장음표시 사용
271쪽
rationes sese obligasse, simulque coheredem vel socium ad quasi uis praestationes personales obstrinxisse videtur. L. s. f. q. Ins. h. t.
Actiones Ex utroque quasi contractu datur actio duplex, L. a. s. 4ς 'a' L. H. q. D. fam. erc. L. a. f. I. D. comm. diuiae ex altero φ' FAMILIAE ERCisCUNDAE , ex altero COMMUNI DIVIDVNDO.
Familiae FAMi LILE ERCisCvNDAE actio datur coheredi contra coli ' ς Run redem. non aduersus possessorem, qui titulo singulari res h reditarias tenet. L. u. pr. L. a F. f. T. D. Iam ere. ad commurnem hereditatem, exceptis nominibus , quae ipso iure inter c heredes diuisa sunt, L. a. q. vlt. L. q. pr. D. L. 6. C. fam. erc. nec non rebus prohibiti vias , L. q. g. I. 2. D. eoa. et instrumentis communibus, L. F. D. eod. diuidendam , et prae stationes personales, veluti impensarum damnique restitutionem consequendam. L. I 6. s. q. seqv. L. IT. L. IS. s. I 6. L. M. L. H. s. L et S. vis. D. eoae
Commu- COMMVNI DIvIDvNDo actio instituitur a socio contra socium,m diut' ad rem communem diuidendam, L. I. D. eomm. diu. et praesta μ'μφ' tiones personales consequendas. L. 3. Pr. D. eod.
Quae Ob Et coheres uero coheredi, L. 2 s. g. 36. D. fam. erc. et pa prae secius in re communi socio, ari ae L. I S. D. eod. culpam i
st/n ' uem concreto praestat. Rationem reddidimus S. 9s. ' is β. DCCCCLXXXV.
Heredit, V. HEREDITATIS ADIT lo est quas contractus , quo is, quius aditio. hereditatem adit, eum legatariis et fideicommissariis contraxi te, seque aά Iegata et fidei commilia praestanda obligasse censetur. S. s. Ins. L. I. seqv. quo. caus . in pol f eat. L. I. C. comma Llegat.
Non eum ereditoribus. Hi enim v utae, cuius obligationes omnes in heredem non ex quali contractu adi- heredem tran euni, simulae adiit ho-tionis; sed directe ex saeto defuncti reditatem. L. I. g. 2. D. de verb. obbT. conueniunt, L. 49. D. de oblig. et ad . L. ys. D. de reg. vir. runci. Λω. XXXXVIII. praef. v. eum
Actio Nascitur ex hoc quasi contractu A Io personalis Ex T.
272쪽
STAMENTO , qua ii, quibus aliquid ex testamento debetur,
contra heredem, qui adiit. agunt , ad legata fideicommissaque' λης ψ cum accessionibus et usuris a tempore morae, S. 639. damnaque , culpa' etiam leuissima data, g. 62O. I. L. 47. ν. ροι- uti. de legat. I. praestanda. L. 33. pr. D. de legat. a. L. IT. D. de duob. reis S. I. Insi. b. t.
Denique VI. IM DEBITI SOLvTIO est quas contractus, qVo solutio. quis ex errore facti id, quod naturaliter indebitum erat, soluendo , alterum, qui ex luorantia accepit, ad restitutionem obligasse censetur. S. 6. IUL h. t.
Quum ergo fundamentum huius. quasi contractus sit solutio Eius sui ex errore iacti praestita: c g. 987. consequens est . I. Vt, β' ς qui sciens soluit indebitum, donandi consilio iiu fecisse videatur. -
L. II. D. de reg. iitr. L. I. g. I. D. de conditi. indeb. a. Vt qui ignorantia iuris soluit, indebitum non repetat, L. LO. C. L. 9. pr. D. de iur. et fast n. L. 6. T. C. de eonae indeb. L. 9. C. ad lex. Fale. nisi fuerit minor, mulier , cet. quibus ius Ignorare scet. L. 9. D. de ivr. et fasi. ign. 3. Vt, si in persona e ratum, res semper condici possit. L. I9. s. I. L. 6F. s. est. D. L. F. C. de cond. indeb.
Quumque, quod solutum, vel naturaliter saltim indebitum Quando esse oporteat: s. 987. sequitur, q. ut quod naturaliter de- repeti hebatur, non autem iure ciuili ,. S. 769. repeti nequeat, L. Possit II. L. Iy. L. 38. D. de eondiel. mdeb. nisi naturalis obligatio plane reiiciatur iure ciuili, quale quid contingit in obligatione pupillorum, prodigorum , mulierum intercedentium. L. I aT. L. 6. D. de verb. oblig. L. AI. D. de condictis inae L. I 6. g. I. D. ad SC. Vellei. s. Vt, si id , quod et naturali, et ciuili tute indebitum est, vel solo iure ciuili debetur, soluitur, id repeti possit. L. 29. et L. a 2. L. 26. I. 3. T. L. F. L. Si L. I i. D. de eo assidi. indesb.
Quum denique et in accipiente requiratur ignorantia: S. 987. De sequitur, 6. ut non modo quasi ex contractu, sed et ex d Iicto repeti possit id, quod alter seiens dolo malo accepit: adeoque hoc casu soluenti non modo condictio indebiti, sed et condictio furtiua detur. L. I 8. D. de condis. fert.
273쪽
αs4 ELEMENTA IURIS Lia. III. Τ i T. XXVIIII. g. DCCCCLXXXXI.
' Ceterum ex hoe quasi contractu nascitur CONDICTIO NDE- ἡ.b u ' BlTI, quae actio , stricti iuris, s. 78 I. competit ei, qui indebitum per errorem soluit, contra accipientem, eiusue heredem, ad restituendum id, quod solutum , cum fructibus et accessionibus, L. I s. pr. L. 6F. S. S. D. de condit. indeb. non vero cum usuris. S. T8I. L. I. C. h. t.
Hua MD Quae condictio facile ab aliis distinguitur. Qui enim non
serentia ex errore soluit, sed ob certam caussam futuram honestam ,δb Rin nec tamen sequutam dedit, ei ad repetendum id, quod datum dubiis est, competit CONDICTIO CAUSSA DATA , CLvs SA NON SE VUTA. buti L. I. seqv. D. de condiet. eausi. dat. Qui ob caussam futuram , solius a ipientis contemplatione turpem , dedit , is instituit CONDICTIONΕΜ ΟΒ TURPEM CAUSsAN. L. I. pr. s. I. a. D. δε condiet. ob turρ. eauis. Denique qui plane sine omni caussa dedit . et nulla alia haram condictionum uti potest, ei contra a cipientem ad rem restituendam datur CONDICTIO SINE CAUSSA. L. I. seqv. D. de condidi. m. causs
PER QUAS PERSONAS NOBIS OBLIGATIO ADQUIRITUR. . DCCCCLXXXXIII.
Axioma Vae personae res alias nobis adquirunt: eae etiam adquide perso- runt OBLIGATIONEs. Quare quum de illis abunde actumni i sit supra: Lib. II. tit. 9. A. ω9. seqv. nihil attinet hic plura
.u ; - Here, praeterquam , quod in obligatione ex contractibus 'eribbi,. ctetus .rei initium ζ L. 78. pr. in M. D. de verb. obtig. et hinc conditio exsistens ad principium retrotrahatur. L. II. s. I. D.
Aliud in legatis, quae ex eo tem- g. 2. D. Pand. dier M. eta. pore, quo dies eedere coepit, vires =. σ31. 7. Capiunt. L. I S. D. de reg. iur. L. F.
s. DCCCCLXXXXIIII. Diuitigod by Corale
274쪽
PER QUAS PERSON. NOBIS OBLIG. ADQUIR. as s*. DCCCCLXXXXIIII..
Ex quo axiomate sequitur, I. ut filiusfamilias patri, seruus Conelu domino , adquirat, licet vel maxime sibi stipuletur in eum siones euentum, si sui iuris futurus sit. L. vh. D. de sipulat. seruor. φ . hQc a. Vt obligatio adquiratur patri vel domino, etiamsi conditio ' 30νδ emancipato iam filio exstiterit. L. 78. pr. D. de verb. oblig.
QUIBUS MODIS TOLLITUR OBLIGATIO. g. DCCCCLXXXXV.
OBligatio semel constituta vel per Ex CEPTIONEM tollitur, Quot vel IPSO IURE. Inter quae non una differentia. i. Si mo iuprius : obligatio non perimitur, nisi exceptio sit in iudicio op 'i R V posita. L. aT. s. a. D. de past. Sin posterius: ea tollitur sta- P. tim vi legis, etiam antequam ea caussa allegetur. Ita et a. ex obligatione priore modo sublata nulla actio nascitur: ex obligatione posterioris generis nascitur quidem actio, sed exceptione eliditur.
Μodi, quibus ipso iure obligatio tollitur, aut COMMUNEs. sunt contractibus omnibus , vel plerisque, uti solutio , compens- ἰου ' i cirtis, confusio, oblatio et consignatio, rei interitus, et nou tio . aut oblig.i quibusdam contractuum generibus PROPRl , uti acceptilatio et mu- tione,veItuus dissensus. commu-6. DCCCCLXXXXVII nes , vel Posteriorum fundamentum latet in requia iuris : nihil tam naturale es, quam eo genere quidque dissolui, qua colligatum es.-s , '
L. 3 F. et L. I . D. de reg. iun
COMΜvNIvΜ primus modus est soLvTΙΟ, A. 996. quae solis io est vera praefatis eius, quod in obligatione es. L. I 76. D. de quid δverb. sio. Solutio enim non hic generatim omnem liberationem continet, sed est liberatio per praestationem eius, quod debetur. L. v. D. de soluι. pr. Ins. h. t.
275쪽
M6 E LEMENTA IURIS Li a. III. TIT. XXX. 6, DCCCCLXXXXVIIII.
. EubG Quum ergo in solutione aliquid praestandum sit: ι . 998.
Ei sequitur , Ut is demum recte soluat, eaque cum effectu soluatur , cui libera est rerum suarum administratio. ν. vis. Ins. quis. al. ID. Perinde vero est, siue pro se quis soluat, sue pro alio, mandante, ignorante, inuito : L. 23. L. qO. L. 33. D. de s Iul. quamuis qui pro inuito soluit, regressiim non habeat aduersus debitorem, nisi ex iure a creditore cesso. F. 886. f. M. Quis non Ex quo sequitur, I. ut non recte luat furiosus , pupil- P0Gx ' ς lus, minor, sine tutoris auctoritate vel curatoris consensu. s. q66. θ si V 6- -- quib. alim. ID. L. 9. f. a. D. de auci. tui. L. 3. C. de in int. res. min. a. Vt iisdem non recte soluatur sine i
torum auctoritate, curatorum consensu , magistratuum decreto.
Quomo- Quumque solutio sit vera praestatio eius , quod debetur rd sol ' 998. consequens est, I. ut neque aliud pro alio inuito ς'dum' creditori luendum sit, pr. Iasi. b. t. L. a. g. I. D. de reb. cressi neque s a. per partes illi inuito fieri possit solutio , L. 9. C. de solui. L. θ . 3. I. D. de υ r. nisi debitum pro parte sit illiquidum , L. II. D. de reb. ereae neque s. alio tempore et loco , quam conuenit. L. 39. D. de solui.
Eius esse- Quum denique, si ita vere praestitum sit, quod in obligatione erat, obligatio soluatur: S. 996. 9 recte insertur, facta solutione ipso iure omnem perimi obligationem, Ut et reus, et fideiussores, et pignora. et hypothecae liberentur: pr. Inst. h. t. L. 43. D. de solui. modo, quod ad pignora attinet, non alia supersint debita, quippe ob quae creditor ius retentionis exercere posset. s. 8aI. tit. C. etiam ob chirogr. Pecum
g. M III. Alter modus eommunis est COMPENSATIO , S. 996. quae ui , est debiti et erediti mutui P inter se conιributis. L. I. D. de
276쪽
QVmvs MODIS TOLLITUR OBLIGATIO. as
Quum ergo locum habeat, si debitum et creditum sit mu- Eius re- tuum: ρ. IOO3. sequitur. I. ut frustra compensare velint, quili quorum creditum vel iniustum sit, L. I . D. L. a. C. de eompens vel mere naturale, plane ineficax. L. 3O. L. qI. D. de condistinisb. vel illiquidum, L. vlt. S. I. C. de compensat. vel sub conditione aut ex die contractum. L. T. L. I 6. S. I. L. 22. D. eoae a. Vt utriusque si certa aestimatio. L. q. L. 8. L. II. C eod. Vnde nec species cum genere, nec genus cum genere diuerso. L. I 8. pr. D. de eign. a l. L. a. S. I. D. de reb. ereae L. I 6. C. de secat. nec delictum cum delicto compensatur. L. 2. g. q. L. 13. ρ. s. D. ad leg. Iul. de asili. c 3. Vt, si diuersi snt crediatores et debitores, nulla locum habeat compensatio. L. I 6. pr. L. I 8. g. I. D. L. 9. C. de compens s. MV. Quumque debitum et creditum contribuantur: s. I 3. Et e&sequitur, c q. ut compensationis idem effectus sit, ac solutionis. ctus. f. I a. 7 L. q. L. La. C. de compens I. Vt ex eo momen to , quo mutuum debitum natum, vel utrumque exspiret , vel alterutrum ad concurrentem summam ipso iure minuatur, ' ν.3O. Ins. de act. L. vlt. C. de comens
. Ita iure nouo. Iure veteri enim satio ipse irere minuebat debitumi in his multum intererat inter contractus bonae non nisi por exceptionem Gli mali. 3o.
Tertius modus communis est CONFUSIO, g. 996. quando Considiobligatio debitoris et ius creditoris in eadem persona coalescunt. sio. L. T s. L. penuis. D. de solui. Quum enim ex contractu alter alteri obligetur: neminem sibi ipsi debere posse, adeoque hoc modo obligationem tolli, satis adparet.
Quartus est OBLATIO et CONSIGNATIO, ν. 996. quo ob oblatio ligatio tollitur, si debitor totam summam iusto tempore et lo- et consi-co oblatam, et a creditore non receptam, in iudicio , citata al- gn o. tera parte, obsignat et deponit. L. I9. C. de usur. L. 9. C. de fiat.
g. MVIII. Quod legitime factum, offerentem liberat r. ab obligatio- Eius esne, tum ratione sortis, tum ratione Usurarum, quarum cursus sectu
statim sistitur: L. 19. C. de Uur. a. a periculo rei, quippe quae miseeeii Elementa Iuris. Κ λ ex
277쪽
ex eo non debitori , sed ereditori perit. L. 9. C. de solution.
R inte' Quintus modus communis est REI INTERI Tvs. Quum Vero vel species, vel genus, vel quantitas debeatur: I. is modus ad solam speciem pertinet, L. 23. L. 69. pr. D. de verb. oblig. quia genus et quantitas non perire censentur. S. 623. A. M X. Eu, eL Quumque huius iuris fundamentum in eo positum sit, quod sectus. casum sentiat dominus f. 78s. 3. sequitur, a. ut interitus speciei debitorem non liberet, qui in mora est, ae L. a . et L. 49. nisi res aeque apud creditorem peritura fuisset. L. Iq. s. I. D. depos L. I s. s. vis. D. de rei vind. 3. Vt nec eum liberet interitus, cuius culpa res interiit. L. 23. M. D. de reg. iuri L. 23. L. v. pr. D. de verb. oblig. f. eod. q. Vt fures et violenti pollessores nullo modo rei interitu liberentur. L. vis. D de condin. fur t. L. I. s. 34. L. penuis. D. de vi et vi arm.
Nouatio. Sextus modus communis est Nova Tio , g. 996. id est, prioris debiti in aliam obligationem vel civilem , vel naturalem per stipulationem transfusio atque transatio. L. I. pr. D. de nouat. L. aT. g. a. D. de pact.
ovibu, Quum ergo communis sit omnibus contractibus: nouari pos- eo mea. sunt obligationes omnes, ciuiles et praetoriae aeque ac naturae ibu, les, siue verbis, siue consensu, siue alio modo contractae, trans- lacum fundique non tantum in alias ciuiles, verum etiam in mere n his turales, v. C. si pupillus sine tutoris auctoritate expromittit. S. 78. L. i. f. I. L. 2. L. F. L. Iq. D. eod.
Quota Diuiditur nouatio in VOLUNTAR AM , quae fit interueniense, t te stipulatione , ' per conuentionem partium : L. 2. D. eod. vel NEC EssARIAM, quae fit per litis contestationem, iudicio accepto. L. 29. D. eod. Illa denuo vel SINE DELEGA TioNE fit, vel
PER DELEGATION ΕΜ. . Quum tamen dicatur, et absentes posse nouatione liberari , L. 33. g. Io. D. de accipiL delegationem fieri Eontentu , nutu et per epaitolam: L. 17. D. de novat. et deleg. . id intelligendinu de mandato , quo delegans iubstituit alium r ipsa enim nouatio . id est noua delegati obligatio verbis sollemnibus vel Itipulatione, siue inter
praesentes, siue per procuratorem con stituebatur. L 27. D. eod. PAV . senti recepi. Lib. V. m. s.
S. MXIIII. Disiligod by Corale
278쪽
SINE DELEGATIONE sit NOVATIo , quoties, manente eodem Quandὸ debitore et creditore, I. vel species obligationis mutatur, v. sinstc. si qui ex emto debet, se quasi ex stipulatione reum constituit, p. 3. Inst. h. t. a. vel priori obligationi aliquid accedit vel detrahitur, V. C. si quod sub conditione debetur , pure promittitur, S. 3. Inst. eod. I. vel nihil quidem ex priore obligatione mutatur, sed diserte tamen declaratur nouandi animus. L. a. D. eod. L. vis. C. eodem. Nisi enim id fiat, et prior obligatio manet, et posterior quoque rata est. d. L. vlt. C. eod.
DELEGAT Io contra fit, quoties nouus debiror in laeum prioris Quid de subfluuitur. L. I i. pr. D. eod. Nouus ille reus dicitur ExpaolaissoR, iςgRI Q ς L. 8. 1. s. D. de nouat. siue se ipse deleget ultro, L. q. S. I. D. de manumisi quod fecit Paullus , dum pro Onesimo interuenit, Philem. v. I 8. I9. Vid. ZACH. HYBERI Dissert. philes. iuria. Lib. I. disi III. cap. a. siue a debitore priore per mandatum delege
Ex his ergo sequitur, c t. vi prior debitor per delegatio- Em. Emnem liberetur, etiamsi delegatus deinde non sit soluendo. L. 26. sta f. a. D. manae L. 3. C. de noua a. Vt delegationem et creditore volente, et consentiente delegato fieri oporteat. L. I. L. 6. C. eod. 3. Vt inter delegantem et delegatum mandatum , inter creditorem et delegatum mpulatio plerumque intercedat. L. I. S. I. L. IT. D. de nouat.
gationem priorem perimit. S. 873. Aeque facile delegatio
a. a CEssioNE discernitur, quippe qua persona creditoris in- sulto etiam debitore mutatur. L. I. C eod. quaeque adeo non est nouatio, ob L. 3. C. de nouat.
Voluntariae nouationis ratione obligationis prioris eadem ef- Volunt,
secti , ac solutionis. s. I a. s. 3. D L h. t.
279쪽
Nς est ' Neeessariae vel litis contestationis non alius effectus est : quam quod post acceptum iudicium actio temporalis fit perpetua.
poenalis rei persequutoria, L. 6. S. vis. D. de re tuae L. asD. de oblig. et aa. et hinc etiam actio poenalis contra heredem detur. S. I. IV. de perpet. et tempor. atlion. L. I. C. ex delici. des in quam. her.
tractibus L M X X I. proprii. Quum enim ex principiis Romanorum nihil esset tam naturale. M vm quam eo genere quidque dissolui, quo colligatum est: s. 997. di vium consequebatur, υι verborum obligatio verbis testiretur. L. 3 s. D. ' de rex. iuri Nuda ergo remissio , seu pactum de non petendo non ipso iure tollebat obligationem , sed tantum producebat exceptionem pacti S. 3. Inst. de except. L. T. s. q. L. aT. S. I. D. dis pact. At ipso iure perimebat acceptitatis obligationem stipulatione contractam. L. A. D. de aeceptilat.
Aecepi, Est ergo ACCEPTILATIO actus legitimus , s. TO. L. 77. L. uilo. I 23. D. de ree. iur. quo interrogatione debitoris, et congrua er ditoris responsone obligatis per sipulationem contracta dissoluitur. L. I. D. de aereptil. Formula erat a QVOD EGO TIBI PROHIsI, HABEsNE ACCEPTvHl HABEO ACCEPTVri. s. I. Ins. h. t.
acco nec tutor, nee curator, nec procurator recte acceptum ferat.
UMmiςy L 3. 13. s. IO. D. de acceptilat. a. Vt ea nec conditici- , ' nem , nec diem admittat. L. q. L. F. D. rad. Quamuis etiam , quod in diem vel sub eonditione debetur, acceptilatione pure remitti posse, nullum sit dubium. L. II. D. eod.
Ei possit' Deinde quum obligatio stipulatione dissoluatur , adeoque illa veluti alienetur: sequitur, c 3. ut pupillus etiam sne tutoris auctoritate recte acceptum roget, L. a. D. eod. sed non acceptum serat. L. I. C. eod. L as I. seqv. 9 q. Vt et totum debitum, et pars eiusdem hoc modo exstingui possit, modo ressi
280쪽
sua natura sit diuiduae s. I. Inst. b. t. L. L. IO. L. II. s. I. D. de acceptilat.
Denique et ex desinitione S. Ioaa. et ex axiomate g. IOII. Qualia infertur , s s. acceptilationem ad solas verborum obligationes pertinere. S. I. I t. h. e. L. 8. q. I. D. de acceptitat. adeoque, ψ δι 6. si aliae obligationes, re, litteras, vel consensu Haltae , a ceptilatione tollantur, hanc eas non ipso iure tollere, sed tamquam pactum de non petendo producere solum exceptionem pacti conuenti. S. Ioa I. L. 8. pr. L. I9. pr. I de acceptitas.
Inuenit tamen C. Acuillius Gallus , aequissimus ille et so- i. lenissimus cautionum artifex , c Ci C. de uat. deor. Lidi. III. es. o. de ine. Lib. III. eap. pro Caecin. cap. 27. modum, etiam alias , quam verborum obligationes, per acceptilationem eodem effectu perimendi , quae acceptilatiO STIPULATIO A v ILLI ANAdicitur. S. a. Bis. h. t. 3. MXXVII. a Illa in eo consistit, quod obligatio primum per stipulationem in verborum obligationem deducitur , V. C. I tius Interrogat Sempronium: Quidquid te mihι ex mutuo ν emto , chirogapho, cet. dare oportet, tantam pecuniam tu mihι dare Dondes ' Respondet Sempronius: Dondeo. Deinde noua haec Verborum obligatio noua stipulatione tollitur , dum interrogat Sempropius : quod tibi iam me daturum spopondi, id habesne a me acceptum ' Respondet Titius: habeo a te acceptum. Eo facto, acceptilatione sublata est obligatio etiam realis , litteratis , consensualis, ad quas alioquin non pertinet acceptilatio. s. a. Inst. b. t.
Enimuero has ambages numquam recepere maiores nostri. Vsus ho-Quumque pacta inter gentes nostras semper obligationem perseia diernus.ctam produxerint: I. 777. hodie inter pactum de non petendo et aeceptilationem sollemnem nihil intereste, inter omnes constat.
Alter modus proprius, ΜVTVVS DISSENSVs , s. 986.9 ad Muruu, contractus consensu initos pertinet. Quemadmodum enim nihil dissensiicia