Renati DesCartes Opera philosophica Passiones animae, per Renatum Des Cartes Gallicè ab ipso conscriptae, nunc autem in exterorum gratiam Latina civitate donatae. Ab H.D.M. I.V.L

2쪽

INTERPRETI sPRAEFATIUNCULA

AD LECTOREM. Ino vendibili, quod aiunt, Amice Lector, hedera sit ensii non est opus: Quare non debes cxpectare ut multa dicam vel in hii jus tractatus Pathologici commendationem, vel in laudem Authoris. Istum lege,& hunc luge, quem mors praematura orbi litterato paucos ante menses in Suecia eripuit. Serenissima Suecorum Regina, summi Parentis non minor Filia, quae tribus Coronis sui stemmatis quartam jamdiu adjecit longe augustiorem , stupendae eruditionis, profundat sapientiar, & liberalitatis magnificae in cruditos cu)usvis

conditionis, Nobilissimum Cartesium humanissime ad se invitaverat, visis ipsius scriptis Philosbphicis cedro dignis, de illecta, ut aiunt, hujus ipsius Tractatus de Affectibus lectione de admiratione. Sed vix in Sueciam pedem intulerat, cum rupentino morbo correptus, ex hac stationec migravit. Quanti eum vivum secisset sapientissima Regina , armata Pallas Gotthicae gentis, etiam suis lachrymis, audito mortis Mus nuntio, testata dicitur. Tantae

Reginae de hoc viro judicium sufficit eluendo quicquid

olim aemulorum quorundam zelus ac fervor illi voluerat adspergere. Eorum nemo est cui tam pretiose unquam parentabitur. Nec potuit non placere summis Principibus, qui talibus adversariis displicuerat. Ea sors cst virtutis & Eruditionis, ut illas non minus invidia comitetur quam sumus ignem. Quicunque semotis affectibus ejus Opera legerit, fatebitur, illum magnam lucem Philosophi- η a cis

3쪽

AD LECTOREM.

eis Disciplinis intulisse; etsi ejus placita non admiserint, quibus post fruges repertas glande adhuc vesci volupe

cit. Hic ipse tractatus Pathologicus satis ostcndit non minus illum in Microcosmi cognitionc, quam in Macrocosmi contemplatione prosecisse. In nullius manus veniet, etsi diversa sentiat, ut semper licuit inter bonos,quin ejus acumen, solertiam, perspicuitatem, ac subtilitatem miretur, & quod tam commodc ad solam nationis facem in illius naturalis automati motus Omnes inquirere potuerit. Considerat enim hominc in Philosophico more,

nec penetrat in nativam illius corruptionem, horum motuum anomalorum Sc eccentricorum in nobis seecundis.

sinam matrem, quae Theologicae est disquisitionis. Ne mireris Vero, Benevole Lector, quod styli,quo nostra lingua ustis est, nitorem Latino sermone assequi non potuerim. Debuisset ipse intcrpres suille suorum conceptuum. Satis mihi fuit,eos quam potui fidelissime exprimere,quod dum facio,elegantiae obliviscor. Et ausim sane dicere,illos non potuisse ab alio quam ab homine Gallo satis feliciter exprimi. Id me movit ut cum nomen Allectuum Latinius sorte posset usurpari, maluerim tamen Passionum vocem retinere , quo Authoris ipsius principiis magis inhaererem. Nec initio aliis quam mihi soli hanc Metaphrasim adornabam ; sed postea viri magni, quorum authoritatem rcfugere religio mihi suisset , authorcs fuerunt ut cana Typothetae permitterem. Et ad eci Epistolas Editioni Gallicae praefixas a viro illo Doctissimo qui eam procuraverat. Fruere igitur nostra hac qualicunque opella, Amice Lector, de ex illa disco Affectibus tuis moderari.

Vale.

4쪽

AMICUS AUT HORIS

ad Lectorem. postquam hic liber ad me missus suisset a Domino Cartesio, cum libertate eum typis mandandi, & ipsi addendi quam luberet Praefationem, mihi proposui, nullam aliam adjicere, quam easdem litteras quas antehac ad ipsum dedi ; ut id ab ipso obtinerem , quia continent plurima, de quibus publicum praemoneri, illius intereste existimo.

EPISTOLA PRIMA

OMINE;

Mihi gratulabar,quod te viderem Lutetiaesuperiori hac a te, quia putabam, te eo venisse commorandigratia, ct quod, cuis ibi facilius quam alibi posses ea conseqMi experimenta quibκ, te satus fueras te egere ad ultimam manum imponendam tractatibus quos promisi ipublico fidem datam liberaturus esses, norique idos brevi visuros. Verum hanc mihi laetitiam ademisi cum reversus es in Hostandiam; N possum quin tibi dicam, me a ue tibi iratum esse, eo quod nolueris ante dissum tuum mihi copiam facere tractatus de Palponibus, quem a te compositum audivi. Adde, quod, animum reflectendo ad verba quae legi in Praefatione quae juncti fuerat ante biennium versioni Gallicae Principiorum tu rum, quibus psquam succincti loquutus fuer is de partibus Phiausiphia quae adhuc reperiri debent, antequam praecipui ejus

5쪽

fructus colligi possint; se dixerin, te non adeo viribus tuis

dissidere ut non ausis.suscipere explicationem cunctarum, si commoditatem haberes expcrimenta faciendi, quae requiruntur ad comprobandas tuas ratiocinatione

Addi, ad id opus esse maximis somptibus,quibus privatus, ut tu ,par esse non posset, nisi a publicojuvaretur. Sed cum non videas te debere illam opem expectare, putare, tibi acqiuiescendum deinceps in studiis privatis,pro instructione tua speciali; S posteritatem te excusaturam si in poste rum nullos pro ea amplius labores suscipias. Vereor ne Iam remera velis insidere publico residuum tuarum inventionum,. norique nihil unquam a te habituros patiamur te animo tuo ομsequi . sapropter decrevi te paul lum hac episeola vexare, orme ulcisci ob denegatum tuum tractatum de Pasionibus,tibi emprobrando libere negligentiam,se alios defectiu quos Daeco imp dire quominus explices talentum tuum quaviumpossis or teneris. Et revera non possum credere aliunde quam a negligentia tua,Cr quodparum curesprodesse reliquis hominibus,tor eges, quod non pergas in tua P sica. Esenim optime concipiam.

possibile esse ut eamperficiarinis habein plurima experiment se hac debere sumptibus publicis fieri, eo quod ad Vsium tuorum imborum utilitas redibit, nec bona privaIa eι rei susciant; Atim men vix crediderim, id te remorari, quia facillime ab iis qui sim tuunt de bonispublicis,posses obtinere quicquidis eum sinem ut

re posses, si dignareris inis rem exponere uti es, o prout poes

facile, modo etesies. Sed vitae genus quo emper Usi a ad uis huic consitio contrarium, ut credendum relinquas, te etiam notae alienam opem admittere,etsi tibi oferretur: interea putasese- ritatem te excusaturam quod ro iba nolis amplim laborare, eo

quias ponis, illam opem tibi esse necessariam, obtinere quam nonpos s. od mihi argumentum praebet cogitandi, non selum te nimis negligentem esse, verum forte etiam nonsat animi tot D petere adstreandum complementum eorum quae eve aut a

6쪽

AD D. CARTESIUM.te qui tuascripta legerunt ict nihilominus satis tibi Danitati mperesse adpers in m posteris, te in culpa non fuisse, sed tuam

et inurem non agnitam ut oportebat, is denegata tibi esses Ha in tuis constris. In quo video tua ambitioniferisatis; qu niam qui viserinunt tuascripta, judicabunt, ex eo quod in lucem dedisi ante duodecim annos, te jam reperisse ab eo tempore idemne quod huc usque a te prodiit; cst quod tibisuperes inientem dum quoad P sicam, minus dissicile esse eo qua jam explica rita utpotuisses exinde nobis tradere quicquid expectan potest a Iiocinatione humanaquoadmedicinam ct alios uos huius vitae se commoditatem habuisses experimenta adiarequiset aciem H iquinimo procul dubio eorum jam magnam te reperisse partem sed justam indignationem ex ingrato hominum animo te impia visse, quominus inventa tua cum Agis communieares. Atque se pugas, te deinceps quiescendo tantum posse aequirere celebritatis,aesi multum laborares; imo forte aliquid amplius, cum ut plurimum bonum quod possedetur minoris fiat eo quod optatur. ausamissum demeratur: sed tibi volo eripere hanc rationem fama

ab que merito consequenda. Et quamvis non dubitem, testare

quid am Opu uiset valuises fumari a publico, si tamen hisis d describere, imo curabo hanc episeolam imprimine ignoram tiam praetexereposses, aut tesuper hocsaeculum excusare, si in ρ serum nobis satis cere neglexeris. Scias igitur velim,mns Leere ut aliquid a publico consequaris, id verbulo se obiter inmmotione cujusam libris indicasse, n dicendo expresst,te id ex ptare se expectare, nec explicando rationes quae probare poss-tnosiam te iamereri,sed etiam maxime Reipublicae interesse ut

id tibi concedaturio inde maximam utilitatem expectari ab re. Ita vulgo obtinet,omnes qui sibi imaginantur,se aliquid lore, tantum ideo strepitum excitare, o tanta cum importunitate petere quod pertendunt, ac tantum promittere ultra id quodposisSunt, ut cum quis non loquitur dese nisi modese, se nihil a P quam petit, nec quidpiam fidenter promittit, quodcunque docu

mentum

7쪽

Epis TOLA mentum aliunde edat sisarum virium, nutu ejus habeatur ratio, nee de ligo cogitetur. ne aeres, indolem tuam te ad aliquidpetendum non ferre, nee adloquendum de te ipse magnifice, quia alterum videtur abjectiorem animum notare, alterum superbiorem: Iedpertendo, hanc indolem esse corrigendam, ceu natam potius ex errore se

imbecillitate quam ex honesopudore se modestia. Nam quod πι- tinei petitiones, .siarum larum pudere debet quae ex propria manant indigentia, or apud eos ni is quibus nefas es aliquid ex

gere. Sed tantum abes ut earum pudere oporteat, qua tendunt ad utilitatem or emolumentum eorum ad quos fiunt,ut e contrario gloria inde quaeri post; praesertim ubi jam ipses ea data sint quae pretiosiqerant quodpetitur. Magnifice vera loqui de se i , tum demum superbia es admodum ridicula se carpenda, cum quis isse ipse fals actat. Imo vanitas es contemnenda, elum

eum vera dicuntur, ubi per ostentationem id fit, num ad quemquam inde redeunte emolumento: sed cum ilia talia unt,ut ali

rum intersit eamre, certum est taceri non posse ni er humiliatatem vitiosam, quaespecies est ignaviae ct imbecillitatis. Multum autem interespublici, in praemoneri de iis quae inscientiis reperipi, ut inde judicans quid in illis adhuc possis reperire, υ,

tetur ad id omne conferendum quodpoterit, ut te juvet, tamquam ad opus cujus scopus es commune bonum omnium hominum. Et ea quae jam dedisti, nimirum veritates magni momen ii quas explicuisti in tui criptis, incomparabiliterpretiosup rant quicquidposses ad eam rem petere. Dicere quoquepotes,tua opera satis loqui nec opus esse ut addas promissa actantias. qua cumsint ordinariae circumforaneis σaeruscatoribus qui decipere volunt,videntur minime convenire viro honeso quis lammeritatem sectatur erum non idcirco Elica pendi, quod res quas dicunt sint magnae se bonae, sed tantum quod falsae set, nec cuprobare possint. Cum illa quas pertendo te Ab re de te dicere, tam vera sint or tam evidenter probata perser, pla

8쪽

An D. CARTESIUM.pta tua,ut omnes decori regulae tibi permittant de illis fidentes A. qui, se ex charitate ad id tenearis,quoniam aliorum interes eas scire. Eis enim tua scripta satis loquantur,ressem eorum qui ea examinant diligenter, se intelligerepossunt,attamen id non sufficit ad scopum quem tibi vel propostum esse ; quoniam singuli

ea legere nequeunt, nec facile et care ii qui rempublicam administrant. Evenit forte ut qui ea legerint apud sos de illis quandoque meminerint: verum quicquid illis dicatur, cumstiam te parvum strepitum de te excitare, se nimia sit uti modesta qua -- per servasit,cum de te i o loqueris Me fit ut animum ad ista non multum reflectant. Imo quia sepe apud illis adhibentur sermones exquisitissimi adlaudandos eos qui nonnis valde mediocressiunt,nusiam causam habent sumendi laudes immensas, quae tibi deferuntur ab illis qui te norunt, pro veritatibus admodum certis; econtrario cum quis desee loquitur, Cr miranda es extraordinaria

Hi tribuit auditur attentius praeserti vir sit praeclaro loco na- in , cst quem situr non ejus esse indolis aut genti ut atrariam agat. Et quoniam se ridiculum praeberet si tali occasione sperbolicis loquutionibus uteretur, ejus verbasiumuntur uti sonant, sequi ea credere nolunt, saltem feruntvrsi vel curistate vel aemulatione ad examinandum an vera sint. Idcirco cum certissimumst, sepublici intersit scire, nusium unquampraeter te extitisse in mundo cujus alte ripta habeamus) qui retexerit --ra Principia,se cognoverit primas causu omnium quae in natura producuntur; Et postquam jam reddideris rationem o his Principiis omnium quae apparent, se observantur frequentius in mundosolummodo egere te observationibussperiatioribus ad reperiendum eodem modo rationes omnium quae hominibus in hac vita

tilia essepossunt se ita nobis stuppeditandam perfecti si rim noti

tiam naturae omnium mineralium,uirtutum omnium plantarum,

proprietatum animalium, se in genere omnium quae inservire possunt Medicina ct aliis artibus; Et denique, eum hae ob e vationes non possint omnes fieri brevissimo tempore ab que max, mis

9쪽

EPIsaeo LΑmu sumptibiu,debere omnes populos terra eo collimare,ctaueriter conferre, tanquam in rem summi in orbe momenti, is qua ad

omnes ex asses'ectat ελ id, inquam, cum certissimumst, ctpossit satu probari ex scriptis qua jam i is evulgasti, deberes id tam

clare dicere, se promulgare tanta cum cura, ct tam expresse edi-eere in omnibus tiIulis tuorum librorum, ut deinceps nemoposset dari qui id nesciret: sic ad minimum primo intuitu impellares multos ad examinandum quid de illa sit , ct, quo in id diligentius incumberent, ct attentius legerent tua scripta, eo evidentius cognoscerent, te de rebus falsis gloriatum non fuisse. Praesertim tria sunt quae optarim recte omnibus inculcares. Primum, infinita reperienda restare in P sica, quae admodum utilia vita esse possunt. Secundum, non sine causa inventionem

iliarum rerum a te expectandam esse. Tertium, te eo plura reperire posse quo majorem commoditatem multorum experiment rum habiturus es. Refert,hominespraemoneri de primo quia maxima pars eorum non putat aliqui posse inscientiis reperiri utiatius eo quod ab antiquis repertum fuit 3 imo quia plures non comcipiunt quidsit P seca,vel cui rei instrvireposit. Facile autem

es probare, nimiam reverentiam qua ducimur erga antiquit rem , ejusmodi errorem esse qui multum obsit scientiarum incremento. Nam videmus, populos rudes America, ct plurimos quoque alios qui habitant in regionIbus minus remotis, multo pamciores commoditates ad vitam habere quam nos e sunt tamen

originis aeque antiquae, o aeque possunt profiteri ,s acquiescere in sapientia suorum Patrum, nec credere, quenquamposse aliquid melius docere eo quod jam notum c actum fuit ab aevo interse. V He haec opinio adeo damnos ut donec exuatur,certumsit,nu iam novam cognitionem posse acquiri. Ein experientia consat, populos qui ea maxime imbuti sunt eo ipse rudiores se ignoranti res permansisse. Et quia a huc satis frequens es inter nos usuit probando, nondum nos omniascire quae scire posmus. Iuod etiam clare admodum probari potes ex plurimis inventionibus

10쪽

AD D. CARTESIUM.

utilissimis,utfiunt usim pyxidis nauticae,ars imprimen hiubi opti- ei , issimilia, quae nonnisi ultimissaeculis repertafuere, quamvis videantur jam satis facilia iis qui ea norunt. Verum nihil est iu

quo magis eluceat necessitas acquirendi no π notiones, quam in

eo quod Medicinam flectat. Etsi enim non dubitetur, Deum instruxisse hanc terram omnibus rum quae nece fari uni hominiabus ad se in ilia conservandas sanos se vegetos usque ad extremam senecIam,nihilque sit optabilius in mundo cognitione harum rerum: adeo ut olim fuerispraecipuum studium Regum orsa entum: Experientia tamen demonstrat, nos ab ista tua adhuc ita remotos vise, ut saepe lecti assigamur parvis morbis quossapientiores Medici cognostere nonposiisnt, quosque nihil aliud quam exasteranisuis remediis, eum eos depellare conantur. In quo deseritiuariis ipsorum se nece sitas ejus perficienda tam evidenter a mret,ut iis qui non concipiunt quid si Physica sufficiat dicere, eam esse scientiam quae docere debet rationem cognoscendi adeo exacte naturam hominis, ct omnium quae ipse cedere possunt in alimem

tum aut remedium, ut per eam facilesit illi omnia morborum g nera declinare. Nam ut taceam ejus alios inus,hiesolus satis magni momenti est, ad obligandos vidiores,ut faveant consiliis viri qui jam probavit per ea quae reperit, non frusera ab eo expectanda esse quae adhuc inruenienda resant in hae scientia. Verum praecipvestiri refert, te illa de te ipse probasse , se ad id necesse es ut vim aliquam tibi facias, ct expestas nimiam uiam modestiam quae te impedivit huc usque de te se de aliis dicere id

quod teneris. Nolo idcirco te committere cum Doctis hujus culi.

A plero que eorum quibus istud nomen tribuitur, cujusmodi sium omnes illi qui colunt qu.u vulgo vocamus litteri humaniores,ctomnes Purisconsulti, non ectat id quod te dicere velim; ut nec ad Theologos aut Medicos, nis quatenus sunt Philosophi. Nam Theologia nulti modo pendet a P sica, nec etiam Medicina eo modo quo hodie exercetur a Doctioribus er Prudentioribus in ilia arte. Iagis sussicit sequi regulas aut axiomata qua longa experiem η η 1 tia