장음표시 사용
291쪽
Nee de rebus Propitis ulteri ereptis.
Ex eadem sequitur, a. ut, si quis rem non alienam, sed quam suam putauit, siue mobilem, siue immobilem , vi rapiat, is rapinae reus haud sit. L. I. f. I 8. D. h. e. Ne tamen , dum talia excogitantur, via inueniatur, per quam raptoreS Impune suam exerceant auaritiam : cautum eri constitutioitibus, Vt, quirem, quam suam existimabat, vi rapuit , dominio rei suae caderet e sin aliena res reperiatur, poss restitutionem erus aestimationem praestare teneatur, L. I 3. D. quod met. causi. L. V. C. unde vi, s. I. Ins. h. t. et quidem non fisco, sed laeso. VL R. HUBER. Prael. Inst. b. t. s. II.
g. MLXXV. Eiu, d, Porro inde colligendum, c 3. soli1m hic dolum spectari, non
Ii rei raptae pretium. pr. Insi. h. t. L. a. s. I 8. D. eod. q. Hoc delictum non cadere in impuberem, L. a. S. I9. D. eoae adeoque nec in quemquam , qui doli incapax, veluti furiosum , d
. Potest quidem et contra raptorem ACTIO FURTI locum ha- dis nata bere, quia et ipse fur improbus est: pr. Ins. L. a. p. Io. D. h. t. Datur tamen et a praetore ACTI VI BONORVN BApTo- RVH mixta, id est, rei ac poenae persequutionem continens.
S. IO T. qaa dominus , vel is , cuius interest. f. a. In L. a. f. aa. seqq. D. h. t. 9 agit contra raptorem non etiam contra heredem, g. Io38. a. γ intra annum in quadruplum, post annum in simplum , pr. Inst. b. t. nisi Iudaeo Christianus quid rapuerit, quo Casu tantum poena simpli, L. 6. C. de pagan. vel nisi quis nauicularios diripuerit, quo casu quadruplum poena est.
Quadrua Hoc Vero quadruplum, uti diximus , secus ae in actione plum tui furti , et rei pretium , et poenam continet. pr. IV. b. t. Ex solam quo colligendum , s I. nullam ex hoc delicto dari actionem rei PQςRδ persequutoriam. a. Si quis ob rapinam actionem furti institu ες rit - , io 6. ei et condictionem furtiuam ad rem eiusue ae- ' ' stimationem etiam ab ipsis heredibus consequendam, Vel rei vindicationem competere. L. a. s. vli. ra penuis. Dis h. t.
292쪽
DE VI BONORVM RAPTORVM. a 33. ΜLXXVIII.
Dabatur et criminalis huius delicti persequutio contra gra satores, qui ferro instructi rapiunt, et latroneS, qui et occidunt, et spoliant. L. 28. S. IO. L. AS. A. I s. D. de Poen.
Sed uti Germanis rapina semper visa est delictum publicum: Usura in I. ros s. ' γ ita et hodie paene ubique criminaliter ex ea agi- ος nu tur, nec locum habet actio in quadruplum. S. IOT6. Secundum constitutionem sine criminalem et mores , raptor rei vel minimae gladio feritur, gras Iatoris cadauer praeterea rotae in via publica illigatur: latro crurifragio plectatur. Consi crim. art. I 26. et arg. art. IIO. Alibi grassatores, qui saepe id fecerint, vel ferro usi sint, capitis damnantur, alibi exsilio vel ictu fustium adficiuntur. secundum L. 28. f. IO. D. de poen. grassatores capitis damnantur: famosi latrones furcae figuntur, L. 28. g. I s. D. eod. Raptores simplices alicubi extra ordinem puniuntur, secundum moramis, et tunc demum, si rapinam tamquam artificium exercent, capitis damnantur. Vid. V LR. HvBER. Prael. ad Di . h. t. S. I. s Cons. Elem. iur. Germ. Lib. II. tis. Io. S.
TErtium delictum est DAMNUΜ INIvRIA DATvM , quod vin- D m indicatur ex LEGE AQUILLI A. f. IO S. DAMNVM vero lNIugi A DATVM es omnis patrimonii deminutis, uullo iure facta , , et quidem ab homine libero. Nam si seruus, olim et filius familias p. I 38. 3. delicto priuato quocumque alterum laesisset, id quidem Noxi AE ; sin quadrupes nocuisset , PAUPERILI nomine veniebat 1Ctis.
Quum ergo iniuria damnum datum esse oporteat, S. Io8o. a'' ..' iniuria autem factum dicatur, quod non iure factum : g. a. Inst. tum hue β. ι. sequitur , I. ut ex lege Aquillia teneatur non modo qui pertineae minereii Elementa Iuras. Μ m dolo ,
293쪽
dolo, sed et qui culpa damnum intulit, s. a. 3. I . Inst. h. t etiam leuissima, L. H. m. D. h. t. veluti, si quis imperitia artis, quam profitetur, aliquid egit, vel infirmitatis suae parum memor aliquid suscepit, quo alteri nocetur. s. q. s. 6. f. T. g. 8. Ins. L I. L. 6. L. T. L. 8. L. L. 3I. L. H. m.
D. h. t. Ex quo non absurde a quibusdam g. io34. Sane si ac tio de eLeolligitur, legem Aquilliam non so- fusis et detessis ex lege Aqui Ilia est , tum ad vera delicta, ted et ad damna quod visum BYN ERs Rogmo e eo mi quasi ex delino data pertinuisse, quam- nus haec obseruatio vocari potest iuuis facta a potiore denominatione ea dubium. Iex verum delictum vindicasse dicatur.
An aam. Contra a. ex lege hac non tenetur, qui, iure suo usus . um aliau alieri damnum dedit, veluti, qui moderamine inculpatae tutelaeteri illi, adhibito, ita enim vocatur in L. I. C. unda vi, adgressorem tum ab vel latronem occidit. 3. a. Inst. L. q. L. 29. s. T. L. qF. s. q. . '3 D. h. t. Is vero id moderameta adhibuisse intelligitur , qui ἡici ' I. aSgressorem imusta vi irruentem, a. imminente vitae , corpori, vel rebus periculo, 3. in continenti, tuendi sui caussa, occiditi L. q. L. F. pr. L. M. S. q. D. b. t. L. i. D. de
An dam- Similiter, nec 3. qui casu sortuito damnum dedit, reus est, num casu f. 3. Insi. h. t. quia casum nec in contra tibus, nec in delictis
datum' quisquam praestat. f. 73I. g. MLXXXIIII.
An dam- Quum vero omnem deminutionem patrimonii lex Aquillianum, vindicet: S. Ic8o. sequitur q. ut directe ex ea lege actio quo ROR non detur, si liber homo vulneratus sit, L. I 3. D. h. t. s. ut Uuzzὸ contra ea competat, si corpore corpori nocitum, patrimonium- .lia lae que alterius imminutum sit, ad quem casum proprie verba legis dii ut Aquilliae pertinebant, A. vlt. Inst. h. e.
Capita Ceterum tria potissimum suere legis Aquilliae capita, quorum legis Α- primo cautum , ut, si quis seruum seruamue, alienum alienamue , quillisς- quadrupedemiae pecudem iniuria occiderit, is tantum domino aes dare damnas fit, quarui id in eo amo Minimi fuerit. L. a. pr. D
294쪽
Ergo PR HVri caput vindicabat damnum non quodvis, sed C p. I. OCCIDENDO datum e L. T. S. I. a. D. b. t. a non in re quavis . sed in SERUIs, et PECUDillvs QUADRv EDI avs . id I 2. est , quae eregatim habentur, datum, quales et sues sunt. L. a. S. a. v. h. t. I. I. Inst. h. t.
ICti, quoties ex aree loquebantur, lege nostra iungantur pecudes quadru- distinguebam quadrupedes , pecudes , et pedes et facile patet, non adeo absurdambesia1. Qua D vpEDEs sunt, quae dorso esse veterum dubitationem, an Dessis et eoru domamur , id est, quae sarcinas pecudes quadrupede/ρ S. I. Dis. h. t. ehunt et trahunt. ULPIAR. Fragm. L. σ1. g. 4. D. de legat. 3. Plerique m. Is. g. 2. PECUDEs , quae gregaι- sorte quadrupedes esse negabant, quia pascuntur e reliqua animalia BE LAE -- dorso et collo non domarentur, at Labantur. BYNx EasMoEκ. de res. mane. pecudeδ esse concedebant, quod grega sv. 6. p. II s. sequ. Quum ergo in tim Pascerentur.
Adeoque ex hoe primo capite datur actio poenalis domino, Quomo- vel ei, cuius ex iure in re interest, L. II. s. 9. IO. D. R l. quique do vindi' damnum passus est , aduersus occidentem , non eius heredem. t' s. IO T. a. S. Inst. h. t. vel contra plures in solidum , L. II. s. a. D. h. t. ad praestandum tantum , quanti ea res eo anno proxime elapso plurimi fuit, ita, ut omne commodum , quod intra Proximum annum pretiosiorem facere potuisset seruum , ad aestimationem eius accedat. L. 23. ν. 6. D. h. e. Exempla sunt in L. aa. . . I. L. D. pr. f. i. a. D. s. Io. Inst. h. t.
SECUNDUM caput et ab usu recessit, et hodie ignotum est: CRput g. 1a. Ins. L. aT. S. q. D. h. t. quamuis vero simillimum videatur . eo capite vel de seruo corrupto, vel de effusis, et deiectis egisse Aquillium , vel etiam plura, quam tria huius legis capita fulisse. Vid. BYNKERS HOEK. DU. Lib. I. cap. I 3. et quae disputauimus in Antiqv. nosr. Rom. h. t. 9. seqv. edit. nov.
ΤERTIO cautum fuerat, ut, si quis alias res , praeter homi- Caput s. nem et pecudem occiderit, vel si quis alteri damnum dederit urem A , frangendo , rumpendoue t muria , is tantum aes domino dare damnas esset, quanti ea res fueris in triginta diebus proximis. L. aT. s. s. D. h. t.
295쪽
- α 6 ELEMENTA IURIS Lis. IIII. Trae. III.
Quare ex hoc capite vindicabatur damnum I. in alia re, quam seruo vel pecude quadrupede , a. non solum occidendo, sed et quouis modo corrumpendo illatum. S. I 3. Bis. h. t. L. aT. S. 13.
Quomo- Ergo ex hoc capite dabatur actio domino, elue, cuius ex iure 49 in re intererat, L. II. p. io. D. h. t. aduersus Occidentem res alias, praeter seruum vel pecudem quadrupedem , vel aliud qualecumque damnum inserentem , in tantum , quanti res intra triginta dies proximos plurimi fuerit. d. L. aT. S. D. b. t. Nec tamen ullo modo haec actio infamat. L. I. D. de his, qui not.
Actio ex Addenda adhuc tria veluti eorollaria: Ι. Si liber homo vul-lose neratus sit, eum ex hoc tertio capite non direrum, sed utilemis, i sh Rctionem habere , non ad aestimationem, sed ad id, quod inium' his terest , In et Operarum cessantium, et impendiorum , non minem autem doloris, cicatricum, et deformitatis, aestimatio venit. L. I . vulner, D. h. t. L. I. D. A quadruρ. pauper. fee. die. L. via. D. de essus ratum. deieci.
Ex lege Alterum est, II. quod ex hac actione lis inficiando creuerit, Aquiuia adeoque, qui negas Iet delictum , dupli reus fuerit. q. 26. Inst. de
Actio di- Postremum , III. quod si corpore corpori damnum datum e si , competierat amo ex Aamitia DIRECTA; si eo ori , sed tibia ' non corpore , actio UTI Lis I si nec corpori, nec corpore , IN FACTUM. A. IO8. ., f. vis. Ins. h. t. L. II. D. de praescript. verb.
siti h, Moribus nostris simpliciter agitur ad id, quod interest, prae siernu . standamque veram rei aestimationem. Nec ergo capita legis differunt, nec, quanti ea reS antea fuerit , spectatur, nec , corp rine coFore, an alio modo damnum illatum sit, quaeratur, neclis inficiando crescit. Si tamen dolus accedat, praeter aestimationem actori praestandam , et poena, vel statutis expressa, vel arbitraria, locum habet. Vnde verissima eorum sententia, qui hodiernam actionem non ex lege Aquillia, sed ex iure patrio , vel aequi-
296쪽
aequitate naturali , superesse statuunt. Quamuis, quae moribus hod ernis adplicam possunt, ea in foro hodienum obseruari, nemo temere negaturus sit. Sic V. g. etiamnum obseruantur , quae diximus in s. Io92. de vulnerato libero homine. In Germania tamen etiam pro dolore aliquid adiudicatur vulnerato. Ars. Cons.crim. art. 2O. Cons. Hem. iur. Germ. Lib. II. tit. 2O. 8O. seqq.J
QVartum delictum priuatum est INIURIA, I. Io3s. quo vo- Iniuriacabulo hic non denotatur omne , quod non iure fit, uti in quid lege Aquillia, S. Io8I.) sed quod tis dictum factiomue, ad ah
rius contumeliam dolo malo Hrectum. m. Ins. b. t.
Quum ergo contumelia haec vel dictis, vel factis, alteri fiat: verbat c=. Io96. 2 sequitur, ut iniuria sit vel VERBALIS, vel REALis. et realis. S. I. Ins. L. I. s. I. D. h. t. Ad priorem etiam iniuria scripta , et famosus libellus; id est integrum scriptum , ad alterius infamiam editum, siue ἀν-ρων, siue ψευδώνυμον, siue nomine auctoris i signitum ; L. s. f. 9. D. h. t. L. vn. C. de fa f. Ideu ad posteri rem etiam contumeliose pietura refertur.
Quumque et maior et minor possit inferri contumelia : inim Ambita. ria in si ΜPLICEM et ATROCEM diuiditur, ρ. 9. Ins. L. T. ν. T. 8. et atro L. 8. L. 9. D. h. t. et haec vel ex secti atrocitate, vel ex loco, ubi contumesiose quis habitus est , vel ex persona, cui illata, aestimatur. s. 9. Inst. L. T. f. est. D. b. t.
Quum porro dolose illatam esse oporteat iniuriam : ν IO96. sur hii sequitur, I. ut sine animo iniuriandi ea non committatur. L. f. dolum C. L. I S. 6. I 3. L. 32. L. 33. D. b. e. a. Vt furiosi , impubereq , vel ani- aliique doli incapaces, iniuriarum rei esse nequeant. L. 3. s. I. I . lnu ΠΤ in b. t. 3. Vt, qui per iocum quid facit, L. 3. F. 3. D. eod. vel ser- R δμ4 uum suum percussuras , liberum hominem percussit, L. 3. q. q. H m 3. L. l .
297쪽
L. q. D. b. t. vel f F. corrigendi emendandique animo quid dixit feci tue, L. F. S. I. ad let. Aquili. L. I S. F. 39. D. h. t. iniuriam focisse haud praesumatur, quamuis haec praesumtio veritati et probationi actoris cedat. Exemplum de magistratibus est in L. 3 a.
recte iniuria affectus, siue per latus alterius e familia sua , U. C. filii, serui immo et sponsae, multoque magis uxoris, petitus sit. L. I 8. s. q. F. L. 1 F. s. 3 F. et sequ. L. ε I. D. h. t. T. Vt tunc pater ob iniuriam nlio , maritus ob uxori, sponsus ob sponsae, dominus ob seruo illatam recte agat, f. a. Ins. L. I. g. 3. et s. vlt. D. h. t. non autem uxor ob maritum , nisi et in illius simul Contumeliam comparata sit iniuria. s. a. Inst. L. 2. L. II. s. 8.D. b. t.
Actio im Potest vero ob iniuriam vel Civi LITER agi, vel CR HINA- r Rrum LITER: itemque vel ex EDICTO PRAETOR Is, vel ex LEGE COR-bi. NRLIA de iniuriis. Accedit etiam remedium extraiudiciale REP TORsIONIS. Haetoria ciuilis.
PRAETORIA , quae et AEsTlHATORI A vocatur, datur iniuriam vel in se, vel in aliis e familia sua passo , non vero eius heredi, ν. Io 38. a. aduersus eum. qui vel ipte , vel per alios intulit, L. II. pr. s. 3. D. S. II. Insi. h. t. non vero aduersus h redes , s. eod. ad id, quanti iniuriam actor aestimauerit. s. T. Ins. b. t.
Extraordinaria eriminalis datur iisdem contra eosdem, ad poenam arbitrariam infligendam. s. Io. Inst. L. vis. D. h. t. Quae poena et capitalis est, I. ob libellum famosum, factum sparsumue in vulgus, L. vn. C. de fam. libril. a. ob iniuriam cultui diuino Iocisque sacris, aut sacerdotibus inter sacra publica illatam. L. 13. C. de episeo. et cleri ob iniuriam professoribus et studiosis academicis illatam infamiam irrogari, et auctores iniuriae dignitatibus priuari iussit FRIDERI Cus imp. Auth. Habita C. ne N pro patre.
Prior actio praetoria est, et ad vindictam comparata: atque inde anno elapso exspirat. L. F. C. de iniur. Vtraque autem Poenam pe sequia
298쪽
sequitur et hine cumulari nequeunt. L. 6. L. T. I. I. D. h. t. L. vn. lari posC. quando civ. ati. crim. yraei. Differunt autem, 3. quod in priore et agi et actio suscipi possit per procuratorem. L. II. . a. D. h. t. Si criminaliter agitur , procurator nec actoribus , nec reis conceditur, praeterquam personis illustribus. s. IO. Ins. b. t. Nov. LXXI.
ACTIO ex lege Cornelia de iniuriis C IvILis non datur omni- Actio exbus , iniuriam quamcunque passis , sed cum quis pulsatus, verbe- lege Cor- ratus ', vel eius domus vi introita es, L. c. pr. D. S. 8. Inst. b. t. Π i 'non eius heredi, s. Io 38. q. aduersus pulsantem, verberantem, R i δ' introeuntem , vel id fieri mandantem , non aduersus eorum heredes, . mae) ad id, quanti actor iniuriam aestimauerit. L. 3T. . I. D. h. t. L. qa. S. I. D. de procur.
Vrebremre est cum doloret pulsa- dere. L. s. g. I. D. M Gra sine dolore ignominiae caussa cae-
CRININA Lis ex eadem lege data videtur iisdem, aduersus eo DCrimiiα-dem, ad poenam publicam reo infligendam. L. c. L. 37. S. Σ. D. s. 8. IV. h. t. q. ΜCVII. Quae S. II O . monuimus, etiam ad has actiones pertinent, Earum praeterquam, quod praetoria actio elapso anno, L. F. C. de iniuri di r n actio ex lege Cornelia ciuilis post triginta, criminalis post vi p ς' ginti demum annos exspirat. L. qa. p. I. D. de Wo rari L. 3. C. 'de praeser. 3O. vel F. annor. L. I a. C. ad let. Corn. de fals
Extra iudicium per mores saeculi et RETOR sto NE uti licet, Retorsio S. I xor. qua quis iniuriam verbalem in continenti retorquenia e tratu do in illum, qui eam euomuit, contumeliam a se amolitur. L. Iq. 6. D. de bon. liber t. L. as. D. de procurat. Sed quum haee ad 'μ' priuatam vindictam comparata sit: facile patet, ea omnem acti nem exstingui.
Omnia haec usus fori probat: sed ita , r. vi plerumque ae- Vsus hinstimationi actorum iudicis arbitrio permultum decedat. g. I. Ins. di h. t. a. Vt aestimatio plane non permittatur actori, sicubi loco rum in singula iniuriarum genera certa poena legibus vel statutis Meda est. VLE. HvBER. Iuri n. hodiern. Lib. III. cap. 9. pari. 2.
299쪽
3. ut plerisque locis ob iniurias verbales etiam concedant acti nem e vetere iure Germanico superstitem ad palinodiam vel r
Eius Πλ De ea obseruandum, I. non poenalem haberi hanc actio- V '' nem , sed farriae , adeoque rei persequutoriam, et hinc cum aestimatoria vel criminali posse cumulari. S. IO38. I. gnum in foro discrimen statui inter patino Lam, deprecationem, et declarationem honoris, quarum istam reus praestat tormula r se male mentitum omnia , adeoque et cum infama coniuncta creditur : iliam verbis paullo mitioribus: se menitere dictorum , et rogare ut actor det veniam, pro eo ae Chrasianum deceat. Denique hane formula dilutissimar te actorem virum honestum esse prosteri , nee vmpιam de eo secus sensisse. Vnde palinedia raraus , et non nisi ob iniurias atrociores; iuprecatio ob leuiores, sed satis tamen manifestas; declaratio honoris ob verba ambigui sensus decerni solet. MEv. Part. III. decis 3
Actiones Ceterum hae persequutiones omnes exspirant I. retorsio- iniv ne r c A. IIo8. a. praescriptione: '. ii o7. 3. remissi ribi,'' ne, siue expresta, L. IT. A. I. D. de pacit. L. II. I. L. IT.aeesseni' s. I. D. h. t. siue tacaa, quae ex dilsinvitatione irae, et familiari cum reo consuetudine colligitur: s. est. In L L. I. S. I. D. h. t. morte tum inferentis, tum iniuriam palli: s. IO,.. q. L. I s. pr. D. h. t. p. I. Inst. de perpet. et temρ. iaci. nisi lis cum defuncto contestata sit. g. IOI9. 9 L. I 3. ρr. D. h. t. LConces em. iur. Germ. Lib. II. tis. aa. s. 1 O . seqq. J
M Actenus de veris delictis. Quae his opponuntur , QUAM qu si d I DELICTA , sunt facta illistra, sola culpa. sine dolo admissa. buum t Iust. b. t. L xosq. Non ergo ex dolo patrantur haec quasi delicta, sed ex culpa, eaque non aliena vel imputata, Vti
300쪽
vii STavvro visum, ob S. I. Ins. h. t. sed propria, ceu. Vel exemplo iudieis litem suam facientis adparet. d. f. vis. Insi. b. t. L. vli. g. q. D. nauti caup. flab.
Tale quasi maleficium est I. IvDICis L TEM sv AH PAClΕN-Quasi M. TIs. Litem autem suam faeere dicitur, qui male iudicauit. Quod licium . si is dolo fecit, ex vero; sin ex imperitia et imprudentia, ex h ivd ς quo delicto obligatur. Et quidem priore casu in veram litis aestimationem cum famae et muneris dispendio; L. I s. A. I. D. eientis. de itiae L. est. C. de poen. iud qui mal. iud. posteriore in mulctam arbitrariam condemnatur, pr. Ins. h. t. et potest conueniri atrione tu factum. L. 6. D. de extraorae coguit. L. F. f. q. D. δε oblig. et acL. Doctores illam nouo nomine vo- eones. 4s. g. s. ex omitti adpellationerant actionum ex θndιevia. Sed qui ius quidem nasci parti aduersae, ea- poterit ex quasi delicto conueniri iu- tenus, ut lententia retractari nequeat , dex, quum potius, qui eius senten- nisi plane nulla sit: ted id non excutia te laesum putat, adpellatione sibi lare imperiuam iudicis, male qui tui consulere debuit et Eleganter respon- rit sententiam. det CASP. Eu .LERus , in Duaytue.
Deinde ex quasi delicto tenentur ΙΙ. habitatores coenaculorum, II. Ob seu domini, seu inquilini, Ob DEIECTA vel EFFUSA a quocumque, quibus damnum datum praetereuntibus. S. I. pr. Ins. h. t. A culpa enim alieni non videntur, qui homines socordes et recipiunt in familiam. L. penuli. f. a. D. de his , qui
Datur ergo his , quibus nocitum, eorumque heredibus, L. f. Eio ' s. c. D. b. t. actio lN FACTUM , L. i. s. s. D. de his , qui effud. 4' R- 'iel delee. contra dominum Vel inquilinum aedium, non eorum heredes, s. 1O38. L. F. s. s. D. eod. nec contra hospitem. L I. L 9. L. F. S. I. D. eod. aduersus plures in solidum, L i. s. vlt. L. a. L. 3. L. Φ L. s. pr. D. eod. I. ad praestandum duplum, si damnum sit aestimabile, 6. I. Insi. h. t. L. I. pr. D. eod. a. in L. aureos vero actori adplicandos, si liber homo occisus, L. I. f. I. D. h. t. Vel 3. si ei nocitum, ad refund/ndum so rum , impensas, et id, quod interest. S. Io9a. L. F. ρ. S. L. vlt. D. eod. inereii Elamenta Iuris. N n uno