In M. Tullij Ciceronis vniuersam philosophiam de vita, et moribus, ad illustrissimos, & sapientissimos Patauinæ academiæ moderatores, ... Iasonis Denores breuis, & distincta institutio

131쪽

corpore alsi aet. silui dicam quantum ad mentum haec ipsa cognitio iuris studiosis sit ali

tura' cum omnes leges ad eam ipsam poenitus referantur.siue e honesia imperent , seu comtraria uetent,non possunt hac ipsaphilosephia uacare. Na cum aut a prudentiae, aut a iustitiae, aut a fortitudinis, aut a temperantiae, aut areliquarum uirtutum fontibus omne ius derium

tur, quispotes dubitare iurisprudentiam ab hac ipsa dependere, cum praecipuae sua principia omnia ab ea suscipiat, eamq; tanquam opsimam patrantem agnoscats sine qua,quis est, qui merito iurisertim e audeat diceresa ine hac qua Tno duce Hisoria illis illa resis temporum, x ue

ritatis, memori , magistra uitae, nuncia uotusatis nihil es, nihilpotest , nihil efficit. I aeque quissuam in ea antiquitatis monumenta, Sxemplorum uis, uarios rerum euentus cumi

hquosructu,& utilitate legere, atque obserua e unquam poterit, nisi haec ipsa multo ante praecepta bene,beateque uiuendi nobis tradiderit, causas mutationum,atque euersonum,quas respulsicae, regna, atque imperia continuo patiuntur, earumquepro Osiones animaduerteritonota

132쪽

utrit optimum fustatis statum descripserit, uia

ti ai rerumta publicaraxm genera omnia quasi digito demon auerit, earum exitus miserrimos praedixerit. Hanc eandem facultas orat ria, tanquam nutricem charissimamra amplectitur, ab eiuri uberibus se educatam , auctam gloriatur. stuodsi nonnullisortasse reperiuntur, qui hac praeclarissima facultato praediti , ea

abutantur, neque uiuantsecundum iam cognita eius praecepta, in eos culpa omnis, non in philosophiam es conferenda, quorum doctrinas erumcua,em inanisputari debet, cum non ad eum si nem ab eis dirigatur, ad quem maxime ora ret, hoc es adactionem uirtutis,--felicit rem ipsam consequendam med contra naturam

ad omnia genera uitiorum. - bim si turpe es barbare eum loqui,quis grammaticum teneri desiderat ab urde camere eum,quis musicum haberi uehi, quanto turpius es in ratione uitae eum delinquere , cuius magi re essio uult, martem uita profiteturZ Luid enim proderit de sortitudine , de temperantia, de iussitia, reliquicque animi uirtutibus semper disserere, , poma pulcherrimam hanc cognitionem uitae, di m

133쪽

- improbitate pol ero , coinqui re .

Hoc totum Lacedem onm quoque illius dictum sapiens comprobauit, qui, cum Athenis in ora emia multos de uirtute philosophos disputam res audiuisset, interrogatus, cuiusmodi uiderem tur eorum sermones, quid aliud, inquit, quam optimi' se prorsus uobis e theniensibus inutiales, qui uos ad eorum praescriptam rationem minime instituitis, nullum ibi esse/ructum allatura de uirtute dissutationem ostendens, ubi nullus C et in uita illius usus, atque actio, suare-Eudemidas EArchidam bus , cum Xenocratem iamsenem de i dem rebus cum amicis disseremte , audiret, percontareturi, quis na ille esset, cum respondissent esse uirumsa eratem,qui uirtutem quaereret, quando inquit ea usurus es si ex adhuc eam quaru P existimans indecorum, ineptumprorsus es per omnem aetatis

cursum de uirtute inusigare, di secundum uirtutem minime uiuere,quod certe eius cognitione' est multo aestantius inlaudabilius, cum omnis uirtutis structus nonsolum incognitione potissimum in uses,aetque actione consiliat. Necessana itaque,car utilis e cognitio haec,sed certe mut

134쪽

to magis uirtutis actiorquonia et is cognitionis.' Sed quoniam, qua diximus de utilitate huius

philosephia partis,communiastat Ilacio

eum reliquis,qui de ea es praecepta literis tradiderunt, uideamus, quid potissimum praeter caeteros ipse nobis attulerit: in hac eius philosophia neque enim caret propria laude . Reliqui iraque philosephi, uel, quia experientia,eet eruditione F rum caruissem, uel, quiasortasse perquirendi, ornandi laborem fugissent,nuda nobisphilosephia praecepta literis mandar ut, alii sine ex iis, alii sine splendore orationis, alii tanta breuitate,

si uritate, utpaucis admodum ad eorum penetralia aditus pateret. m. autem Tictius ita haec omnia illuctrauit,e ' eloquentiae luminepem

spicua, clatrissima reddidit,atque in promptu omnibus exposuit,ut nusius iure essepost,quis defendat,ac tueatur si ad hanc eiusphilosephiam percipiendam tardior accesserat. In An tele habemus quidem ordinem in docendo, , conium monem partium in consituenda umuersa philo

Ahia: nullam tamensentimus mimi coracitati nem ad uirtutis actiones. exempla ex uirtuteperpauc ea que tam ob cur atque addita,ut de e

135쪽

rum intelligentia desperandumsit. In Platone apparet quidem summa eloquentia,uehementes peracuti ad uirtute imuse, ad probitatem: sed ordo ille continum, methodus in copulam duoecolligandis totius huiusphilosephia etiabus maxime omnium requiritur. In c. Tullio nec ordo, nec methodus , Neve picuitas , nec exempla,nec eloquentia uis,nec concitatio animorum ad honesis actiones desideratur; Horumq;omnium , nihil in eo abiectum , nihil humile, nihil mediocre , omnia summa , omnia illa Aia , omnia grauitate quadam senatoria , authoritateplena , ut mirandum sit et cum singulis singula enatura , ear ars , fortuna ipsa dederit: huic uni cumulatissime omnia prasitisse re libenter ex hoc loco id mihi in Gonniuersa philo ophia huius insitutione concede

retur gillatim conferrem, quae de eadem repertiactauit re Plato,&ec Foteles,, Xenophon, plerique alij, compararemque libros de Aiabus cum primo et corum e sotelis, , dialogum de amicitia cum octauo ,-Nono eorumdem efficorum,o somnium Scipionis cum e trema particula apud Platonem ultimi libri de

136쪽

republica, ostenderemque non modo M. Tu tam non usse his omnibus ulla in parte inferi rem, quantum , sententiarumgrauitat ,

quadam male te romana, uarietate re

rum memorabilium , Ut splendore orationis hos omnes longe a se reliquerit. Sed haec eiusmodi in commo larem fortasse locum reseruabo. Sed quid tandem dicam, quantum huius huius

Tulli, de hac philosephia libri praeter ca

teras conferant ad rectam doctrinae chrisianae cognitionem adipiscendam , quam nos i prositemur' cum Diuus e Gumnus grauissimus author sibi libenter asserat, eius libri, qui Hortensius, uel de laudibus philosephiae inseribitur , is monem aduerum dei cultum siccipiendum plurimum profuisse. Huic itaque praestantissimo philosepho summas, immortaleriquetratim , habeamus, et eius scriptasic die, noctui praem nibus habeamus, ut nostris quasiavi icies in tu cem omnium proferamus in hoc amplissimuomnium stientiarum ,praeclarissimarumi artium domicilium summo cum omnium applausu, qua b exilio in parriam rectituamus. D. O. H. E. G.

137쪽

Benigno Lectori S. AUsum maxime cuperem, Optime Lector, ut ordo librorum, quos AI. Tu ius de uita, far moriabus conscripsit, omnibus esset conspicuus , has , qixa sequntur, tabulas cum hac noctra inclitutione comungendas exiclimaui, in quibus primo apparet ordo temporum, quosinguli huius philosephia libri abeoscripti, , aditi sunt. Secundo ordo doctrina,quo unusquise horum librorum in docendo; alijs, aut praeire,aut subsequi debet. Tertio uniuersa haecphilosophia clarius, dilucidius in proprias partes di inguitur, separi

ratur,ut hirac,quem usim eius omnes partespollicerentur , , quae esset harum continuatio,facile omnes colligerem, . des tandem ad haec uoluminapra. ' . manibus semper habeG-iouit arantur, re accenderera tur. Hoc, qualecun h

fit,benigno animo,

138쪽

de Humana, in Ciuis philosophia diligenter comscripsit, duplex s.

singuli libri scripti, es edia

ti sunt. Scripti autem sunt

hac temporum serie. i Oeconomicus Xenophontis de graeco in latinum conuersus, in tres libros dissimctis,editus ab eo em cum annum ageret suae aetatis uigesimum tertium. Libri sex de Republica raditi sunt,cum annum agraret quinquagesimum teret

tium

Libri A Legibus editi sunt, cum quiqua fimum

sextum. Laudatio Catonis tuesis edita est, cum annum agraret sexagesimum primum Libri de consolatione editi sunt, cum sexagesimum

secundum

indocendo . distendo gradatim ad faciliorem in telligentiam,tamquam mElra in unum aliquod corapus ordinati continuaati sunt. quo ordine Primum locum sibi uendicat Hortensim'uel de Lau

dibus philosophia.

Secundum incademica quassiones.

Tertium quinque libri AFinibus. auartum ires de OScipeum dialogo de micitia, de Senectute, tes Aconsolatione.

Suintum libri quinq; Tu

sculanarum Plionum cura, paradoxis m cum Catoanis laudatione.

139쪽

kiatis anno.Libri quiesque de Finibis pcripti sunt popi Hortensiae cademicas quastiones;eodem tamen sexagesima secundo aetatis ano. Libri quinque Tusculanarum quaslionum editi sunt sexagesimo tertio aetatis

anno,

Liber de senectute scripatus en post Tusculanas, eodem tam3 aetatis anno

Liber de tamicitia scripatus en post librum de Senectute eodem tamen aetatis anno sexagesimo tertio,

Libri tres de Ossciis scripi, sum post libros de Senea ute in de amicitia eoA

tamen

copiose probauimus ex M. Tullii uerbis in Universa hac philosophiae humanae ciuilis institutione. . ut hos libros in uulgata seriem redegerunt, non scoquuntur hunc doctrinae ordinem. Hoc enim Iibri de of cijses, de amiciatia, oe de senectute antecedunt.libros tusculana marum,de republicas, de legibus tam publicis, quam familiaribis. Et libri d natura deerum,

de diuinatione, c, de fata

inter hos nullum habent locum: es paradoxa an recedunt libros de republica, et de legibus. Peccant igitur ordine temporum doctrinae.. aeuare secum

M.tiensius scriptus est esto dem sinagesimo secunda Septimum hibri de Legib.

aetatis anno. Octauum libri tres Oecoa ibri quatuor Mcademi .. nomicorumccarum quaestionum poli Huncoordinem doctrisae oriensium stipti sunt eodem sexagesimo secundo

140쪽

ramen aetatis amo pia' ad tror ordine, quo eorumgesimo tertio. parum enumerauit M.

Paradoxa scripta sunt ut Tullim in exordio secutrii ima .eodem tamen anno se di de diuinatione; qui uis; xage fimo tertio, quod e* ad eam diem era ut editi. cundo paradoxo in e snto Suodsi omnes tumenumeanum inuehi uideatur. rauisset,cum omnibus ultis Eui hos libros hactenus di mam manum imposuisset, sto puerunt , hunc ordinem aliter certe eos partitus fuisnon sequuntur:quia tempo siet: cum appareat fibris derum ordine libri de repua ossiciis postea oe ex eorum buca de legibus antece natura, , ex docendi radidunt m hortensium , edi uione eum attribuisse locum academicas quaeniones , qui sequeretur statim libros, libros de finibus, a desinibus.

bros tusculanarum. Grauiter igitur peccant,si ordine temporum hos libros dissonere uoluerunt. anc temporum seriem , qua hos omnes phialosophiae humanae, ciuilis libros perscri fit M. Tublius, diligentissme obseruauit, res comprobauit Giair fruaditissimus, res maxime in eis uersatus Franciscus Marcoduranus in Ad.Tullii Ciceronis uitaenesi omni hac labore liberauita