Responsio ad praecipua capita apologiae. Quae falso catholica inscribitur, pro successione Henrici Nauarreni, in Francorum regnum. Auctore Francisco Romulo

101쪽

runt Centuriones iuxta omnia quae praeceperaeis Ioiada Sacerdos A. Reg. I t. septimo loco adiuis git exemplum Apostoli Pauli, qui, ut uerba ip- is sius ponam,cum a Iudaeis accusaretur haereseos, is agnolcebat cognitionem causiae suae acs Festum, Caesaris vi eatium pertinere , eaque de caussa ad

Imperatoriam maiestatem accusatores suos prouocabat. Act. 2 3.QuIs non rideat; tam absurdum scripturarum interpretem Ergone Paulus Apostolux iudicem fidei Christianae sectilet hominem ethnicum eiusdem fidei plane rudem, immo, S irrisoriam Pati noluit Ambrosius in palatio valentiniani Imperatoris, qui se tame christianum profitebatur Christi caussam agitari ne sorte ethnicus aliquis inter iudices sederet, ae de Christo triumphum ageret, si de Christi fideiudicaret. Et Magnus Athanasius Constantium Augustum antichristum appellare non dubitauit, quod in Concilio sacerdotum praesidere ausus esset:& Apostolus Paulus eius de Christi caullam sponte sua ad Imperatorem ethnicum, tanquam ad legitimum iuuicem detulister λ Non igitur de fide, atque haeres,sed de seditione, & tumultu in populo excitato primum coram Felice, deindecora Festo,postremo coram Aerone iudice caussam dixit. Nam,&accusatores eius Ach. 1 . dicebant, tunc inuenimus hominem pestiferum', Scconcitantem seditiones omnibus Iudaeis in uniuerso orbe,& auctorem seditionis se stie Nazarenorum, qui etiam temptu uiolare conatus est. Et Paulus

102쪽

Paulus te*ondebat: Non plus sunt mihi dies,

quam duodecim, ex quo adscedi adorare in Hierusalem, & neq; in templo inuenerunt me cum aliquo disputantem , aut concursum facientem turbae, neque in synagogis, neque in ciuitate. Et cap. 13. Neque in legem Iudaeoru iii,neque in te plum, neque in Caelarem quidquam peccaui. ipsi etiam Romani iudices non ita imprudentes Grant,ut de iis rebus iudicare uellent, quς non intelligebant. Itaque proconsul Achate Gallio Act.i8.ad Iud os Pauli accusatores in hF uel ba respondit. Siquidem esset iniquum aliquid, aut s cinus pessimum, o uiri Iud i, recte uos sustin rem . si uero quςstiones sunt de uerbo,& nominibus legis uestr mos ipsi uideritis, iudex ego horum nolo esse. Octauo refert ex historia Africa ut

ipse dicit Optati, Marcellinum pretiactu chitum

ab Honorio smperatore iudicem contra Don

listas . Sed prodidit in hac re sapientiam suam.

Nam historiam collationis Carthaginien iis Fra lcisci Balduini, quod i ea crebro citetur optatus, uidetur aduersarius ita accepisIe, ac si toti hist ria Optati fuisset. bed neque ulla extat optati historia Africana , sed solum libri quidam adue sus Parmentamim: neque in iis libris meminit . aut meminisse potuit Marcellinr ab Honorio de legati in caulla Donatistarum , cum libros illos scripserit Syricio summo Pontifice, ut ipse in a. libro testatur. Marcellini aute delegatio facta sit

103쪽

364 . Innocentio primo Pontifice, anno uidelicet post Consulatum Varonis, ut ex actis collationis illius intelligi potest,cui praefuit Marcellinus ab Honorio delegatus. Quod autem Marcellinus tribunus cognitor datus sit in caussa Donatistarum, nihil ossicit causi e nostrati piam ut scribit S. August. lib. 3 .contra Iulianum cap. 1. non fuit illud Ecclesi isticum iudicium, in quo fides explicanda esset, sed extraordinaria collatio,& ob quandam necessitatem suscepta. Siquidem Donatistae totam Aphricam infestabant, nec poterant aliter reprimi, aut ad disputationem cogi, nisi per temporales

potestates ataque Marcellinus nunquam more indicis sedere uoluit; neque adam lententiam tulit, 'nisi quae instar esset publici testimonii, quo significabatur,Donatistas in disputatione cum cath licis usque adeo inscriores fuisse, vi mihil tandem habuerint , quod responderent. Vide August. in Breviculo collationis. Nono profert ex August. tra st. M .in loannem, mandatum aliquando suis. se Dulcitio Tribuno ab Imperatore . ut in Don listas animaduerteret. Sed nulla hac de controuersia est. Iudicium enim de fide Principum temporalium esse negamus ; haereticos autem ab Ecclesia iudicatos , quales tunc eranr Donatistae , &quales Llitherani,& Hugonotti sunt, a tempor

libus principibus puniendos esse libentissim ἡ

concedimus. Postremo totum caput suum 19. a

que adeo totam dii putatione claudit insigni testimonio S. Λmbr. qui in epi. 32. testatur Dalmatiu

104쪽

praesectum ab Imperatore ad se missium,ut ad cocilium in palatio, Imperatore pudice, celebrandum acrederet Sed si hoc non est impostorem gere,& imperitia uulgi abuti, nescio quid unquaerit . Scribit quidem Ambrosius ad iudicium iulud se uocatum, sed etiam scribit, se nulla ratione accedere uolui ite, etiam si de capite periclitandum ellet. Haec enim sunt Ambrosi uerba in epistola illa ad Imperatorem Valentinianum, Daniatius me tribunus,& notarius mandato, ut allegauit, clementis conuenit toς: postulans, ut & ip-1e iudices legerem, sicut elegisset Auxentius: nec tamen expressit eorum nomina, qui fuerant postulati. Sed id addit,quod in Consistorio esset rutara certatio arbitro pietatis iudicio tuς. Cui rei respond)o, ut arbitror , competenter. Nec quisquacontumacem iudicare me debet, cum hoc aikram, quod augustae memoriae patet, cuius non solum sermone respondit, sed etiam legibus suis sanxit: in caussa ridei uel Ecclesiastici alicuius ordinis eum iudicare debere , qui nec munere impar sit, nec iure dissimilis. Hsc enim uerba rescrLliti sunt. Hoc est, sacerdotes de sacerdotibus u uit iudicare.& infra. Quando audisti, clementis. si me Imperator, in caussa fidei Laicos de Epist

po iudicasseγ& infra.Quis abnuat, in caussa fidei iEpiscopos ibiere de Imperatoribus Christianis , non Imperatores de Episcopis iudicare &insta. Si conserendum de fide, sacerdotum debet esse ista collatio . haec ille .

105쪽

I os

S E D qu mquam diligenter excussimus ea , quq aduersarius siue ad rem,sue etiam preteter reprotulit aduersus Romani summique Pontificis' auctoritatem: unus ramen adhuc scrupulus exi-

mendus superest, qui simplicioribus nonnullis' non parum negocii sortaste facesseret. Igitur pani36. bullam Marti ni quinti Pontificis a Moli-irio citari scribit aduersarius, qua priuilegium Francis concestum sit, ne rex,officiales, & subditorum ipsius corpora,& communi rates a Pontifice, aut quouis Episcopo excomimicari possint. Eam uero bullam non aduersari disbostioni iuris, quam serὸ obseruare solet Pontifices, probat ex illa extrauaganti Io. 22.quae incipit.FrequeteS. de iudic.ubi Papa scribit, posse priuilegium alia cui a sede Apostolica dari, ne is ab ullo excomi nicetur.Qua etiam ratione dicit Eugen. iiii. in extrali aganti Divina.de priuit Francis. Quam timcem de suo addidit aduertariusmeq; enim Eugenius Francos nominauit, sed generatim priuil gium dedit curiam Romanam sequentibus c cessisse,ut nulli Episcopo liceret in eos excommunicationis sententiam ferre. Sed addit postremo, se non multum de bullis δέ priuilegiis Ro.curi laborare,cu ex iure, auctoritate, & dignitate maiestatis Regis Fracorum sit, ut nullum superiorem agnoscat, nisi Deum. Ad hanc obiectionem plurim et solutiones adhiberi possent: primam enim non facile demonstrabitur talis aliqua Bulla, in qua

106쪽

qua pransorii principes excommunicari no posse a summo Ecclesiet praesule significetur. Deindes eiusmodi bulla ostenderetur, deberet sine dubio ita explicari, ut intelligeremus, no posse principes illos excommunicari, nisi priuilegium eis

datum asiimmo Pontifice reuocaretur.Neque enim potest summus Pontifex futuro sum mo Potifici manus ligare,cum par in parem nullam habeat potestatem . Atque ad hunc modum loquitur Ioan. 22. in extrauaganti, quam aduersarius citat. Fert enim excommunicationis sententiam

in eos etiam, qai forte ab Apostolica sede priuilegium habuerant, ne excommunicari possent, nisi de hoc ipsorti priuilegio specialis metio fieret. Porro in caussi fidei priuilegia omnia cellant, neque est ullus, siue Princeps, siue priuatus, qui obhaeresim excommunicari, aliisque poenis in hinreticos latis affici no possit. De qua re extant clarissima testimonia summoru Poti fic si Vrbani .& Clemetis item . in litteris quς incipi unt. Prae, cuctis,& eiusde Clementis c. Vt officium, de Heret. 6. paragrapho Denique , ubi cu de potestate inquisitoru multa dicta e ssent, haec additur clausula. No obstatibus aliquibus priuilegiis uel indulgentiis quibuscuque personis, cuiusuis conditionis, dignitatis,uel gradus, religionis uel ordinis, comunitatibus,uel uniuersitatibus ciuitatu,& locoru specialiter uel generaliter, sub quacuque uerboru expressione uel serma a memorata sede concessis,uel in posterum cocedendis, ca

107쪽

ex huiusmodi,uel aliis priuilegiis, uel indulgentiis nullum uobis in tanto pietatis negotio uelimus obstaculum interponi. Quod si Pontificum litteris , di decretis contemptis sola Regia maiestate,& auctoritate nitatur ad uetiatius, quo iure Francorum regem, eiusque Principes excommunicari non polle contendit, eodem amrmet necesse est, alios item Reges,qui si, pia se nullum agnoscunt Principem temporalem, excommunicari atque non polle. Cur enim priuilegiis temotis, potius Apostolicae sedi Rom. Imperator, &Reges Anglorum, Polonorum,Danoru,aut quiuis alius sum mus Princeps subiiciatur, qua Rex Francorum At imperatorem Theodosium potetissimum orbis terrae monarcham iuste ex communicatum fuisse ob caedem Thelialonicesium ;& Arcadium I heodosii filium ite Augustum, ob expulsum a sua sede Chrysostomum: de Zenone& ri nastasium Imperatores ob haeresim Eutychanam,& ob alia crimina Hericum Angliae, & Sueuonem Daniae, Λ Boles laum Poloniae Reges, aduei sarius confitetur pag. I 6q. dc sequentibus. Si igitur potentissimos istos imperatores,& Reges,aduersario teste , summa iplorum dignitas,& maiestas ab Ecclesias ico anathemate tueri nopotuit, poterit Francorum regem,aut eius subditos,in serio uel non maior digni ras,atque maie-

stasὶ quid λ quod imprudens, & secum ipse toto Dpere pugnans aduersarius id ipsum affirmat de FIancoru regibus pag. Io I.& sequenti, quod ibidem

108쪽

Iosdem,& Pgina superiore de aliis regibus & Imperatoribus assirmauerat. Na Lotherium, Dago pertu, Philippum Augustum,Philippu Pulchru, Ludovicu duodecimu excomunicatos aliquando Bisse comemorat. Et sane si uera sunt, quae ex euangelio & sanctoru patrum commentariis, &ex ipsis Francoru regnum,& proceru testimotis supra retulimus de potestate Ro.Potificis in om- , nes omnino fideles, & in ipsos etiam Francos siue Principes; sive priuatos, siue ecclesiasticos, sue laicos, quae certe falsa esse non possunt, nulla caussa fingi potest,cur idem Rom. Pont. quosi libet Principes, si res id postulet, excommani

care non valeat.

PARS QP ARTA.

NVNc demum caussae adserendae sunt cui non modo non tutum, sed etiam periculosissamum, uel potius Fidenter summeque perniciosum existimari debeat, si homo haereticus ad regni solium in catholicorum prouinciis eueli tur. Ac primum illud astirmo,ubi rex est haereticus, ibi nec regnu, nec religionem elle posse diuturnam: proinde sibi certo persti adeant, qui de rege haeretico accipiendo con si itant, eos de regno& religione perdenda eodem tempore consultare. Si reuoluantur ueteres historiae, iria noua atq; ingentia regna eodem sers tempore instituta

109쪽

inuenientur, Vvandalorum in Africa, Gothoruin Italia, Francorum in Gallia. regnum V vandalorum Genserico auctore in Africa constitutum, quod reges haereticos , & in catholicam Ecclesia crudelissime debacchantes habuerit, a sex tantum regibus potuit obtineri. Nam eui potentissimum esset,& longe lateque propagatum: Deo tamen uerae religionis iniurias uindicante, paulo post ita deletum sunditus, atque ab imis radicibus euersum est, ut uix memoria V vadatorum in Africa reliqua suerit. Regnum Gothoru Theodorico auctore in Italia constitutum adeo florebat initio, potetia, atque opibus, ut uix ulla in re Romano imperio cederet. Reges habuit minus qui de in catholicos, inhumanos, Arianos tame ;& iccirco stabile, ac firmum esse non potuit. Vix enim octo reges in Italia sceptrum tenuerant, cum Gothi omnes ad unum ex Italia pulsi, uel in Italia ad internecionem caedi deletique fuerunt. Solum est regnum Francorum, quod radices alti si mas iacere,& fueum atque inconcussum tot iam saeculis permanere potuit, quod iainde a Clodoveo Christianissimos reges, SI c tholicς religionis cultores Romanaeque Ecclesiae defensores singulari Dei beneficio habere meruexit. Impertu Romanoru quamuis neque ab hereticis constitutu sit, neque ab iis euerti potuerit 3- tamen catholicis principibus imperatibus uehementer floruisse, ab haereticis contra in extremupericulum quandoque perductam fuisse , ne

110쪽

mo negabit; qui historias legerit. De Constantino Imperatore catholico ita S. August. in s.lib. de ciuitate Dei loquitur,Constantinu Imperato- ω. 2 3

re ipsum uerum Deum colente tantis terrenis Socr. Deus impleuit muneribus, quanta optate nullus auderet. Universu aio ibe Romanu unus Augustus tenuit, &defendit. ln administrandis &gerendis bellis uictoriosisti imus. in tyrannis opprimendis per omnia pzosperatus est , grandaeuus qgritudine Jc senecture defunctus est, filios imperates reliquit. similia de utroque Theod so,de Carolo Magno, ie Othone primo, deque l. a. c. aliis multis dici polsent.Cotra uero Constantius 37.

Arianorti fautor in elatis flore, sine haerede, moerore animi potius qua morbo cosumptus hosti suo, in que arma parabat,imperi u relinquere coacPretctus est. Iulianus Imperator impius Christianae AD L. fidei deiector, in i plo regni sui exordio diuinitus percussiis,communi etiam caruit sepultura, ne- Albaque solu ipi e misere periit, sed etia exercitum poene totam perdidit, & Imperi u Romanu maxi- RU-mo detrimeto affecit. imperator Valens Arianae li. hieresi supra modu addictus a Gothis tui puer at ii. ecie uictus uiuus crematus est, dia orientale imperium in eas angustias adduxit, ut uix incredibili uirtute catholici religionisque Principis Theodosii retineri coseruataque potuerit. Imperatores orientis ab eo tepore,quo propter aconomachoru haeresim ab Eccesia Romana dissidere coeperunx, temper magis ac magis uiIibus Jc potentia