장음표시 사용
111쪽
superstitione, ex Persia ut legitur tropagata compulsi sunt ita utin hodiern, tempo- -ηρ
te ad novilunii apparentiam domuum tecta,&arboisi cacumina conscendant,&pertinae v. contuitu Lunam pervideantia quo spectaculo laetabundi in Senatu sedentes macient; dum Luna rursus occidat. Postea discessione facta,domum quisque suam repetit, Hum se cula quaedam adornata sint, cum una suarum coniugunt in dormiens exhilaratur. A meridie iterum congressi eorum catisas audiunt, qui postero die ih Senatu easdem publice pro possituri sunt. Quo itaque rursus collectiri congregati, uniuersi in terram desident. Sinduorum vel quatuor primatiorum uno ordine confidentium Medium, Rex vel Gu- Dernator sese collocat, qui caeteris causas necessalias proponit; cillarum deliberatibnem sollicitat,quo nempe vel modo vel via procedere oporteat. In responsis audiendis a summo ad inuim descenditur, collectisque singulorum tentetitiis tandem quod se ab opus sit,dece nitur. Quod si bellum res concerhit, Capitaneis omnibus, qui 36o .ssent, conuentus indueitur. Nam multitudo cinera omnis inter hos diuisa est .Expeditione aliqua decreta,ex3oo. istis unus lacernitur, cui caeteri omnes obediunt.
ferusicis, colonu suciauis in DuL
ergo eluitatis Bantam, post littus te Sunda; ad radices m blatis Gononies appetia-
ti, piperis cremento celebris , populus quidam numerosis coissedit, qui quondam' a monte iuxta passeruan eo Coloniam deduxit. Quolbcocum nisama Rege seruitu- tibiis iniquis proteretentur, in Bantam pace Regis aliqu6t articulis praestitutis, admissi sunt, ciuitatemque Sura dictam condideiunt, qua aex ipsorum consedit. 9teri. quos ciuitas noli capiebat, quoquoversum se in pagos diitrihuebant pacis amantissimi sunt,&agri cultura victum quaerunt Pythagorae leges Iraminiorum exemplum sectati nihil quod vitam habet, edunt, homines ad miraculum continentes Prius quam Alcoranus aut Mahum et superstitio disseminaretur, Iavani omnes una religione gaudebant. Nunc&per hos eadem axia facta est. Uxores nullas ducunt, vestes ex candida arborum papyrolatas gestant: cuius uiateriae partem quoque capiti obuoluunt , citerialiam e lumbis demittunt. Hic omnis eorum vestitiis est Vitam denique mere Philosephi eam degunt. Hi piper fructus aliis vendentes inmaniam deportant, Agricolae Ia-
uani a Rege aut aliis primatibus terram conducere solent:&pro ea vel oryzam vel caxas appendunt. His mutare locum,&alio migrare, quotie, lubet, licet: quos Captiuos de Renvocant Sclauorum nonnulli in pagis quibusdam, unum dominum agnoscentibus, nabitant, agros dominorum colentes, tructus maturos colligentes, eosdemque herili culinae importantes. Interdum hi praedia eadem a dominis suis conducunt, iro qualibet Cocos arbore Scio aut o oo caxas stipulantur. Quo contraca ne quid damni
sentiat, ipsi cura est. Hi iidem perlape pro diali stipendio operis delatis merent, Caxasgoo. plerunque cum victu, aut Io oo sine eo lucrantes. Caeteri, qui dominis sui domi deIeruiunt, praeter victum&amicarum nihil impetrant. clauorum quoque genus aliua est, qui sex diebus dominis,&lex alijs sibimet laborant, siue piscatores, siue opices alijsint. Qua in re, ut fideliter agant, accurate attenditur. Si etenim de lucro vel tantillum celari aut praeripi ab iis nascatur,tum aut dominis uiis venduntur, aut compedibus induunatur. Eademi mulierum sers est: quarum aliquae in Baeta pro constituto lucro merces vendunt, aliae texunt: quaedam fila trahunt, uniuersae id sedulo agentes,4 suo, d munorum victui diligenter studeant. Horum S clauorum sequendam domini vendituri iunt, eosdem ostiatim circumducunt.Pro qui b. qui pecuniam Frinplerumq; quinque,qui no Fardor quia
strates florenosi constituunt, aut pluribus veneuut grandiorem defert,eos possidet. iex his liberi nascuntur,dominorum non minus ac ipsi parentes proprij nunt, sicuti apud nos boues,oues,& animantes caeterae. His iure suo ad omne a bitrium utuntur, licet interficiendi potestatem, nondum consilio Rege, aut Gubernatore, non habeant.
112쪽
De Biremibus seu Fustis, Triremibus seu Gallottis induibussu Iuncis, Paraus, celocibus, orsicaphis, tum innua, tum adiacentibu Elis locis
italis, se uosinguia coisdi, extruisue
loco soleant. IN Bantam Biremes aliquot quidem&Txiremes maxima isitur, quibus tamen industrie
uti non possunt. Longa afferuatione Solisque calore hiatus duxerunt, etsi superstructis tectis contra has iniustas quomodolibet munitae sunt. Illis vero utuntur', aut urbem quandam maritimam occupaturi,aut expeditionem in quem cumuis locum alium facturi Easdem quoque mensibus quinque ante aduentum nostrum contra Palimbam eduxerant, nauibus aliis pr6pe oo tum Fustis, tum celocibus, tum carier generis similibus munitas. Ad quas tamen instruendas segniores sunt. Harum dea subnexa suo loco figura exprimitur. Jormam quidem triremium habent ad puppim tamen circuitu se ambulatorio insignes. clauiri remiges caeteri inferius soli, sed conclusici tamen suum Lficium faciunt , quorum supra caput tabulatum pertensiuna est, in quo milites consistunt, ex eo loco liberiusi expeditius p tignaturi Ex prora quatuor plerunque tormenta; ipsis Base dicta exeruntur. Nauis ipsa malos binos habet Paraus suas insulis stubmittunt, vi pyratas cincommoda maris alia explorent δε eadem ordinariis denun- cient Cauent etiam , ne ulla bona clam in fraudem vectigalis avehantur. Hae tum
more superiniectae sunt tin eorum, quos delit ijs adhibent, phaseli Nisi per tecta illa , in nauem descensus nulli datur. Malos grandes , cum antenna fortissima ferunt, summaque imaque parte arithei ne longa laus P, eo modo , quo apud nos epi-dromi radius velum ex certo graminis genere contextum est cuiusmodi in mictan plurima parantur ' Eadem interdum ex arborum foliis consuuntur Proram sex pie'rumque viri occupant, ut, sici pus sit remos trahant. In puppi duo clauum tenent, terinque suum peculiarem qui non in pupps imae medio affiguntur, sed festibus ac lateranauis elatiora eligantur Remos huius generis Iuncos ipsorum uniuerse habent , quibus mare traiiciunt inmolaccam pandam, Borudo, Sumatram ct muccam. Insuper in prora praeter antehnam interdum illae Si pari malum habent, ab illa ad puppim usque superstrato tabulato intectar, ut conir solis aestum imbres& rorem tuti sedere possint nauigantes Parte postica hutam seu Speculam habent, soli nauis Capitaneo destinatam. Inferna parte Iuncos in spatia discreta dirempta est, quibus merces in trudunt. Per tabulati utrunq; latus ingressus quispiam est quo etiam loco suos focos habent Tabulis hydrographicis nullis tutatur, cum illarum ignari sint. Illarum quidem institutionem quandam
Lusitanis nacti; nunc compasso tuntur, & tamen praeter octo ventos non cognitos habent: cum apud eos toto anno duo saltem venti frequentius spirare soleant. Quorum4hus Borrholybicus, quem sua lingua Zeilaon vocant, Octobri mense exurgens , ad finem Marti j aut Calendas Aprilis perducat Quo interuallo unde tam impetuosa fluctuatione in Orientem exaestuant, Vt ex insula te Boc aliquando soluentes, post undecim dierum velificationem ad eandem repulsi nos fuerimus Aprili mense Euri , quos Timor pro insularum appellatione, quas perflant sicut&Galli austrum Leriniae Stasse id est, ventum ex Scotia spirantem appellant riuncupant erga re incipiunt, quorum impulsu ab ortu in occasum suctus tanta vi mouentur, ut vectoribus illis nauigatio ad occasum perfacilis, ab hoc in ortum dissicilis sit. In Moluccas aut Bandam insulas nauigaturi milliare aut sesqui- milliare unum a littore secundum Iava longitudinem excurrunt , ita , ut in prospecta semper oram teneant. Cumque prope littus unda, profundiori tutior, quam ab illo remotius sit insuper etiam de die violentior e mali ventus altanus expectari debeat: fit, ut iuxta littus felicior cursus fiat. Ventus enim iste accurate diligenterque attendendus est,& vela interim omnia ad littorum contigua cogenda ,dum ventus consilescat. Vbi dein post noctem mediam ab ipsa terra ventus commodus grato frigore optatus, donec Sol
Caeciae vicinus sit,&altanus redeat, perspirat. Eo tempore praeter binos gubernatores Aa uum nemo torquet: qui perpetuom littore,viae apprime gnari procurrunt, nec ulla mappa opus habent.
Navium harum Iunco quamplurimae fabricantur in andermachin, quae ciuitas insulae Mynta est: quo loco una,mercibus insupernecessarijs, ut Cera,oryza pi cibus resiccatis&aliis coin
113쪽
lijs commode instructa vili plerianque pretio comparari, diest. Ibidem nauis quoque aliud
genus fabricant, praemagnum,ad Iunco rere similitudinem,acatijs impulsum Biremes seu Ca- thuris quam plurima conduntur in Laisaon, lauae ciuitate, intra Charabaonis Iaparum sita ubi ligni, nauibus extruendis commodissimi,copia maxima prouehit. Indicae orientales insulae pleraeqtie hauigatu commodae sunt: naues tameti interimi silas tantum ferentes ita ut biremis maxima ultra a. o. onera non capiat. Accepimus tamen, eas,quae ex China Pegu importantur, aliquando maiores esse Celocium minorum genus quoddahi habent, cursus tam pernicis,ut admirari opus sit: quarum similes nullo nos vidisse loco commeminimus Eae ex alboris trunco excavatae sunt, priore parte admodum acutae; cum aluo rotunda Quae ut ne facile euertantur; utrinque ad latera binis arundinibus craD
sissimus, una e celoce orgia protentis liasi in aequilibrio sustinentur: ipsis drufidinibus tametum ante,tum post sparo transmis firmatis, dc ad nauem religatis. His velum tam grande superstructum est ut nauem ventorum immani violentia velo sucincine ueni, pessum ire ad ratione dignissimum sit. Qiuod si quidem aliquando seret,iatia expediti tameti illi ha tatores sunt,ut nullo ipsis euersio periculo satura sit. Uod si forte hauis; arunainibus dictis non aggravata, evertitur, tum illi repositae tamdiu connatant, dum re siccata ea caquis euacuata cursum caeptum promouere possint. Longius pro nauigantes, tuas semper sibi uxores fumilia, o socias assumunt nos impendicialiquando ad inii aliiquod tam loligitiquum iter sine officio humanum mulierum conestissemus Nobis 1taque gratificaturi, vitam de suis, nauibus nostris ad alii: qtarum os Xerunt: quam tamen ad eos in continentirentisimus, descessa sponsa ipsis gratias habentes: si
diuid gestumsit , dum rapia junco miseriremisset quomodo
item adfluuium Tantunaquae hauriendagratia λ i
ABantam ciuitate cum soluissemus ι adeoque ad exonerandas Iuncos captas,post insulas quasdam concellissemus, Dominis eorum indicium fieri accurauimus, ut adntis profe-chi, praestitam solutionem auferrent Cum vero nullo responso dato unco biduum integrurri releuandam dinerremus,lpem nobis subinde de dominorum accessii factitantes: frustratios
morari videntes, tandem merces exonerare occepimub. Interimi PS cinctum,&Iuncos red-Banianisum
adeptum Bantani expeditionem laboriosam Parabunt ad quam Lusitani eos invitam inura proterviates auxilium solidum ipsis condixerunt. . Caesari quoque,militi et Duci imperterrito pro
positi vi urgendi,nuncium secerunt. Micitaque cum s. vel . biremibus d viris φί
istam avide sitientibus in f pHoduain excubabat d nos simulante renuncians,quod Banta nis indignabundus,ciuitatem eorun ingredi non dignaretur suam interirn nobis amicitiam deferens, ad cuius veritatem testificandam quoque capram mitteret,& contra Bantanos auxilium nostrum consiliumque sollicitaret Biduo antequarn haec serent, nostri Iuncoquansam longo maris tractu persectantes,eanilem tandem sceperunt. Quod intelligentes Baniant,profanda nocte Iunc u duas emisserunt dirent, Nin Bantam hontendere simularent.Qu stratagemate futurum sperabant, ut, ad prioris diei exemplum,nos ad eas excurreremus,M longius a tormentorum praesidio nos ese feriemus: quos ob id ipsi occasione hac biremibus suisin medio cursu obruerent, reuersuros interciperent. Cuius quoque rei gratia iam dum naiaes aliquot sub Paloduam collocauerunt. Nos tamen singulari Dei prouidentia admoniti,&dolum intentatum subodorati, cohtra illas, naues nullas emisimus. Interim Caesar denuo paratu quandam cum munere ad nos expediebat, tutum commeatum sollicitans,quem impetrauit. Postea miterum a .lia ad nauem Mauritium appulit,cum vel . Chinensibus, quorum unus iospitis nostri iaBantam frater fuerat,solutionem a nobis acceptum aduectus. Cui, cum isdem dare per omnia non possemus, pereundem tamen nauium dominis quos ipse Gubernatoris mandato in vincula abreptos aiebat, veluti nobiscum facientes ut ventitarent ipsi,enunciari curauimus. Nihilominus, qui victu alia apportarent, nauibus nostris quotidie aliqui acclina bant. Quibus, cum ad Gubernatorem literas quasdam cruditui essemus , officium ipsi excusantes, sine venia&voluntate Gubernatoris se aduenisse,&ob id literas tuto non tradere posse, praetenderunt. Ex his ipsis,classem potefitem cum Paraus triremibus magna festinatione contra nos apparari intelleximus,lam dum certo decreto facto,quisnam eorum
conflictui principium daret. Itaq; ab Insulis nonnihil longius egressi sumus, t& ad hostes prospectandos,& eosdem reprimedos,maior occasio esset, neq; ab iisdem insperato a tergo
114쪽
inuadi pol semus sequente die Caesar ad naves appellens, rogauit, ut cum captae Iunco nobis nullo usui essent, illarum unam sibi impertiremus. Cui ex tempore responsum est,eas adhuc suis dominis asservari. Qui si venirent,tu eosdem, has recepturos, insuper debitam
pro exoneratis mercib. pecuniam. Qui si vero omnino emanerent, tum easdem nostra pace
Caesari haud aegre cessuras Nobis tamen interim persuasum erat,eum plus explorandi nos Ev bbλa is animo quam Iuncos impetrandi instituto appulisse. Data tamen colloquiscopia, quid a pri- Casar acta mo usq; nostro aduentu gestum sit,longa serie idem denarrauimus certo nuncio nos edoctos insuper professi, quod is ipse nos prodendi, obtracandi consilium coqueret. Quem is sermonem intercipiens,respondit, odio sui a malevolis haec omnia talia spargi,quae nos ob id mera figmenta crederemus Clam ad nos interdum quidam etiam Gusta rates & Abyssimi
veniebant. Postero die Caesar ad naves nostras remeans abducendas Iuncos instrumenta secum necessaria omnia advexit. Quem tamen priore responso daro dimisimus.Discedensis nos de nauali expeditione B .intanorum iterum admonuit, naues nostras breui oppi essuras. His itaq; ex causis commissarijs4 classia ijs omni b. coactis an,cum de omni negotiatione in Bantam confirmanda desperatum siet, loco eo discedendum siti, deliberatum est. Prius
tamen placitit, ad convehendam aquam dulcem fluuium tantam incurrere,&e hausta deinceps decernere, an ad id canas insulas procurrendum, an in patriam redeundum sita Quod postremum nautae omnes acriter urgebant quidem, causas,quae persuaderent, varias asserentes Contra vero commissarisa circumeundas insulas autores suasoresque non segniores se praebebant. Eodem adhuc die venientes quidam, de expeditis palatis Batitanis
iterum admonuerunt,quod nimirum postero die nauibus suis nos oppressuri sint: cui rei se nobiles multi&ciuitatis primates adiunxissent,ad milites animosiores reddendos. Prior ita quoq; diebus duas supra dictas Iuncos emissas referebant,ut nos a nauibus excirent,&inaiatum perductos opprimerent.
De rerum harum euentu itaq; anxie censentes,ex omnib circumstantiis conclusimus. praelium hoc commissum nobis nec commodo nec honori futurum esse:&tamen fieri posse, ut,licet hostium numerum frequentissimum caederemus,nostrorum tamen una aliquot desideraremus,in quorum vita nobismultum positum esset.
-- Vt itaque necessiria ageremus, ut vesperae primum appulsum locum mouen .. . . uium Jμη δη/βηβ, Versus Orientem Octo mill a Bantam situm vela fecimus,quam postero die AEthiops quidam , natione uetarates , nobis monstrauit , ad sinum occidentalem ad Ba ede Iacatra post in stulas quasdam possitam. Ibi ergo versus Austroeurum ad fauces insulae o orgijs fundo argilloso demissi inuenimus, Iauae terram eo loco maxima parte ex ortu in occasum protendi, humilemvi depressam,discretis aliquot pagisvi fluuiis conspicuam, sed breuij tamen undique impeditam, ut,exempli causa, ad uncto, Tanharan, quae valde populosa est, Paravi quam plurimis abundat, quae ex Iacatravi littore finitimo in Bantam inuehuntur Terra penitior multis paruis insulis habitatur, ut& sinus ipse maris: intra quas omnes instulas velis tutus transitus est, quarum quam multae hortisi viridariis, frucstus Iavanos promentibus, amoenissimae sunt. Infra has insulas , piscium maxima abundantia est , ut horum gratia plerique piscatores e Bantam piscatum eo e
Nouemb.8.Nauem nostram necessarijs viris munientes,cum dicto superius indice su-uium inuecti sumus, magnum quidem&profundum, sed ad fauces tamen breuijs impeditum. Eo loco neor quaedam vestigia offendimus, piscatoribus praeterita nocte ibi quietem captantibus relicta. Hominum quoq; vestigia legimus, sed homines tamen nullos conspicati,etsi milliari uno per aduersum flumen pagus quidam magnus , Regi Iacatra subditus prospiciatur. Die proximo hinenses aliquot cum Paraus naue ad nos appulere inter quos hospitis quoq; nostri affines erant. Hi aliquot ollas vini sublimati ad nos apportabant, ciri Iacatram pro alijs quoq; reseciamentis auehendis propere redibant, commemorantes prius in Iacatra unam adhuc Iunco Muscatis nucibus oneratam subsistere,quae breui ante ex Bantam insula soluisset. Quod nos tamen eius indiciu ita interpretabamur,quasi eo nos propter Iuncos supra dictas geminas ipsius arbitrio nondum cionem hanc euentus confirmabat. Quotidie enim ingens Paravi copia multis homini b. stipata ex Bantam in Iacatram cursiuabat, quod ante hac isthac in regione nunquam euenerat,&Iavanos ipsos in admirationem compulerat. Dicti mensis die II. noua Paraus ex Bantam nos exploratum, institutum nostrum percontatum appulit,titulo vendendoru commeatuum, porcellanarum Commemorabant hi Lusitanos Iuncos duas nucibus Muscatis plenasemisse,&easdesoluere coactos:dissidio vero inter eos coorto,Lusitanos quosda grandib.
115쪽
traiectos esse mauium vero dominum,tormenti maioris globo attritum,occubuisse, Sed hae in res nugae erant. Interea hospitis nostri fratera inauem Hollandiam rursus appulit,curvice tificatione,quod Iuneo nucibus conferta vel dum in fluuio quodam ad Iacatritam moraiareturrad euius tei veritatem certius noscendam suos insuper ministros sub specie cibariorum
emendorum in Iacatram amandauit.
Nouemb. H.die, senatu classico iterum conuocato,eollectis suffragijs statutum est ut in Iacatram aut Sundam Calapam vela fierent,compertum nimirum4 citum,quae nauis istius nucibus confertae ratio statusque esset,&aneas nutrierato aequo pretio adipisci liceret Culus periculo facto, post consilium ex re&tempore caperemus. Postero Itaque die, cum re uersis claui victualia nobis attulissent,velis leuatis Iacatram incurrimus,a tribus insulis fluuio praesitis,mare ascendent es quod puluino tum alter ad austro notum velsus terram pot- rigeretur. Ad Austroeurum itaque properantes,vitandarum insularum causa cursum re bro variavimus, Velperi ad Iacatram urbem substitimus, ubi polus australis grad. s. minim o .utollitur. Haec primitus Sunia lapa dicta erat, propter Cocos seu nucum indicarum v-beitatem, quaeMalaice Calva vocitantur.Ibidem .orgiis fando argillos coiissedimust aetara ipsa humilis&depressi,extLiberantij s&Insulis plurimis conserta ut nocturno tempore illic t ansiri non nisi cum periculo queat. Eo itaque appropinquantes,nucum Paravi quideruvante fluuium perstantem vidimus , sed si in ulnaues subinde alias atque alias turri adeuntes tum abeuntes, quasi eam exoneraturae,& in Bantam traiecturae essent sed haee omnia iuperniciem nostram ita excogitata erant. Vniuersus enim fluuiusquamplurimis nauib.a viris instructissimis oppletus erat, nos certo inuaseris, quamprimum nostram celocem Iuneo nucum appicuissemus.
Die I . bono mane, excivitate Paraus quam plurimae discretis Vicibus euiri cibaiijanauibus nostris applicuere. Sed&Sabander ipse nos accedens obtulit, siquidem quibus
dam rebus nobis opus esset, eas ex urbe aduehere. Si vero quendam e nostris in terram eumissuri essemus, tum ad eorumdem vique reditum se pro obside apud nos commoraturum.
Enostris itaque binos cum hospitis nostii astine in terram emisimus, qui data opera pereon
tarentur, num certa forte quantitas aromatum venalis prostaret. Qups abeuntes Saban
der, homo valde ciuitu,&Lusitanica linguae peritus ad ciuitatem usque comitatus est, ubi nostrates ad OG o. aedium ostenderunt. Ciuitatem ipsam fluuius quidam praemagnus permeabat, sudum congerie alias munitam. Incolarum vero pars maxima deserta ea pro fugerat. Sabander nostrates ad aedes suas vocatos, laute splendide habuit, circa Vesperam ad naues redeuntes quidem meteterum de mercibus nullis venalibus certio. Enhvij res Regi, terrestri itinere eo profecto aduentum nostrum significauit. Praecipuum maximum ciuitatis commodum, fluuius perlabens est,qui originem uam,ut supra dictum est, δε μι in penitiore terra sortitus regionem uniuersam irrigat,&ad fructus omnes et culentos vegetata quorum insignis copia sequenti die ab incolis post ad nos perlata est, de quibus cum ijs amice& pacifice conuenimus. Die I Rex ipse Holla laenaui appropinquauit, primasib. nobilib. multis stipatus: cui undiquaque nauem perspicato honorarium oblatum est. Discedens deprompta humanitate& muneratione facta gratias egit,&siqua in re sua ope nobis opus futurum esset,voluntatem paratam detulit. Diea 7. Senatus classicus decreuit, hin laua versus oriente pergeremus, etsi nullius lucri id spe fieret.Sequenti itaq; die anchoras leuantes , proram tecta per fretum secundum littus Iavanum orientem versus protorsiemus. Eo die cum vix horam unam vela fecissemus, nauis Amsterdam in breuia impergit,a Iacati duobus fere milliaribus desita, quae prius obseruari non possunt, quam teneantur, cum nihilum exaestuent. Quo impulsu nauis rimas egit: ad quam ob id inde abducendam , Celocem paratam emisimus. Vespere appellete,iactis anchoris quod nocturno tempore ni
uigatio ibi periculosa esset,in solo argilloso sex orgijs,a Iacatra sex milliarib .cosedimus proapius ad Crauaon pagum,quod propter piscationis felicitatem piscatores plurimi consedet uti
Postero die duab ante auroram horis leuantes anchoras, tecta secundum littus promouimus , quo loco ora maxime incuruatur, ita, ut rectitudinem nullam perpetuo tenere liceati Die M. Iunco quaedam nobis obuiauitiquam cum Amsterdam nauis lina consectarenatur, ad alloquium eos attingere non potuerunt. Curam itaq; coeptum continuantes, die iἐι procellis immani b. concussi sumus, adeo, ut Hollandiae nauis velum ruptum N solutu ven iis dissiaretur. Die a . plicatores multos e mari orae approperantes conspeximus t qui cona pellati,nos qua proxime ad Iacatram esse de nunciarunt. Interim collegi u aliquoties collectu leuco actum fuit gratia deliberandi, quemnam porro cursum teneremus, Commissatii de
Moluccis adeundisinsistis instabant, tentatum&exploratum,an ibi neutiationem certarn stipium
116쪽
stipulari liceret. Hinsulae fere o o. ruit versium Orientem sitae erant,ad quas attinoendas&temperias commoda,&optatus Ventus,&fluctus secundus fauere videbantur Nautevero caeteri insulam SumatrΨ relegendam.&Iunco illam ibi expectandam, quae inde in Bantam piperis apportand ausa perrexisset, consultuis raIi sunt. Sed frustranea haec omnia fuerunt Dier mluta cuidam succellimus,ex qua piceatorum ingens numerus in mare pro- cui rebat. Hi nos ad austrum insuta vela lacere debere innuebaiar. Quo indicio sustoicabamur oloco habitaculum quoddam prostare Insula haec montibu Telsis vastisque, e terra depi est aerecti sua signis est,arboribus iuxta Vndique conspicua. Eodem loco polus australis grad. Meu vi Insula Dramaaniam vocata est, a continente non procul absitari ad quam. fundo argillosio an est oris demistis,a terra emi milliari no occidentem versus Io.orzijs con- .lasiimus. Ollegio itaque mic conuocato, pro more nihil magni decretum est
usmodo quatuor naues in portu ad aT anchoras miserint. Deprodition ariter a Rege id solarandaon dicto,
Porro itaque secundum littoris productionem prouecti 2. Decembr. ad nos appellent e I tores quam plurimos conspeximus, Terram hanc supra Tu nesse nobis significautes Ad Anglum itaque nobis oppositum permeandum omni nisu contendebamus Hoc loco terra ab ortu maustrum a meridie m aquilonem porrigitur, mont Usia alias& facile noscend Q. ubi prae emanens quidam mons ab occasu in orientem nauigantibus se galeri formacum margine tit pandit,in cuius Vertice arbor quaedam , supra caeteras omnes longe caput pro rens conspicuur. Ad huius montis respectum occidentalem sinus magnus quidam, fumo similis comparet. Hinc itaque versius Euro notum a littore es qui mili ati progressa O, contra nos angulum quendam,&I crates pri perare,' Iuncos iridem aliquot anchoris sub sistere videbamus. Ibidem reaque&nosmet Io. Orgiis anchoras fundo caeruleo luto si iactauimus ubi tamen desuarto coorta tempestate,anchorae firmiter stare non potuerunt Loci itaque incolia cum nos conspicati essent, ad compellandos Pa Vnam emiserunt. Quae turbinibus urgentibad nauem Amsterdam littori proximam applessi, de aduentucians, si1 ad posterum usq; diem ibi commorari placeret,idere toto nostio futurum Prinsto enim aromata quae am,Vt Garyophyllos, Macem, nuces Myristicas,&alia esse, Quae nobis vendituri essent. Re uaque inde ad naves caeteras disiecinores expedita permoge ibi quidem se una anchorae fundo lutoso nihil firmarentur,compulsi vela fecimus.
Impetum ergo nauis Holandia secutura, Pinae tam violento insultu collisa est, ut eius maiorem cum Corbe mali confractum delicet et , ipsa simul haud leuiter collisione ea hine' ut . Coactae v. que ii denuo iactarunt anchoras,accepti damni nos interim era diore displos tormento commonefacientes. Nos tamen signo hoc nihil pensitato , velis minoribus altum mare iam ij restrictis,iam diductis petiuimus, ut diem posterum consequeremur. Die . conuerit ad naves caeteras iuxta littus,anchorasmisimus Gntellecturi cu-aus generis merces qua quantitate adipisci liceret Terra haec&4psi collibus asperata. tribusq; longis planis naontibus veluti mensis nuptialibus, Lusitanice LauerusH de Tubaon, MalaiceBrito Gill dictis intersignata est. Cum aduenis itaque caeteris nauibus colloquio instituto, comperimus, discretas quasdam,P-,rebus ad commeatum pectantibus one- Iatas iam ante nos ad eas appulisse,&indicasse simul tres I Garvo phyllis, myristicisi efertas a Dominis earum nobis venum oblatas esse Proculus tamen certificatione virum unum cum Gu Zarate emisimus,&tres incolarum pio obsidibus retinuimus. Ad hanc metam crustates quatuor sibi inuicem vicinae spectabantur: Una occidentalis Tubaon altera G- tertia Brantion& quarta orientalis Surub'a caeteris minor Ameridie cum Gm ratera imus noster redii
alieoo. equitibus promissas hastas gestantibus.&peditibus quam plurimis, cibus coruscis stipatum Specimen Insuper optimorum Garyophissorum obtulisse, aiebant Auti Eeme de quibus incolae prius ad nos edisseruissent. Sed&aue Ee me nos donauerat, quem in Hollandiam nobiscum aueximuS. Decembr. . Paratas aliquammultae nauibus appulere, quibusi defectitius quidam Lusitanus veniebat, qui, ut referebat, septem annis in ista regione habitauit quem hos tamen a Lusiitanis caeteris emissum credidimus, ut quod coxit postmodum, infortunii intritum
117쪽
quaereret. Hic ad Moluccam nobis vectores offerebat seu vii rindices de Rege Tubaon semissum significabat,ut aduentu nostro gi atularetur:& tandem obsidem se offerebat, dum areb.necessarijs omnibus instructi essemus. Interim e nostris duo iterum in terram emissi ibi spromptos paratosq; binos equos inuenerunt,quib.ad Regem Lella dictum pergerent. Quod Leta, rex tamen nostri ossicium recusantes,pedites ad regem profecti,abeo humanissimi excepti sunt: qui se postero die ipsum ad naves venturum aflirmabat:&vituto in Continentem egredeiatemur, obsides te tam praestantes missurum pollicebatur,Vt eorrum praesentia contenti futuri simus. Nostratib.deinde quantum quidem metiri oculis licebat ao. onera Garyophyllorum monstrabant,quae si vellemus,bona pace aequo pretio nobis vendituri essent. Qui b. transactis ad naves nostri redierunt. Die postero ad regem excipiendum paratis& nitructis omni b. tum aplustria velatilia fecimus,tu nauem ornamentis praesenti b. illustrauimus uti od identes incolae, cur aplustria proferremus, missa Parao causam quaesiuerunt,cum tamen amici nostri, Bantanorum, apud quos idem fecissemus belli tempore ,hostes essent. Quib. cum haec inhonorem regis fieri responderetur, misimpulsis terram repetiuerim t. Lulatanus postea ad Mauritium nauem reuersus, res quasdam videnda rogauit , nimirum thor cem ferreum,&pannum rubrum,quae regi empturus ille videbatur. Qui b. tamen denegatis
ad terram rediit. Interim duas Iuncosa littore in altum mare excurrere,&breui reuerti vidimus: eo videlicet instituto hoc factitantes,ut nos a nauium tutela longius prolicientes Bostrasi scia opprimerent. Paulo post sex praegrandes M,instar Triremium, hominib instructi milies . ad naves appulerunt, quarum tres ad nauem Amsterdam,caetera ad pinam diuertebant. Illi, cinus. qui naui Amstet dam vicini veniebant, pecudes duas proferentes,eas nostris dono dat uti xi de bantur, 'Cum vero nauem ipsam admissi ascendissent,pugiones suos,quos creis vocant distringentes,proximos quo suis inuadentes confoderunt. Qillorum dux Sabander commisi sa distat serium ipsum,&nati clerum cum binis alijs lethali vulnere illico sauciauit: reliquos ciuoqbes auror νο- quotquot in superiore nauis parte inermes stabant, simili furore infestauit. Quem tumuliqui
cuin, qui in inferiore naui erant, audirent, quibus chartis arreptis prosilientes, in medios hostes irruerunt,eorumque quam nlurimos breui laniena prostrauerunt. Quo siccessu crescente ipsis anilio,e nauis editiore loco corvectis lapidib.tam violenter eos impetiuerunt,ut Iavani de nauib. praecipitari paulatim incipererit, Ad nauem Paraus una ruberat,&sanis &vulneratis quamplurimis onerata: quam nostridisplosis tormentis concussam funditus distruxerunt. Interim cum caeteri, qui Pinae acclinaderant, suos confertim de naui Amste dam praecipites delici viderent, de eadem alea contraPisnam rentanda desperantes, nauem Amsterdam reuersi praetercurrerunt. Nos vero qui caeteris in nauib harum rerum ignari latebamus , cum ad tormentorum fragorem excitati clauanos tanta multitudine e nauibus exturbari videremus, adeoque pro iutionem quandam gliscere uspicalem lita Celocem nostram insilientes fugitivas Parao co- sic hali earum unam attigimus: quam tormentis fulminantib., acinacibus districtis ii, concussimus,ui illorum,&caeteror im pariter,qui e nauiAmsterdam deturbati passim magno numero obnatabant, pauci superstites relinquerentur. Huic tumultui qui littore attendebant, cum viderent,in natantes lauanos nos tam acres &indesinentes serere, cum 13. gradibus Param,instructis hominibus quampi mimis plenis ad nos soluerunt. Quos tamen
continuis tormentorum fulminibus naues caeterae ita praesenter exceperunt, ut ad littus re
meare omnino cogerentur. Caedendis itaque hostib.iam defatigati, illorum captiuos quosdam ad Amsterdam nauem nobiscum abduximus. In qua tam miserum illico spectaculum nobis exhibitum est,ut verbis id commode exprimi non possit. Nam in primo illi eo aditu
caesorum tum amicorum, tum hostium magna strata turba comparuit. Et quod omnes omnium maxime in commilerationem pertrahebat,caesio pueri eiusdem, Io. vel II annos na-Ase fuerit nauclerique cognati erat: quem frendentes, crudeles illi latrones iam mortuum vulne , vice is Tibus s. immaniter pertuderant. Cuius crudelitatis innovata memoria ita nos commoue-- rat, ut captiuos nostros omnes caesim punctimque ex tempore conficeremus. Hi prius commemorauerant bbis,quod ex Bantam ideo in Iacatram appulissent,ut fucum nobis monstrata myristicarum Iunco intentarent. Iuncos quoque illas binas quas dudum e littore in altum prouehere conspicati essiemus, ad nos proliciendos,&dein inmedio cursu opprimendos emisi affuisse. Conflictu isto Iavanorum Iso.&nostr0rum Ia ceciderunt,&praeter V umnu hos quatuor alii vulnerati, qui tamen sanati euaserunt. Tota dies haec eiiciendis e naui cala-m με meribus consumebatur,quae Iavani tamen sedullo interim piscabantur,a nostris aliquoties e-
118쪽
Decla seis in t adurun es hinc ad Pulo Le Boc prouecylone: se quid
Atrocini j itaq; huius facta pensivatione,cum de tota nostra negotiatione ibi actum esse, neque commodam nobis ulciscendi occalionem ipsa enim ciuitas mulis& vallis mutanit illima, nos contra ad eam oppugnandam insufficient Seramus prostare prouideremus: anchoris sublatis sub noctem terrestri venito Oluentes, Amsterdam nauem viris munmimus,chmoasedes. Scc se recta in Maduram sulam versus partem Occidentakm tenuimus. Quo loco oppidum primarium situm est, Cherisse habitat inluxta quod 3. Oiglis anchoras depressimuς. Bieuitempore ibidem considentibus duae illico Parao adnatat garunt, magistratus sui mandato, si placeret nobis,negotiationem amicam ou. Equam de nunciantes, i insuper vicitialia nece L saria promittentes. His de s Age ad ιdesolatia omnia comperta erant, a crebrisuaraim disscitisionibus quae eos quoq; de cauendis nobis admonuerunt. Postero die, cum pistatores innumeros in altum excurrere pio spiceremus,classi nostra Para: M quaedam appulit, viris 28. instructa , qui se aromata quaedam ,ecnaui quadam ante annum arenae impulsa redempta, venalia habere commemorabant. Sed mendaciunt Iocesse postmodum ab aliis cognouimus,qui harum rerum omnimodo ignari erant. Nos tamen nihilominus eorum prunario duo specula honoraria obtulimus. Diea Decemb. cum caesorum bonis vendendis occupati essemus, ex Madura tres Paratu ad nos soluere vidimus. quartum plima minister&interpres Cheriis aduectus num Regi Sc Cherisse ad naves nostras accestus pateret, rogitauit, secum ni Dirum Capras, oryZa pueros venales allaturis. Cui, cum licere quidem id rei ponsum esset, seditiones tumultu
in Amsterdam naui inter eos,qui ad Cid.tyo Vulnerati fuerant, coorto, interpreti reuocato, m-
iunctum Henunciatum est,ut Rex ad nauem Mauritium cum tuis appelleret non ad Am-
stet dam: quo percepto is discessum fecit Paulo post ingulari Parao Rex cum suis, aut obliuione dichorum,aut alio proposito malo actus recta ad Amiter damnauem vela fecit, aquanos haud pridem cum 13.viris ad Mauritati nauem e X cesssieramus. Bollandi ex Cum vero una istarum nauium hominum duobus ordinibus conssidentium ingensem qp q qi copia aduehere tui prarieritorum malorum memoria terrore nostris incusso de remedio tu- μμ ρης- te comta iunt directisque in ad nauigantes tormentis trib. contra Paraos trinoide
tio. iuni defuimmarunt, quarum Vna torti collit ulta contacta eit, Vt o tota undique discreparet, hominum ea vectorum pars maxima aut Occideretur, aut saltem grauius vulner Metur. Tormentorum itaque fragore a nobis ex Anaster dam naui ob audito, cum simul in hostili bire mi ere etas aliquam multas hastas contueremur celoce nostra in eos confertim irruimus, propiusq; contra pugnantib. coniuncti, caesis multis, ZI. homines captiuauimus,lirier quos Madis, ct inafoemina erat Occupata itaque Parao,inter caesos&Cheriise notatus est, Rex ipse- Rex, o Cia me quibulla aurea, gemmi Squinque decorata,eademq: e cingulo pendula conspicuus eri coi rat. Qua ipsit detracta, cadauer tum Regis, tum Cheriis e cuius brachia tormentorum glandib. decussa erant)in mare exturbatum est. Captiuis itaq; iam ad naves deductis,&sauciis obligatis, quaestione habita comperimus, hoc uno molimine aut proposito eos appuli se, ut, si occasio daretur, nos obtruncarenta. sin minus, ut institutum licitandis quibusdam mercib. ω velarent. Inter captiuos filius quoque Regis numerabatur,annos circiter octo natus, o tum
,h mis membris, tum corpore Uniuerso pulcnerrimus: animo caeteroquin ita prudens & sagax , ut eum omnes oppido admiraremur: Puer hic pro suis subditis, saluis&intactis dimittendis, valde sollicitabat. Cui ob id gratificaturi postquam illis cibum praeministrassemus, instim
et a Parao nouendecim eorum in terram X posuimus,&binos saltem pueros, naui Hollandiae seruit taeos retinuitarias. Populus hic ad exemplum orti,qui in idayosunt adeo pertinax, S: robustus erat, et sit quidem framea aut lancea perfoderentui, per ipsum instrumentum sese ad Iuebla=um vindicandum percussorem pera digerent. Quin&insuper ex mediis undis natitantes tam 1- Milicstn nimose suis pugionibus restiterunt nostris, ut nilsi praesidium accepissent maturum,eos omnino obtruncaturi fuissent. His ergo rerutra praesentium periculis nouiter a nobis euolutis de expensis, subp. Decemb. noctem locum hunc deserere,& porro vela facere consultum rati sumus Coacto tam e senatu nautico deliberatum est saniusne videretur,ad insulam Baiidum, aut Anibynaminin Moluccavi nos procurrere , an Vero agendi actis navium unam de Ierere.
Cuius tamen rei cum statutu expressum fieri non posset, ulterior deliberatio in diem futuruditata est. Quo cum denuo conuocarentur,Commissarii reb. aliis occupati, suam absentiam
119쪽
excusarunt quidem sed simul tamen vociim suum ad caeteros tale enunciarunt, ut, si nautispoiro vela fieri non tutum videretur, altam illam terram tamen, quae ad Carciam sta esset, nauibus incurrerent, dc sibi disploso prmento huius decreti.sgnum darent. Eo die integro Commissarii in Amiterdam naui occupati fuerunt. Decembr. II. propius ad terram nauibus actis,ad insulae faciem occidentalem IJ. vel p. orgiis fundo argiloso consedimus Hoc die itaq; Commissarii libellum nautis obtulerunt quo,quae progressa die deliberata fuerunt, repetiuerant quem tamen nautae acceptare nolebant. Ibidem in littore viros Σ1 oberrantes vidimus .inter quos&dynasta quidam spectabatur. Hi monstratum nobis cervum venum offerentes ,responsum nullum acceperunt,quod ad littus propius admouere nobis peticulosum videretur. . .
diii l. Postelo die scapha parata ego in terram illam egressus sum quae Le Boc dicebatur, Ladie Bochtoria quarti ante triennium Regis de a para,eius domini mandato Colonia quaedam,ductore o Mμη ρώπω. bili viro,& terrae eius praefecto futuro immissa erat. Quorum cultu diligenti breui tempore
ita foecundata illa terra fuit,Vtiam oryzae,gallinarum, armentorum,ceruorum,volucrumq,
fibundati iis malit. Ferrum,plumbumq; apprime illi expetunt. Cumq; de commercijs cum sex incolis sermonem fecissemus,iussi ut ad auferenda victualia a meridie reuerteremur, ha-ues redadiuimus Ameridie celoce emissa,ab incolis,nos expectantib. gallinas&fructus oblatos mercati sumus. Sedac Parao ad naves acta nostris nunciabaxur,Regem loci vivi Gubernatorem insularin littore eos ad colloquium expectare. Qua tamen die cum tempestas. aerem turbasset, nihil a nobis aci um,sed ad diem posterum omnia dilata sunt. Die itaq; 3.egressi cum feriae aut sabbathum ipse rum celebraretur,commemoratione dignum nihil feretiansegimus Ameridie commissarii libellum iterum scriptum obtulerunt: quem, ipsiam ta-nien nautae ex causa detrect arunt. Missis itaq;Legatis,conceptis verbis ommissati sollicit i . . runt ut Hollandia nauis cum Pina sibi traderetur,aduola ηm insulas cum ultro suturis se-visisse. ciis adeundas. Quod tamen nec ipsum impetrarunt, naucleris contendentibiam ut id fore coti ducibilius viam sterda nauis bonis in Mauri titi transpositis, deserta illa ad patriam rediremus,&dominis curatoribusq; nostris itineris facti ratione redderemus. Diseisiis itaq; trinq; aniatis, hi profectum est,quod nauarchi& separationem nauium non ratam haberent: μex Amsterdam naui pecuniam parata quaererent,veriti nimirum,Vt nostrorum alioqui ea lorigi uspio currerent. Nullius itaque partis suffragio per omni arato habito ii tandem ut leuatis velis in patriam redirent,conticinatum est EEgo meridie vento insulano impulsicut sum ii trameridiem& septentrionem tenuerunt. Addi i stilaea Iauasi .velis imilliarib sitae angulum quendam breuia quaedam consisticiuntur,ex quo itidem loco duae era alti montes Ia-, ni notantur, quos circa P ruam esse,coniectura praeferebat. Decemb.i4 die, cum non procul ab insula percurreremus, piscatores se plurimi visendos nobis obtulerunt. Occidentem versus ergo commeantes,stationem quandam tutam per-uxstigauimus, qua nauium nostrarum unam re inqueremus Nanari ad promouendas naues uniuersas viri non suifficiebant, qui uno numero saltem '. tum segri, itum claudi, tum sani stupereramus:&nauis .praeterea Amsterdam ex illisu ante Iaca trorum facto ita rimis ivndique diducta hiabat, ut nauteae exigendae perpetuo studendum esset. Spe ergo commodi loci adeundi usque ad diem 23. vel urgentes, priorem insulam ad Caeciam sitam iterum c5spestu nostro oblatam accepimus quam primo intuitu insulam Chirimaanua credideramus. Cum vero diebus Ιχ. continuis ad Occidentem tenendum enixe laboraremus t venti vero septentri ozephyri,qui eo loco ab Octobriisque ad Martium spirare solent,magnesvium lentia nobis obseruarentur: coacti in latere Orientali sub insula dictaa .orgijs fundo arenos iterum naues defiximus Eodem die nauclerus Ian Misi aer mortuus de sepente coneidit, si Μ' cuius obitu uniuersis grauiter perculsis,ita apud pleros , trepidatum est, t&illi,qui antea, ulteriorem nauigationem consuaserant,iam pleno voto reditum in patriam assererent,prius quam venenoso aere isto plures infecisti,Vitam exuerent. Postero die de nauclero nouo defuncti loco subrogando deliberatum est. Die 17. Decembr. anchoris sublatis, ex insula nonnihil versus Orientem intrandae
commodioris stationis causa promouinvis,&orgijs Ιχ.considentes Amsterdam nauem pau-A Hiis, Iatim exoneraret exarmare occepimus. Quo labore usque ad II. Ianuariidiem,anno In 7. usi combu- occupati eam tandem admoto Vulcano, succremauimus. ina adhuc conflagrante, incolaru ιμ' multi luis nou, vadis appulerunt, ut feriamenta nauis residua , quae magnopere expetunt, redimerent. Indies quoque quam plurimae Canoa ad naves accesserunt cum cibarijs resectamentis nece stati j alijsci quae omnia ferramentis ex Anasterdam naui detractis coemimus. Inter eas: Cano asina venerat, caudam satagens,cur potius nauem exustam, qua Regim, aut
120쪽
aut Gubernatori loci venditam voluissemus,qui eam pretio non vili redemturus bisset Die pii. Madis Ix lan pueri duo ad Maduram capti ex ollandia naui profugi enatando se in insulam e νεὐει evri Foc proripuerunt,cum scaphae nostrae pro aduehenda aqua abessent. Eodem die, cum propter puluinum fluuio praetensium nobis aquam haurit e dissicile fututum videretur, anchoras
proposito fines ad auam orientales adeundi,& ad reditum nostrum in patriam nos necessa I iis omnibus instruendo concepto, teleuauimus. In medio itaq, cursu breuis ad insulas obiectis Hollandia nauis tam violenter impegit,ut tota retro consiliret. Deinde vero loci statu explorato nos in mediis scopulor tum cinctibus vel fari conspicati sumus, adeo ut, quo aditu ingresti essemus, pereundem nobis omnino regi ediendum foret. Pol eleuationem ibi te nistantes,austrum sex gradib. & minutiis Io. attolli obseruauimus. Os iu itaq; dictum iam tur-
ἔμηρ si emansitutis nobis ex Hollandia naui natu a quidam elapsus, oculis nunquam videndus
hosti . ii periit ostio enauigato, cupropter obiectos undiquaq; copuos nulla porro pateret trai 1-itus, cursum versus orientem in Maduram relegimus,insulae vicinae littus perpetuo tenentes. quam humilem pressamq;,ωnullis montibus exui gentibus asperam notauimus. Dieri . si1 num orientalem occupantes, versus austrum defleximus iuxta porrectum Ballabuan, ut laua pone ambiremus: Nam ad Septentrionem pro cuirere, nec per vento Saduersos, nec per anni conditionem nobis licebat. Ex eo loco continentem auae, valde montosam, Panaruca finitimam conspeximus Aqua cum . adhuc milliatibus abessemus, recta ad littus austroZephy- pisia, impin rum peri eximus Pinas,qua sub II. diei auroram nos piae uolauerat, interea nobis tormentosis displos terrorem incutiebat haud modicum, quod de ea male agi suspicaremur: hac prae e tim de causa, quod propter crassas tenebras, nec eam consequi omnino possemus, nec ignem succensum eius pei uidere. Denuo itaq; ex tormento signo dato, scapham nobis etiam obuia missit,ut ex breuijs,quib. impegisset,eam expediremus. Quam missis aliquot de nostiis i. testa-Mom sulphuria anchora ob id extricauimus Mane ardentem supra Panarucam montem iterum conspexi -N qm mus, quem cum magno incolarum incommodo vix ante decennium erupisse primum supra commemorauimus. Ex eo crassissimum&densissimum fumum eleuari procul spectabamus,
, . ut montem iuxta alium, Surra de Pagode siue Pracada, P.iginis,grandi templo super eum ex- .aris is, tructo,aut ab oppido Pracada, ruxta fluuium ibi sito nuncupatum. Adimii huius montis,ut F, ata diximus, Pina nostra illi erat. In Pracadae oppidi confinio duo adhuc oppidula alia prouis e-
Chandana bantur, ad quorum unum Chantanam tres Iunco,anchoris nitebantur.
Hoc ipso adhuc die fretum ad Bassabuam in littoris Iavani longitudine procurrentes attigimus, qui locus creb iis curuaturis difficilis insuper quoque scopulis, breui j multis periculosus obuenit. Ibi ergo'. orgijs infundo lutoso consedimus, vel sus ortum Balyinsu-U Fς υ ρ'ς lamos versus occasum Iavam habentes, quae omnis regio valde montosa, MoryZa plerunq; his um, , obsita concernitur.Hic Vespei tilliones videte licet gallinas magnitudine aequantes, quas assesas indigenae manducant. Hρdani Hollandia itaque nauis littus Bal incurrens, cum angulum eius prope iam abiuisier,' ' stu iis eidem oecuriens tanta violentia&insultu eam retro pulit , ut pernicissime volitare .riviis V putaretur. Cui sustinendae nulla vel robustissima rudens sufficiebat. Nam impetu uno iam&ad tria versus Septentrionem milliaria retroacta fuerat,& parum aberat, quin paruae cuidam insulae intra Balui&Iauamsitae, impegisset. Primo insultu anchora e naui iactabatur: cuius tamen rudens breui minutum dirupta est. Tandem vero denuo infra Iauae insulam iactantes. 8. orgijs eandem obfirmarunt, e conspectu nostro prope emotam. Ianua I 8.die auro a promicante iuxta Bali insulam Iava subiacentem, 26 orgiis anchoras demissimus. Die 19. Hollandia ad nos rediit, ubi cum Parios in littore Iavano multas conspicaremur, celoce expositi ad eos appulimus, ut de dulci aqua haurienda percotaremur. Propius congres-s in una parao septe viros offendimus, qui modo ex Panarucam se venire dicebant, ubi qui, dem aquam haurire liceret,sed multo minore copia,quam quae nobis sufficeret. In Bassam-buam vero unius diei meta a nobis absita fluuium quendam amoenissimum nos inuenturos affirmabant ex quo abundantia summa nos reficere possemus ad quem propediem se quoque vela facturos spondebant. Hos itaq; nonnullis melculis donatos, ut propius ad naves nostras accederent,&inde nos in ciuitatem educerent, rogauimus: operam se non frustranea facturos promittentes. Cuius praestandi ipsi quidem nobis fidem receperunt.Nos interea ad commeatus parandi occasionem excurrentes, Iuncos iuxta Chanda nam morantes aggressi, eius copiam sufficientem impetrauimus. Sedri nobilis ex Panaruca ad naves nostras pro-μnquabat, commemorans te a Rege ad pagum quendam emissum eo ,ex quo omnes co-Iae metu belli, quod Rex Pa seman Bassambuanu iam grauiter obsessis,fecis. - . se nos in portum ad Ballam buan deductivum spondebat. His ita