Ambitum elegantioris iurisprudentiae dimetiendo feudalem provinciam capessivit Ernestus Martinus Chladenius phil. ac leg. d. iur. feud. prof. publ. et facult. iurid. assessor

51쪽

XXXVI

PERFECTIONIS GRADvs MAsCvLAE et ELEGANTIORIS Iurisprudentiae uocibus significantur, et PERFECTvs quidem Iureconsulius dicitur, qui MAsCvLAM, PERFECTIOR tamen. qui ELEGANTIOREM, profitetur. Certe ad hos gradus respicere uidetur ANTONI vs MuREΥus, cum de se ipso narrat, 'segrimum foro destinatum, magnoque paratu ad id infructum , fuisse, forte tamen subito in ELEGANTIOR vM IvRE CONSULTORUM, Budaei, Alciati, aliorum , scripta, incidisse, et exinde se ad literas graecas latuenorique conuertisse , et inde omnia eodegisse , quibus Iurisprudentia INSTRUCTIOR ET ORNATIOR fieri posse videretur. His enim Vesebis innuit, se non ad MAsCvLAM saltem, sed, ALCIATI, BV DAEI, elegantiorum ICtorum, exemplo, ad ORNATIOREM et iam, hoc est, ELEGANTIOREM Iurisprudentiam contendisse. INSTRUCTIOR nimirum et sINC ORNAT v esse potest. Si tamen ORNATUS accedat, ELEGANTIOR essicitur.' Sane huic

uvio I to laudamus illum se LENDOREM. Conser ν. XVIII. not. o. R Rem aliquam pistyx TAM esse posse s Na

Cum igitur RLEGANTiost Iurisprudentia

52쪽

XXXVII

argumento accommodatissimum uidetur, quod sENEcA' definiat, dari artes alias, quae uitam INSTRUANT, aliaS, quae ORNENT. Quid uero, si ego praestarem, esse in arte nostra, in Iurisprudentia, et, quae INSTRUANT IURE CONSULTUM, et, quae ORNENT. MAsCvLAE Iurisprudentiae ea laus est, quod sit iN-sTRUCTA. At ELEGANTIOREM laudamus, tum, quod IN- s TR vcTA sit, tum, quod ORNATA.

TAΜ sPECIOSA, tamque ele ans, cum sit ELEGANTI ORIS I vRIS PRvDENTIAE facies, mirum certe uidetur, quod plures illa experiatur Osores sui, quam amatores. Fere commune est, teste celeberrimo EvER ARDO OTTONE, ELEGANTIORIS IURIS PRUDENTIAE FASTIDIUM. Nec est, ut huius saltem seculi genium accusem. Ista iam aetas, quae BVDAEOS, CUI A.

E 3 CIOS,

TIAM FLOR DAM, significatu quidem . in styli iloctritia et arte poetica. reeepto. Scilicet v Lo in v M dieendi gemis dii teri a i LENO. PLENUM uocant. cui nihil desit, quod dem deretur. ν Lo tDv M uero dicunt, esse ipsum plenum , sed cui addatur aliquid . quod sine iactura deduci queat. hoc autem, quod a .datur, AMOENUM esse, et sacere AD DELECTATIONE M. Verbis nempe uror tu Li CAEsARis sCAL GER a Poetre. Lib. IV. cv. l. et p. Vtrique uero termino nihil niagis respondet , quam MAscvLvM et ELEGANS, adeo ut MAsCvLAM iuris prudentiam non inepte ELENAM, et ELEGANTI ORAM haud Incommode ν Lo in Ahi appellauerim. In illa nimirum nihil deest, R. OD DESIDERETUR. Haec uero, praeter ea, quae desiderantur, ea etiam complectitur, qIAE AMOENA sv N ET AD D ELECT A T oN EM. F ACI v N

quaeque adeo sine iactura deduci possunt. FLORIDA uero iurispruden tia infra f. XIX. in fine audiet et FLOREN s. ENECA de Consolat. ad 3ωciam cep. XVII ἐν EvERARnvs o et To in Praefat. Ines ri mis Rom.

53쪽

XXXVIII

C IOs, ALCIATOS, tulit, la ac laborauit labe. Despicatui habebantur INGENIA, quae doctrinas istorum I Ctoriam imbiberant. Novam, et barbaram satis, uocem inueniebant barbara istius seculi

ingenia, qua ELEGANTIORIS IURIS PRUDENTIAE SECTATO

REs insignirent. HvMANIsΥAS se Ommatice appellabant. Idem hoc uitium superiori seculo nimium quantum adhaesisse, pluribus constat ex documentis. Scilicet populare erat, politiores et elegantiores literas stomachari. Audiatis Rhetorem disertissimum, OCTAVIUM FERRA RiVM, eam in rem elegantissime disserentem. Lis 3 as elegantiores, ille inquit, non inutiles modo, sed viro honeso ae nobili plane in icoras , peruersa perfusione , cum supercilio , prouisuciant , atque , si Deo placet, infra Grammaticorum sub Lia detrudunt, et, cum ipsi Merarum vibusciant, sit orati ae doctoris nomen ad contumeliam Iribant, quasi literas ignorare, ea demum nobilitatis nota et argumentum sit. Nec politiores modo literas ac sudiorum amoenitntem isticatui habent, sed, quisquid usuam artium ac disciplivarum, qui is vita constat, rem plebeiam ae sordidam et generoso. bomiae tu lignum praedicaut , necis ordinem modo redigunt, scd prope inter mechanicas counumerave. Haec

54쪽

XXXIX, Haec FERRARII querela ad superius spectat seculum. Quid uero de nostro dicam. An contendam, melius nunc agi de ELEGANTI Λ et ELEGANTIAE SECTATORIBUS , quam actum quonda in

Ipsi Vos, si placet, estote iudices. Recordemini, quoties VOS, uel cum tete dio, audiueritis, studia amoeniora et literas politiores, et reliquum ELEGANTIAE PARAT vM, aliis, imo, quod meminisse animus horret, aliquando ipsis artis nostrae mystis, audire pigmenta et offucias meras, aliis grammaticam stipellectilem, aliis literas, quae in pompam saltem addiscantur, ' et quae reliqua sunt conuicia. Quicquid illi uero conuicientur, nihil elegantioris iurisprudentiae dignationi detrahent. Ipsa illa conuicia manifestissimum indichim

faciunt, eOS ELEGANTIORUM SCIENTIARUM DELICIAS DUn-

quam degustasse, sed ex solo fortasse lucro dignitatem artium aestimare solitos, adeoque suspectos, in hac causa, iudices esse. Stat

u ALLAE sententia, cuius auctoritate me tueor in hac arena, SINE ELEGANTIA COECAM esse et ILLIBERALEM IvRIS CIVILIS

DOCTRINAM. ' An igitur fallar, si, ex vALLAE sententia, iurisprudentiam, elegantiae prorsus eXpertem et inimicam, COECAM dixerim

dii nilgo. Ossero on n birs qui milii et qtiali-biiset inque ii L dii, meis hunc culacie uidentiir. Oflcro etialii lia; s illi non initim uiro, ueniam-ue te iii Opellae rigo ille uel O grairiter, iii, inquit, uideli. antret 'itaris quandam partem a la: e pertractari. Este illi: in seeuli genium, ut ipiret ubique, et iaciae nos delactet, Rr gehhrte QD d ego eontra ad frate nisi domuitionem maturare. et gralliter inuin' lere , quod i Ite mihi contingeret laiau tor. quo LAURENT ivs v ALLA de Elegotiis L . III. in prostem. pag. 73.

55쪽

dixerim et ILLIBERALEM, maxime, cum, ex mente TVLLII, artes elegantes illiberalibus opponantur Z An fallar, si eam dixerim POPULAREM VULG AREM queZ Εlegantioribus enim popularia et uulgaria opponit CICERO .r An fallar, si PLEBEIAM et meretricis uilissimae instar prostantem Z Sic enim non nemo' uocat imrisprudentiam, quae ea negligit, quae scire iuuat. Atqui iuuat scire et ea, quae ad MAIEsTATEM, ad ORNAT v M sΡLENDOREM que, hoe est, ad ELEGANΥIAM, artis nostrae spectant. An, si V AESTUARIAM vel MERITO RiAM, si quidem, praeter lucri famem et quaestum, nihil spiret, quod ad INGENII CVLTUM LAVDEΜque pertineat. Meritoriae uero artes et quaestuariae sitnt, quae ad aes exeunt, ' uentremque solum pascunt, et ingenium detinent magis , quam praeparant, easdemque opponimus liberalibus et elegantioribus, hoc est, iis, quae ingenium magis Pascunt, quam uentrem. Rectissime igitur, si quid iudico, BAL

DUINVS, BONII v RECON svLTI linguam non esse MERITORIAM,

contendit; Quid si ego adderem, nec MERIΥORIVM esse BONI

IURE CONSULTI INGENI vM Z

ci cisto de sini Hir Lib. III. cap. init. γ) cicr o fle sinisi s Lib. IV. eap. ro. Et in

56쪽

. v ID ERGOZ an nobilissimo causas orantium ordini hoe nomine impingemus dicam Z M, ELEGANTIAM ab A Duo CATI nomine plane abhorrere, contendemus Z Deus aliam mentem. Nihil ordinis huius dignationi detractum uelim. IMPERAH Ru Mest auctoritas, quae, detraxisse quicquam, uetat. Potius auctor forem, non aptius esse, ad Ostentandam INGENII VIM, promeremdamque ELEGANTIAE LAUDEM , munus, quam eius, qui minsas orat. Tantum enim abest, ut ab ELEGANTIA forum abhor. reat, ut potius ad FLOREM SPLENDOREM UE IVDICII facere credatur, si illud oratoribus abundet, INGENIO et ELEGANTIA

florentibus. FLOREBANT, quod ait MARCELLINUS, ELEGANis . TIAE priscae PATROCINIIS, tributuata et cum oratores eonestae fa euvdiae , attenti studiis doctrivarum , INGENIO, copiis ORNA . . MENTIS QvE, DICENDI pluribus, eminebant. Certe ELEGANTIO.RIBUS IvRE CONSULTIs accensendi fuerunt causarum patroni, quos TULLIus memorare.,f banc dignitatem , INGENIO SIBI A v.

CTORE, reperisse, tandemque prefecisse, ut, in respoudendo iure, auet F ritate

da Passim iM r ERAT Oaxa vi Legibus Codicis

57쪽

ritate plus etiam, quam ipso INGENIO, ualerent. ImO ADVOCATI ELEGANTIOR is descriptionem audiuisse credetis, si Tullianam pericopen recitauero: s Non causidicum, nescio quem, neque proel maiorem, aut rabulam, hoe sermone nostro conquirimus ,sed eum virum, qui primum sit eius iuris antistes, evius eum i a natura magnam homini facultatem dinet, tamen ESsE DEUS PUTETvR, deinde qui polo

INGENII PRAESIDIO invocentiam iudieiorum poena liberare, idemque languentem labentemque populum aut ad decus excitare, aut ab errore reducere, in qui denique, quemcunque is avimis bomisum motum res et

eausa postulet, eum dicendo vel excitare pust vel sedare. Ne quid uori dare uidear, ipsis rerum argumentis ea, quae dixi, compro habO. CUI ACII elegantiam nemo uocabit in controuersiam. At ille adolescentiam pene omflem in strepitu forensi exegit. Habet igitur, ut scribat ingeniosisilinus I ANvARIus: - Sed quaeso, a CG

iacio non discedamus. At non is est Cularius, qui maturiori aetate FORISTUD IvM eoluit ρ Argumento sunt quinquaginta, quas edidit, eo Eultor es, quibus docemur, ELEGANTIAM A FORO MINIME ABHORRERE. Tum memorabile ELEGANTIORIS I v RECONSULTI eXemplum praebet FRANCIs Cus P vae Eus, nobilissimus apud Venetos quondam causarum patronus, quo uere non meminerim

58쪽

XLIIInerim laudatiorem. Laudatorem ille, post fata, nactus est ocΥ v I vM FERRARIvM, qui, in prolixa laudum commemoratione, iliis praesertim utitur uerbis: Neminem ego mortalium novi, qui plus

NAΥvRAE sv ΑΕ deberet, ut, quod de poeiis dicitur, hic orator natus jP. Tania INGENII CLARITAS dexteritasque ineras, sam profunda memo ria, tanta urbanitas, ae FACETIARUM LEPos in Nemo nostri facundiam aequaverit , qui a tabulis imparatus , nee nocte inter libellos exacta , plures palmas , quam dira , numerabat, et extemporavea in fel, eitate , abundanti doctrina , et INCREDIBILI VARIETATE et Cois PIA, adeo se causae peritum ostendebat , quasi in eius meditationem mensem impendisset. Poetarum lectisne instructus , ACUMINvM LEPORE, tanta DICTORUM DULCEDINE ANIMOS ALLICIEBAT, ut nitrabias ad eum audiendum concursus fierent , nec forensis modo eoneis , et ivnicatus populus , dicenti circum oderetur , sed, praeter exteros , emiam matronae bovestissimae , et ipse sexus, publico abstinens, tenere se domi nesciret. Nemo peregrinam puppim ad haec litora uertebas, ad A.

eorum miracula et amoenitatem , qui non illico ad Puteum audiendum are

deret , nee plebeii modo et obscuri hospites, sed principes , sed magna pin. Iurati senatus capita , sed Castris regumque legati, inter urbis uisenda

Puteum numerabant. - INGENIUM ille habebat in numerato. TuIit

59쪽

XLIV

hoe ipsum seculum, et fert, nisi fallor, etiam nune, Advocatum, quo negarem quemquam magis accedere ad ELEGANTIOR Is Iu RECON svLTI laudem. Is est IOSEPHUS AURELIvs DE IANUARIO, quem antea, testem elegantiae Cuiacianae, produxi, urbis Neapolitanae, an dicam Italiae, ornamentum. Huius de republica ICtorum libellus, Neapoli impressus, tantam spirabat ELEGANTIAM, ut dignum iudicaret Illustris FRIDERI Cus ΟΥ ΥΟ ΜΕΝ - CKENius, quem typis describi curaret, descriptumque ipsi Ianuario dicaret, adiecto operis et auctoris elogio. Pars elogii, quae hue spectat, hunc in modum est concepta: Nouerass licet , si unum

id ageres, ut doceres lectores tuos, et seuera fronte ad interpretanda rurate conuerteres, babiturum te ex gente nostro, si non superiores, eerte pares aliquos. Itaque, callido artificis, urbavitate grauitatem temperasti, et id, quod SuAUE AC IUCUNDUM EST, IN HORRIDA DUMETA LEGUM INTULISTI; ut, quae fuerat RUGOS A nuper, est AvSTERO CVLTV , Α Μ A B I L I S per te facta sit et v ENU-sΥA IvRIS PRU DENTIA. Quem enim non argumenti statim, in quo 'uersaris, partim NOVITAS adiriat, partim ELEGANTIA DELECTET 8 - Quis uidisse se unquam pulchrius quid eriantis is illis, artias o taeque pietis, et ad visum expressis prorsus , ueterum Iciorum imaginibus, et exquissitis earum coloribus, dicat, nee in his omnibus dexteris rimi

60쪽

XLVrimi mamim arti is agnoscat J Ex his abunde constat, ab ADvo-CATI nomine alienam non esse ELEGANTIAE laudem. Simul tamen intelligetur, quos tandem laus illa maneat. Eos nimirum, qui, INGENII PRAESIDIO INSTRvCTI, LAvDEΜ magis INGENII et GLORIΑΜ sectantur, quam quaestum, et mechanicum

illud lucrum, quod mores generosos inquinat. Ceteri, quibus merces et quaestus est pro gloria, quibus sordet omnis PARAΥvs INGENII, qui iurgia et iras locant, quibus morosum et tricis ctim strictum sortito obtigit a natura ingenium, tanto certius ELEG ANTIAE laude excidunt, quanto grauior IMPERATOR vM UOX est: Honoratis eoinque liceat orare, quoussique maLerint, videlicet, ut NON AD TURPE COMPENDIVM STIPEMQUE DEFORMEMhaee arripiatur oream, sed LAUDIS PER EAM AUGMENTA Q 'AERANΥvR. Nam, si lucro pecuniaque eapianturr , ueluti abiecti et deg neres INTER VILISSIMOS NUMERABvNTVR. Siccine uero,

inquiet elegantiae obtrectator, si quaestum mercedemque respicere nefas, ad saccum certe cogetur ire elegantior Iureconsultus cum sua elegantia. Nec gloria, nec ingenii laus, ei dapem, et reliquam rem familiarem, instruet. At salua res est. Non decoquit sui cultoribus elegantior Iurisprudentia. Certe OPvLENTIOREM AD vOCATVM non uidit Italia, quam FRANCISCVM PUTEUM, CU-

ι PLATO de Levbus, Diat. V. pag. m. is . L. VI. s. r. C. de postulando