Chronographia regum Francorum 13801405. 1897

201쪽

Thomam de Molbradio ducem Morducidensem, m rescallum comitem, salsum et infidelem regis et totius regni Anglici proditorem. Dux autem Morduoldensis in presencia regis evocatus, de proditione se excusavit, asserendo illum sal- siter fuisse mentitum et propter hoc ad singulare certamen prumptum se esse dixit et paratum essendere contra eum. Audita itaque utriusque partis asse cione, rex fecit utrumque arrestari per ducem Sudriem sem eo tunc Anglie marescallum. Sed quia dux Arvordensis dejussores corpus pro corpore habuit iiij' duces, scilicet patrem et patruum suum Lince trensem et Eboracensem et Albemalle conestabularium ac Sudriensem marescallum discessit et pro alio nullos fideiussores rex recipere volens, sub custodia in castrum suum de indesores ibidem impristonandum misit, ubi postmodum xv diebus lapsis rege a Partamento dicto reverso et ibidem in solio justicie sedente', astantibus patruis suis ducibus antedictis, conestabulario atque marescallo ac aliis baronibus, prelatis et aliis quamplurimis, utroque duce in plena audiencia evocatis, scire voluit causas eorumdem appellantis scilicet et essendentis. Tunc dux Arvordie assistens proposuit quod dux Morduoldensis esset traditor et infidelis contra regem et totum regnum, affirmando illud quod ipse receperat a rege octoginta milia nobilium auri ad solven-

202쪽

dum soldariis de Calesio quibus tamen nichil horum distribuit e Insuper extitit occasio omnium tradi cisionum contra vos et regnum vestrum citra sp . cium xviij j annorum commissarum ejus eciam consilio et tradicione interiit patruus meus, dux Claudocestrie, filius boni regis Mowardi s Alter vero se excusando hec omnia mendacia et frivola esse verbolanus protestatus est Nam, inquit regi, coctoginta milia nobilium aureorum pere vos michi tradita tam fideliter expendi, quod villae vestra de alesio ita bene servata est sicut unquam servata fuerit; quod ita sit manifestatur per hoc quod ab eisdem soldariis nullam male solutionis querim e niam ad vos pervenit. Verum est quod quadam vice

insidiatus sui huic domino duci incestri quem vi deo, qui postea de sui gracia michi illud indulsit. Hi duo, unus post alium, supplicaverunt regi ut

sua dicta singulari certamine sustinerent. Deinde ab invicem divisi, cum iterum rex coram Se revocamet ac suaderet eis ut concordarentur, dux Arvordieir jecit vadium suum in terram, quod mox a duce Mor duoldensi collectum est. Tunc rex indignatus respondit quod per se vel per illos duos nunquam pax eorum perficeretur, ordinavitque sentencialiter ut ipsi emtarent simul apud urbem Convenirenensem die lune instanti in mense augusti, et quod ibidem annueret locum ad duellandum aptum. Anno prenotato, scilicet, nonagesimo Vn', mortui sunt revertendo de Turquia comes Aucensis',

203쪽

Francie conestabularius, dominus Couciaci , Henricus

de Barro δ, qui filiam et heredem ejusdem domini uchiaci habebat uxorem et Guid de la rimoulla

dominus, qui omnes jam solverant pecunias pro suis redemptionibus. Cum comite Nivernensi tantummodo reversi sunt vivi, infinitis pecuniarum summis r dempti, comes de Marchia et Bouchimidus, Fra

cie marescalluS.

Porro relictam dicti comitis Aucensis defuncti, filiam videlicet ducis Bituricensis minorem quam d

dum filius et heres comitis Blesensis desponsaverat, Iohannes primogenitus ducis Borboniensis qui dono patris comitatum Claromontensem habuit, postm dum desponsavit et comitissa Clarimoniis vocata est. Relicta namque Henrici de Barro supranominati innupta permansit; sed terram suam Couchiaci filios suos, quos de prefato domino et marito suo suscepit, exhereditando, duci Aurelianensi, fratri regis, her

ditaliter vendidit . Deinde soror eius de patre cui comutatum Suessionensem idem pater dederat hereditaliter possidendum, matre eius relicta videlicet dicti domini Couchiaci, ducis Lotharingie germana, consenesente et prelata sorore ejus majore laudante dictum comita-

204쪽

tum suum reflato duci Aurelianensi et hereditarie vendidit. Porro relicta Guidonis de la rimoulla d mina videlicet Sulliaci et cmoni, arolum, dominum

de Arbreto desponsavit et a rege Francorum cui idem Karolus erat consobrinus, conestabularius Francie ordinatus eSt. Eodem anno arolus, Francorum rex, deliber

tione consilii sui, misit Walrandum comitem Sancti Pauli ad Ianniam civitatem, ut loco sui capitaneus esset illius patrie Jannenses enim prius se reddid rant regi Franci propter gravem discordiam ab olim ortam Guelsorum et Guihelinorum . Recessit itaque dictus comes de Francia circa atale Domini eiusdem anni cum episcopo Meldensi, scilicet magistro Petro Fraxinelli missi a rege et pluribus aliis nobilibus . ac intravit civitatem anniam dominica M' qua canitur oculi', ipsum precedentibus in introitu civitatis famulis

peditibus et consequenter halistariis; subsequenter vero intraverunt homines armorum et comes immediate

post eos, qui secum habebat iiij ' equos ornatos suis

205쪽

armis et libratis deinde sequebantur qui tubas clangebant cum mimis et aliis personantibus instr

mentis musicalibus. Postremum vero sequebatur reis

gardia quam ducebat Mulleus miles' avunculus eiu dem comitis Sancti Pauli, sed nothus, et Johannes de

Lor, mileS, Secum.

Porro comes honorifice susceptus est a Jannensibus et eos rexit spatio unius anni ac postmodum cum dicto episcopo remeavit in Franciam . Successit autem ei in capitaneatu anniensium, commissus a rege

Franci de baillivo Senonensi Nicholaus de aroli- villa, miles . Anno Domini millesimo ccc nonagesimo VIIae, in mense ullo, a rege Franci et ejus consilio subtracta est obediencia a Papa Benedicto inhibitumque est ne aliquis de regno Franci vocaret eum Papam, ipso rege Franci ut alias infirmante, astantibus in eodem consilio unacum ducibus Biturie, Burgundi et o bonii, prelatis, collegiis et universitatibus seu eorum procuratoribus hujus regni et Dalphinatus . Cujus subtractionis processus hoc modo loquebatur ci

206쪽

a Karolus, Dei gracia rex Francorum, universis

. Christi fidelibus salutem in Domino et ad integritae tem sancte Matris Ecclesie totis mentibus anhelare. Rexisternus, pia miseratione semper siciens anim e rum salutem suosque adoptionis filios in sui corpo- ris caritate connectans Ecclesiam ipsam supra fire mam petram statuit, ac a semitis querencium ambicioso cultu preciosam substanciam pro vitandis

hostis antiqui laqueis pedes docuit prohibendos ut

quererentur non materiales sed spirituales quidem e nummi, et in eisdem filiis inconcisa caritas acie e petuo in ipsa Ecclesia indissutilis unitas foveretur. In qua non hec, sed abhominationem desolationis videntes, compellit nos sincera fides, consciencia

urget et ipsa pulsat Ecclesia, ut attingentes nos operi, regum et principum aliorum sulti auxiliis ad integrandum caulam Domini, ipsa abhominationec sugata, totis conatibus intendamus sEt postea adicitur Nos itaque qui ut reges ceteri, a Domino per prophetam nunc precipue intelli gere jubemur, quando fidei murum sit aries ubique lacerat inimici, premissis omnibus et singulis ac aliis in hac parte considerandis signanter violatione juramenti introitus conclavis, ut presertur, prestiti, quod Deus qui consciencie testis est sic recipit, sicut cardinalium cetus, cui est prestitum inteuc lexit, habendo pre oculis solum Deum, debita cum

maturitate digestis, non volentes tam enormia, qui bus Ecclesia Dei sic graviter scandaligatur, sine Dei offensa, oculis conniventibus pertransire, sed claris progenitorum nostrorum inherendo vestigiis cu-

pientes ipsius Ecclesie integrari scissuram, totis

207쪽

insuper conatibus omnibusque modis, post hec ad que peragenda sacre sanxionis nos instruunt, et procurare cum regum, principum aliorumque fid e lium consilio, auxilio et favore ac sequi cum effectu

hujusmodi unitatem, pro qua habenda hec agimus. In nomine Sancte et Individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti. Ex quo dicti contendentes ob ambiciosam pertinaciam premissorum ab eorum obediencia repellunt cunctum populum christianum: et nos quidem premuniti triumphali vexillo Sancte Crucis assistentibus ad hoc nobis principibus pro sapie nostre ac pluribus principibus aliis eciam Ecclesia regni nostri et Dalphinatus, dicentes cum Matasti Propicius sit nobis Deus, s ab obediem cia totali ipsius Benedicti, de cujus adversario hic

mentionem non facimus, cum nusquam sibi obedi verimus, sicut nec obedire volumus, nec debemus; nos, Ecclesia, clerus et populus regni nostri ac Dalphinatus, de predictorum vocatorum consilio

et assensu recedimus, nunciamusque auctoritate pre- sencium recessisse, volentes inter cetera quod ab

inde in antea ipsi Benedicto suisque collectoribus et aliis officiariis quibuscumque, sive eciam complici- hus, autoribus et sequacibus ac procuratoribus eorumdem, nullus cujuscumque condicionis fuerit

proventibus et emolumentis ecclesiasticis, quocum que et ex quacumque causa solvere aut respondere presumat, eciam occurrentibus vacacionum casibus

assumantur qui ad prelaturas, dignitates et alia b c neficia electiva per electionem, ceteris eciam hen

a ficiis provideatur per collationem eorum ad quos hujusmodi electio et collatio spectant quomodolibet

208쪽

seu eciam spectabunt adhibitis ad hoc sollemnitatia hus et aliis solitis ac eciam opportunis. De beneficiis vero complicium, fautorum et sequa- cium predictorum per ordinarios provideatur debite, vel aliis ea concedantur in commendam personis: doneis, alienatione bonorum immobilium et preci forum mobilium eis singulis interdicta regenda et ministranda donec aliter canonice sit provisum.

Districtius inhibentes universis et singulis subditis nostris et incolis regni et Dalphinatus predictorum,

tam ecclesiasticis quam secularibus, quacumque

eciam pontificali dignitate, vel quovis alio titulo seu

nomine censeantur, ne prelato Benedicto eiusque sequacibus ac officiariis et auditoribus seu iusticiariis quibuslibet obedire quomodolibet, aut contra tenorem presencium aliquid attemptare presumant, si penas graves nostra et Ecclesie eis auctoritate instigendas cupiunt non subire. Et insuper mandamus, earumdem preseneium auctoritate, universis et singulis justiciariis et om-cialibus nostris infra limites predictos constitutis, ac eorum cuilibet, quatinus servato tenore presencium. prout ad quemlibet eorum pertinebit queeumque hiis deprehenderint ac noverint aliquatenus contraire, taliter puniant, quod cedat ceteris in exemplum. Datum Parisius sub nostri sigilli testimonio hiis appensi die xxvij mensis ulli, anno Domini M' ccc Lxxxxum', regni vero nostri xviij'. sDeinde magister Tristrandus de Bosco et Roherius

. Tristanta Bois pravo de relise 'Arras, conssilier au

209쪽

Cordigeri, magistri equestarum de hospicio regis

abeuntes Arinionem cum dicto processu missi ex parte regis circa sestum Sancti Bartholome ejusdem anni venerunt ad illamnovam juxta Avinionem qui a camdinalibus et indicis et urgensibus ac habitantibus Minioni reverenter suscepti . divisim eisdem dictam exposuerunt substractionem, primo scilicet cardinalibus ac subsequenter aliis prenominatis assignataque est dies qua responsuri essent an Francorum subtra tioni jungerentur aut Benedicto, tunc Summo Pontifici,

adhererent.

Cardinales, post plures consultationes factas in domo cariusiencium de Villanova, tandem deliberaverunt Francorum subtractionem tenere , et mandati sunt sindices et ceteri prelati adhuc ignorantes conclusi nem cardinalium, veneruntque ad Villamnovam in statu nobili et decoro apparatu Hii bono consilio comitati, super predictis interrogati, responderunt Papam suum fore dominum naturalem quem sine ratione convin-

210쪽

cendi dimittere non valebant, nisi culpabili traditione reprehendi seu dissamari vellent et quod audita collegii

cardinalium responsione, responderent prout uerit racio iis et sibi visum fuerit expedire expressaque eisdem cardinalium opinione, convincti sunt'. Tunc temporis Papa magnam hominum armorum provisionem congregavit in palacio usque ad num rum ccc- quinquaginta et amplius. Porro die qua sindices suum dederunt responsum Papa circa vesperum nisus est capere parvum palacium per cathalanenses torragonenses sed indices jam ibidem dominum Petrum Caudun capitaneum posuerant cum circiter hominibus armorum x et victualium copia sumcienti. Papa quoque cernens quod ipsum locum precibus aut virtute minime valeret acquirere, nocte subS quenti fecit capi grossam turrem pontis ac victualibus muniri combusseruntque pontem in nocte precedente sestum sequens Sancte crucis eiusdem anni', tenu runtque turrem sere trium septimanarum pacto, donec ab obsessoribus tota subcavata est quousque dispos, tum esset ad ignem Supponendum. Considerato igitur quod turris destructio dampnosa

esset, obsessores tractaverunt cum obsessis, tali pacto

quod obsessis darentur mille ranci auri et batellus ad egrediendum per Rodanum et quod eorum capitaneus, cum duobus suis nepotibus et vicinalibus que ibi erant, salvo conductu possent ire ad palacium'. Illis condia