae Herculanenses ad idem genus reserendae. In promtu sunt sexcenta alia,
Aegyptum sub Imperatoribus Romanis spectantia, nondum in classes et tempora redacta. Multum iuvabit Adriani epistola a Vopisco in Satur, in c. 8. servata. Delicias Alexandrinas, i. e. pueros ad nillem nequitio in prostratos, illustra oriant tum lamirosius ad Martial. IV, 42 p. 332. et V V. D. ad Quintilianum . . p. 27. v m.