장음표시 사용
91쪽
Planethodiuvnde. Limbus. Prima vol/uella. Secunda voluella. Tertia vobuella.
dentali parte relinquuntur,sese ab eis recedente. Ob id igitur hi unicam apparitionem matutinam
uniciunque vesipertitiam tortientur:illi vero duas tum matutinas,tum vespertinas.
2De Planethodii partibus,particmq; constitutione. Cap.X.
Rronum motus, motuumqt rationes discursu quodam do , monstrativo hactenus discussimus,sua cuil figura conces se. Deinceps autem congruum suerit figuras omnela mica concludere,quo breuitas ipsa cunctis sit gratior, nec tamen
obscurior aut ad usus inexpeditior. Id ipsum organum Planethodium, id est, planetarum viam praebens, nuncupare licuit: cuius structura,si eius partes sigillatim explicauero, nemini non stattim fiet ex ante dictis conspicua. In eo ita limbus est resiqua area emis a. netior: qui in 36o panes distinctus,duodecim signiferi signa,eoi m p appes, lationes suscipit. Sub hoc signorum ordine, eodem limbo planetarum auges figuntur ad haec tempora: has sedes sibi diutius reservabunt. In ea quae 3 subest c5cauitate tabella,reponitumquam mediam dirimit linea per eius censtrum quod mundi medium es deducta. Supra id centrum constituuntur
aequantium centra suis characteribus dignoscenda: in oppositamque partem centrum est,quod in luna centro eccentrici opponitur. Partem lineae augis supremam aequantium arcus dissecant,super exposita cetra figurati: inter quos figura quaedam motuum mercutii vatietatem exptimens complectitur. Ad
oppositam eiusdem lineae partem sunt arcus eccetricorum,signis quibusdam distincti. Haec ergo tabula,lineam augis deserens appellabitur: cuius libera est circa proprium centrum reuolutio. CCaeterum,tabella secuda illi supera iacet:cuius extrema pars, irculoru ordinem habet,in partes 36o distinctum: ijs sane aequantis gradus nobis significantur: quam ob rem aequatis tabulam consentanee quis hanc dixerit. Adhaeret haec priori ita ut ne quidem circun uolui possit:verum facile compellitur secundum lineae longitudinem ac in ea sustollitur deprimitstr . Est demum δύ tertia voluella,secundae,idq; circa reentrum eius connexa: hanc eccentricum seu deserentem epicyclum diximus,
quod reuoluta epicyclum serat. Figitur nempe epicyclus in ea:quem gradus 8e signa pro more Giducuntae sto signorum series εc in dextram,& in Isuam partem. Ab eius denique centro otiensor quidam deductus,planetas prae se fert, ea quam sibi vendicant intercapedine seiunctos. e Centro tandem ma stius,armila aerea ini jcituria cuius vertice in oppositas partes rami porriguit, tur. In his sunt aequantium centra:aliis quae tabula prima signantur, iugiteradamussimq; respondentia. A mundi centro fila duo trahunt originem: εἰ asingulis aliorum,singula deducuntur. Haec itaque summatim totam Plane, thodii essentiam complent. Nihilo prope dissere hinc motuum disquisitio,ab ea quam ante tradidimus. At quum prosecto plurimis,&quidem erudii τtioribus graue sit 3c operosum, quoties hosce motus disquirunt, motus meadios, centra, argumentoq; media ex tabulis taediolo supputationis anfractu depromere, sici; labor multis astronomicum studium adimat, Planethodio adiecimus nonnulla quibus labor omnis tollitur: dc quasi vel eo conspecto, tum siderum loca,tum passiones singulae dietini dignoscuntur. In primis m
92쪽
go sub gradibus limbi inter auges, radices medis motus lunae notantur, ab anno CHRISTI isso ad annu i6oo .eosq; annos per io collectos dicere conssueuertit. Praeterea trium superiorum planetarum anni similiter colle fili sub aequale circulo immobiliter figlitur:quos suis characteribus circumpositis dis stinguere promptum fuerit. Porro hac occasione volutila adiecta est, pluires circuloru ordines ostetans ordo Φ supremus est saturni: in quo anni quantitas conspicitur,in ii partes quae meses sunt distincta. Hinc in occidentem protenduntur anni xo,quos expansos dixerunt: donanturq; singuli quanti,tate eadem. Subiectus circuloru ordo ad iovem pertinet: in quo licet iovia. lis anni quantitatem cospicere, in menses,& denos dies mensium diductam: b his& in occidetalem partem sunt anni expansi xo.Ordinem tertium marsti dedicauimus: qui Se annum binis diebus diuisum, de annos expansos he, complectitur. Quartum ordinem integre secant menses,mensium* dies sinsguli, motibus med ijs solis, veneris, mercurii conducetes. Animaduertenda est diligent,us hoc ordine linea augis mercurii, a decimotertio die Octobris in voluellae terminum proiecta. Quicquid tandem subest,ad lunam pertineri proximust circulus cst annoru in Paniorum: alter mensium anni: ac demum 9 voluella his conclusa,mensis dies,dieiq; ternas horas suppeditat. CCreteru, quum vix epicyclo unico cunctis erronibus satisferi posset,deserentem epicyclo triplici cinximus .Primus est iovis de saturni: alter manis & veneris: terratius mercutio 3c luna donatus est. Quemuis horum signa duodecim, signourum 3 gradus extrema parte dissecant, quibus argumentum dinumeratur: de in primo is ordo signorum ad orientem dirigitur. Sub hae partiu serie ras dices argumentoru satu mi & iovis constituuntur,ab anno CHRISTI oo ad iseo: seel; vicenatio superantes,anni collecti nuncupatae sunt. Voluella his subistituta superiori ordine annii praebet reuolutionis saturni, in menses mensium ii dies quaternos discretum est hic progressus ad otientem. Super huc ordinem ad extremum voluellae,expansi anni io conspiciuntur.in orientem vergentes: ill ad saturnum pertinent. Sub hoc ordine qui productu et est an, nus, iovis en quem quaternis item diebus conflatum, io anni expansi circuncingunt ad orientem deducti. Tandem ostensor a centro progrediens mediaio linea saturnum & iovem profert. CAlter epicydus quem mars& venus sibi vendicarunt,sub gradibus argumenti, radices argumentorum martis Sc vesne is manifestat, ad saepe instituta tempora. Quae demum subest voluella suis periori ordine annum martis reserat,quinis diebus constantem: huc anni ex pansi ambiunt: estque tum dierum,tum annorum expansorum discursus in orietem. Ita & suppositus annus,qui veneris est, progreditur distinguitur pscui expansi anni circuniacent: nec ostensor quidem omittendus est, qui mari 13 tem Se venerem suis notulis reserat. CTertius subinde epicydus qui tuns est& mercu ij,ad extremum gradus habet S signa tum in otientem,tum in occidentem progredientia: quod lunae Se inercurii motus in epicydo, ad oppo/sitas sint partes. His subiiciuntur mediorum argumetorum radices suis chastaeteribus discernendae. Voluellas duas hic epicyclias suscipit:quarum altera quae maior est,supremo ordine mercu iij expansos annos commonstrat in o
rioru radices luella mediorum mo
tis CircuIus so sita,veneris de mercurii.
Circuli lunae Tres epicy est. Radices la tumi&iouis
93쪽
Cos Mo THEORIAE idelem deductos: alter qui substituitur circulus, est mensium mercurii,quos ruin progressus est in orientem. Subsequentem circulum expansi anni lunae occupant, qui ad orientem progrediuntur: sub his menses anni sunt ad occis dentem. Altera voluella mensium dies ostentat, loco quidem superiori, mera curii: inseriori, lunae: illi Q in orientem, hi in occidentem fluunt. Hae igitur partes singulae sunt, iuibus Planethodium adornauimus.
Itanet dium, planetam viam praebens,interpretamur:est quippe πλανηθoee plane. 1 taru via, it τό του πλανητου uia τὰ bρου.Hoc piae cieteris astronomieis organis mullo negocio planetarii lora nobis suppeditat, etsi ptimam tantiam descriptionem suseipiat. Quu etenim ad quempiam planetarii nostra dirigitur operatio, statim linea augis pii simae tabulae ad planetae augem in limbo signata propellitur mox & aequantis circulus, ad arcum aequantis eiusdem. In hoc situ dum steterit aequam n eo supputatur ab avare emtrum medium: per cuius finem ab aequantis centro in limbum,filum protenditur.Filo sie petatrianente, uans ad arcum eccentrici,quem pars infima lineae augis continet, deprimitur:ac subinde reuoluitur deserens epi Uum,donec epicycli centrii filum contingat, cui linea mediae augis supponi debet in unguem. Pono a media auge supputatur arSumentu medium reui ostensore admoto um a mundi medio per corpus planetae si in ligni eiu porrigatur,motum eius verum statim indicabit. Hae ergo generalior est Planethodii v sus,qui nullo prope modo ab his quae hactenus tradidimus, dissidet. id igitur & organu ipsum nostrae suerit traditioni accommodins. Cuncta quae Pla nethodis essentiam complent actu quidem facillima inicillis pruinde omissis, ἰ et a quς motus medios eoncernunt sua ratione explicabo, aturanum hoc loco in exemplum trahens ἰest nihilominus caeterurum similis ratio.Ergo desumpti sisne in primis medii motus planetatum secundu moridianum Patisiensem: ido pro hora & puncto meridiei primae diei Ianuarisancipiete anno domini tuear se dum Romanam supputatione: ua annis a dominica cit cisione occipit:& huciori primum Ianuaris, mani volunt a media nocte incipereiastronomi vero a metidie prace dentis diei qui ultimus erat Decembris.Est ital haec nostra mediorum motuum supputatio, Pro anno I s 2o completo eum uno die. Hoc igiturn meto centrum medium satumi erat signu I, gradus a , minuta 1',secuda 36 iconsimili itacppatii aequaniisdineam radicis substituimus, manni numero. Demum ab hac radice lignorum sequela supputavimus signa 8,gradus minutassi,seetida 3 ,effect B est radix anni I sqoiada ditionem simili radices eue s succrescutiquas ob id annoru vicenario sese excedere volueIui,T annis xo vnd cuiu incipietibus, quinquies exacte includatur bissextus: hici numerus conuenien tior est atteiu anni expansi qualitas est 1 1 gracuum. II minutorum,3s secudorum: tanta id, circo quantitate in cit lo faturni desicriptus est annus ad orientem procedens. A Ianuarii principio in occidentem anni cmi a o expansi,quorum quilibet aequalis est ei qui primo figuratus est. Et quo exactior sit eorum diuisio, notadus est ter, minus in quem pmtendiatur ii anni a o expansi. Tantum erum spatium occupant quatitii est ab una radice ad immediate sequentem. Quare inlatur anni aci, occupabunt signa 8,gradus Q, minuta si, secuta 37. Praeterea pro ePicycloPRO s A TvRNO, AD Mprimae diei Iannarii x tr.
dentrum medium satumi Addendum euis radici ilibet annus expanssas
3 krgumentum meatum Addendum euil eius radici aut liber annus expansius
qPRO I o v E AD IDEM TEMPvs.cinitum medium Addendum cui 3 radici Quilibet annus expansus
Centium medium Addendo pro annis xo collectis Quilibet annus expansusi r
ssArgumentum medium Addendum euis radici uilibet annus expansus
28 PRO L v N A. Medius motus lunae Addendum pro annis 2
Quilibet annus expansus Mensis 3I dierum
6 Argumentum medium Addendum euim radici
94쪽
figurado,tempore nomo assumpto mediu satumi argumetu erat signa I r,gradus 9,minuta 3 ,smeunda A ar hoe ergo ut suo loeo sigrauetis eum anni numero, signorum sequela pro inuenti radice supputanda iunt signa 3,gradus xs,minuta L ,secunda II. Demum annus expansus in voluella fit gulatus,continet ligna H gradus IT,minuta D,secunda 4:isq; ad orientem protenditur. In occidentem vero anm xo expansi illi aequales recedunt:etsi videantur orientalem partem occupare: ultimus autem eorum remouetur a Ianuaris principio in occidentem signis 3 graditas 2s, minutis 27,secti. dis i et . tanta nempe est xo annorum qualitas:velut praecedenti tabella doceris,qua euncta ad hos motus medios pertinentia conspiciuntur. Hinc ergo & caeterorum omnium rationes dignoueris.
Cos medijs erronum motibus,medijsq; argumentis ad quodauis oblatum tempus. Cap. XI. Ediorum motuum argumRonimve disquisitso,etsi ad vearorum motuum cognitionem minime sit necessaria,huius
tamen meminisse libuit,quod id agetes voluellas ad usum
constituamus. Ergo cunistae mediorum motuum, centro rum, aut argumentorum radices his praefixae sunt ad me.
ridiem primae dies Ianua in anni circuniacentis: ad meris diem inquam non quemvis, sed Parisiensem. CAd haee idcirco radix elapsa
proxime,inuestiganda est: etsi ultra collectos annos, nullus expansus annus complete fluxerita anuarii principium annis collectis seu radici examussim adiiciendum est hiinc situm in anni terminum retinet. Anno autem coma pleto,linea primi anni expansi eidem radici iungetur: eoo anno secundo res uoluto,anni se di lineam eidem radici adiicies. Et ut tandem dicam,annos rum expansorum post radicem completorum numerus, debet in unguem lis neae radicis apponi: mox in anno qui agitur dies praesens inuestigabitur cui ostensor superpositus, statim aut medium centrum,aut mediu argumentum
suppeditabit. ad optatae diei meridiem. CAtqui in luna Se mercurio, ut ana Cossinitiorinus praesens non ut in caeteris figuretur, praeter quod nuper expositum est,tis nea initis dieru alterius voluellae,iungetur lineae mensis praesentis:ac ut prius ad praesentem diem dirigetur ostensor,qui prompte quod optabas indicabit. Si igitur animo sit medios motus deprehendere ad diem vicesimum Iunii Exemplum. anni CHRISTI is x . Proximi quidem anni collem praecedentes sunt isto, quorum est radix inuenienda: sunt praeterea anni expansi completi sex,nam septimus agitur:ponenda est idcirco linea anni sexti expansi super annos cola lectos isto: εe ostensor super diem Iunii vicesimum. At in luna vel merc tio, annus sextus expansus super lineam anni is xo constituituri mox super Iunii lineam siluabitur mensis p incipium, quod in altera voluella est: & in horum ordine dies vicesimus inuestigabitur. Quum sortasse nonnullis cu Moi adho, ra fuerit medios motus ad aliam diei horam quam ad meridiem venari, si diuersu. quando id ante meridiem fuerit, diei praesentis 3d praecedentis medii motus inuestigabuntur: hortam differentia in partes L . a uas distincta,motum.
dabit horarium: quem toties praecedentis diei motui addidisse par est, quot horae ab illo meridie fluxerunt. At dum post meridiem id secisse conuenerit, praesentis sequentis* diei mediorum motu si disserentia, in partes itidem x secabitur. Uerum potiusquam utilis,curiosa est haee partitio:quadoquidem in omni astrorum iudicio plus satis suerit siderum gradus dignouisse. Proinde quiuis motum medium quo potest certius praefiniat.
95쪽
' Adices in luna sunt mediorum motuum eius,in caeteris autem mediorum centrorum. xl Proinde quum in luna motus medius inuestigatur, Portet aequantem facere homo ni meum roduco: quia luna regulatiter in zodiaco fertur.In aliis autem planetis pro inmi ueniendo centro non refert ubinam steterit aequansi quum centrorum radices sub aes
liquante lini At si motus medios dignouille lubeat, his obseruatis quae in litera die . uir, simul debet linea augis ad planetae augem promoueri: & aequans homocentricus fieri rodiam,qui & limbus et t. Filum nempe a mundi centro per diem pr sentem deductum,in si, gnifero medium locum ollendit:& arcus ab arietis capite lupputatus, medius est motus:ab auge ve. io centrum medium. Cobteruandum autem est maxime, ut semper aux solis& venetis lineae augis Llesipondeat:ita & linea augis mercurii eidem lineae inter operandum luperponatur ridm loco radicis fuerit. At quum & αquinoctia & solstitia mutentur ceu capite septimo prinii olim expositum esupropter dii serentiam anni solaris ab anno Romano: ob id debet circuitis mensium solis veneris &mercutii secundum succellionem signorum mutari i36 annis uno gradu: & I34 amis, debet auxper diem v praecedere. Nunc autem respondet aux solis & veneris inrnuto II horae nonae pome, ridianae diei i 3 Iunii:&aux mercurii adiacet horae octauae pomeridianae completae diei I 3 Septem, biis:haeci in anno I sα I. Habent intur sol,venus,& mercutius lianc mutationem Ioco variationis radicum taliam demum mutationem recipient ab octaua sphaera sicut & caeteri planetae augem fixam habentes. Unum seperest quod minune piatereundum est, dierum omnium passim in voluellis dea scriptotum meridiem non lpatij medio,sed eius initio designari quod attentius obseruasse eonuenit,& in vetis & mediis motibus dignoscendis. Hac mediorum motuum disquisitione mutile fuerit ad 3
eam resore,quae ex tabulis suscipitur. Duo itaq; sunt ad quemvis motum eliciendum necessariar ratdix & aera. Est autem aera supputatio temporis a principio dieru regis cuiusquam aut rei alterius I a te & memoria dignae:qualis est nostra a incarnationis. Radix vero locus est signi seri in quo me, dius motus aut argumentu medium terminabatur aerae principio. Impossibile autem est hoc tempo, re motum quempiam dignouilse ni radix sumatur: totumque tempus a radice completum pateat. Id autem tempus si magnum est,annos collectos laepiusque expansos colligit. Anni collecti sunt qui sese vicenario superant: expanii vero qui unitate. Quum igitur aliquando nota fuerit radix incarita. tionis, motus medius annis I s a O completis consectias, illi radici ut adiectus est, medium motum ad annum cHRIsTI Isao completum,& nouam quandam radicem p buit. Illi demum radici no. nae expanti anni completi adiiciuntur,anrus expansis menses ensibus dies si qui sint,& diebus horae uice gradatura procedatur donec ad momentum quoddam indivisibile peruentum stratque moltus his omnibus confectus, motui collectorum annini adiicitur,ut quaesitus motus inde succrescat. Haec paulo altius quiuis perpendens, tabularium operationia rationes promptet dignouerit: suut enim
astronomica organa operationum declarativa.
De billaxtilis anni obseruatione, meridianorumque diuersistate. Cap. XII. Is sextilis annus praeter communem,diem unum admittit: tqui diebus Februarii vicesimotertio Sc vicesimoquarto in anno figuratis intercipitur. Proinde motus qui diei vicetamoquarto respondet, huic adiecto diei debetur, anno bisa sextili: qui item vicesimoquinto adiacet, ei qui vicesimusa quartus inscribitur,adiudicadus est: sci per anni residuu. Ob id igitur eo die transacto,ad diem quempiam anni operaturus,diem qui proxime sequitur desumpsisse par est:& qui repertus suerit motus, is est que venabatis: idq; non ad anni finem modo,ita in vicesimumprimum diem pes
bruarii subsequentis anni integre est obseruandum: praeterlimq; in his erros Meridianorii . nibus quorum motus velox est. 4 Quod autem ad meridianorum diuersit Σφbsi tem pertinet, etsi id quidem modicum sit,vix I; operationis rationem immu tans,exposuisse tamen iuvat: tuo completior sit haec traditio. Cuiusuis ita alterius meridiani a Parisiensi, remotione percepta, cuique gradui difleremtiaequatuor minuta horaria contribues:& cuiuis minuto gradus,secunda horaria quatuor quod inde subortum tempus fuerit, tempori ad alterum meria
dianum oblato iungedum est,si ille Parisiensi fuerit occidentalior. Qui nem
96쪽
pe hora prima secundum supputationem regionis occidentalis consectus est motus,maior est quam qui limili hora supputatione otietatiori comperitur, quod orientalibus citius hora prima contingat. Motus ergo qui Vlyllipo, Exemplumni hora prima fiet, Parisijs non ea hora, sed secunda Se minuto io reperietur. Est enim Vly o quae Se Vlysii polis Parisiis occidentalior una hora & minutis io:quam ob rem ad eius meridianum operaturus prima hora,per secusdam horam Parisiesem cum minutis io,planetarum loca inuestigabis: haaesia quidem tempora unum generatim sunt, quare Se motus unus idemq; suetit. Hinc euidens est, id disterentiae tempus si alter meridianus Parisiensi oriena talior est a quouis oblato tempore in Parisiensi meridiano demendum esse,
re per id quod reliquum siet complebitur operatio,tanquam per id quod pia
mo oblatum est. Sunt autem haec praesertim obseruanda in planctis qui velo. ioris sunt motus in aliis etenim vix quicqua procreabit ea diuersitas. Crusque non aduertenda est augiu progrelsio in motu octauae sphaers procedens: mutandae sunt enim augium radices suo tempore: quum inquam insigniter variatae suerint. Ita demum quotuis collectorum annorum & praxeritorum& futurorum poteris ,radices his adiecisse,reseruata simili omnium intercapedine. In huc ergo modum poterit in omne aeuum Planethodii usus protrahi.
DUODECIMr c APITIS SCHOLIA. Iuersitatem operationis quae ex biisexto proficiicitur satis hie & secunda parte Mona, Iosphaeris expressimus:quare supersedendum est. In meridianorum diuersitate, ex .l situm est quonam pacto ea utendum sit ad motus inquisitionem. At dum motus iami notus es utres volumus meridianis diuersis communicare:est opposito modo utendui Epio occidentalibus enim regionibus demendum est, pro orientalidus vero addendum. ut si eognitum sit lolem obtinuisse metis caput, vel eclipsin appatuisse in meridie diei decimae marotii, siecundum meridianum Parisiensem: ab horis ra unam horam S m Io subducentes diceremus ea Ulyssi ponensibus contagilla hora decima maturina ei uide diei minuto so. Romanis autem apparuisse post meridiem eorum minutis s 1 .Quo igitur eam meridianorum diuersitatem distinguere liceat, aibellam regionum subiunximus: qua ad insigniora loca Europae ea fiat variatio. Quod aute ad ausgium variationem pertinet propter motum octauae sphaer a quidem satis ex ipsius sphaerae progressu dignosci potest:quippe quum eius rationem & motum exposuerimus.Uerum ne tantum sit labo vis in opere,iabulam retulimus qua motus augium ab anno CHRisTI a sto ad annum IIco in Augium oba
97쪽
Ex Vindelacia. Augusta vinde. licorum
Augulta Raura. corum quae hodie Basilea
98쪽
CDe saturni, Quis, martis, solis, de veneris verorum motuum
disquisitione. Cap. XIII. Viusust horum siderum augi quam limbus osterat, augis
lineam voluellae prime adhaerentem,oportet in ptimis adsi nouisse. Mox aequantis circulo in aequantis arcum propulso,voluellae quasi ad medij motus agnitionem statuentur: porrigeturque silum ab aequantis centro per diem praesena tem,in limbum. Hoc itaque fixo,deprimetur aequans ad eccentrici arcumrae deferes epicyclos reuoluetur,dum epicycli centrum prin
fixo silo subsistat. Porm epicycli voluellae, conuenientibus locis firmabunitur,linea augis epicycli eidem filo subiecta: ostensorem subinde epi cli diei
praesenti ut adieceris,linea a mundi centro per corporis planetae centrum trasiecta statim in signifero verum eius locum aperiet:verumque motum ab aries a. tis capite supputandum. Quod si & alterum silum a mundi medio,per scycli centrum in zodiacum deduxetis,nihil prorsus eorum quae tabulas concemunt te sugiet. Nam in epicyclo auX vera auXU media, argumentum vearum argumentum medium,& aequatio centri propalam conspiciuntur. Et in zodiaco verus motus epicycli, centrum verum nam medium ante deprom 3 ptum est aequatio argumenti,& verus motus planetae.WAtqui sol epicyclurepudiat & aequalem: nueniet nihilominus uti centro epicycli veneris pro centro solis,etsi eo non sit opus ad usum:& veneris aequans, lis recentricum
significabit. Ob id igitur quum eius est operatio, uans mobilis arcum aes quatis veneris obtinuisse debeti filum subinde quod a naudi medio per prisentem diem in signiserum traiicitur solis verum locum manifestat.
DECIMI TERTII CAPITIS ICHOLIA.
praesens Me eaput nihil prae se serat difficultatis, res nihilominus fiet rudioribus apertior,si earn exemplo exposuero. Donemus itaque ad meridiem diei decimae Maii annic HRIsTI Is hs verum locum martis esse perquirendum rami collecti completi simi r stoi post hos demum T sunt expansi completi: igitur & in eccentrico & in epicycio, annus leptimus expansius ponetur super annum I s 1 olidis semper oportet principio fecisse.Ab his voluitur linea augis ad augem martis:& aequante ad arcum aes quantis martis propulsor filum ab eius centro per diem undecimum Maii traiicitur in limbum qui enim agitur,annus est billextilis. . Mox eo aequante ad eccentrici arcum depresib,reuolutoque epi acti centro ad illum ita ut linea mediae augis filo subsistat,ostentat diei undecimae Mais adiicitur in epi elo dispositae enim iam lunt epi eli voluellae bae filum a mundi medio per martis corpus dedu.
Etiam, ostendit eum esse in secundo minuto decimi noni gradus geminorum: ita ut eius morus verus sit signa 1,gradus I 8,minuta a completandi ad Parisiensem meridianum. Uidesne igitur quam exapedita quamque certa sit Planethodii operatio:in qua nulla est opus tabulari sepputationes Demum sities lineae constitutae sint,prima ab aequantis centro per epicycli certum ducta altera a mundi mea dio per idem centrum, tertia linea veri motus ignosces in epicyclo argumentum medium esse signa 21, gradus 6 minuta I 8:8c argumentum verum ligna Io,gradus 17 inuta 3 3:es que centri aequastio inter augem veram di mediam decidens gradus 8, minuta s. Potio deprehenium fuerit plinacipio centium medium signorum I O, graduum 5, minutorum 2D motus medius signorum 2, grasduum 1 I minutorum 3 π: uatio argumenti graduum Ia, minutorum xo: nihil tandem eorum te fugere potest,quae ad motus rationem Peninent. Operatio. Tabularum eundia utilia
99쪽
COSMOTHEORIMCDe vero motu mercurii. Cap. XIIII. Inea augis ad mercurii augem in limbo propulsa, firma, ibitur axlvans mobilis in arcu aequantis mercurii, qui Minter alios sede habet. Peculiaris subinde linea augis mera curij a decimotertio die Octobris prosecta, illi communi augis lineae connectitutasilumq; ab aequantis mercurii centro, per praesentem diem sui ordinis in limbum transiens,
quantum sit mercurij centrum medium docet in aequante. Tantum cetrum in figura mercurii inter arcus aequantium costituta,obseruandum est huic pmobilis squas superponendus:qui tunc loco erit eccentrici. Circunuoluetur
proinde epicyclum deserens,donec ut in planetis alijs cetrum epicycli meraeutii,filo subsistat. Cunctis demum voluellis ad tempus oblatum constitustis,si ostensor epicycli,diei praesenti ad j ciatur inea a mundi medio per mercu ij centrum deducta, statim in signifero verum mercutii locula propal bit. Solum itaque eccentrici sitit,ab alijs discriminatur mercurius:ques in ii,
lis unicus sit idemque perpetuo, in hoc autem diuersus ob eam mutationem quam centrum eccentrici patitur in circulo paruo.
On reor opus hie esse exemplo novo, quod mercurius seperiores planetas operatione 1 sequaturi solumque ab illis dissidet eccentrici constitutione. Ea autem figura quam ad id inter aequantium arcus locauimus,signa habet circumposita reniti quidem medii ili,cet per centruin etiam verum plerique iubeant haec animaduertere.Quoties ergo censtrum nullum erit, aequans mobilis qui tunc eccentricum rescit. partem figure supresinam tenebit: & epi cii centrum maxime a mundi medio absistet: quum autem censtrum unius signi fuerit, vicinius centro mundi fiet epicycii centrum et rursus propius accedet dum trium fuerit signotuin.In maxima tandem fit vicinia centro ad quatuor ligna aucto licet eccentricus in li1mmitate figum locetur: tunc enim epicycli centrum inferiorem eccentrici medietatem lustrati quare mundi medio propinquius fit. Maior conspicitur eius absistentia, quum centium aut quinque aux sex signorum est. Hae accessiones perinde reguntur ac si eccentricus prorsus reuolueretur, eiu centrum tua reuolutione circulum figuraret.
quans mobilis fiet limbo homocetricus: ac voluellae ad sua loca suisque radices exacte dirigentur.Tunc nempe filum a mundi centro per diem Se horam oblatam,ad signiferum transiliens praebet in eo medium lunae motum. Expedit ad id temporis & solis medium motum dignouisse,quantussia medio motu sosis ad medium motum lunae sit absistentia secundum signo, rum sequelam: tantundem nempe a medio motu solis contra sisnorum ordi nem, propelli debet augis linea. Quumque linea medii motus lis,media suetit inter augem, & lineam medij motus lunae, aequans mobilis super arcum eccentrici lunae locabitum ageturque epicydi centrum ad id filum quod nuper ad limbum direximus. Porro, a puncto quod ad augis oppositum tendens,
100쪽
centro eccentrici lunae opponitur,linea per epicycli medium trahenda est: cui linea mediae augis lunae subiicienda. Ostensor tandem ut diei 3d horae praessenti adijcietur, linea a mundi medio per centrum lunae porrecta, verum tuanae locum in signifero largietur. Subiicimus voluellas ante ad usum consti tui: id enim primum est εc potissimum operationis.
DECIMI VINTI CAPITIs s CHOLIA.
abit motum lunae exemplo disquirere, P eius operatio aliis videatur obseurior. Sit itaq; velut in marte dies decima Maii,anni i si3 ad quam lubet eius vota locii nouisser annus septimus expaliis addetur anno CM RI sT I I yxo non minus in epic loquum in zodiam: mox principium dierum minoris voluellae, addetur mensi incompleto qui nune agitur 2 is autem est Maius.&quans subinde fieri debet Iimbo homoeentricus18e filum a mundi medio ducendum est in limbum per finem diei undecimaei ubi conspiscitur medius motus lunae, signorum I o, graduum Is, minutorum Φ. At quum medius motus solisper id tempus sit signum unum, gradus x , minuta s s, erit media solis & lunae et gatio signa s, gradus Io, nuta viducitur itaque linea augis tantundem contra signorum ordinem,ita ut decidat citra minutum omi gradus virginis: estque centrum lunae signa s, gradus Io, minuta I S. Filo semper fixo, propellitur aequans mobilis ad arcum eccentrici lunae: epicycli centro ad id filum reuos luto. Altera subinde linea trahitur a puncto opposito centro eccentrici per epienti centrum: huic lisnea medix augis epi eli substituitur. ensore tandem diei undecimae Maii adiecto,si linea a munidi medio per centrum corporis Iunaris deducatur, quadragesimumseptimum minutum ecamiseptiami gradus aquatit continget in signifero: qui verus erit locus lunae ad meridiem diei decimaei erit
verus motus signa Io, gradus t 6, minuta 43. Tunc quidem conspicere licet argumentum medium signorum s graduum nurorum 2s: argumentum Verum signorum S, graduum 1a, minutos rum 4: erit proinde aequatio centri graduum 5, minutorum 39. Rursus argumenti a quatio est grasdus I,minuta a I .Si operari lubet ad aliam diei horam,potes quidem,nee difficilius.
De lumina turn coniunctione&oppositione. Cap.XVI. I Uminarium tum coitionem, tum oppositionem contingesI re,dum epicycli centrum in auge eccentrici constitetit, satis superque est manifestum. Eo igitur die quo lunae motum medium disquiris, si forsan linea medii motus una sit cum augis linea,ad eius diei meridiem vera luminariu loca per contare. Haee si una sunt,in meridie fit coniunctio. Qubdsi luna solem praecesserit signorum ordine, ante meridiem coitionem accidissse tutum est: δe pro quouis disserentiae gradu duae horae subducentur a meris die,ut hora coitionis in unguem appareat. Si vero solem luna sequatur, postmeridiem sutura est coniunctio: ac pro quovis gradu disserentiae duas horas addens meridiei,horam conflabis coitionis verae. Quum autem locis luminatium perceptis, sol lunae oppositum gradum visus fuerit occupare, in meatidie sit luminarium vera oppositio. Si vero gradum soli oppositu luna nono dum contigerit,sed eum sequatur signorum ordine,post meridiem futura est ea oppositio: at si eum locum transierit, iam facta est ante meridiem: quota
autem hora aut facta,aut futura silidisserentiae gradus ut prius indicabui. Haeci satis exacta est disquisitio.
Ussimus passim hoe capite, pro quolibet gradu differentiae duas horas addere meridiei,
aut ab eodem demeret supponentes motum lunae diurnum esse graduum I 2. At quum lunae verus motus maior tuerit gradibus I a quod saepius contingix cuiuis si adui non horas duas,sed minus oportet tribuisse: id p seeundum proportionem excelsus disserenti super gradus D.Dum autem verus motus lunae minor laetit gradibus Ix pro quoauis gradu differentiae plus quam dux holae sunt accipiendae secundu proportionem diminutionis.